ANESTEZİ SİSTEMLERİ

1. ANESTEZİ SİSTEMLERİ Dr. H. Tuba GÜNGÖR Dr. Ezgi İNCE Dr. Mensure YILMAZ

2. Solutma sistemleri, anestezi makinelerinin hastaya anestezik gaz uygulanmasını sağlayan teknik öğeleridir

3. Solutma sistemleri • Farklı oranlarda taze ve ekspire edilen anestezik gazların bir araya getirilmesi ve hastaya ulaştırılması • Ekspire edilen CO2’ nin uzaklaştırılması • Anestezik gazların ısı ve nem yönünden uygun iklim koşullarına getirilmesi ve ortam atmosferinden ayrı tutulması

4. İyi planlanmamış bir sistemde • İndüksiyon ve uyanmagecikir • Solunum sistemine ait bir çok ciddi komplikasyon • Anesteziyle ilgili ölümler; 3-10/10000 %50-87 önlenebilir hatalar

5. Modern bir anestezi makinesinden beklenen özellikler: • Kompakt ve ergonomik yapı • Hipoksik karışım vermeyen • Düşük akımla kullanılabilen • Ölü boşluğu küçük • Otomatik hava yolu kontrolü • Tidal volüm garantili • Dakika volümü garantili • Taze gaz kompansasyonlu

6. Yenidoğandan yetişkine kadar ventilasyon yapabilen • CO2 absorbsiyonu yapabilen • Ventilatör ve absorban kabı otoklavlanabilen • Alarmları ve parametre sınırlayıcı mekanizmaları olan • Nümerik ve /veya dalga formda görüntülü • O2,CO2,N2O ve anestezik ajan monitörü olan • Kolay anlaşılabilir,kullanımı kolay,sade, kontrol ve görüntü paneli • Manüel/kontrollü solunum değişimi olan

7. GAZ KAYNAKLARI • Santral boru hattı (primer) • Silindir tüp kaynağı Medikal gaz (oksijen ,azot protoksit, medikal hava) basınç altında silindir veya tanklara doldurulur

8. Anestezi makinası içindeki basınçlar • Yüksek • Orta • Düşük • Yüksek basınç dolanımı: • Silindirler • Silindirlerin primer basınç regülatörleri O2 basınç regülatörü:Basıncı 2200 psi 45 psi N2Obasınç regülatörü : Basıncı745 psi45 psi

9. Orta basınç dolanımı • Silindir kaynaklarından(45psi) • Santral boru hattı kaynaklarından(50-55psi) Akım kontrol valvlerine kadar uzanır • Düşük basınç dolanımı: • Akım kontrol valvlerinden Ana gaz çıkışına uzanır

10. SANTRAL BORU HATTI • Anestezi makinesi için ana kaynak • Makineye gazları ortalama 50 psi basınç ile sağlar • Silindir –tüp sistemine göre 4 kat fazla oksijen sağlar • Boru hattı giriş donanımları gaza spesifik Diyameter Indeks Güvenlik Sistemine sahiptir

11. GAZ SİLİNDİRLERİ • Destek işlevi görür • O2 silindirleri; • H tipi : 77 kg  10.000 L O2 • E tipi : 61 kg  6.000 L O2 • F tipi : 17.5 kg 1500 L O2 (3L/dk=8 h)

12. Silindir içindeki basınçlar(1 atm = 15 psi): • O2=138 atm =2200psi • N2O =51 atm =745 psi

13. GAZ İŞARET ALMAN (Cihaz) ISO (nasetti) Hava Air Sarı Siyah/Beyaz CO2 CO2 Siyah Gri N2O Oksijen N2O O2 Gri Mavi Mavi Beyaz • Silindirlerin üretim ve kullanımları için her ülkenin ayrı kural ve standartları var • Hafif olmalı • Kurallara uygun boyanmalı

14. Silindirler üzerinde Boş ağırlığı Maksimum basıncı Test tarihi Gazın formülü yazılı olmalı Boş ağırlığının bilinmesi; CO2 ve N2O gibi basınç altında sıvılaşan gazların miktarınınsaptanması için önemli Silindirlerin en zayıf noktaları basınç regülatör valvleri

15. N2O,siklopropan ve CO2 tüplerde sıvılaştırılımış olarak saklanır • Tüpün tümü sıvı ile doldurulmamalı • N2O ve CO2 sıcak olmayan bir iklimde %75 sıcak olan iklim koşullarında %67 oranında • Silindirler ile anestezi makinesi üzerinde yanlış gaz bağlanmasını engellemek için PİN İNDEKS SİSTEMİ

16. OKSİJEN FLUSH VALVİ • Oksijen flush valvleri yüksek akımlı oksijenin (35-75L/dk);flowmetredenvevaporizatörlerden geçmeden ortak gaz çıkışına direkt olarak geçişini sağlar • Yüksek basınçlı devre ile düşük basınçlı devre arasında direk olarak ilişki sağlar • Oksijen 45-55 psi’lik bir basınç ile sağlanır

17. Açık konumda kalmasıbarotravmaya • Yarı açık kalması inhalasyon anesteziği oranını dilüe edeceğinden hastada uyanıklığa • Genel gaz çıkışından sonra vaporizatörlerin yerleştirilmeleri durumunda ise; hastaya büyükorandainhalasyon anesteziği uygulanmasına sebep olur

18. FLOWMETRELER • Genel gaz çıkışına yönlenen akımı kontrol eder ve ölçümünü yapar • Flowmetre Düzeneğinin Komponentleri ; • Akım tüpleri • Akım indikatörleri • Akım kontrol valvi • Hipoksiyi koruyucu sistem (Hipoksik guard sistem) • Fail safe valvi

19. Akım tüpleri • Flow tüpleri (Thorpe tüp);en küçük çap tabanda ve en geniş çap en üstte olmak üzere uca doğru incelen yapıda • Çağdaş akım tüpleri camdan yapılır • Uygun bir akım tüpü 200 ml-1L/dk akım • Basit bir akım tüpü 1L/dk ile 10-12L/dk arasındaki akımı gösterir

20. Flowmetreler spesifik gazlar için kalibre edilir • Doğrusal akımlarda akım hızı gazın vizkositesine • Yüksek türbülan akımlarda ise gazın yoğunluğuna bağlıdır

21. Akım indikatörü • Flowmetre tüpünün içindeki hareketli indikatör flow kontrol valvinden geçen akımın miktarını gösterir • Çağdaş anestezi makinelerinde farklı tipte indikatörler kullanabilir(Top veya bobin)

22. Akım tüpleri, tüpün alt ve üstünden akım durdurucular ile sınırlandırılmış • Üstteki durdurucu,indikatörün tüpün en üstüne çıkarak çıkımı tıkamasını engeller ve maksimum akımlarda indikatörün görünür olmasını garantiler • Alttaki durdurucu, akım kontrol valvi kapandığında indikatör için merkezi temelsağlar

23. Bütün akım kontrol düğmeleri belli gazlar için renk kodludur ve her gazın ismi ya da kimyasal formülü her birinin üzerine işaretlenmiştir • Oksijen akım kontrol düğmesidiğerlerinden farklı

24. Akım kontrol valvi • Akım kontrol valvi düzeni: • İğne valvi • Valv yeri • Bir çift valv stobu • Akım kontrol valvinin açılması yüzen indikatörle akım tübü arasındaki boşlukta gazın hareket etmesine izin verir

25. Valv stopları: Fazla rotasyonu engelleyerek iğne valv ve valv yerinin zarar görmesini engeller • N.A.D. cihazlarında O2 flow kontrol valvleri tam olarak kapanır (150 ml/dk oksijen akımı santral boru hattı kaynağından gelmekte)

26. Hipoksiyi önleyici sistem • O2 ve N2O akım kontrol valvleri mekanik veya pnömotik bir oranlama sistemiyle bağlı • Bu sistem hipoksik karışım verilmesini engellemeye yardım eder

27. Ohmeda cihazı(link 25) :N2O, O2 akım oranının 3:1 düzeyinde olmasını sağlar(O2 konsantrasyonu min % 25) • NAD(oksijen oranı monitör kontrolü) : 1 lt / dk altındaki O2 akımlarında O2 konsantrasyonunun % 25’ in üzerinde tutulmasını sağlar • O2 yerine başka gazın boru hattına geçmesi veya 3. bir gazın eklenmesi durumunda yetersiz Bu durumda oksijen analizörü şarttır

28. Fail safe valvleri • O2 dışında diğer flowmetrelere gaz sağlayan hatlarda O2 tarafından kontrol edilen sistem • Ohmeda: basınca duyarlı kapama valvi (pressure-sensor shutoff valve) • NAD: O2 azalmasını koruyucu parça (O2 failure protection device)

29. Flowmetrelerle ilgili problemler 1-Kaçaklar: • Cam akım tüpleriyle metal manifold arasındaki bağlantılarda veya cam akım tüplerinde olabilir • Flowmetrelerin dizilişi önemli Sistemdeki bir çatlak veya delikten ,sisteme ilk giren gaz daha çok kaçacağından,O2 flowmetre bloğu içinde,gaz karışımına en son eklenmeli

30. 2-Hatalar Kir ya da static elektrik indikatörün yapışmasına neden olur gerçek akım görünenden daha az veya daha fazla olabilir 3-Belirsiz skala Flowmetre skalalarının standardizasyonundan önce belirsiz skalalardan kaynaklanan en az iki ölüm gerçekleşmiş

31. OKSİJEN ANALİZATÖRÜ • Hipoksik gaz karışımı verilmesini engeller • Ölçülme teknikleri 1-Elektrokimyasal algılayıcılar: • Galvanik pil • Polarografik pil 2-Paramanyetik algılayıcılar: • Pahalı • Kendi kendini kalibre edebilen • Yeterince hızlı • Tüketilen parçaları yok

32. Oksijen analizatöründe olması gerekenler; • Analizatör açıldığında otomatik olarak aktive olabilen düşük düzey alarmına sahip olmalı • İnspiratuar yada ekspiratuar dallardan birine yerleşmeli • Nemden etkilenmemeli

33. VAPORİZATÖRLER • İnhalasyon anesteziklerinin sıvı halden buhar haline dönüşmesini ve taze gaz ile karışmasını sağlayan teknik modüller vaporizatör olarak isimlendirilir

34. Evoporasyon ile vaporizasyon birbirinden farklı • Halotan, enfluran,izofluran ve sevofluran Evoporasyon Desfluran Vaporizasyon

35. Buharlaşma: • Ajanın kaynama noktası • Sıvının ısısı • Taşıyıcı gazın ısısı • Akım hızı • Gaz ve sıvının temas yüzeyinin genişliği • Sıvının üzerindeki boşluğun şekli ve volümü

36. Buharlaştırıcılar: • Draw-over • Bubble-through • Boyle vaporizatörü(Eter şişesi) • Copper kettle Vaporizatör • Ajana spesifik flow –Over vaporizatör

37. Draw-over buharlaştırıcılar • Basınçlı gaza gereksinim göstermez • Taşınabilir • Hastanın kendi solunumu ile anestezik verebilir. ØEMO(Epstein-Macintosh–Oxford) Nefesliği ØOMV ØCardiff (obstetrik analjezide kullanılır)

38. Boyle vaporizatörü(Eter şişesi) • Anestezik ile kısmen doldurulan ve bir valv ile kontrol edilen şişedir • Eter, metoksifluran ve trilen bu yol ile verilebilir • Isı kompansasyonları yoktur

39. Copper kettle Vaporizatör • Anestezik sıvı bakır kap içindedir • Copper kettle Vaporizatör : • gaz akımı • sıvı miktarı • ısı • basınç değişikliklerinden etkilenmez • Sabit miktarlarda buhar verir • Eter, Halotan ve metoksifluran bu yol ile verilebilir

40. Ajana spesifik flow –over vaporizatör(Değişken geçişli vaporizatörler) • Ajana özel kalibre edilmiş modern vaporizatörler • Datex-ohmeda tec4, tec5, tec7 • Kuzey amerikan drager vapor19n ve 20n

41. ÖZELLİKLERİ • Değişken bypasslı: bypass odacığına ve vaporizasyon odacığına gaz akışının oranını kontrol eder • Isı kompanzasyonlu • Solunum devresinin dışında yer alırlar • Halotan, enfluran, isofluran ve sevofluran vermek için kullanılırlar • Tec 4 • Drager 19 n

42. Temel çalışma prensipleri • Flowmetrelerden akım vaporizörün girişine gelir (Akımın% 80’inden fazlası bypass odasını direk geçer %20’den azakım vaporizasyon odacığına yönlendirilir) • Her üç akım da( bypass odacığı boyunca olan, vaporizör odacığı boyunca olan ve anesteziğe özel akım) vaporizatörden çıkım yoluyla çıkar • İnhale anesteziğin son konsantrasyonu; inhale anesteziğin akımının, total gaz akımına oranıdır

43. Temel çalışma prensipleri

44. Vaporizatör komponentleri • Konsantrasyon kontrol kadranı:vaporizatör ve bypass odacıklarındaki relatif akımları regüle eder • Doldurucu port: doldurma portu kullanılarak vaporizasyon odacığı anestetik ajanla doldurulur • Doldurucu kapak

45. Vaporizatörçıkışını etkileyen faktörler • İdeal bir vaporizatörün çıkışı - sabit - değişken akım oranlarından, ısıdan, önceki basınçlardan ve taşıyıcı gazlardan bağımsız olmalı • Akım hızı • Isı • Aralıklı backpressure(arka akımlar) • Taşıyıcı gaz kompozisyonu

46. Güvenlik ayarları • Ajana spesifik, anahtarlı dolumsistemleri vaporizatörün yanlış ajanla dolumunu engeller • Vaporizatörlerin birbirine bağlanma sistemleri sayesinde birden fazla inhale ajanın birarada verilmesi engellenir

47. Modern vaporizatörler vaporizatör manifolduna sıkıca sabitlenmiştir, böylece dökülme, boşalma ile ilgili problemler en aza indirilir • Dolum portu maksimum güvenli sıvı seviyesini belirler • Vaporiztörlerin fazla dolumu engellenmiştir. Böylece hastaya yüksek doz verilmesi engellenir

48.    Kaçaklar • Gevşek bir dolum başlığı kaçakların en sık nedenidir • Vaporizatör kaçakları hastanın anestezi sırasında farkında olmasına neden olabilir • Negatif kaçak testi dahasensitiftir ve kullanıcının küçük kaçakları bile anlamasını sağlar.

49. VAPORİZATÖRÜN LOKALİZASYONU • Sistem dışı lokalizasyon : • Vaporizatör flowmetrelerden sonra,taze gaz girişi üzerinde ve halka sisteminin dışında yer alır • Devredeki anestezik yoğunluk hiçbir zaman vaporizatörün verdiğinden daha fazla olamaz

50. Sistem içi lokalizasyon • Vaporizatöre giren gaz karışımı, akım ölçerden gelen taze gaz ve ekspire edilen anestetik karışımından oluşur • Volatil ajan konsantrasyonu • taze gaz akımı • hastanın dakika ventilasyonuna göre değişir • Spontan ventilasyonda daha güvenlidir .