Ü REMİK SENDROM

1. ÜREMİK SENDROM Dr. Şule Şengül Nefroloji Bilim Dalı

2. BÖBREK FONKSİYONLARI • Metabolik son ürünlerin vücuttan uzaklaştırılması • Glomerülerultrafiltrasyon, tübülerreabsorbsiyon ve sekresyon fonksiyonları • Sıvı-elektrolit dengesinin sürdürülmesi • Asit-baz dengesinin sürdürülmesi • Kan basıncının sürdürülmesi • Endokrin fonksiyonları (eritropoetin sentezi, d-vit’ in aktifleştirilmesi…) • RAS aktivitesi • ………

3. Böbreklerimiz iç ortam dengelerinin sürdürülmesinde rol oynayan temel organlarımızdır!!!!!

4. BÖBREK HASARI(akut veya kronik) • Sıvı – elektrolit bozuklukları • Hipertansiyon • Kardiyovasküler hastalık • Anemi • Mineral ve Kemik bozuklukları • Endokrin bozukluklar • İmmunolojik bozukluklar • Asit-baz dengesi bozuklukları • Nörolojik Bozukluklar • …

5. 130 ml/dk/1.73m2 120 ml/dk/1.73m2 Lesley AS ve ark. N Engl J Med 2006;354:2473-83.

6. GFH Tahmin Yöntemleri • Eksojen belirleyicilerle GFH ölçümü • İnülin, iohexol, 51Cr-EDTA, 125I-iothalamate, 99mTc-DTPA • Endojen belirleyicilerle GFH tahmini • Serum kreatinini • 1/serum kreatinin • (Üre Klirensi+Kreatinin Klirensi)/2 • Kreatinin klirensi • Serum kreatininin temel alındığı formüller (>50 formül) • Schwartz formülü • Counahan-Barrat tahmini • Cockcroft-Gault (C&G) formülü • MDRD çalışması formülü • MDRD • MDRD-4- • Kreatinine alternatif moleküller • Serum cystatin C düzeyi • Serum cystatin C temelli formüller (>10 formül) Thomas L ve Huber AR. Clin Chem Lab Med 2006;44:1295-1302

7. BÖBREK HASARI • SEMPTOMATİK • Makroskopikhematüri • Yan ağrısı • Ödem • Hipertansiyon • Üremik belirtiler • ASEMPTOMATİK • Rutin incelemeler sırasında kreatinin yüksekliği ve/veya idrar anormallikleri

8. NKF. KDOQI clinical practice guidelines for CKD. Am J Kidney Dis 2002;39:Suppl 1:S1-S266

9. NKF. KDOQ clinical practice guidelines for CKD. Am J Kidney Dis 2002;39:Suppl 1:S1-S266 Van Biesen W ve ark. European Heart Journal 2007;28:478-483

10. RENAL HASAR:AYIRICI TANI • AKUT RENAL HASAR • KRONİK ZEMİNDE AKUT ALEVLENME • KONİK BÖBREK HASTALIĞI (KBH)

11. ÜREMİK SENDROM ve ÜREMİK HASTA • Üremik sendrom, normal şartlarda böbrekler tarafından vücuttan uzaklaştırılması gereken çok sayıda organik atığın (bileşiğin) vücuttan uzaklaştırılamamasına bağlı olarak gelişen belirti ve bulgular bütünüdür • Biriken bu bileşiklere «üremik retansiyonsolütleri» denir • Eğer bu bileşikler biyolojik olarak aktif moleküllerse «üremik toksin» olarak adlandırılır • Birikmeye başlayan bu toksinler dereceli olarak birçok vücut fonksiyonunu olumsuz etkilemeye başlar

13. ÜREMİK SENDROM ve ÜREMİK HASTA • Üremik sendrom, normal şartlarda böbrekler tarafından vücuttan uzaklaştırılması gereken çok sayıda organik atığın (bileşiğin) vücuttan uzaklaştırılamamasına bağlı olarak gelişen belirti ve bulgular bütünüdür • Biriken bu bileşiklere «üremik retansiyonsolütleri» denir • Eğer bu bileşikler biyolojik olarak aktif moleküllerse «üremik toksin» olarak adlandırılır • Birikmeye başlayan bu toksinler dereceli olarak birçok vücut fonksiyonunu olumsuz etkilemeye başlar • Üremik hasta, böbrek yetersizliği nedeniyle diyaliz veya transplantasyondan faydalanacak derecede belirti ve bulguları gelişmiş hastadır

14. ÜREMİNİN METABOLİK ETKİLERİ / BELİRTİ VE BULGULARI • Metabolik Etkiler: Oksidatif stresin artması, istirahat enerji tüketiminin azalması, vücut ısısının azalması, insülin direnci, kas kitlesi kaybı, amenore ve seksüel disfonksiyon • Nörolojik ve Musküler Etkileri: Halsizlik, konsantrasyon kaybı, kişilik değişikliklerinden koma ve nöbete kadar gidebilen şuur bozuklukları, periferiknöropati, huzursuz bacak sendromu, uyku bozuklukları, iştahsızlık, bulantı, kusma, tat ve koku duyusunda azalma, kaşıntı ve kramplar.. • Diğer Etkileri: Serozit, hıçkırık, granülosit-lenfosit-trombositdisfonksiyonu, eritrosit yaşam süresinin kısalması ve albuminoksidasyonu

15. ÜREMİNİN TEMEL KLİNİK ÖZELLİKLERİ

16. SIVI-ELEKTROLİT BOZUKLUKLARI • Pozitif sodyum dengesi nedeniyle hipertansiyonun kontrolünün bozulması, pulmoner ödem gibi tablolar üremik pnömoniti ortaya çıkarabilir • Sıvı retansiyonuylla birlikte gelişebilecek hiponatremi santral sinir sistemi bulgularını kötüleştirebilir • Hiperkalemi (hiperpotasemi) ileri böbrek hasarı durumunda görülebilir, ciddi hiperkalemi durumlarında hücre membran potansiyelleri üzerine olumsuz etkisi nedeniyle «KARDİYAK ARREST» e yol açabilir • Hipokalsemiparestezi, kramplar, tetani, konvülzyon ve aritmi gibi belirtilere yol açabilir • Kalsiyum ve fosfor (hiperfosfatemi) metabolizması bozuklukları kaşıntı, distrofik kalsifikasyonlar ve kalsiflaksi gibi dermatalojik belirti ve bulgulara yol açabilir

17. HİPERTANSİYON • Böbrek hasarında hem neden hem de sonuç olarak karşımıza çıkabilir • Üremik sendromun major klinik özelliklerinden biridir • Böbrek hasarı ileri evrelere ulaştıkça sıklığı ve şiddeti artar • Son dönem böbrek yetmezlikli hastaların >%90 da saptanır ve medikal tedaviye dirençli olgularda diyaliz tedavisine başlanmasıyla genellikle kontrol altına alınabilir • Böbrek hasarının ilerlemesinin hızlanmasında ve kardiyovasküler hastalığın tabloya eklenmesinde da rol oynar • Hipervolemi, artmış sempatik tonus, renin-angiotensin-aldosteron aksında aktivite artışı, artmış periferikvasküler rezistans, kardiyak debi artışı….gibi pek çok mekanizma böbrek hasarının seyri sırasında gelişebilecek hipertansiyonun patogenezinde rol oynar

18. KARDİYOVASKÜLER HASTALIK • Geleneksel ve geleneksel olmayan kardiyovasküler risk faktörleri gelişiminde rol oynar • Böbrek hasarı olan hastalarda en önemli mortalite nedenidir • Koroner arter hastalığı (angina, akut myokardinfarktüsü) • Ritim bozuklukları • Kapak hastalıkları (kapak kalsifikasyonları) • Kalp yetmezliği • Perikardit (üremik perikardit)

19. ANEMİ • Anemi ve anemiyle ilişkili semptomlar (halsizlik, efor dispnesi) böbrek hasarı olan hastalarda ilk semptom olabilir • Normokromnormositer bir anemi gözlenir • Patogenez: • Eritrosit yaşam süresinin kısalması • Üremik ortam nedeniyle anemiye uygunsuz kemik iliği yanıtı • Eritropoetin eksikliği • Hemodiyaliz işlemi sırasındaki kan kayıpları • Demir, B12 ve folat eksikliği • Hiperparatiroidi • İnflamasyon • Hemoliz……………

20. GASTROİNTESTİNAL SEMPTOMLAR • İştahsızlık, bulantı, kusma, tat duyusu bozuklukları, ağızda metalik tat ve sonuçta malnutrisyon • İleri evre böbrek yetmezlikli üremik sendromlu hastalarda gözlenir • MIA sendromu: Malnutrisyon + İnflamasyon + Ateroskleroz

21. MİNERAL VE KEMİK BOZUKLUKLARI • Hiperfosfatemi, hipokalsemi, aktif D vitamini eksikliği ve sekonderhiperparatiroidi • Eskiden renalosteodistrofi olarak adlandırılırdı • Adale güçsüzlüğü, kemik ağrıları, kemik kırıkları, • Çocuklarda büyüme geriliği ve iskelet deformiteleri • Artrit, periartrit • Kaşıntı • Yumuşak dokuda, kalp kapakçıklarında ve vasküler ağaçta kalsifikasyon • Kalsiflaksi

22. İMMUNOLOJİK BOZUKLUKLAR • İnfeksiyonlar böbrek yetmezlikli hastalarda önemli bir mortalite nedenidir • Üremik ortam nedeniyle gelişen immun baskılanma, lenfosit ve antijen sunan hücre disfonksiyonu • Aşı uygulamalarına yanıt özellikle ileri evre olgularda çok bozulur • Bu nedenle hastalığın erken dönemlerinde gerekli aşılama işlemleri yapılmalıdır

23. NÖROLOJİK BOZUKLUKLAR • SSS ve PSS’ de bozukluklar görülebilir • Hafıza – dikkat - kişilik değişiklikleri, konsantrasyon bozukluğu, uykusuzluk, komaya kadar gidebilen şuur bozuklukları, konvülzyon • Konuşma bozuklukları, asteriksis, myoklonus • Huzursuz bacak sendromu

24. RENAL REPLASMAN TEDAVİSİNE BAŞLAMA ENDİKASYONLARI • Perikardit /plörit (acil) • Ansefalopati/nöropati/asteriksis/nöbet (acil) • Ciddi kanama diyatezi (acil) • Diüretik tedavisine dirençli hipervolemi • Medikal tedaviye dirençli hipertansiyon • Medikal tedaviye dirençli metabolik bozukluklar (hiperkalemi, metabolikasidoz..) • Israrlı bulantı-kusma • Kg kaybı, malnutrisyon