Diagnostiek in functie van onderwijs en zorg op maat: recente ontwikkelingen in Vlaanderen

1. Diagnostiek in functie van onderwijs en zorg op maat: recente ontwikkelingen in Vlaanderen Prof. Dr. Pol Ghesquière Centrum voor Gezins- en Orthopedagogiek

2. Zorg in onderwijs: succesvol? • groeiend aantal zittenblijvers en leerlingen met onderwijsvertraging >14% voor einde basisschool • groot percentage ongekwalificeerde uitstroom >15% • groeiende participatie aan het BuO >6% in lager onderwijs >4% in secundair onderwijs • meer buitenschoolse zorg in functie van onderwijs

3. Knelpunten in het BuO • segregatie werkt stigmatisering en marginalisering in de hand • lacunes en gebreken aan de huidige typologie • categoriaal systeem op basis van classificerende diagnostiek • kinderen met ASS hebben geen plaats • overlappingen tussen types • gebrekkige spreiding van het aanbod BuO • oververtegenwoordiging van kansarmen en allochtonen • knelpunten in de doorverwijzingspraktijk

4. Recente ontwikkelingen • groeiend aantal leerlingen in geïntegreerd onderwijs • samenwerkingsprojecten gewoon en buitengewoon onderwijs • groeiend aantal inclusieprojecten • discussienota Minister Vanderpoorten • Maatwerk in samenspraak (2002) • beleidsopties Minister Vandenbroucke • Leerzorg in het onderwijs (2005)

5. Leerzorgkader • één kader voor zorg in onderwijs • 3 (+1) clusters in plaats van 8 types • 4 (+1) zorgniveaus in plaats van 2 systemen (gewoon en buitengewoon) • doelstellingen • structureren van zorgaanbod in gewone scholen • verbreden van buitengewoon onderwijs • verwijspraktijk verbeteren

6. Clusters • Types: 1. Licht mentale handicap 2. Matige of ernstige mentale handicap 3. Ernstige emotionele of gedragsproblemen 4. Fysieke handicap 5. Ziekenhuis of preventorium 6. Visuele handicap 7. Auditieve handicap 8. Ernstige leerstoornissen

7. Clusters • Clusters (en doelgroepen): 1. Geen beperkingen (bijv. ‘gewone’ leerlingen / anderstaligen) 2. Beperkingen in het leren • ernstige leerstoornissen • licht verstandelijke beperking 3. Bredere functiebeperkingen • matig en ernstig verstandelijke beperking • fysieke beperking • auditieve beperking • visuele beperking 4. Beperkingen in de sociale interactie • gedrags- en emotionele stoornis • pervasieve ontwikkelingsstoornis

8. Zorgniveaus • Zorgniveau 1: • gewoon onderwijs • gemeenschappelijk curriculum • preventie, differentiëren, remediëren • financiering op basis van organisatie • Zorgniveau 2: • gewoon onderwijs • gemeenschappelijk curriculum • compenseren, dispenseren: gemotiveerd verslag • financiering op basis van organisatie • individuele financiering voor cluster 3

9. Zorgniveaus • Zorgniveau 3: • gewoon en buitengewoon onderwijs • attest • individueel curriculum met individueel handelingsplan • financiering op niveau van de leerling • Zorgniveau 4: • buitengewoon onderwijs • attest • individueel curriculum met individueel handelingsplan • financiering op niveau van de leerling

11. Uitdagingen voor diagnostiek • positionering van leerlingen in de zorgmatrix • classificerende diagnostiek (cluster) • begeleidingsgerichte diagnostiek (zorgniveau) • indicatiestelling en toewijzing • afstemming op het zorgbeleid en het basiszorgaanbod van de school • afgrenzen van verantwoordelijkheden / coördinatie ‘zorgactoren’ • sterkte/zwakte-analyse van het zorgaanbod op school • consensusmodel • maatschappelijke discussie over de minimale verwachtingen ten aanzien van het zorgaanbod op school • kwaliteitscriteria

12. Uitdagingen voor diagnostiek • maatschappelijke discussie over afgrenzing van zorgniveaus • indicatoren voor indicatiestelling en toewijzing • ZN1 – ZN2 • ZN3 – ZN4 • protocollering van diagnostische processen • gelijkberechtiging in diverse scholen • objectiveerbare behoefteprofielen • kwaliteitsgaranties • spanningsveld toewijzingsfunctie en ondersteunings-functie van het CLB • autonomie versus begeleidingscontract