KAN TRANSFÜZYONLARI VE KOMPLİKASYONLARI

1. KAN TRANSFÜZYONLARI VE KOMPLİKASYONLARI DOÇ.DR SUAT BİÇER YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI AD

2. Transfüze edilen kan ürünleri • Eritrosit (RBC) • Trombosit (PLT) • Granülosit (Nötrofil) • Plazma

3. Eritrosit (RBC) Transfüzyonu • Amaç: • Kanın oksijen taşıma kapasitesini artırmak • Doku oksijenasyonunu devam ettirmek

4. ÇOCUK VE ADOLESAN (>1 YAŞ) • Akut kan kaybı (>%25) • Hb < 8 g/dL (Perioperatif dönemde) • Hb < 13 g/dl ve ağır kardiyopulmoner yetersizlik varsa • Hb < 8 g/dL ve semptomatik kronik anemi varsa • Hb < 8 g/dL ve kemik iliği yetersizliği varsa BEBEK (≤4 AY) • Hb < 13 g/dl ve ağır pulmoner hastalık varsa • Hb < 13 g/dl ve ağır kardiyak hastalık varsa • Hb < 10 g/dl ve orta derecede pulmoner hastalık varsa • Hb < 10 g/dL ve major cerrahi geçirecekse • Hb < 8 g/dL ve semptomatik anemi varsa

5. Postoperatif dönem • Devam eden kan kaybı + hemodinamikinstabiliteTransfüzyon Akut hemoraji • Kanamanın durdurulması + Perfüzyonun sağlanması (kristalloid/kolloid) • Kan kaybı > kan hacminin %25’i (>17 ml/kg) ve instabilhastaTransfüzyon

6. Ağır pulmoner hastalık • Ventilasyon desteği gerektiren ağır akciğer hastalığında Hb normal düzeylerde tutulmalıdır.

7. Anemi • Demir eksikliği anemisi genelde iyi kompanse edilir ve oral demir tedavisine iyi yanıt alınır. (Hb>5 g/dL). • Transfüzyon kararı: • Çocuğun semptomları, bulguları, kompansasyon kapasitesine, • Kardiyorespiratuar, vasküler ve merkezi sinir sistemi hastalığı olup olmamasına, • Aneminin nedenine ve izlemine göre verilir. • Alternatif tedaviler (Eritropoetin-KBY) • Orak hücreli anemi ve talasemimajor

8. Yenidoğan • FötalHb var. Oksijen tutma kapasitesi yüksek. 2-3 difosfogliseratla ilişkisi zayıf. • Kalp, akciğer ve damarların anemiyi kompanse etme yeteneği zayıf. • Renal, hepatik ve nörolojik fonksiyonlar henüz tam gelişmemiş. • Siyanotikkonjenital kalp hastalıklı yenidoğandaHb>13 g/dL (Hct>%40) düzeyde tutulmalıdır. • Major cerrahi geçirecek olan yenidoğandaHb>10 g/dL, Hct>%30 olmalıdır. • Semptomatik anemide: Taşipne, dispne, taşikardi, apne, bradikardi, beslenmede güçlük, letarji

9. Eritrosit suspansiyonu • Tam kandan sentifugasyonla ayrılır. • Antikoagülan ve koruyucu eklenerek, %60 Hct (%70-90) düzeyiyle kan bankasında 42 güne dek saklanabilir. • 10-15 ml/kg dozda, 2-4 saat sürede verilir. • Hiperpotasemi !! (50 mEq/L) (Özellikle yüksek volümde (>25 ml/kg) transfüzyonda riskli) Taze eritrosit suspansiyonu • Depolama süresi <7 gün • Hiperpotasemi riski düşük • Yenidoğanlarda daha çok tercih edilir.

10. TROMBOSİT (PLT) TRANSFÜZYONU • Trombositopeni (< 50 × 109/L) + kanama riski - Major cerrahi - Trombositopeni + kanama

11. PLT transfüzyonu endikasyonlarıÇocuk ve adolesan: • PLT < 50 × 109/L ve kanama var, • PLT < 50 × 109/L ve invazif prosedür uygulanacak, • PLT < 20 × 109/L ve kemik iliği yetersizliği ve kanama riski varenfeksiyon, organ yetersizliği, pıhtılaşma bozukluğu, mukozal lezyonlar, ağır graftversushosthastalığı, anemi), • PLT < 10 × 109/L ve kemik iliği yetersizliği var, • Trombositler herhangi bir sayıda, trombositdisfonksiyonu var ve kanama var veya invazif prosedür geçirecek.

12. PLT transfüzyonu endikasyonları< 4 ay: • PLT < 100 × 109/L ve kanama var ya da ECMO uygulanıyor, • PLT < 50 × 109/L ve invazif prosedür uygulanacak, • PLT < 50 × 109/L ve klinik anstabil, • PLT < 20 × 109/L ve klinik stabil, • Trombositler herhangi bir sayıda, trombositdisfonksiyonu var ve kanama var veya invazif prosedür geçirecek.

13. Trombositopeni ve risk faktörleri • Ateş, • Antimikrobiyal tedavi, • Aktif kanama, • İnvazif prosedür gereksinimi olması, • Yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC), • Pıhtılaşma sorunu olan hastada karaciğer-böbrek bozukluğu olması. • Hedef PLT > 50 × 109/L

14. Kalitatif trombosit fonksiyon bozuklukları • Kalıtımsal ya da edinsel (karaciğer-böbrek fonksiyon bozukluğu ya da ECMO, kardiyak by-pass) • Ömür boyu sürebilir (kalıtsal) • Tekrarlanan PLT transfüzyonları alloimmunizasyon ve duyarsızlık oluşturur. • Sadece kanama varsa ya da invazif prosedür gereksinimi varsa PLT transfüze edilmeli. • Kanama zamanı>x2 • Desmopressin asetat?? • Antiplatelet etkili ilaçlar (ör: NSAID) verilmemeli!

15. Yenidoğan • Kanama ve tromboz için risk faktörleri fazla • Trombosit yıkımı yüksek • Trombosit yapımı düşük • Kemik iliğinde megakaryositprogenitörlerinin sayısı düşük - Trombopoetin yanıtı düşük • Trombositdisfonksiyonu ve kanama ya da kanama riski yoksa >100 × 109/L

16. PLT transfüzyonu-Doz: • Amaç: • >50× 109/L (Çocuk) • >100× 109/L (Yenidoğan) • Doz: • <30 kg: 5-10 ml/kg • >30 kg: 1 ünite • 2 saatte • Özellikle tekrarlayan transfüzyonlarda lökositi azaltılmış kan ürünleri ve lökosit filtreleri kullanılmalıdır. • Alloimmunizasyon, • Yanıtsızlık • CMV

17. GRANÜLOSİT (NÖTROFİL) TRANSFÜZYONU • Nötropenik hastalar antibiyotiklerin ve granülosit koloni stimülan faktörlerin etkin kullanımına rağmen progressif bakteriyel ve fungal enfeksiyonlara karşı risk altındadırlar . Özellikle hematopoetikprogenitör hücre tedavisi alanlarda risk büyüktür.

18. Granülosit transfüzyon endikasyonları:

19. Doz • < 10 kg: 1-2 × 109/kg nötrofil /granülosit solüsyonu • >10 kg: 1 × 1010nötrofil / granülositsolüsyonu • Adolesan: 5-8 × 1010 nötrofil / granülosit solüsyonu • İstenilen nötrofil düzeyi: Birkaç gün süreyle 1.0 × 109/L

20. PLAZMA TRANSFÜZYONU • Plazma proteinlerinin (özellikle pıhtılaşma faktörlerinin) replasmanı amacıyla uygulanır. • İki tip plazma ürünü vardır 1- Taze donmuş plazma (ilk 8 saatte hazırlanmış) 2- 24 saatlik plazma (Faktör V ve VIII düzeyleri daha düşük) Doz: 15 ml/kg

21. Plazma endikasyonları (Bebek, çocuk ve adolesan)

22. Faktör II, V, X, XI eksikliğinde plazma tam tedavi sağlar. • Faktör XIII ve fibrinojen eksikliği: Kriyopresipitat, • Faktör VII, VIII (hemofili A), IX eksikliklerinde (hemofili B) ve vonWillebrand hastalığında spesifik faktörler verilmelidir. • Hafif-orta şiddette hemofili A ve vonWillebrand hastalığında desmopressin yararlı olabilir. • Aktif kanama ya da acil cerrahi operasyon öncesi gibi warfarin etkisinin acil olarak giderilmesi gereken durumlarda ve faktör II, VII, IX ve X eksikliklerinde K vitamini yeterli olmaz, TDP gerekir.

23. Tromboz eğilimi • Plazmada antikoagülan etkili antitrombin III, protein C ve protein S de var. • TTP

24. Yenidoğanda plazma endikasyonları: • Koagülasyon faktör düzeyleri düşük  Pıhtılaşma zamanları uzun • Masif eritrosit transfüzyonlarında (kan değişimi, kardiyak cerrahi gibi) tam kan etkisi yaratmak amacıyla, • K vitamini eksikliğine bağlı kanama, • DIC ve kanama, • Spesifik faktör replasmanının mümkün olmadığı koagülasyon faktör eksikliklerinde.

25. TRANSFÜZYONLARDA KOMPLİKASYON VE RİSKLER • HIV (1/2 000 000) • Hepatit C (1/1 500 000 – 2 000 000)

27. Enfeksiyöz riskler: • HIV, hepatit C, CMV • Hepatitis(A, B, E) ve retrovirüsler(human T-celllenfotropik virüs tip I ve II ve HIV-2), sifilis, parvovirüsB19, Epstein-Barrvirus, humanherpesvirüs8, Batı Nil virüsü, sarı humma aşı virüsü, malarya, babesiyoz, Anaplasmaphagocytophilumve Chagashastalığı. • Varyant Creutzfeldt-Jacobhastalığı

28. Enfeksiyon dışı riskler: • Hemolitik ve non-hemolitik reaksiyonlar, • Sıvı yüklenmesi, • GVH hastalığı, • Elektrolit ve asit-baz denge bozuklukları, • Demir yüklenmesi, • Oksidan hasara karşı yatkınlık artışı, • Hemoliz, • Post-transfüzyon purpura, • Akut akciğer hasarı, • İmmunsupresyon, • Alloimmunizasyon.

29. GVH önlemi için irradyasyon Prematürebebeklerdeimmunolgunlaşma yetersizliği  Post-transfüzyon graftversushosthastalığı gelişim riskinde artış? • Bebeğin postnatal yaşı, • Transfüze edilen üründeki immunocompetan lenfosit sayısı, • Donör ve alıcı arasındaki HLA uyumluluğu, Birçok yerde prematürelere kan ürünleri gama ışınlanmış (γ-irradiated) olarak verilmektedir. • İntrauterin ve kan değişiminde kullanılan lökosit içeren kan ürünlerine, - Ağır kombine immun yetersizliği olanlara verilecek olan kan ürünlerine, • Kalp cerrahisi uygulanacak olan Di George sendromlulara verilecek kan ürünlerine, • Hematopoieticprogenitorhücre transplantlarınagama ışınlama yapılmalıdır .

30. γ-ışınlama ? • T-hücre antikor tedavisi (antitimositglobulin ya da OKT3), • Organ nakilleri, • İmmunsupresif tedavi alanlar, • HIV

31. Gama (γ) ışınlama: • Sezyum, kobalt ya da lineer akselerasyonla 2500 - 5000cGy dozda; minimum doz 2500cGy. • Hücresel komponenti olan tüm kan ürünleri ışınlanmalıdır. • Plazma ve kriyopresipitat gibi dondurulmuş plazma ürünlerinin ışınlanmasına gerek yoktur. • Lökositi azaltılmış kan ürünlerinin kullanılması durumunda da ışınlama yapılmalıdır.