KOLON POLİPLERİ VE KOLON KANSERİ

1. KOLON POLİPLERİ VEKOLON KANSERİ Prof.Dr. Zafer MALAZGİRT SamsunCerrahi Samsun

2. KOLON POLİPLERİ • Polipler: Barsak lümenine doğru büyüyen kitlelerdir. Mukoza, submukoza ve kas kökenli olabilir. • Saplı veya sapsızdır. • İyi huylu veya kötü huylu olabilir.

3. Kolon ve Rektum PolipleriAdenomatöz polipler Adenomatöz polipler • Kolon ve rektum adenomu bir benign neoplazmadır. • Makroskopi: Saplı, semisesil veya sesil olabilir. • Mikroskopi: Tübüler veya villöz • %65-80 Tübüler (saplı, beyaz) • %10-25 Tübülovillöz • %5-10 Villöz (sesil, kadifemsi, bordo)

4. Kalın barsak iç zarındaki anormal üreme yıllar içinde poliplere ve kansere yol açar. polip

5. 5-20 yıl 5-15 yıl ADENOM Normal Hafif Orta Şiddetli Kanser K-ras SMAD 2 SMAD 4 DCC p53 APC,bcl-2, c-myc Hypomethylation COX-2 Kalın barsak iç zarında polip gelişmesi ve ardından kanserleşme bir kronik bozukluktur. Kanser Ilyas et al. Eur. J. Cancer 1999; 35:335-351 and Kelloff et al. Oncology 1996; 10:1471-1484

6. Dikkat • 40’lı yaşlarda barsaklarımızda polip gelişmeye başlar. • 50’li yaşlarda barsaklarımızda mercimek- nohut büyüklüğünde polipler taşırız. • 50’li yaşlarda kolonoskopi yaptırırsak, tüm poliplerimizden 10 dakikada kurtuluruz.

8. Kolon ve Rektum PolipleriAdenomatöz polipler Poliplerin tedavisi • Kolonoskopik Polipektomi: patolojik tanıya göre izlem veya kolektomi. • Kolektomi: Saplı polipte sapta tümör varsa veya sapsız polipte invazif kanser tespit edilmişse

10. Hepimiz 50 yaşında ilk kolonoskopimizi yaptırmalıyız! Eğer kolonoskopi yaptırmazsak!!! Poliplerimiz büyür ve kanserleşme başlar.

11. İnvazif kanser içeren adenomlarda çap ve insidans ilişkisi

12. Kolon ve Rektumdakiadenomatöz polipler kanserojendir. • Kolon kanseri saptanan bir bireyde bir başka polipin bulunması sıklığı %30’dur. • Şiddetli displazi ve kanser riski, büyük poliplerde çok yüksektir. • Örneğin çapı 1 cm’den küçük poliplerde kanser riski %1 iken, çapı 2 cm’yi aşmış poliplerde risk %30’dur.

13. Adenomatöz poliplerin kanserleşme riski değişkendir. Kanser riski Villöz adenom’da %40 Tübülovillöz adenom’da %22 Tübüler adenom’da %5 dolayındadır.

14. Kolon ve rektum polipleri Kanserojen tip

15. KOLON ve REKTUM KANSERİ Prof. Dr. Zafer MALAZGİRT SamsunCerrahi

16. Kolon ve Rektum Kanseri Dünyada ve Türkiye’de • Erkeklerde akciğer ve prostat kanserinden sonra 3. sıklıktadır. • Kadınlarda akciğer ve meme kanserinden sonra 3. sıradadır.

17. Kolon ve Rektum Kanseri • Görülme sıklığı yaşla artar. • En sık 60-80 yaşta en sık görülür. • 70’li yaşlardaki insanların %5’inde görülür. • Kolon ve rektum kanserli hastaların %6-8’i 40 yaştan gençtir.

18. Kolon ve Rektum Kanseri Polipler 50 ve 60’lı yaşlarda çok sık gözlenir. Eğer tedavi edilmezlerse 70’li yaşlarda karşımıza kanser olarak çıkarlar.

19. Kolorektal kanserde yaş ile insidans ilişkisi

20. Kolon kanseri: Dünyada görülme sıklığı

21. Kolon kanseri ve yağ tüketimi ilişkisi

22. Kolon ve Rektum KanserineYol Açan Etkenler • 1. Genetik Etkenler • 2. Çevresel Etkenler • Yüksek doymuş yağlı besinler, yanmış hayvansal yağlar, az lif, az yeşillik, • Karsinojenler (safra asiti, alkol, katkı maddeleri, radyasyon) • 3. Prekanseröz Lezyonlar • Ülseratif Kolit • Crohn Hastalığı

23. Kolon ve Rektum KanseriRisk Grupları • Normal Risk • Basit kolon kanseri • %90’ı poliplerden gelişir. • Yüksek Risk • Ailesel kolon kanseri • En az bir tane 1. derece akraba) • Kalıtsal kolon kanseri • 40 yaş altı, multipl tümörler

24. Erken Kanser Dönemi Hiç bulgu vermez Hafif karın ağrısı Gazlanma, şişkinlik İleri dönem/Sağ kolon Künt karın ağrısı Kansızlık+dışkıda gizli kan Sağ alt kadranda kitle %10 Kolon ve Rektum Kanserinin Bulguları

25. İleri dönem/Sol kolon Barsak alışkanlığında değişme Makattan kanama Tıkanma %30 İleri dönem/Rektum Barsak alışkanlığında değişme Makattan kanama Tenesmus, Kalibre incelmesi, yetersiz boşalma, müküs deşarjı, dolgunluk hissi, pelvik ağrı Kolon ve Rektum Kanserinin Bulguları

26. Kolon ve rektum kanserinin dağılımı

27. Kolon ve rektum Kanserinde Tanı • Öykü (aile hikayesi, barsak alışkanlığında değişme, kanama, müküs deşarjı, tenesmus, halsizlik, zayıflama, solukluk, efor kapasitesinde azalma, düşme...) • Fizik Muayene (solukluk, zayıflık, KC, karında kitle, inguinal LAP) • Parmak muayenesi (kan, müküs, ST, kitle) • Kolonoskopi (polip, kanser, diğer kanama nedenleri, darlık, bx) • Çift kontrast kolon grafisi (kitle, omuz işareti, yenmiş elma manzarası, rijidite, çift kontur, darlık, obstrüksiyon) • Sanal kolonoskopi • Abdominal BT (kitle, duvar kalınlaşması, çevreye invazyon, LAPler, KC metastazı) • ERUS (rektumda mukoza ve altına invaze kitle, LAP) • CEA (postop dönemde yükselen CEA) • Akciğer grafisi, toraks BT (Akciğer metastazı)

28. Kolon ve rektum kanserindeTanı • Parmak muayenesi ile %10 tanı konur. • Rijit Rektosigmoidoskop ile %25’i tanınır. • Fleksibl sigmoidoskop ile tanı %50’dir. • Kolonoskop ile %90’ı saptanabilir. • Barsak temizliği gerekir. • Küçük polip ve kanserlerin tanısında başarılı. • Biyopsi ve polipektomi ile tanı ve tedavi edilebilir.

29. Çift Kontrast Kolon Grafisi • Duyarlılığı %50-70’dir. • Dolma defekti, yenmiş elma manzarası, omuz işareti, çift kontur, duvar rijiditesi, darlık, fistül olarak kendini gösterir.

30. Spiral CT Noninvazif. Tartışmalı Gelecek vaadetmektedir. Sanal kolonoskopi

31. Endoskopik US/ERUS

32. KRK Evrelendirme

33. KRK Tedavi • Cerrahi Tedavi • Neoadjuvan Kemoradyoterapi (rektum) • Adjuvan Kemoterapi • Adjuvan Radyoterapi (rektum, postop) • Neoadjuvan Kemoterapi (preop,KC rezeksiyonu) • Özel Tedaviler(targeted therapies)(immünoterapi, anti-anjiyogenez tedavi, kanser aşısı)

34. KRK Cerrahi Tedavi • Cerrahi Tedavi • Küratif (Açık/Laparoskopik Cerrahi) • Sağ hemikolektomi • Sol hemikolektomi • Anterior rezeksiyon • Abdominoperineal rezeksiyon • +/- Kalıcı-geçici kolostomi • Palyatif • Palyatif rezeksiyon • Kolostomi

35. Kolonoskopi: en iyi Erken Tanı Yöntemidir “50 yaştan başlayarak, her 10 yılda bir kolonoskopi yapılması” en etkili kanser tarama çalışmasıdır. Sonnenberg A, Delco F, Inadomi J M: Cost-effectiveness of colonoscopy in screening for colorectal cancer. Ann Intern Med 2000;133:573-584

36. Kolonoskopi: en iyi Erken Tanı Yöntemidir Yüksek risk varsa kolonoskopi 2 yılda bir yapılmalıdır Yüksek Risk • Kolon kanseri veya kanserojen polipli olgular • Kolon kanser veya kanserojen polipli 1. derece akrabası olanlar • Kalıtsal ve ailesel kolon kanseri-polip öyküsü • İnflamatuvar barsak hastalığı olanlar

37. Gelecekteki Tarama testleri? Moleküler Tarama • Dışkıda k-rasmütasyon taraması • Rektal müküste galaktoz-N-asetil galaktozamin araştırması Genetik Tarama • FAP • HNPCC (Lynch) Sanal Kolonoskopi • Halen 10 mm’den büyük poliplerde yararlı. • 6-9 mm poliplerde duyarlılık %60-65 düzeyinde.

38. Kolon ve Rektum KanserindeNüks • Kolon ve rektum kanserinin etkili tedavisinden sonra • Nükslerin %85’i ilk 3 yıl içinde gözlenir. • Nükslerin en çoğu karaciğerde ortaya çıkar. • Lokal nüks oranı %10’dur. • Etkili izlem ile mortalite %7 azalmaktadır.

39. ÖZET • Kolorektal kanser, sık görülen ancak tedavi edilebilir bir hastalıktır. • Erken tanı, etkili tedavi sağlar. • Elli yaşın üzerindeki herkese tarama yapılmalıdır. • En iyi erken tanı yöntemi kolonoskopidir. • En etkili tedavi cerrahi tedavidir. • Rektumda radyoterapi yararlıdır.