Örnek olgular

1. Örnekolgular BÜŞRA GÜNEŞ

2. YAŞAM OLAYLARINDANKRİZE

3. 1. olgu • 45 yaşında, bayan, evli, lise mezunu, emekli, 21 yıllık evli, anlaşarak evlenmişler, eşi ve iki çocuğuyla yaşıyor. Yaşam olayları: • 2 yıl önce emekli olma • 1 yıl önce histeroktomi ameliyatı • 5 ay önce babasının akciğer kanserinden ölümü • Eşi ve eşinin kız kardeşiyle bir tartışma sonrasında bir buçuk ay önce ilaç ile intihar girişimi

4. Gelme Nedeni: • Bu yaşam olaylarıyla baş edememe • Babasının ölümünden önce ve sonra eşinden destek alamadığını düşünmesi • Eşinin ailesiyle iletişim güçlükleri. • Anksiyete ve depresif belirtilerde artış • Yardım çağrısı olarak intihar girişimi( intihar fikirleri devam etmemektedir)

5. Müdahale • Çocuklarıyla , ailesiyle, arkadaşlarıyla olan ilişkiler gözden geçirildi • Eşi tarafından anlaşılmadığı, eşinin ailesiyle yaşadığı sorunlarda ve babasının ölümünde kendisini yalnız bıraktığı konularında onu fazla suçladığını düşünmeye başladı • Aile görüşmesi: İletişim yolları ve sorunların çözümüne yaklaşımları,sağlıklı iletişim yolları, danışanın eşinden beklentileri, ailesiyle ilgili yaşanan çatışmalar üzerinde duruldu. Eş danışanın bulunduğu ruhsal durum ve yas süreciyle ilgili bilgilendirildi. • Ventilasyonu sağlandı. • Danışanın kendini ifade etmesi, zorlayıcı koşullarla baş etme ve uyumu , • Eşinin ailesiyle iletişim problemleri ve beklentileri üzerinde konuşuldu. • Yaşamındaki olumlu yönler gösterilip potansiyelleri doğrultusunda uğraşlar bulmasına yardımcı olundu.

6. sonuç • Çökkünlük durumu azaldı • Sorunlarıyla baş etme becerisi kazandı • Kendini daha iyi ifade etti • Her krizin fırsat olduğu vurgulanıp kendisinde olan gelişmeler ve değişmeler gösterildi

7. 2. Olgu • 26 yaşında, bayan, lise mezunu, 5 yıldır evli, 2 çocuklu( 4 ve 2.5 yaşında), bir bankada memur , Geliş nedeni: Eşi ile tartışırken kendisini tokatlaması sonucu bir kutu ilacı alarak intihar girişimi ve acil servise getirilmesi Yaşam olayları: • Eşi gündüz çalıştığı işinden arta kalan zamanda sahibi olduğu taksisinde çalışıyor • Çocuklara kayınvalide baktığı için orda kalıyor ve evlerine nadir geliyorlar • Evde dul olan görümcesi ve kızıyla birlikte 9 kişiler • Çiftin iletişimin azalması ve birbirlerini az görmeleri sonucu hastada gerginlik ve yalnızlık duygusu bulunmakta • Evdeki bireylerle çok az iletişim

8. Müdahale • Ventilasyon sağlandı • Hastanın problemleri belirlendi. Bunlar: 2. çocuğa hazır olmama, Kayınvalidenin evinde kalıyor olma Çocukların yaramaz olması Eşiyle az görüşmeleri ve birbirinden uzaklaşmaları, kalabalık ailede yaşamaları sonucu “biz” olmakta zorluklar, Herkesin önünde eşinin attığı tokatla incinme ve benlik saygısının düşmesi • Eşlerinin birbirlerini, yaşadıkları problemleri anlamaları ve iletişimlerini arttırma yönünde görüşmeler yapıldı.Problem alanları üzerinde krize müdahale teknikleri kullanarak çalışıldı

9. Sonuç • Çiftin görüşmeler boyunca birbirleriyle daha iyi iletişim kuran, daha çok paylaşan, daha neşeli, hoşgörülü, daha az öfkeli oldukları gözlendi • Farklı bakış açıları, hastanın her şeyi problem olarak görmemesi evdeki gerginliği azalttı • Kaynının takside çalışması ve çocukların kreşe verilmesiyle yeniden evlerinde yaşamaya başladılar. • Ardından izleme görüşmesi yapıldı

10. 3. olgu • 26 yaşında erkek danışan, Anadolu’da doktor olarak mecburi hizmet yapmakta, 1.5 yıldır evli, 1 çocuğu var • Gelme nedeni: İlçedeki savcıyla tartışması sonucu olay şiddete dönüşmüş ve savcı tarafından mahkemeye verilmiş • Yaşam olayları: • Bebeğinin bakımı konusunda eşi ve ailesiyle yaşadığı sorunlar sonucunda eşinin bebeği alıp evi terk etmesi • Bu sorunların çözümünü düşünürken çok öfkeli ve sınırlı davranışları sonucu savcıyla yaşadığı olay

11. müdahale • Ailesi davet edilerek mahkeme işlerini takipleri konusunda anlaşıldı • Eşi ile yaşadıkları kriz durumu üzerinde konuşuldu. Doktorluğa, yeni çevreye, evliliğe, ebeveyn olmaya uyum yapmak durumu ve bunun etki ve sonuçları üzerinde konuşuldu • Kriz durumlarında kontrol kaybı yaşayabilecekleri anlatıldı. • Birbirlerini ve içinde bulundukları durumu anlamaları sağlandı • SONUÇ: • Hafta da 2 görüşme yapılarak 1 ay sonra kriz önceki durumlarına döndüler. Hayatı birlikte ve bebekleriyle gözlemeye hazır hale geldiler

12. KRİZ BİR FIRSATTIR

13. 4. OLGU • 22 yaşında, eczacı, kadın hasta • Geliş nedeni: 10mg lik 10 tane diazem alarak acil servise getirilmiş. Teyzesi ve kız kardeşi ile birlikte merkeze başvurmuştur. Kriz öncesi durum : • Fiziksel kusuru yok, bakımlı, uygun giyinimli, kendisini iyi ifade edebilen, kendini çevresinde sevilen birisi olarak tanımlıyor. • 1.5 yıldır yakın bir ilçedeki hastanede eczacı olarak çalışmaktadır. • 2 ay öncesine kadar iş yerindeki 2 kız arkadaşı ile bir evde kalmakta iken , onların başka şehire taşınmaları sonucu baba evine dönüşmüştür. • Ailede ve hastada herhangi bir ruhsal hastalık ve önceye ait bir intihar girişimi yoktur. • 4 çocuklu bir ailenin en büyüğü. Annesi ev hanımı ve annesini eşinden fiziksel ve duygusal şiddet görmüş zavallı bir kadın olarak görüyor. Babası alkol bağımlısı alkol patlamaları olan evde hiç konuşmayan sadece şiddete dayalı davranışları ile var olan birisi

14. Krize yol açan olaylar: • İşyerinden iki kişinin ayrılması ile sorumluluklarının artması • Ailenin yanına taşınması • İşini şehir içine nakil için yaptığı başvurularda başarısız olması • Mezhep farkından dolayı evlenmeyi düşlediği erkek arkadaşından ayrılması • Tartışmalı gergin ev ortamı Kriz : Babasının kardeşine yönelik şiddetli bir öfke patlaması sonucu olaya müdahale etmesi ve babasının öfkesini ona yöneltmesi. Babasının evden gitmesini söylemesi. Ama ayrılığa hazır olmaması ve evdeki gerginliğin giderek tırmanacağı korkusuyla tek çareyi ölümde bulması

15. müdahale • Her gün görüşme yapılmıştır • Yaşamındaki zorlayıcı koşullar, aile bireyleri ile ilişkiler üzerinde durulmuş ve sorun listesi çıkarılmıştır • 1. sırada önce sevgilisinden ayrılışı varken sonra aile içindeki güçlüklere yer vermiştir. • Aile içi iletişim sorunları üzerinde odaklanılmış ve sağlıklı iletişim kurma yolları üzerinde çalışılmıştır • Aile görüşmesinde baba kırgınlığını, sayılmadığını, dışlandığını dile getirerek yalnızlığından yakınmıştır. • Görüşmeler anne, kız kardeşler ve daha sonra da babayla yapılmış tarafların birbirlerini anlamaları ve farklı yaklaşım içinde olayları değerlendirmelerine yardımcı olunmuştur

16. sonuç • 1 ay sonra izleme görüşmesinde; ailede olumlu ortamın olduğu ve herkesin bunu kaybetmemek için ellerinden gelen çabayı gösterdiğini ifade etmiştir . • Baba alkol bağımlılığı için tedavi olma kararı almıştır • Burda 2 önemli nokta vardır -danışanın yaşamında peş peşe gelen önemli değişikliklere uyum sağlama sürecinden geçtiği -yalnızca intihar girişiminde bulunan kişi ile değil, ailenin bütünüyle çalışılmıştır • Ailedeki kriz bir fırsat olarak değerlendirilmiş ve ailenin bütününe yardımcı olunmuştur

17. BİR TECAVÜZ OLGUSU

18. 5. OLGU • 19 yaşında, lise mezunu, üniversiteye hazırlanıyor, • Kriz: 3 aydır çıktığı erkek arkadaşının evine ders çalışmaya gittiğinde tecavüze uğramış. Öğretmeninin verdiği parayla muayene olmuştur. Adli Tıp Kurumu’na giderek rapor almış ve erkek arkadaşı hakkında suç duyurusunda bulunmuştur • Ailede yoğun tartışmalar, hastaya suçlamalar ve yasaklar gündeme gelmiştir. • Anne ve ağabeyinin evlenmelerini istemiştir • Erkek arkadaşının bunu kendisine neden yaptığını anlamaması ve ailesinin kendisine inanmamasına çok üzülerek ilaçla intihar girişiminde bulunmuştur

19. müdahale • Psikiyatrik değerlendirme yapılarak bir antidepresan başlandı • Ventilasyonu sağlayan bir görüşme yapıldı • Problemler önem sırasına göre sıralandı. Ailesinin evlenmesini istemesine karşın hastanın bunu istememesi; ailenin erkek arkadaşını dövme ve öldürme tehditleri sonucu korku ve kaygı yaşamaktadır. Bu kaygı azaltılmaya ve çözüm yolları hakkında gerçekçi bir bakış açısı kazandırılmaya çalışıldı • Anne baba ve ağabey ile yapılan görüşmelerde yeni problem çözme becerileri üzerinde duruldu. Ailenin yaşadığı öfke çaresizlik duyguları üzerinde çalışıldı • Hastaya gelecekle ilgili umut aşılayacak benlik saygısını artırıcı destekleyici bir yaklaşım izlendi • Erkek arkadaşının evlenmeyi istememesi ve tecavüzü inkar etmesi sonucu yaşadığı öfke ve üzüntü ile depresif temaları arttı. Bu depresif düşünce biçimiyle çalışıldı.

20. Kriz sonrası • Aile zorlayıcı ve kısıtlayıcı davranmaktan vazgeçti. Babanın hastaya desteği arttı. Hastanın da yeniden ailesinin kendisine güvendiği ve değerli olduğuna ilişkin düşünceleri artmaya başladı. • Yasaklar kalktı, yarım gün bir tanıdıklarının yanında çalışmasına izin verildi. • Yeniden yaşamını kurma, karşı cinsle ilişkiler, yaşamdan beklentileri bunları nasıl gerçekleştirebileceği üzerinde konuşuldu. Tekrar üniversite sınavına girme kararı aldı

21. İLK AŞK

22. 6. OLGU • 16 yaşında kız • Kriz : Erkek arkadaşının kendisini terk etmesi üzerine ilaçla intihar girişiminde bulunma

23. müdahale • Karşı cinsle ilişkiler üzerinde bir gözden geçirme yapıldı. • Terk olayıyla ilgili kendini değersiz, çirkin, beğenilmeyen, tercih edilmeyen bir kişi olarak algılaması ve bunun getirdiği duygusal örselenmesi üzerinde görüşüldü • Muntazam görünüşü, kişiliği, akademik başarısı, yakın çevrede, aile içinde ve arkadaşları arasındaki yeri üzerinde durularak potansiyelleri belirlendi ve bunlar öne çıkarılarak destekleyici bir görüşme yapıldı. • Çevreden, özellikle yaşıtlarından gelen geri bildirimler ele alınarak pozitif yaklaşımlar etrafında görüşme geliştirildi • Yaşamdaki iniş çıkışlar ile büyüme sürecine bağlı sancılı gelişme gündeme getirildi • “ilk aşk son aşk değildir” önermesi üzeride duruldu • Aile sorun etrafında ve ergenlik konusunda bilgilendirildi

24. YAS OLGULARI

25. 1.Çocuk ölümü • 30 yaşında bayan, evli, üniversite mezunu • Kayıp: 4 gün önce 2.5 yaşındaki kızını ani ölüm sonucu kaybetme • Hafif kusma ve burun kanaması olan çocuk hastaneye ulaşamadan vefat etmiş. • Anne babanın tek çocuğu

26. Yas • Ani ölümden dolayı altüst olma, ne yapacağını bilememe hali • Ailenin hayatında çocuk her iki için de merkez • İnkar evresinde • Sağlık personeline öfke ve suçlayan yaklaşım

27. müdahale • Kızları hakkında konuşmaya teşvik edildi • Aile ve çevre desteğini kabullenme konusu ele alındı. • Çiftin paylaşımlarının artması sağlandı • Ventilasyon sağlandı • Her görüşmede ailenin olumlu ve olumsuz duygu ve düşünceleri terapist ve birbirleriyle paylaşmaları sağlandı • Sonunda geleceğe yönelik planlar üzerinde düşünebilir hale geldiler

28. 2.Zorlu bir deneyim • 16 yaşında kız, lise öğrencisi, evin tek çocuğu, anne babası 5 yıl önce ayrılmış, baba 1.5 yıldır hapiste, Denizli’ de yaşıyorlar • Kayıp:Anne 10 gün önce ameliyat sonrası beklenmedik bir şekilde ölmüş. Teyzesi kızı Ankara’ya getirmiş; iki çocuğu ve eşi ile yaşayan teyzenin yanında kalmaya başlamış • Yeni duruma uyum güçlükleri nedeniyle getirilmiştir

29. MÜDAHALE • Sorunların listesi yapıldı ve öncelikle annenin ölümüne odaklanıldı • Ventilasyon sağlandı • Zaman zaman teyze ve dayı da katılarak onların da yaşadıkları duygusal zorlukları paylaşmışlar ve bu hastanın üzüntü, öfke, çaresizlik gibi duyguları dışa vurmasında yardımcı olmuştur • Eski yaşadığı kent, arkadaşları, okulu ve onlara yönelik özlemleri üzerinde duruldu • Ergenlik dönemine ilişkin teyze ve dayı bilgilendirildi • Yeni kente, eve, okula, arkadaşlara uyumun zorlayıcılığı üzerinde duruldu • Yaşamındaki olumlu yönler ve potansiyelleri üzerinde konuşulmuştur • Sonunda yas sürecini olumlu tamamlama yolunda olduğu görülmüştür. Yeni yaşamın getireceği olan güçlükler, gelecekle , ilgili yeni hedefler üzerinde görüşüldü

30. 3.Aile boyu yas • 42 yaşında, dul bayan, üniversite mezunu, öğretmen, 19 yaşında lise mezunu ve 17 yaşında lise son sınıfta okuyan 2 oğlu var ve ikisi de üniversiteye hazırlanıyor • Kayıp:2 ay önce 46 yaşındaki eşi kalp krizi sonucu vefat etmiş. Amatör sporcu olan eşinin hiçbir sağlık sorunu yokmuş. Büyük oğlunun arkadaşlarıyla halı sahada futbol oynayıp eve döndükten sonra fenalaşmış, hastaneye ulaştıklarında kalp krizi geçirmiş ve müdahale yapılamadan ölmüş

31. yas • Eşine oldukça bağlı olan danışan onu kaybetmenin yarattığı boşluk sonucu ne yapması gerektiği, nasıl yaşayabileceğini bilmediğini dile getirmiştir • Sürekli ağlama isteği, yalnız kalmaktan korkma, uyuyamama, iştahsızlık sonucu yoğun kilo kaybı olmuş • Duygusal olarak yoğun özlem, suçluluk duyma, kızgınlık gibi karma karışık duygular yaşamaktadır. Oğullarını da kaybetmekten korktuğunu dile getirmiştir • Depresif bulgular, ambivalan bir duygulanım ve yoğun anksiye • Yasın arama ve isyan döneminde

32. müdahale • Ventilasyon sağlandı • Yas süreci hakkında bilgi verildi • Aile görüşmesinde ailenin , kaybı ve bunun sonucu olan duyguları ile yüzleşmesi sağlandı • Küçük oğul yasını aile içinde en sağlıklı biçimde yaşarken; büyük oğul suçluluk duyguları içinde, bazen kendinden geçme, kollarda uyuşma, kalbinde sıkışma gibi kalp krizine benzer ataklar geçirmiştir. Ayrıca bireysel görüşmelere alınmıştır • Anne ve oğullarının duygusal paylaşımları sağlanmış ,birbirlerine bağlılık ve destekleri teşvik edilmiştir, sosyal destek araştırılmış; bu evrede duygusal iniş çıkışların neler olabileceği, ve bunlarla baş edebilme becerileri üzerinde durulmuştur • Yeni bir eve taşınmak istemişlerdir.

33. ÇOK YÖNLÜ YAKLAŞIM “ DESTEK SİSTEMLERİ ÇOK DEĞERLİDİR”

34. OLGU • 16 yaşında, lise 1. sınıfta, bayan, • Ağlama, dikkat dağınıklığı, yalnızlık, öfke ve anlaşılmama duyguları yaşıyor • Kriz:1 ay önce babasının cinsel tacizine maruz kalmıştır. • Babası cinsel ilişkide bulunmak istediğini söylemiş ve öpmeye çalışmıştır. Annesini aramıştır. 3 gün boyunca tartışmalar olmuş fakat baba bu olay duyulursa çocuklarını öldürmek, evden kovmak gibi tehditlerde bulunmuş • Dayısı tarafından karakola götürülerek babası hakkında suç duyurusunda bulunmuştur • Baba işten çıkarılmış, geçmişte başkalarına da cinsel taciz davranışları olmuş. Son 2-3 yıldır hastanın sütyeniyle ilgilenme onu öpme, kalçasını ve göğsüsü çimdikleme, 13 yaşındaki oğlunun cinsel organını elle tutup övünme, annesinden evlilik boyunca sıra dışı cinsel yaklaşıma, zorla cinsel ilişkiye, ters ilişkiye maruz kaldığı belirtilmiştir. • Hasta başvurduğunda teyzeleriyle yaşıyor. Annesi bir yandan bu duruma şaşırmadığını söylerken bir yandan da babasını yanlış anlamış olabileceğini düşünmekteydi

35. müdahale • Ventilasyon sağlanmaya çalışılmıştır • Olaya bakış açısı ve yaklaşımı desteklendi • Annenin yaşadığı şaşkınlık ve üzüntünün doğal ve anlaşılır bir durum olduğu ifade edildi • İki kez bireysel görüşme, haftada bir kez anne ve hasta ile görüşme, anneye psikiyatrik müdahale, küçük kardeşin çocuk psikiyatrisinde izlenmesi, teyzeler ve dayı gibi yakınlarla da geniş aile görüşmeleri yapılmasına karar verildi • Anne ye depresyon tanısı konuldu ve antidepresan ilaç tedavisi başlandı , bir avukata başvurdu • 2. aile görüşmesinde avukat olan teyze de davet edildi.Anne bküçük cocuğun ve kendisini risk alrtında olduğunu davranışların tekrarlanabileceği,konusunda uyarılsa da anne evde kalarak eşinin öfkesini kontrol altına aldığını ,zararını önlemeye çalıştığını söylemiştir • Annede bir iyileşme yoktu fakat hasta bireysel görüşmelerden çok yararlanmış anksiyete ve dikat bozukluğu kaybolmuştur okul başarısı yükselmiş.hastanın gelecekle ilgili planları ve potansiyelleri değerlendirilmiştir • Babanın taciz davasını öğrenince baskı ve hiddetleri şiddetlense de anne evden ayrılmadı • Erkek kardeşin evden ayrılması önerilip anne evden ayrılmayınca çocuk SHEÇK denetimi altına alındı • Mahkeme babanın evden ve çocuklardan uzaklaştırılması kararı alınca anne cocuğu da alıp kız kardeşine taşındı • 1 ay sonra baba intihar etti . Hasta ölümünden dolayı üzülmediğini söylemektedir

36. Fakat hastanın bu tutumu anne ve kardeşin hastaya olumsuz ifadelerini arttıyordu. Aileye yasla ilgili bilgi verildi ve hastanın annesinin ruhsal durumunu anlaması için yardımcı olundu • Hastanın yasın şok aşamasında olduğu görüldü. 1 ay kadar sonra anksiyete belirtileri tanımlamıştır .Son 3 aydır önceki suçlamalarından sonra , ölümünün ardından yaptığı iyi şeyleri güzel günleri anımsadığını söylüyor kayıp duygusunu anlıyordu. • Hastanın gelecekteki planları desteklendi. Hastanın yaşadıkları normalize edilmeye çalışıldı • Anksiyetesi azaldı, annesiyle ilişkileri iyi yönde gelişti • Kendini daha güvende hissetti • Telefonla da müdahale edildi • Toplam 16 görüşme yapıldı • Hastayla güven ilişkisi, sosyal destek sistemi çalıştırıldı, hasta ekonomik sorunlarından dolayı ücretsiz takip edildi

37. EV İÇİ ŞİDDET

38. 1. OLGU • Bayan hasta, 1963 doğumlu, ilkokul mezunu, eşi çocukları ve kayınvalidesiyle yaşıyor, 14 yıllık görücü usulu ile evli • Eşi 49 yaşında emekli serbest çalışıyor • Çocuklar 13 yaşında ve 12 yaşında erkek, 7 yaşında kız • 7 yıl önce eşin dövmesi sonucu elmacık kemiği kırılmış ve ameliyat olmuş fiziksel ve sözel şiddet bulunmaktadır. • 4 ve 5 yıl önce şiddetten dolayı 2 kez intihar girişimi • Çocuklara da şiddet vardır • Hasta yalnızdır, Ankara’da bir yakını yok • Son bir aydır intihar düşüncelerinde yoğunlaşma ve kendisine uygulanan şiddette artma • Danışan evlerinin bodrumunda kendini iple asmayı düşünmüştür

39. müdahale • Eşin ruhsal sorunlarının olduğu ve polikinlikte izlendiği ama ilaçlarını kestiği ortaya çıkmıştır.Bunun üzerine tedavisi sürdürmesi için motive edilmiştir. • Eşinin intihar riski konusunda bilgilendirilmiştir • Şiddetin yasal sonuçları hakkına son gelişmeler bildirilmiştir • Eşin 3 kız kardeşi de çağrılıp durumun ciddiyeti konusunda konuşuldu. • Aile içinden destek alması , terapistin hastanın yanında olduğu hissinin iyi geldiği; onun kendini değerli hissetmesine ve benlik saygısı onarılmasına yardım ettiği görüldü • Depresyonu nedeniyle psikiyatrik takibe alındı. • 8 görüşmeden sonra durumunda düzelme görüldü ve 3 ay sonraki izleme görüşmesinden sonra da bu düzelmenin devam ettiği öğrenildi

40. 2. olgu • Bayan, 1970 doğumlu, üniversite mezunu, almanca öğretmeni • Eşi 40 yaşında mimar, çocukları 18 aylık, 6 yıllık evli anlaşarak evlilik • Eşinin alkol kullanımı , son 3 yılda sözel şiddet ve aşağılama sözkonusu • Son bir yılda alkollü iken cinsel ilişkiye zorlamaları mevcut • Boşanma aşamasındadır ve İstanbul’dan eşini terk ederek ailesinin yanına Ankara’ ya gelmiştir • Korkmuş şaşkın bir haldedir. Evlilik öyküsü, şiddet içeren ilişkileri, kayınvalide ile yaşanan iletişim sorunları etrafından düşünce içeriği daralmış durumdadır.

41. Müdahale • Sorununu paylaşması için desteklendi • Duygusal paylaşımı da içeren görüşmeler ve aile desteği depresif görünümünde düzelme getirdi • Boşanmanın sonuçları ve gelecekle ilgili gözden geçirmeler yapıldı • Antidepresif başlandı • 3 ay sonra sonda Ankara’ya tayinin çıktığını ve sıkıntılı dönemdeki destekleyici yaklaşımının kendisi için çok değerli olduğunu ifade ediyordu

42. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…