Mediation in de fiscale praktijk

1. Mediation in de fiscale praktijk Arie Nennie RB Kring Utrecht 11 maart 2014

2. Te behandelen onderwerpen http://www.youtube.com/watch?v=KY5TWVz5ZDU • Mediation in vogelvlucht • Stand van wetgeving over mediation • Mediation in de fiscale praktijk • Zelf toepassen van mediationvaardigheden Vragen en discussie

3. Deel 1 Mediation in vogelvlucht • Hoe ontstaan conflicten? • Oplossingsmethoden voor conflicten • Wat is mediation? • Wat zijn kenmerken van mediation? • Wanneer is mediation geschikt? • Het formele kader van mediation • De fasen in het mediationproces

4. Hoe ontstaan conflicten? Een conflict is een proces, waarin partijen doelen nastreven, belangen hebben of waarden voorstaan die niet met elkaar te verenigen zijn.

5. Stadia van een conflict Het conflict verloopt in stadia (Glasl). De hoofdfasen zijn: • Win-win: samenwerking en dialoog om het conflict op te lossen. Het conflict gaat over het conflict. • Win-lose: geen sprake meer van dialoog en het wantrouwen en de vijandigheid nemen toe. Het conflict gaat over winnen en gelijk krijgen. • Lose-lose: geen communicatie meer, alleen nog vijandigheid en het conflict gaat over de ander schade toebrengen.

6. Top 5 oorzaken van conflicten • Miscommunicatie tussen partijen • Bejegening, gebrek aan respect en erkenning • Botsende persoonlijkheden • Tijdgebrek en ongeduld • Gebrek aan grip op de situatie Geen van deze oorzaken gaat over de inhoud!

7. Miscommunicatie en denkfouten • 4 aspecten van communicatie(model Schultz vonThun) • Wetmatigheden van communicatie (Watzlawick) • Hoe denken we?(Kahnemann) • Anders denken (De Bono) NEGEER DIT TEKEN

8. GatewayarchSaint-LouisMissouri

9. Botsende persoonlijkheden • Mensen verschillen! typologieën • Fricties tussen de typen • Ruziestijlen (MacGillavry) • Kernkwadranten methode(Ofman)

10. Methoden voor oplossing • Zelf onderhandelen • Mediation • Bemiddeling • Bindend advies • Med-arb • Arbitrage • Rechtspraak (‘in geschil is…’)

11. Wat is onderhandelen? • Definitie volgens Mediation Trainingsinstituut Mti: Onderhandelen is iedere vorm van beïnvloeding van de ander met een bepaalde focus.

12. Onderhandelingsstijlen Forceren / Doordrukken Samenwerken Gericht op eigen belang zorg voor het eigen resultaat Compromissen sluiten Ontwijken / Vermijden Aanpassen / Toegeven Gericht op de belangen van de anderZorg voor de relatie / resultaat voor de ander Thomas / Kilmann model

13. Harvard methode • Scheid de mensen van het probleem • Richt op belangen en niet op standpunten • Zoek oplossingen in wederzijds belang • Gebruik objectieve criteria

14. Hoe los je conflicten zelf op? • Door iets anders te doen dan eerder gedaan! • Niet langer op het probleem richten, maar op de pogingen om het op te lossen • Zoek wat het conflict de partijen oplevert • Ontwerp samen iets! in plaats van vechten, toegeven of schikken • Soms gaat dat (veel) beteronder neutrale begeleiding

15. Mediation – wat is het? Mediation = conflictbemiddeling waarbij (1) onafhankelijke en neutrale derde (mediator) (2) partijen begeleidt om vanuit hun werkelijke belangen (3) tot een gezamenlijk gedragen en voor ieder van hen optimale/acceptabele oplossing te komen voor hun geschil

16. Mediation - kenmerken • De deelnemers beslissen wat er gebeurd • Deelnemers moeten beslissingsbevoegd zijn • Vertrouwelijkheid gedurende het proces • Vrijwillige deelname, maar met inspanning • Juridische aspecten alleen voor zover nodig • Herstel of verbetering van de communicatie / toekomstgericht • Mogelijkheid van afzonderlijke gesprekken

17. Wanneer is mediation geschikt? • Als er bereidheid bestaat om samen te werken • Als er ruimte bestaat voor onderhandeling • Als beslissing door een ander het probleem niet oplost • Als het conflict niet ter ver is geëscaleerd • Als de partijen in de toekomst samen verder moeten

18. Het formele kader • Mediation overeenkomst • Mediation reglement NMI/Mediatorsfederatie • Gedragsregels voor de mediator • Klacht- en tuchtrecht

19. De fasen in het mediationproces • Voorbereiding • Mediationovereenkomst • Conflictkwestiesvaststellen • Achterliggendebelangendefiniëren • Oplossingenkiezen • Afspraken in vaststellingsovereenkomst • Afsluiting

20. Selectiveattention test (Simons) • http://www.youtube.com/watch?v=vJG698U2Mvo

21. Deel 2 Wetgeving over mediation • Initiatiefwetsvoorstel Van der Steur • Ingediend bij Tweede Kamer september 2013 • Drie wetten: • Wettelijk register van mediators • Bevordering mediation in het burgerlijk recht • Bevordering mediation in het bestuursrecht • Advies Raad van State

22. Wet Registermediator • Begrip Registermediator wettelijk vastgelegd • Wettelijke kwaliteitseisen en tuchtrecht • Registermediator krijgt wettelijk verschoningsrecht

23. Mediation in burgerlijk recht • Wettelijke vertrouwelijkheid • Stuiting van de verjaring • Mediationclausules worden bindend (onder voorwaarden) • Uit dagvaarding of verzoekschrift dient te blijken dat partijen mediation hebben geprobeerd • Mediator heeft toegang tot E-rechter

24. Mediation in het bestuursrecht • Bepaling in Algemene wet bestuursrecht • Bepaling in Algemene wet inzake rijksbelastingen • Codificatie van bestaande fiscale praktijk • Doorgang van deze wet onzeker

25. Pauze!

26. Deel 3 Mediation in de fiscale praktijk • Ontwikkelingen die mediation logisch maken • Mogelijke toepassingen • Onderwerpen die zich ervoor lenen • Wat is het goede moment? • Hoe komen partijen tot mediation? • De rol van de belastingadviseur • Enkele bijzondere aspecten

27. Ontwikkelingen • Technologie en beschikbare informatie • Mondiger burger • Iedereen moet meer met minder • Nieuwe werkvormen (toezicht) • Grotere afhankelijkheid (vertrouwen) • Veel open normen • Fraudegevoelige regelgeving • Onderscheid goedwillend / kwaadwillend

28. Toepassingen • Onvoldoende duidelijkheid of begrip over de relevante feiten en de fiscaaljuridische analyse • Te vroege conclusies en veronderstellingen hebben geleid tot verlies van realistische kijk • Partijen houden vast aan hun standpunten waardoor zij niet komen tot een oplossing • Alles-of-niets situaties waarbij partijen andere mogelijkheden niet onderzoeken

29. Onderwerpen • Reguliere fiscale discussies (feitencomplex) • Formeelrechtelijke discussies (feitencomplex) • Transfer pricing discussies • Samenloop met strafrecht • Klachten over behoorlijkheid • Invordering

30. Wat is het goede moment? • Als de communicatie steeds stroever verloopt • Als het niet lukt om zaken over de bühne te brengen • Als standpunten verharden • Als er ‘kampen’ worden gevormd (wij-zij) • Als de druk wordt opgevoerd (dreigementen) • Als de discussie persoonlijker wordt

31. Hoe komen partijen tot mediation? • Doorverwijzing door derden • Initiatief door betrokkenen • Rol van de mediationcoördinator • Rol van het Landelijk bureau Mediation

32. Rol van de belastingadviseur • Nadenken over wat partijen precies verdeeld houdt en hoe dat opgelost kan worden • Voorlichting over het mediationproces, o.a. over de geheimhoudingclausule • Helpen te onderzoeken wat de belangen en de onderhandelingsmarge zijn voor de cliënt • Helpen met het vinden van objectieve criteria • Formeelrechtelijke punten bewaken (termijnen) • Soms wordt de belastingadviseur zelf partij!

33. Belangen in fiscale mediations • De belangen verschillen vaak (vgl. Maslow) • Wat kunnen belangen zijn van de belastingplichtige? • Wat kunnen belangen zijn van de inspecteur? • Wat kunnen belangen zijn van de adviseur?

34. Maslow Rangorde van menselijke behoeften volgens Maslow

35. Bijzondere aspecten • De mediationovereenkomst • Macht en machtsverschillen • Koud tegen warm • Bewijspositie • De vertrouwelijkheid • De vaststellingsovereenkomst

36. Deel 4 Zelf vaardigheden toepassen • Conflicten kunnen herkennen • Kennis van de wijze waarop conflicten zich ontwikkelen • Technieken om miscommunicatie te voorkomen • Technieken om feiten en standpunten duidelijker te krijgen • Weet wanneer je de hulp van derden moet inroepen

37. Technieken • Actief ‘onderzoekend’ luisteren • Scheidt personen van de inhoud • Pas de communicatie aan (niveau en middel) • Zoek de achterliggende belangen • Onderhandel o.g.v. belangen i.p.v. posities • Breng andere elementen in (taart vergroten) • Let op de rol van achterbannen

38. Vragen en discussie

39. Meer lezen? • Booij e.a., Mediation in Belastingzaken, Den Haag: SDU Uitgevers 2013 • Mr. dr. M.B.A. van Hout, Mens, maatschappij en mediation in het belastingrecht,Den Haag: SDU Uitgevers 2013

40. Arie Nennie Email info@arienennie.nl Tel. 06 443 663 97