190 likes | 386 Views
Seksualiteit na een CVA. Marlies Bulk Stage Chronische zorg Juni 2007. Seksualiteit na een CVA. Opvallend weinig over bekend Sprake van een hoge prevalentie (50-75%) van seksuele problemen bij verscheidene somatische aandoeningen Schril contrast met klinische aandacht
E N D
Seksualiteit na een CVA Marlies Bulk Stage Chronische zorg Juni 2007
Seksualiteit na een CVA • Opvallend weinig over bekend • Sprake van een hoge prevalentie (50-75%) van seksuele problemen bij verscheidene somatische aandoeningen • Schril contrast met klinische aandacht • Chronische problemen met seksualiteit vaak gevolg van complexe dynamiek • Geen informatie ontvangen • Schuld-en schaamtegevoelens • Er met niemand over kunnen praten
Hoe zou dat komen? • Mogelijk spelen persoonlijke taboes een rol in waar we al dan niet aandacht aan besteden binnen ons werk
Benadering seksuele problematiek dmv het biopsychosociale model
Biopsychosociale benadering • Biologische aspecten • Directe invloeden • Indirecte invloeden • Iatrogene invloeden • Psychologische aspecten • Invloed op lichaamsbeeld • Invloed op zelfbeeld • Aanpassingsvermogen • Betekenis van seksualiteit voor het individu • Sociale aspecten • Relationele vaardigheden • Rolverwisseling en rolverwarring • Levensfase en betekenis van seksualiteit voor de relatie
Biologische aspectenDirecte invloeden • Vasculair verminderde doorbloeding geslachtsorganen • Neurologisch erectie/ lubricatieproblemen
Biologische aspectenIndirecte invloeden • Verlamming • Vermoeidheid • Krachts- en energieverlies • Pijn- en stijfheid • Incontinentie • Duizeligheid • Sensibiliteitsstoornissen
Biologische aspectenIatrogene invloeden • Bijwerkingen medicatie • antidepressiva • Betablokkers • Langdurige revalidatie (“onteigenen van lichaam en geest”)
Psychologische aspectenInvloed op lichaamsbeeld • Schokkende ervaring “je lijf laat je in de steek” • Verlies aan controle (bv incontinentie bang voor “een ongelukje” tijdens vrijen) • Lichaam ziet er anders uit (verlamming, spieratrofie) • Gevoel onaantrekkelijk te zijn • Vermijding wordt door behandelaar vaak als libidoverlies gezien
Psychologische aspectenInvloed op zelfbeeld • Zelfbeeld afhankelijk van tevredenheid over verschillende rollen in het leven • Onverwerkt verlies of het niet onstaan van nieuwe roldefinities heeft grote impact op de persoon in brede zin, maar ook op seksualiteit
Psychologische aspectenAanpassingsvermogen • Standaard eerste reactie op handicap: ontkennen van noodzaak tot aanpassing • Seksualiteit vraagt om aanpassing bij chronische lichamelijke aandoeningen • Seks wordt vaak benadeeld omdat • Het moeite kost erover te praten • Gebrek aan professionele aandacht • Algemene taboe rond seksuele hulpmiddelen
Psychologische aspectenBetekenis van seksualiteit voor het individu • Door ieder mens wordt op eigen wijze invulling en betekenis aan seksualiteit gegeven
Sociale aspectenRelationele vaardigheden • Communicatie en sociale vaardigheden • Vermogen tot conflicthantering
Sociale aspectenRolverwisseling en rolverwarring • Vaak noodgedwongen rolveranderingen • Verlies van seksespecifieke rollen invloed op seksualiteit (bv afstand nemen van leidende, actieve rol) • Starre rollen bemoeilijken aanpassing • Rol van patiënt en verzorgende (afhankelijkheid en bezorgdheid)
Sociale aspectenLevensfase en betekenis van seksualiteit voor de relatie • Plaats van seksualiteit binnen de relatie • Levensfase van belang bij verwachtingen omtrent seksualiteit • Karakterverandering, uiterlijke beperkingen van invloed op aantrekkelijkheid
Wat kan je doen? • Bespreekbaar maken • Biopsychosociaalmodel basis voor seksuele anamnese (kijk verder dan somatiek en grijp niet direct naar Viagra) • Geef duidelijke informatie • Analyse van seksuele problemen kan tot praktische tips leiden • Aandacht voor rouwproces • Doel: het meest bevredigende niveau van seksueel functioneren • Verwijs indien nodig naar seksuoloog
Tot slot • Mensen met chronische ziektes en lichamelijke beperkingen zijn extra kwetsbaar voor seksualiteitsproblemen • Deze problemen worden door hulpverleners vaak over het hoofd gezien • Vooroordelen spelen een grote rol
Bronnen • Seksualiteit, chronische ziektes en lichamelijke beperkingen: “kan seksualiteit gerevalideerd worden?” Tijdschrift voor seksuologie, 2003, 27: 167-177. • www.maaslandziekehuis.nl/publicaties/bbo_krant/archief/bbo_23_relaties.php • www.clifa.nl/ClifaPrivacyenSeksualiteit.html