1.06k likes | 3.89k Views
Periferik ve Santral Venöz Kateterizasyon. Santral Venöz Kataterizasyon. ENDİKASYONLAR: – CVP monitorizasyonu – Volüm yüklemek – Acil venöz yol – Rutin venöz yol – Kan örnegi almak için(ilaç bağımlısı,morbid obez,major yanık) – Konsantre Solüsyonların İnfüzyonu
E N D
Santral Venöz Kataterizasyon • ENDİKASYONLAR: • – CVP monitorizasyonu • – Volüm yüklemek • – Acil venöz yol • – Rutin venöz yol • – Kan örnegi almak için(ilaç bağımlısı,morbid obez,major yanık) • – Konsantre Solüsyonların İnfüzyonu • – Pulmoner arter kateteri, transvenöz pacemaker,pulmoner angiografi ve hemodiyaliz için santral yol sağlamak amacıyla açılabilir
Ekipman: • • Monitorizasyon • • Steril hazırlık solüsyonu • • Maske, steril önlük, eldiven ve örtüler • • Lokal anestezik sıvı • • 22 ve 25 no iğneler • • 5 ml’lik 2 adet enjektör • • Uygun kateter ve dilatatörler • • İV serum seti ve serum fizyolojik • • 5‐8 cm uzunluğunda 18 no ponksiyon iğnesi • • Guide teli • • Bisturi • • Sütür materyali • • Antibiotikli kremler • • Spanç • • Flaster • • Steteskop
Seldinger Tekniği • Kılavuz tel tekniği olarak bilinen bu yöntemde damar lümenine iğne ile erişildikten sonra iğne lümeninden damar içerisine bir kılavuz tel gönderilmektedir. • Takiben iğne çıkarılır ve cilt ve cilt altı dokunun kolay aşılması için katater ilerletilmeden önce lümen oluşturabilmek amacıyla dilatör adı verilen künt uçlu plastik kanüller kullanılır. • Dilatör burgu hareketleriyle ilerletilir ve birkaç defa giriş çıkış yapılarak lümen oluşturulduktan sonra çıkarılır.
Katater kılavuz tel üzerinden ilerletilir.Kataterin distal ucu cilt ile temas etmeden önce kılavuz tel katater içinden geriye doğru ilerletilerek kataterin proksimal ucundan çıkması sağlanmalıdır. • Katater cilt altından damar lümenine ilerletilir. • Tüm lümenlerin çalıştığından emin olunmalıdır. Her bir lümenden 1-2 ml kan aspire edilmeli,arkasından heparinlenmiş solusyon ile yıkanmalıdır. • Katater işlemi cilde 1.0-2.0 ipek sütürlerle sabitlenmelidir.Temizliği takiben steril spanç ve pantolon şeklinde plaster ile örtülmelidir.
• Subklavian Ven Kateterizasyon – İnfraklavikular Kateterizasyon (İC) – Supraklavikular Kateterizasyon (SC) • İnternal Juguler Kateterizasyon – Santral – Anterior – Posterior • Femoral Ven Kateterizasyonu
SUBKLAVİAN VEN KATETERİZASYONU • Subklavian Ven Kateterizasyon – İnfraklavikular Kateterizasyon (İC) – Supraklavikular Kateterizasyon (SC) * Klavikulanın orta ve medial 1/3 lük kısımlarının kesiştikleri bölgenin altından ve birinci kostanın üzerinden seyreder.
İnfraklavikular Yaklaşım: – Giriş yeri klavikulanın orta 1/3’ü ile medial 1/3’ünün kesişim noktasıdır – Subklavian ven klavikulanın posteriorunda 1. kotun üzerinde seyreder – Cilde paralel klavikula altından, suprasternal çentiğe doğru ilerletilir. – Vene 3‐4cm.de ulaşılır.
Supraklavikular Yaklaşım: – SCM kasının klavikular başının 1 cm lateralinden, klavikulanın superiorundan ve 1 cm arkasından 10‐15 açıyla 2‐3 cm derinliğe girilir – Karşı meme başına doğru ilerletilir
Komplikasyonlar: – Pnömotoraks – Malpozisyon – Torasik dukt laserasyonu – Brakial pleksus yaralanması – Frenik sinir yaralanması
İNTERNAL JUGULER VENKATETERİZASYONU İnternal Juguler Ven Kateterizasyonu – Santral Yaklaşım – Anterior Yaklaşım – Posterior Yaklaşım *Boynun alt bölümlerinde sternokleidomastoit (SCM)kasın altında karotis arterin lateralinde seyreder.En altta SCM nin iki başı arasında yüzeyselleşir ve sternoklavikuler eklem arkasında subklavian ven ile birleşir.
Santral Yaklaşım: – Sternokleidomastoid (SCM) kasının sternal ve klavikular başları ile klavikula arasında kalan üçgen alan kullanılır – Bu üçgenin apeksine lokal anestezi yapılır – Karotis arteri palpe edilip mediale doğru hafifçe çekilip – Lateralinden 45‐600 ile aynı taraf meme başına doğru 2‐3cm. ilerleterek girişim yapılır
Anterior Yaklaşım: – SCM kasının sternal başının ön kenarından, karotis lateralinden, aynı taraflı meme başına doğru, 45‐60° ile 3‐5cm. girilir
Posterior Yaklaşım: – Eksternal juguler venin SCM kasının lateral kenarını kestiği bölgeden 30‐45° ile, SCM kasının altına, suprasternal çantiğe doğru girilir. – 5 cm.de internal juguler ven aspire edilir.
Komplikasyonlar: – İnfeksiyon, bakteriyemi, sepsis – Pnömo/Hemo/Şilotoraks – Strok, hava embolisi – Hava yolu sorunları – Kardiyak disritmiler – Kardiyak tamponad – Kılavuz telin kopması, embolizasyonu – Pulmoner emboli
FEMORAL VEN KATETERİZASYONU Girişim yeri: – İnguinal ligamentin 2‐4cm. distalinden, – Femoral arter pulsasyonunun 1cm. medialinden – 45‐60° ile • İnfant/küçük çocuklarda ligamentin 1‐2cm distali, pulsasyonun 0,5cm mediali kullanılır • İnguinal ligament üst tarafından ven ponksiyonundan kaçınılmalı. Retroperitona kanamaya dikkat!!!
Femoral ven pozisyonu aşağı yukarı anterior superior iliak spine ile tuber pubicum arasının üç eşit parçaya bölünmesi ile bulunur • Çoğu hastada femoral arter orta noktadadır • Femoral arter nabzı alındıktan sonra • Femoral ven 1.5 cm medialindedir
GİRİŞİM SONRASI BAKIM • Kateter cilde süture edilmeli • Kateter lümen uçları kullanılmadığı sürece kapalı tutulmalıdır. • Enfeksiyon açısından girişim yeri takip edilmeli. • Femoral yollar en fazla 3 gün kullanılmalıdırlar • Kateter çekildikten sonra yeri 48saat enfeksiyon açısından takip edilmeli
PERİFERİK VENÖZ KATETERİZASYON • Endikasyon: – Periferik dolaşıma kan, sıvı, nütrisyonel maddeler ve medikasyon verilme yolu • Girişim yerleri: – Üst ekstremitede sefalik veya bazilik ven – Alt ekstremitede ayak dorsali veya distal safen ven genellikle kullanılmaktadır. – Boyunda eksternal jugular ven • Üst ekstremite alta göre, distal proksimale göre, düz yüzey ekleme göre daha fazla tercih edilmelidir.
• Kontrendikasyonlar: – Sklerozan solüsyonlar, vazopressorler, konsantre solusyonlar, kemoterapotikler mümkünse santral yoldan verilmelidir. – Yaralı ekstremiteden kaçınılmalıdır. – AV fistül açılacak ekstremiteden uzak durulmalıdır. – Enfekte veya yanık ciltte girişimden mümkünse kaçınılmalıdır.
PERİFERAL BÖLGELER Eldeki Venler: 1. Digital dorsal ven 2. Dorsal metacarpal vein 3. Dorsal venous ağ 4. Cephalic vein 5. Basilic vein
Önkol Venleri: 1.Cephalic ven 2.Median Cubital ven 3. Aksesör Cephalic ven 4. Basilic ven 5. Cephalic ven 6. Median antebrachialven
Ekipman: • Antiseptik • Lokal anestezik • 25G iğne • 1ml enjektör • Eldiven • İmmobilizasyon kaynakları • 1inch flaster, suya dayanıklı veya plastik • Transparan örtü • Gazlı bez 4x4 kare • Turnike • Venöz girişim seti, kateter • İnfüzyon seti • Heparin • İlaç kabı • Makas
Girişim Öncesi • İşlemin anlatılması, onam alınması • Girişim yerinin belirlenmesi • Turnikenin yerleştirilmesi • Muskuler pompalama, ısı ya da nitrogliserin yardımıyla venin bulunması • Girişim yerinin temizlenmesi • Az miktarda lokal anestezik uygulanması
• Teknik: – Ven sabitlenir – Yüzeyel venler için 30‐45⁰, daha derin venler için 60⁰ ile girişim yapılır – Kateter ilerletilir, kateterin ucunda kan izlendiği zaman 2‐3 mm daha ilerletilir – İğne geri çekilirken kateter ilerletilir. – Non dominant işaret parmağıyla kateterin cilt altındaki ucuna bası yapılırken, kateterin diğer ucu kapatılır. – Kateter cilde sabitlenir.
GAUGE (G): • Kateter veya iğnenin çapının genişlik ölçüsünün isimlendirilmesidir. • 22 gauge kateter daha dar çaplı iken 14 gauge çaplı kateter geniş çaplıdır. • Sarı : 22-gauge • Pembe: 20-gauge • Yeşil : 18-gauge • Gri : 16-gauge
EKSTERNAL JUGULER VENKANÜLASYONU • Hasta trendelenburg pozisyonuna alınır • Hastanın başı diğer tarafa çevirilir • Non dominant baş‐işaret parmağı ile klavikula ortasına bası yapılır • Mandibula köşesi ve midklavikulanın ortasından girişim yapılır • İnspirasyonda girişim yapılır
PERİFERAL İNTRAVENÖZ KOMPLİKASYONLAR Lokal komplikasyonlar: 1-İnfiltrasyon: 2-Flebit 3-Hematom 4-Lokal Enfeksiyon 5-kateter embolisi 6-Kanama Sistemik komplikasyonlar: 1- Enfeksiyonun kana yayılımı (septisemi) 2- Dolaşımda aşırı yüklenme 3- Hava embolisi
GİRİŞİM SONRASI BAKIM • Enfeksiyon bulguları takip edilmeli • En fazla 3 gün süreyle yerinde kalmalı • SF veya heparin ile lümeni açık tutulmalı • Transparan sabitleme malzemesi