23 Mart 2005

1. 23 Mart 2005 TBB MAKRO EKONOMİ ALT ÇALIŞMA GRUBU

2. Dünyada neler oluyor?... Gelişmiş ülke ekonomilerindeki toparlanmaya rağmen, faiz oranlarındaki sınırlı artış ve risk iştahının güçlenmesi, gelişmekte olan ülkelere fon akımlarını destekliyor. Türkiye piyasalarına yansımaları... Ekonomik ve yapısal görünümdeki düzelme ile birlikte global piyasalardaki görünüm, Türkiye piyasalarındaki yükselişi güçlendirdi. 2005 Yılında Ekonomi ve Piyasalar

3. DÜNYADA NELER OLUYOR?..

4. Global büyümenin dönüşü- Özellikle ABD ekonomisindeki ve Asya başta olma üzere gelişmekte olan ülkelerdeki toparlanma, global büyümeyi 2004 yılındaki % 4.8’e taşıdı. 2005 ve 2006 yıllarındaki büyümenin de Reuters’in anketine göre % 3.8 ve % 3.7 olması bekleniyor.

5. Beklenti anketleri de büyümeyi destekliyor- Global Öncü Göstergeler Endeksi, büyüme beklentisini destekliyor.

6. Dış ticaret hacimleri yükseliyor- Navlun maliyetlerini yansıtan ve dünya ticareti açısından önemli bir gösterge olan Baltic Dry Index, son dönemde tekrar toparlanmaya başlıyor.

7. Hammadde ve enerji fiyatları yükselişte- Global ekonomik büyüme ile hammadde ve enerji fiyatları yükseliyor.- Hammadde ve petrol ihraç eden EM ülkeleri için olumlu.

8. ABD cari açık tartışmalarına farklı yaklaşım... Yeni Bretton Woods sistemi... Güneydoğu Asya -> Dış ticaret bölgesi Avrupa, Kanada, Avusturalya -> Sermaye bölgesi ABD -> Merkez Sonuç: Asya ülkeleri gelişme sürecini tamamlayıp merkez haline gelene kadar mevcut sistem sorunsuz çalışır. Yani, dolar euroya karşı değer kaybını sürdürse, ve sermaye bölgesine akımlar azalsa bile ABD getirilerinin yükselmesi zor görünüyor. Bretton Woods’un dönüşü

9. Bretton Woods’un dönüşü- Hazine tahvillerinde yabancı alımları 2004 yılında 356.8 mlr US$ ile yıllık bazda rekor. Ocak 2005’teki 91.5 mlr dolarlık net giriş tarihteki en yüksek ikinci rakam.- Merkez Bankalarının 2004 yılı alımları 234.7 mlr dolar düzeyinde. Ocak 2005’te biraz hız keserek 5.0 mlr dolarlık giriş oldu.

10. FED sahnede- ABD büyümesindeki toparlanma ve enflasyondaki sınırlı yükseliş ile FED’in yılsonunda faiz oranını % 3.75-4.00 seviyesine çıkartması bekleniyor.

11. Likidite bolluğunun kaynağı - ABD faizlerinin düşük seyri, yüksek getirili enstrumanlara (gelişmekte olan ülkeler ve high-yield) yönelen fon miktarını arttırdı.- Son dönemdeki artış eğilimi, likidite koşullarını olumsuz etkiliyor. Nisan ayındaki çalkantı

12. Kritik Seviye Risk iştahı güçlü seyrediyor- Uluslararası piyasalarda ani hareketlerin son iki yıldır çok seyrek olarak görülmesi, yatırım daha riskli ve yüksek getirili (gelişmekte olan ülke, high yields) araçlara kaymasına yol açmıştır. Likidite koşullarındaki bozulmaya rağmen çıkışları şimdilik sınırlandırıyor.

13. Temel ekonomik görünümdeki iyileşme- Kredi derecelendirme kuruluşlarının geçtiğimiz dönemde, temel ekonomik göstergelerdeki iyileşme ile gelişmekte olan ülke notlarını arttırmaları da fon akımlarını desteklemektedir.

14. Fon akımları güçleniyor...- Son aylarda, özellikle Doğu Avrupa’daki gelişmekte olan ülkelere fon akımları güçlendi.

15. ... Ve güçlü seyretmesi bekleniyor- Gelişmekte olan ülkelere toplam finansal para akımının 275.8 mlr dolar ile 2004 yılındaki 279.0 mlr dolara yakın olması beklenmektedir. - Gelişmekte olan Avrupa ülkelerine akımların ise yıllık % 3.8 artışla 101.1 mlr dolara çıkacağı tahmin ediliyor.

16. Kardeş ülkelerde benzer eğilimler ...- Son dönemde eğilimler biraz tersine dönse de, gelişmekte olan ülkelerin para birimleri son iki yıldır değerleniyor.- Güney Afrika’dan sonra en fazla değerlenme yaşayan bölge Doğu Avrupa ülkeleridir.

17. TÜRKİYE’YE YANSIMALAR

18. Büyüme gücünü koruyor...- Sanayi üretimi, ihracatın da desteği ile son 3 yıldır büyüyor. - İç talepteki yavaşlamaya karşın, ihracatın ve yatırım eğiliminin desteği sürecek.

19. Enflasyona dizgin vuruldu - Enflasyondaki gerçekleşmeler ve gelecek dönem beklentileri, uzun vadeli hedeflerin tutturulacağına işaret ediyor. (geçmişe endeksliliğin azalması, kurlardan fiyatlara geçişin zayıflaması ve iç talebin düşük seyretmesi) - Yılsonu TÜFE tahminimiz % 6.5 ile hedefin 1.5 puan altında.

20. Rating artışları bekleniyor - AB üyelik yolunda ilerleyen bir Türkiye’nin kredi notunun da uzun vadede kademeli olarak artmasını bekliyoruz.

21. 2005 – 2006 Dış borç ödemeleri yüksek

22. IMF ödemeleri artıyor- IMF geri ödemeleri 2005 ve 2006 yıllarında 7.8 ve 10.7 mlr dolar. - Artan cari açık ve yüklü dış borç ödemelerinin yarattığı finansman ihtiyacı hesaba katılırsa, yeni IMF kredisi veya borçların yeniden yapılandırılması Hazine’nin borçlanma baskısını azaltır.

23. Finansmanın değişen yüzü... Portföy yatırımları lokal piyasaya kayarken, ticari krediler ve bankaların sendikasyon/seküritizasyon kredilerinin ağırlığı yükseliyor.

24. Olumlu beklentilerle güçlenen akımlar - Ekonomik görünüm ile ilgili beklentiler sermaye akımlarını güçlendiriyor ve cari açığın finansmanını kolaylaştırıyor.

25. Yabancıların Türkiye'deki Portföy Yatırımlarında* 4-Haftalık Kümülatif Değişim 15000 10000 5000 0 T T K K O O O M M Eyl- Eyl- Mar- Mar- B Tipi A Tipi (*) Fiyat deðiþimlerinden arýndýrýlmýþ, 2003 sonu sabit kuru ile hesaplanan toplam yatýrým miktarý Kaynak: TCMB, BDDK, Takasbank, Portföy akımları gücünü koruyor 3,500 3,000 2,500 2,000 1,500 1,000 500 0 -500 US$ mn -1,000 -1,500 23.01.04 23.02.04 23.03.04 23.04.04 23.05.04 23.06.04 23.07.04 23.08.04 23.09.04 23.10.04 23.11.04 23.12.04 23.01.05 23.02.05

26. Ters dolarizasyon yeniden sahnede...- Yurtiçi yerleşiklerin yatırım tercihlerinin yeni yılla birlikte tekrar yerli paraya kayması, kurlardaki düşüşü güçlendiriyor.

27. RiskÖlçer vs. US$/TL Kuru 220 190 160 130 100 70 40 01.02 03.02 05.02 07.02 09.02 11.02 01.03 03.03 05.03 07.03 09.03 11.03 01.04 03.04 05.04 07.04 09.04 11.04 01.05 ... ve devam edecek - Piyasaların istikrar kazanması ve volatilitenin azalması, yurtiçi yatırımcıların yerli paraya dönüşünü hızlandırabilir. 1.80 1.70 1.60 1.50 1.40 1.30 1.20 03.05 RiskÖlçer (2003=100) US$/YTL Kuru (Ýkinci Eksen)

28. Yapısal görünüm de YTL’nin arkasında - YTL Barometre’miz uzun süredir kurlarda sıçrama olasılığının düşük olduğuna işaret ediyor. - Ekonomik aktivitedeki yavaşlama kalıcı olursa baskı artabilir.

29. YTL’de değerlenmenin sonuçları- Bütün bunların sonucunda YTL reel olarak tarihindeki en değerli seviyelerinde seyretmektedir. - MB toplam döviz alımları: 2003 -> 9.9 mlr US$, 2004 -> 5.4 mlr US$, 2005 -> 5.3 mlr US$- MB döviz rezervleri 2002 sonu ->26.7 mlr US$, 4 Mart 2005 -> 36.4 mlr US$

30. Faiz indirimleri sürecek - Merkez Bankasının bundan sonraki 4 toplantıda gösterge faiz oranlarını toplam 2 puanlık indirimle % 13.5’e çekmesini bekliyoruz. Yılsonunda ise gösterge faizin % 12.5 olacağını öngörüyoruz.- Yıllık bono faizlerinin yılsonunda % 15 (bileşik) seviyesine gelmesini bekliyoruz.

31. Son söz...- Son 3 yılın performansına bakılarak yapılan değerlendirmeler, gelecek dönemde Türkiye ekonomisinin ve piyasalarının büyük potansiyele sahip olduğunu göstermektedir. - Enflasyonun kontrol altına alınması (geçmişe endeksliliğin azalması, kurlardan fiyatlara geçişin zayıflaması ve iç talebin düşük seyretmesi) belirsizliği büyük ölçüde azaltmıştır. - Bütçe disiplini ve yapısal reformlar, ekonomi hakkında olumlu görünüm yaratıyor.- Bu performansın devam ettirilmesi bizim baz senaryomuz olmakla birlikte, bazı risklerin de iyi takip edilmesi gerekmektedir. - Gelişmekte olan ülkelerden çıkışa yol açacak bir dış şok (!) - Politik istikrarsızlık (AB üyeliği ve Kıbrıs’ta kalıcı çözüm) - Bütçe disiplininde bozulma ve populist uygulamalar - Yapısal reform programında rehavet