1 / 58

SIVI- ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİ

SIVI- ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİ. Sıvı- elektrolit dengesizliklerine vücut sıvı bölmelerinde yer alan su hacmindeki ve elektrolit konsantrasyonlarındaki değişmeler neden olur.

curt
Download Presentation

SIVI- ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. SIVI- ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİ

  2. Sıvı- elektrolit dengesizliklerine vücut sıvı bölmelerinde yer alan su hacmindeki ve elektrolit konsantrasyonlarındaki değişmeler neden olur.

  3. Sıvı- elektrolit dengesizliği birçok hastada majör rahatsızlık nedeni olabilir. Çünkü normal homeostatik denge bozulmuştur. • - Bazı sıvı- elektrolit dengesizliği direkt hastalıklara neden olabilir (KKY, yanıklar, • böbrek hastalıkları). • - Tıbbi girişimler(IV tedavi, diüretikler) sıvı- elektrolit dengesizliğine neden olur.

  4. BU DEĞERLENDİRMEYİ YAPMAK İÇİN; * Hasta ya da aileden güvenilir hikâye * Kan plazmasının laboratuar değerlendirmesi * Sıvı artışı veya kaybının değerlendirmesi * Yiyecek ve sıvıların yetersiz veya fazla alımının sonuçları * GIS alan, deri veya diğer yollardan giriş * Üriner çıkışın değişimi * Vücut ağırlığında akut değişimleri bilmek zorundadır.

  5. SIVI ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİNE • NEDEN OLAN FAKTÖRLER • * Sıvı ve elektrolitlerin az olması • Sıvı ve elektrolitlerin fazla olması • Sıvı ve elektrolitlerin bedende tutulumu • Homeostatik düzenleyici sistemlerin bozulması

  6. VOLÜM DENGESİZLİKLERİ • Sıvı volüm eksikliği (hipovolemi) • Sıvı volüm fazlalığı (hipervolemi)

  7. SIVI VOLÜM EKSİKLİĞİ (HİPOVOLEMİ) Su ve elektrolitlerin aynı oranda kaybıdır. Etyoloji: — Su kaybı — Su alımının azalması

  8. BİREYİN SU KAYBI YA DA ALIMININ AZALMASININ NEDENLERİ: — Suyun olmaması ve alınamaması — Yutma problemi — Susuzluk hissinin azalması — ADH eksikliği sorunlarıdır.

  9. Susuzluk hissi Deri turgoru azalması Deri ve mukoz membranlarda kuruluk Göz kürelerinde yumuşama Kilo kaybı Vücut sıcaklığının artışı Huzursuzlık Yüksek idrar dansitesi Oligüri, anüri Hemoglobin artışı Taşikardi Zayıf ve hızlı kalp atımı Boyun venlerinin kaybolması Deliryum, halüsinasyon ve irritabilite gibi merkezi sinir sistemi belirtileri CVP düşüklüğü, hemoglobin, nonprotein nitrojen sodyumda artma Gözyaşı, tükrük ve terin azalması BELİRTİ VE BULGULAR

  10. TEDAVİ VE BAKIM Hasta ağızdan alabiliyorsa ve kayıp ciddi değilse sıvı kaybının ağız yoluyla yerine konması tercih edilir. Sıvı kaybı %25 ve üzerinde ise şok tablosu gelişir.

  11. SIVI VOLÜM FAZLALIĞI (HİPERVOLEMİ) Su ve sodyumun retansiyonudur. Etyoloji: * Konjestif kalp yetmezliği, * Böbrek yetmezliği, * Siroz, * Na+ içeren sıvıların fazla yüklenmesi * Sık lavman uygulanması

  12. BELİRTİ VE BULGULAR * Susama hissi yoktur * Gode bırakan ödem, göz kapaklarında ödem * Boyun venlerinin dolgunluğu * Akciğer ödemi * Taşikardik ve dolgun nabız * KB artar * CVP artar * Nabız Basıncı artar * Kilo Artışı * İdrar artışı (Böbrek sorunu yoksa) * Yüzeysel solunum ve weezing * Ajitasyon, konfüzyon, dikkat azlığı

  13. TEDAVİ VE BAKIM Tedavinin hedefi intravasküler sıvı volümünü düzeltmektir. Hafif ve orta şiddette volüm fazlalığı sadece su ve Na+ kısıtlaması ile düzelir. DİÜRETİKLER DİYALİZ DİYET DÜZENLEMESİ

  14. Elektrolit Dengesizlikleri Hipo / hipernatremi ( N= 135-145 mEq/L) Hipo / hiperkalemi (potasemi) (N= 3.5-5mEq/L) Hipo / hiperkalsemi (N= 8.5 -10mg/dl 4.3-5.3 mEq/L ) Hipomagnezemi (N= 1.5-2.5 mEq/L)

  15. SODYUM EKSİKLİĞİ (HİPONATREMİ) * Normal değeri 135-145 mEq olan sodyumun 135 mEq’nın altına düşmesi durumunda hiponatremiden söz edilir. * Sodyum değerinin düşüklüğü toplam vücut sodyumunun eksikliğini göstermez. * Toplam Na+ ile volüm arasındaki denge bozulmuştur.

  16. ETYOLOJİ Sodyum kaybı böbrekler, cilt, gastrointestinal yolla su ile birlikte olur. Konjestif kalp yetmezliği, karaciğer sirozu, nefrotik sendrom gibi bazı hastalıklarda ödeme bağlı olarak dilüsyonal hiponatremi görülür.

  17. Hiponatremi üç nedenle gelişir: • İntravenöz olarak fazla sıvı verilmesi ile osmalaritenin düşmesi sonucu gelişir. • Hiperlipidemi ve hiperproteinemide; plazma, yağ ve proteinlerle işgal edilmiş olduğundan ,plazma Na’u normal olduğu halde konsantrasyonu düşük olmaktadır. • Serum osmolaritesinin yüksek olduğu durumlarda gelişir.

  18. Belirtive bulgular • Cilt turgorunda bozulma • Deri ve mukoza kuruluğu • Tükürük azalması, susuzluk hissi • Ortostatik hipotansiyon, taşikardi • İştahsızlık, bulantı, kusma, ishal • Kas krampları • Hücre şişmesi ve serebral ödem nedeniyle mental değişiklikler (letarji, kontüzyon) • Epilepsi • Halsizlik, yorgunluk • Boyun venlerinin düzleşmesi • Baş ağrısı, baş dönmesi

  19. Sodyum fazlalığı (Hipernatremi) • Hipernatremi serum Na+ düzeyinin 145 mEq/l nin üzerinde olmasıdır. • Bu tablo hastada sodyuma oranla suyun daha fazla kaybı ile ortaya çıkar

  20. Etyolojik sınıflandırmaya göre hipernatremi: • Su kayıpları; • Sodyumun fazla tutulması;

  21. Belirti ve bulgular • Hipernatremide oransal olarak sıvı fazlalığı vardır ve sıvı hücrelerde göllenir, buna bağlı olarak nörolojik belirtiler görülür. • Huzursuzluk, • organizasyon bozukluğu, • baş dönmesi, • baş ağrısı, • deliryum ve halüsinasyonlar şeklinde görülür. • Eğer hipernatremi ciddi ise özellikle çocuklarda kalıcı beyin hasarı olabilir.

  22. Belirti ve bulgular • Hipernatremide susuzluk, • ağızda ve dilde, • muköz membranlarda kuruluk, • beden ısısında hafif yükselme ve ciltte kırmızılık, • periferal ve akciğer ödemi, • postüral hipotansiyon, • kas tonüsünün ve derin tendon refleksinin artması, • iştahsızlık, • bulantı, kusma, • kilo artışı, • yorgunluk, • kas krampları gibi genel belirtiler görülür.

  23. Hemşirelik bakımı Öncelikle su kaybı önlenir ve sıvı replasmanı sağlanır. • Aldığı-çıkardığı sıvı ve kilo izlemi yapılır • Hasta bilinç seviyesindeki azalmalar ve ileri nörolojik bozukluklar nedeniyle yaralanmalardan korunur. • Cilt bütünlüğünü korumaya yönelik uygulamalar yapılır. • Yaşam bulguları izlenir. • Dehidratasyonu aşırı hidrasyon ve nörolojik bulgular izlenir. Hipernatremi riski olan durumlarda gereken izlem ve uygulamalarla hipernatremi önlenir.

  24. Potasyum azlığı (Hipopotasemi/Hipokalemi) • Serum potasyum değerinin 3.5 mEq/L’nin altında olmasıdır. Etyoloji • Diyet ile K+’un yetersiz alınması • Potasyumun fazla kaybı • Sindirim sisteminden kayıplar • Böbreklerle kayıplar • Tedaviye bağlı nedenler • Stres sendromu

  25. Belirti ve bulgular • Yorgunluk, • anoreksi, • bulantı, kusma, • kas zayıflığı, • bacak krampları parestezi, • Bağırsak hareketlerinin azalması, distansiyon, paralitik ileus, • Solunum kaslarının etkilenmesi nedeniyle yüzeysel solunum, • Böbreğinidrar konsantre etme yeteneğinde azalma nedeniyle poliüri. • Aritmiler, bloklar, kardiyak arrest, hipotansiyon.

  26. Tedavi ve bakım • Tedavide temel amaç K+ eksikliğini tamamlamaktır . • Erişkin için günlük K+ gereksinimi 40 mEg’dır. • Potasyumdan zengin olan besinler; • Diyet yeterli değilse ilaç olarak ağızdan günde 5-10 gr KCL şeklinde verilebilir;

  27. Oral K+ tedavisinde potasyumunince bağırsaklarda irritasyon yapması nedeni ile hemşire; • Abdominal distansiyon • Ağrı • Kanamaya karşı dikkatli olmalı

  28. Hipokaleminin önlenmesi; • Diüretik alan hastalar için • Oral ilave potasyum alan hastalar için • Dijital preparatları alan hastalar için

  29. Potasyum Fazlalığı (Hiperpotasemi / Hiperkalemi) • Serum potasyumunun 5 mEq/l den fazla olmasıdır.

  30. Belirti ve bulgular • Serum K+ seviyesi 6 m Eq/l den fazladır. • EKG de dar ve sivri T dalgası, ST çökmesi, QT aralığında kısalma. • Bulantı, aralıklı intestinal kolik, • Anksiyete, irritabilite, • Abdominal kramplar • Alt ekstremitelerde zayıflık, Oligüri, Anüri görülür.

  31. İskelet kasında zayıflık ve kasılma gücünde azalma, parastezi, solunum ve konuşma kaslarında paralizi Serum potasyumu yükselmeye devam ederse PR mesafesi kısalır ve bunu ters P dalgası ya da kaybolması izler. Sonunda QRS kompleksinin genişlemesi ve oluşamaması ventriküler ritim bozukluğu, fibrilasyon ve kardiyak arrest.

  32. Tedavi ve bakım • Alımının kısıtlanması • Potasyumun hücre içine alınması • Potasyum antagonisti etki gösteren maddelerin verilmesi • Potasyumun vücuttan uzaklaştırılması

  33. Kalsiyum azalması (Hipokalsemi) • %9 mgr’nin altına düşmesidir. • PTH üretiminde azalmaya neden olabilecek herhangi bir durum • Troid ve boyun ameliyatlarında; • Akut pankreatitde • Çok fazla kan transfüzyonu yapılan hastalarda

  34. Etyoloji • Gastrointestinal hastalıklar • Diyare, malabsorbsiyon, • Hipoparatroidizim • Böbrek yetmezliği • Kalsitonin salgılayan tümör • Tiriodin nodüler karsinomu

  35. Etyoloji • Alkalosiz ve alkol bağımlılığı • Troid ameliyatlarında yanlış bezin çıkarılması • Gereksinimden az alınması • D vitamini eksikliği, magnezyum eksikliği • Banka kanı • Özellikle yaşlı ve yatak istirahatında • İlaçlar

  36. Belirti ve bulgular • Ağrılı kas spazmları • Yüzde tetani • Parmak uçlarında uyuşma • EKG değişiklikleri • Chvostek belirtisi • Troussea belirtisi

  37. Tedavi ve bakım • Hipokalsemi oral, IM ya da IV yol ile Ca++ tuzları verilerek düzeltilir. • Ca++'un sindirim sisteminden emilimini arttırmak için çoğunlukla D vitamini tedaviye eklenir.

  38. Tedavi ve bakım • Belirgin hipokalsemi belirtileri varsa; • Derhal IV yol açılır. • Hava yolu açıklığı sağlanır (Larengeal stridor gelişebilir) • Hasta monitörize edilir. • Yaşam bulguları, konvülsiyon, tetani ve irritabilite bulguları olup olmadığı izlenir • Kalsiyumun güvenli uygulanması sağlanır.

  39. Kalsiyum fazlalığı (Hiperkalsemi) • Serum kalsiyum düzeyinin %11 mgr'ın üzerine çıkması. Etyoloji Böbrek fonksiyonlarının azalması Hiperparatroidizim Malignensiler

  40. Belirti ve bulgular • Kas zayıflığı, • koordinasyon bozukluğu, laterji, • derin tendon refleksinin azalması, • yorgunluk, • uyku hali, • baş ağrısı, • sinirlilik, • aşırı susama ya da idrara çıkma, • kaşıntı, bulantı, kusma, • iştahsızlık, • distansiyon, konstipasyon, • paralitik ileus, • kemik ağrıları, • böbrek taşları, böbrek enfeksiyonu belirtileri verir.

  41. Hemşirelik bakımı • Ca++ miktarı > 13-14 mg ise acil tedavi gerekir.

  42. Hemşirenin acilen uygulaması gerekenler: • Yaşam bulguları, aldığı-çıkardığı ve EKG izlenir. • Kemiklerden kana Ca++ çekilmesini önlemek için egzersiz önerilir. • Kırık ve yaralanma riskine karşı gerekli önlemler alınır. • İzotonik solüsyon tercih edilir, böyleceCa++’un böbreklerle atılımı kolaylaşmış olur.

  43. Magnezyum eksikliği (Hipomagnesemia) • 1.5 mEq/L ve altı Etyoloji İlaç uygulamaları Sepsis, yanık ve hipotermi Kronik nefritte ve akut böbrek yetmezliğinin diürez fazı, Aşırı fiziksel egzersiz, Yüksek kalsiyum alındığında gelişir.

  44. Belirti ve bulgular • Chvostek bulgusu, • derin tendon refleksinde artma, • tetani, • konvülsiyon, • kas zayıflığı, • yorgunluk, seyirme, • huzursuzluk, deliryum, • şaşılık, • konfüzyon, • hipertansiyon ve kardiyak aritmiler görülebilir. • Mg++ düşüklüğü hipokalsemi ile karışabilir. EKG’de PR uzaması, ST çökmesi ve T dalgasında düşme ve yükselmiş U dalgası görülür. • Laboratuar analizinde potasyum ve magnezyum değerleri düşüktür.

  45. Mg++ IV yapıldığında hemşire; Magnezyum fazlalığı belirtilerini izler. Fazlalığına yönelik acil müdahale için kalsiyum glukonatı hazır bulundurur. Kan incelemesinde digoksin ve potasyum düzeyini de kontrol eder.

  46. Magnezyum fazlalığı (Hipermagnezemi) • 2.5 mEq/L ya da daha fazla olmasıdır. Etyoloji Alınan kan örneğinin hemolize olması Diyet ile fazla Mg++ alınması Hipertansiyon tedavisi için IV olarak Mg++ verilmesi Mg++ içeren antiasit ve laksatiflerin fazla alınması ya da magnezyum sülfatlı lavmanların fazla yapılması Böbrek yetmezliği Tedavi edilmeyen diyabetik ketoasitoz Dehidratasyon

More Related