230 likes | 259 Views
Learn about inhalation therapy benefits, devices, and techniques for optimal drug delivery and patient adherence. Improve outcomes and promote therapy commitment.
E N D
INHALATIE TECHNIEK & THERAPIETROUW Barend van Duin Huisarts/CAHAG, 2009
VOORDEEL INHALATIE THERAPIE • Lage dosis (10% oraal) • onafhankelijk van resorptie • snel effect bronchodilatatie • flexibel te doseren • relatief weinig bijwerkingen • grote therapeutische breedte
SOORT INHALATIE APPARAAT • dosis-aërosol (evt. ‘breath actuated’) • dosis-aërosol met kleine of grote voorzetkamer • poederinhalator single dose v.s. multi dose • Respimat • (vernevelaar)
VOORZETKAMERS • inhoud groot 750 ml klein 180-350 ml • electrostatische lading metaal/plastic • masker of mondstuk
HOEVEEL IN LONGEN KOMT IS AFHANKELIJK VAN: • kracht bij inademen • grootte deeltjes • interne weerstand apparaat • onderweg neerslaan • toestand luchtwegen (mate van obstructie)
DEELTJESGROOTTE relatie deeltjes-grootte en longdepositie: • > 10 mu voornamelijk in de oropharynx • > 8 mu niet direct therapeutisch effect • 2-5 mu inde kleinere luchtwegen • < 1,2 mu deels weer uitgeademd
DEELTJESGROOTTE EN FLOW • Terbutaline DPI 30 l/min MMAD 7,8 mu 60 l/min MMAD 3,8 mu (Ross et al, J.Aer.Med, vol. 9, nr. 2, 1996) En bij lage flow ook veel grotere spreiding in deeltjesgrootte Conclusie: de op te brengen flow speelt een belangrijke rol in de effectiviteit !! (krachtig inademen dus)
NEERSLAAN ‘HOGEROP’ NEEMT TOE DOOR • slechte coordinatie (dosisaerosol) • te geringe inspiratoire flow (poederinhalator)
DOSIS AEROSOL SEC IS GEEN GOEDE KEUZE! • hand/mond/inhalatie coördinatie moeilijk • ‘breath actuated’ inhalator evt. • langzaam inademen • maar hoe dan ook neerslaan in mond 70-95% van de dosis • hoge uitstroomsnelheid, veel ‘vliegt uit de bocht’
DOSIS-AEROSOL MET INHALATIEKAMER • rustig en langzaam in en uitademen • binnen 20 sec inhaleren • één puf per keer • klein kind (< 4 jaar): 10x • groter kind/volwassene (> 4 jaar): 5x
POEDERINHALATOR (1) • geschikt vanaf 6 jaar • voorkeur voor nauw inhalatiekanaal • krachtig inhaleren, minimale flow van 60 l/min nodig • daarom dan ook minder geschikt bij ernstige benauwdheid!!!
TYPEN POEDERINHALATOREN • Veel gebruikt: 1) single dose Handihaler inh.Ingelheim cyclohaler 2) multi dose (diskhaler) diskus turbuhaler
0-4 JAAR • dosis-aerosol met kleine voorzetkamer en masker
4-6 JAAR Dosis-aerosol met voorzetkamer: • bij voorkeur een grote • bij voorkeur een mondstuk
OUDER DAN 6 JAAR 1) poederinhalator: • kleine uitstroomopening • bij voorkeur multidose 2) dosis-aerosol met voorzetkamer: • bij voorkeur een grote • bij voorkeur een mondstuk
Therapietrouw & inhalatietechniek • “Blauw” i.p.v. “rood of paars” • 50 % therapie-ontrouw t.a.v. Inhalatiesteroiden
Fouten inhalatietechniek • dosisaerosolen meer fouten dan poederinhalatoren (Buckley, 1989) Mogelijkheden • checklist en instructiekoffer Astma Fonds • tijd: 2 minuten beoordelen en 3 min. instructie, controle beoordeling 2 minuten • afspraken met apotheek • eigen medicatie mee laten nemen
BEVORDEREN THERAPIETROUW • 1. Het leggen en onderhouden van een (werk)relatie met de patient • 2. Het expliciet vragen naar het feitelijk gebruik van medicatie • 3. Oog hebben voor weerstanden en bedenkingen en deze bespreken • 4. Concrete afspraken maken
1. Een werkrelatie leggen en onderhouden • Contact leggen in begin consult ( aankijken, hand geven, open houding) • In gesprek ruimte bieden voor verbale en non verbale signalen van patiënt • Empathische basishouding • Ook bij geven advies/uitleg/info in contact blijven met patient! ( niet alleen ‘zenden’)
2. Expliciet vragen naar feitelijk gebruik medicatie • In huisartsconsulten slechts in 8% van de consulten vraag hiernaar! ( meer bij POH?) • Vriendelijk vragen naar feitelijk gebruik (niet confronterend of moraliserend!) • Doorvragen tot helder is hoe de patiënt het doet en wanneer en waarom de medicatie (niet) gebruikt wordt
3. Weerstanden en bedenkingen bespreken • Wat in de weg zit om therapietrouw te zijn: • Emoties • Gedachten (cognities, (voor)oordelen) • Praktische problemen • Wat ermee doen: Ruimte voor emoties bieden, onjuiste denkbeelden bespreken en juiste info hier tegenover stellen; meedenken over oplossingen voor praktische problemen
4. Concrete afspraken maken • Tast af/bespreek waartoe de patient bereid is (onderhandel zo nodig!) • Doe een voorstel ( evt. een compromis!) en laat de patiënt hier expliciet zijn/haar fiat aan geven • Herhaal zo concreet mogelijk de afspraak: voor de komende ….(aantal dagen/weken) gaat u dus.. Accoord? • Maak een controleafspraak en bespreek daarin hoe dit gegaan is!