Medisch beroepsgeheim onder druk: trend of toeval?

1. Medisch beroepsgeheim onder druk: trend of toeval? mr. Loes Markenstein Voor: Johannes Wierstichting 19 april 2012

2. Medisch beroepsgeheim en medische persoonsgegevens • Medisch beroepsgeheim kleeft aan de beroepsbeoefenaar (arts, tandarts, apotheker, verloskundige etc) en de beroepsuitoefening • Aan medische (persoons-)gegevens kleeft het regime van de Wet bescherming persoonsgegevens

3. Medisch beroepsgeheim • Medisch beroepsgeheim: Verplichting tot geheimhouding tov al datgene wat bij de uitoefening van zijn beroep op het gebied van de individuele gezondheidszorg als geheim is toevertrouwd, of wat daarbij als geheim te zijner kennis is gekomen of wat daarbij te zijnder kennis is gekomen en waarvan hij het vertrouwelijk karakter moest begrijpen (artikel 88 Wet Big) • Bij schending van het medisch beroepsgeheim is de individuele beroepsbeoefenaar daarvoor tuchtrechtelijk (en stafrechtelijk) aansprakelijk

4. Medische persoonsgegevens • Wbp: persoonsgegevens betreffende iemands gezondheid = bijzonder persoonsgegeven, artikel 16: verbod op verwerking met uitzonderingen (artikel 21 en 23). • Geen exclusiviteit voor medisch geheimhouders! • Bij niet-naleving van Wbp is ‘verantwoordelijke’ in de zin van de Wbp aan te spreken

5. Insteek bij medische geheimhouding • Individueel belang: bescherming van de persoonlijke levenssfeer van betrokkene • Algemeen belang: onbelemmerde toegang tot de gezondheidszorg en daarmee gemoeide belang van de volksgezondheid • uitspraak CvBb inzake vrijgevestigde Ggz-hulpverleners: beroepsbeoefenaar heeft belang bij kunnen garanderen van vertrouwelijkheid om goede hulp te kunnen verlenen

6. Insteek bij Wbp • Waarborgen van een doelgerichte, niet-bovenmatige en zorgvuldige verwerking van persoonsgegevens (conform principes en uitgangspunten) • Bijzondere persoonsgegevens: inherente risico’s die nopen tot ‘verbod tot verwerking tenzij….’ • Waarborgen transparantie en rechten van betrokkenen

7. Doorbreking medisch beroepsgeheim • Toestemming van betrokkene • Wettelijke verplichting • Conflict van plichten • Artikel 7:457 lid 2 BW: waarnemer en ‘rechtstreeks betrokkenen’

8. Erosie van medisch beroepsgeheim (1) • Toestemming van betrokkene in onvrije situatie • Uitbreiding (of roep daarom) van wettelijke verplichtingen (verzekeringen, strafrechtspleging, kwaliteitsbewaking) • Formaliseren/standaardiseren van ‘conflict van plichten’ (vgl verplichte meldcodes) • Oprekken van ‘rechtstreeks betrokkenen’

9. Erosie van medisch beroepsgeheim (2) • Afnemende controle van beroepsbeoefenaar op toegang tot dossiers en verwerking van gegevens (convenanten, ketensamenwerking, landelijk epd) • Marktwerking in de gezondheidszorg • Toenemende (roep om) bevoegdheden in sfeer van preventie, opsporing en vervolging van strafbare feiten/veiligheid • Rigide hantering (niet verstrekken van gegevens bij rampen zodat familie niet tijdig geinformeerd kan worden)

10. Tegenkrachten • Rechtspraak: zorgvuldige afweging (uitschieters) • (Gezondheids-)Juristen • Publieke verontwaardiging en verwachtingspatroon • Aarzelende wetgever • Beroepsbeoefenaren en beroepsorganisaties?