Academisch Erfgoed in de Universiteit Antwerpen

2. Academisch Erfgoedin de Universiteit Antwerpen Balans en perspectief Academisch erfgoed in Vlaanderen Trudi Noordermeer 15 mei 2014

3. Feiten & cijfers UAntwerpen • 20 109 studenten (waarvan 17% buitenlander, 116 nationaliteiten) • 1479 doctoraatsstudenten • 192 doctoraten in 2013 • 4200 wetenschappelijke publicaties per jaar • 4987 personeelsleden (waarvan 17% buitenlander, 81 nationaliteiten) • 631 professoren (13%) • 308 assistenten (6%) • 2423 onderzoekers (49%) • 1294 administratief en technisch personeel (26%) • 60 000 alumni

6. UAntwerpen • ‘Jonge’ universiteit • Fusie 3 interuniversitaire instellingen in 2003 • Oorsprong midden negentiende eeuw - en midden twintigste eeuw • 2003: ca. 7.000 studenten • 2014: ruim 20.000 studenten • Nog geen strategisch beleid voor een Universiteitsarchief, academisch erfgoed en kunstpatrimonium: er was nog geen tijd/interesse voor

7. UAntwerpen • Raad Dienstverlening, mei 2013: • goedkeuring voor pilootprojecten mbt • Universiteitsarchief • Academisch Erfgoed • Kunstpatrimonium • Doel : • pilootprojecten uitvoeren om te komen tot een strategisch beleid voor het erfgoed

8. Visie: Academisch ERFGOED in context • Academisch, wetenschappelijk en technologisch erfgoed in relatie tot • Onroerend erfgoed: gebouwen • Bijzondere collecties Universiteitsbibliotheek • Universiteitsarchief • Kunstpatrimonium

11. Universiteitsbibliotheek • Bijzondere Collecties: • Waardevolle en historische collecties • Oude en kostbare boeken, gedrukt voor 1831 • Handschriften • Prenten en tekeningen

12. Universiteitsarchief • Administratieve en wetenschappelijk archieven UAntwerpen en voorgangers • Koninklijk Aardrijkskundig Genootschap Antwerpen • Centrum voor Bedrijfsgeschiedenis • Kathedraalarchief • te gast tot augustus 2014 • Studiecentrum voor Onderneming en Beurs • Wetenschappelijk archief prof Fernand Suykens • Etc………

13. Collectie moderne kunst • Circa 700 schilderijen en beelden • Kunst op de Campus beheert • Doel • uitdagen • vragen stellen • zin van het leven • verwondering oproepen • Jean-Michel Folon

14. Stappen in UAntwerpen mbt erfgoed • Inventarisatie • Deselectie: ontdubbeling en sanering • Registratie / catalografie in duurzame omgeving • Standaarden, zodat uitwisseling mogelijk is • Integrale benadering erfgoed • Brocade : metadata voor bibliotheekmaterialen, archivalia en (museale) objecten • Digitalisering • Contextualisering • Beschikbaarstelling (fysiek en digitaal, via het web) • Plan voor opslag, behoud en beheer

15. Pilot projecten / investeringen • Bijzondere Collecties Universiteitsbibliotheek • Universiteitsarchief • Kunstpatrimonium • Academisch erfgoed

16. Bijzondere Collecties • Investeringen inrichting leeszaal, infrastructuur (magazijnen), materialen voor behoud en beheer • Investeringen collectievorming: boeken en prenten • Infrastructuur Digitalisering: scanner/fototoestellen en digitaal platform voor opslag en beschikbaarstelling • Afdeling is onderdeel van werking van Universiteitsbibliotheek

17. Universiteitsarchief • Brocade: nieuwe modules registratie/beschrijving archivalia op collectie- en stuksniveau • archivalia in hun context • Koninklijk Aardrijkskundig Genootschap Antwerpen: pilot 2013 • digitalisering afbeeldingen • Inventarisatie wetenschappelijke en administratieve archieven UAntwerpen: 2014/5 • Ontwikkeling strategisch plan (digitale) archivering

18. Kunstpatrimonium • Module in Brocade voor beschrijving objecten • Huidige access databank converteren • Invoer 700 kunst objecten: 2014/5 • Digitalisering objecten • Contextinformatie • Referenties naar boeken en wetenschappelijke artikelen - in eigen collectie • Publicatie via web (indien toegestaan vanwege auteursrechten)

19. Academisch erfgoed • Doel • Beschrijving collecties en individuele objecten in Brocade module voor objecten • Digitalisering objecten • Digitalisering handleidingen / contextinformatie • Publicatie op het web (indien toegestaan) • Dit werk is nog niet ingepland • Belangrijke 1E stap: inventarisatie Balans en Perspectief

20. Resultaten inventarisatie Balans en Perspectief • 1e inventarisatie in de UAntwerpen • 1e inventarisatie Antwerpse associatie: AUHA • Artesis Plantijn Hogeschool (AP) • Karel de Grote-Hogeschool • Hogere Zeevaartschool • Overzicht beschikbaar via website • Nota bene • Nog niet geïnventariseerd: materiaal bijeengebracht door Marc Demolder • Grote collectie wetenschappelijke, technische en medische apparatuur

21. Collectieratten- en muizenvallen (prof dr Herwig Leirs)

22. Resultaat inventarisatie • Media-apparatuur: 1500 • Diergeneeskunde: 3.000 • Academische, wetenschappelijke en technologische instrumenten • Anatomie: 690 • Pathologische anatomie: 200 • Historische kaarten • Dierkunde: 12.230 • Herbarium: 4.665 • Mineralen: 100-den • Muizen- en rattenvallen: 300

23. Historischekaarten: didactischecollectie

24. Resultaat inventarisatie • Onderwijsplaten biologie, 70 • Preparaten biologie: 7.000 • Topografische kaarten • Elektronenmicroscopen: 2 • Kristalmodellen: 50 • Natuurkunde: 50 • Mineralen en gesteenten • Leesapparaten microfilm en microfiche: 4 • Medische en paramedische apparatuur

25. Collectieacademisch, wetenschappelijk en technologischerfgoed

26. Resultaat inventarisatie • Artesis Plantijn • Gesteenten • Topografische kaarten: 1.400 • Gezondheidszorg • Karel de Grote-Hogeschool • Robotica: 212 • (Meet)instrumenten (bio)chemie • Auto-elektronica: 1 • Elektromechanica: 30 • Gezondheidszorg • Hogere Zeevaartschool • Oude (meet)instrumenten: 71

27. CollectiemaritiemeinstrumentenHogereZeevaartschool

28. Opmerkingen / bevindingen • Project Balans en Perspectief was zeer belangrijk voor de bewustwording van waarde academisch erfgoed in de UAntwerpen en de Antwerpse associatie • In Antwerpen staan we nog aan het begin • Buitenlandse ervaringen tonen aan: • Erfgoedwaarde krijgt opnieuw onderzoeks- en onderwijswaarde door beschikbaarstelling, contextualisering, digitalisering en valorisatie

29. Opmerkingen/bevindingen: • ‘Alles’ hoeft niet bewaard te blijven: gemotiveerde deselectie aan te raden (persoonlijke mening) • Afstemming op nationaal en internationaal niveau is belangrijk • Contextinformatie en handleidingen zijn essentieel

30. Met dank aan • Marc Demolder • Hoeder van academisch, wetenschappelijk en technologisch erfgoed in de UAntwerpen • Collega’s van de werkgroep bibliotheken AUHA • Dirk Desaever • Chris Goetschalckx • Han Jacobs • SissiLoostermans • Fotograaf Jesse Willems

31. Vragen?