C’eshte perceptimi?

1. C’eshte perceptimi? • Te parit – proces viziv • Te degjuarit – proces auditiv • Te nuhaturit – proces olfaktiv • Te shijuarit – proces gustativ • Prekja • Balanca - ekuilibri • Ndijimet muskulore • Psikologjia dhe fiziologjia

2. Filozofet e lashte • Demokriti (460–370 P.K.): bota eshte ndertuar nga atome te lidhur me njeri tjetrin, dhe ndijimet e shkaktuara nga to bejne kontakt me organet tona ndijore. • Perceptimi eshte rezultat i nderveprimit fizik midis botes dhe trupit tone.

3. Filozofet e lashte • Herakliti (540–480 P/K.): “nuk mund te kalosh ne te njejtin lume dy here.” • Cdo gje eshte ne ndryshim te vazhdueshem • Ideja eshte se perceptuesi nuk percepton te njejtin event ekzaktesisht ne te njejten menyre cdo here

4. Menyrat e studimit • Psikofizika – sa intensitet stimuli kemi nevoje per te vene re ate stimul? • Neuroshkenca – cilat pjese te trurit ngacmohen gjate perceptimit? • Psikologjia konjitive – e njohim nje fytyre nepermjet konfigurimit apo tipareve te saj?

5. Problematika • Si mund t’u besojme organeve ndijore dhe perceptimit? • Dime qe te dhenat ndijore nuk jane gjithmone te verteta, kemi iluzione perceptive, modifikime, korrispondenca te paplotesuara. • Ky konstatim mund te coje ne nje zhvleresim te aktivitetit perceptiv: qellimi i perceptimit eshte regjistrimi i kujdesshem i asaj qe eshte prezente ne bote.

6. Zgjidhje e problemit Konsiderojme perceptimin si nje mekanizem kompleks, me detyre mbledhjen dhe perpunimin ne nje kohe shume te vogel te nje sasie shume te madhe informacioni te nevojshem dhe te dobshem per sistemin konjitiv dhe ate levizes per te arritur objektivat e tyre, mbi te gjitha ai i mbijeteses.

7. Perceptimi viziv Objekt studimi: eksperienca perceptive, ate qe ne shohim, ashtu sic e shohim. Ajo qe ne shohim, ashtu sic e shohim quhet fenomen. Studion organizimin e hapesires perceptive, bazuar ne nje konfiguracion stimujsh te limituar ne kohe e hapesire.

8. Realizmi naiv dhe perceptimi Realizmi naiv: perceptimi eshte nje fotokopje e realitetit; cka perceptojme ne boten fizike (percepti) i korrespondon realitetit te perceptuar (fenomenik). NUK ESHTE KESHTU Mund te verifikohet fenomeni i mungeses se objektit fenomenik; ai qe ekziston ne boten fizike nuk shfaqet ne nivel perceptiv (figurat e maskuara ose te fshehura: mimetizmi) Mund te verifikohet fenomeni i mungeses se objektit fizik: ai qe perceptojme ne planin fenomenik nuk ekziston ne planin fizik (figurat anormale) Mund te verifikohet nje mosperputhje mes objektit fizik dhe fenomenik (iluzionet optike)

9. Psikofizika • Shkenca e lidhjeve sasiore te percaktuara ndermjet ngjarjeve fizike dhe psikologjike

10. Zinxhiri psikofizik 7 2, 3 6 1 5 4 1 – drita qe reflektohet nga objekti arrin ne syrin e vezhguesit 2 – formon nje imazh ne retine 3 – gjeneron impulse elektrike tek receptoret 4 – impulset nervore udhetojne neper fibrat nervore 5 – arrijne trurin 6 - “perpunohen” ne tru 7 – vezhguesi (perceptuesi) sheh objektin

11. Zinxhiri psikofizik: shembulli i te parit Transmetim neural: rruget midis retines dhe trurit Informacioni viziv drejtohet ne korteksin viziv (lobi oksipital) Kryqezim ne kiazmen optike: gjysma e djathte e fushes vizive projektohet ne gjysmen e majte te cdo retine Sy ballore, vizion te mire stereoskopik (thellesi)

12. Zonat e korteksit oksipital

13. Neuroshkencat: perceptim dhe realitet “c’eshte realja? Ke perkufizojme reale? Nese flasim per cfare ndjejme, cfare nuhasim, cfare shijojme dhe shohim, atehere reale jane sinjalet elektrike e thjeshta te interpretuara nga truri jone. Kjo eshte bota qe ne njohim.