ŽILNI SUSTAV Krvožilni sustav i sustav limfnih žila

1. ŽILNI SUSTAV Krvožilni sustav i sustav limfnih žila Krvožilni sustav 1/ Srce - pumpa krv 2/ Arterije (prenose hranjive tvari i O2 do tkiva) 3/ Kapilare – izmjena tvari između tkiva i krvi 4/ Vene - odvode proizvode metabolizma i CO2 prema srcu)

2. Arterije: a/ velike (elastične) b/ srednje (mišićne) c/ male d/ arteriole Vene: a/ venule b/ male i srednje vene c/ velike vene Ishrana žila: difuzijom ili pomoću vasa vasorum Inervacija: autonomni (vazo motorni živci).

3. SRCE 1/ Endokard = endotel + rahlo vezivo 2/ Miokard = slojevi srčanih mišićnih stanica 3/ Perikard = parijetalni i visceralni list (epikard = visceralni list (serozna ovojnica, mezotel + rahlo vezivo) Srčani skelet (gusto vezivo) = septum membranaceum, trigona fibrosa i annuli fibrosi. Srčani zalisci = gusto vezivo prekriveno endotelom.

5. KRVNE ŽILE (opća građa) 1/ Tunica interna = endotel+ subendotelni sloj (rahlo vezivo i glatke mišićne stanice) 2/ Tunica media = glatke mišićne stanice + vezivo 3/ Tunica adventitia = vezivno tkivo

6. Arterije - tunica media je najdeblji sloj. - dobro izražene elastične membrane (membrana el. interna i externa), slojevita građa. Velike arterije (elastične) – zovu se i provodne jer provode krv iz srca. Ujednačuju tlak. Srednje (mišićne)- zovu se i raspodjelne jer raspodjeljuju krv u organe. - Arteriole- predaju krv kapilarama. Reguliraju količinu krvi koja ulazi u kapilare stezanjem lumena (vazokokstrikcija) ili širenjem lumena (vazodilatacija). Inervacija završava u adventiciji.

7. Vene - najdeblji sloj adventicija, nema dobro razvijene elastične membrane. Rastresita građa- slabo izražena slojevitost. Venule - preuzimaju krv iz kapilara. Male i srednje velike vene Velike vene - sadrže glatke mišićne stanice u adventiciji koje se suprostavljaju sili teži. Imaju i zaliske tj. nabore tunike intime koji usmjeravaju krv prema srcu.

8. Limfne žile - limfne kapilare (slijepo počinju u tkivima), limfne žile i limfni vodovi (ductus thoracicus i ductus lymphaticus dexter). Velike limfne žile imaju građu sličnu venama, ulijevaju se u velike vene vrata. Sustav limfnih žila vraća međustaničnu tekućinu u krvni optok.

9. Mikrocirkulacija: arteriole- metarteriole – prekapilarni sfinkteri (reguliraju protok kroz kapilare) Arterijsko - venske anastomoze - krv direktno prelazi iz arterijskog u venski dio cirkulacije (zaobilaze se kapilare).

10. Kapilare • Opća građa: • endotel ( s bazalnom laminom) + pericit + retikulinska vlakna • Mogu biti: • 1/ Neprekinute (somatske)- pinocitoza • (mišići) • 2/ Fenestrirane (visceralne)- endotel ima otvore sa ili bez dijafragme. • Transport kroz fenestre ili pinocitozom. • 3/ Sinusoidne - vijugav tok, fenestre, • isprekidana bazalna lamina (jetra). • Funkcija kapilara: • Propusnost (difuzija kroz fenestre • ili pinocitoza); • b) Metabolička (aktivacija, lipoliza); • c) Antitrombogena

11. ATEROSKLEROZA - nastanak ateroma (masnog plaka) 1/ Povećani kolesterol (debljina, naslijeđe) dovodi do oštećenja endotela i nakupljanja čestica LDL u intimi žile. 2/ Fagocitoza lipida makrofazima, proliferacija fibroblasta intime. 3/ Makrofazi oslobađaju lipide u intimu, citokini makrofaga potiču stvaranje kolagena i proliferaciju mišićnih stanica (medija). 4/ Pucanje (ulceracija) ateroma omogućuje stvaranje tromba: Koronarna ateroskleroza = začepljenje srčanih žila, infarkt i smrt.

12. KRV • plazma + formirani elementi • Plazma: voda, 10% tvari niske i visoke relativne mase, (od toga 7% bjelančevine plazme; 0,9% anorganske soli, ostatak do 10% organski sastojci (aminokis., vitamini) • Formirani elementi: • eritrociti (4-6 mil./µL krvi) bikonkavne pločice bez jezgre ispunjene hemoglobinom koji prenosi O2 • leukociti (6000-10000/ µL krvi) • a/ granulociti b/ agranulociti • - neutrofilni (60-70%) - limfociti (20-30%) - eozinofilni (2-4%) - monociti (3-8%) • - bazofilni (manje od 1%) • - trombociti(200 000- 400 000/ µL)

13. ERITROCITI

14. SRPASTA ANEMIJA Uzrokovana točkastom mutacijom zbog koje se mijenjaju svojstva hemoglobina. Srpasti eritrociti začepljuju kapilare, makrofagi ih razgrađuju u sinusoidnim kapilarama (hemoliza). Simptomi: anemija, splenomegalija i bolovi.

15. Neutrofilni leukociti (granulociti, polimorfonukleari - segmentirana jezgra) Sadrže azurofilna zrnca (lizosomi) i specifična zrnca (lizozim i proteinaza) Mikrofazi- razgrađuju strane čestice. Neutrofilija (povećana količina neutrofila u krvi) – znak akutne upale Neutropenija (smanjni broj neutrofila)

16. Eozinofilni leukociti- granulociti, polimorfonukleari. Specifična zrnca su eozinofilna (imaju kristalno središte - sadrži peroksi dazu, glavni bazični protein i eozinofilni kationski protein). Razgrađuju parazite, vežu se na mikroorganizam i pospješuju djelovanje makrofaga. Eozinofilija- parazitarne bolesti i alergije

17. Bazofilni leukociti - granulociti i polimorfonukleari. Specifična zrnca su bazofilna (histamin, heparin, leukotriene) Bazofilija - kod alergijskih bolesti, viroza i kroničnih upalnih bolesti

18. Limfociti – agranulociti, mononukleari (mali i veliki) Sudjeluju u imunosnom odgovoru. T-limfociti odgovorni za stanični imunitet. B-limfociti odgovorni za humoralni imunitet. Limfocitoza - kod kroničnih upala

19. Monociti- agranulociti, mononuklearni-nesegmentirana jezgra Sadrže azurofilna zrnca, pripadaju mononuklearno-fagocitnom sustavu. U tkivima prelaze u makrofage.

20. Trombociti (krvne pločice)- diskoidni ulomci stanica bez jezgre, nastaju odvajanjem od megakariocita u koštanoj srži. Sudjeluju pri grušanju krvi.