İŞLETMECİ GÖZÜ İLE PERFORMANS

1. İŞLETMECİ GÖZÜ İLE PERFORMANS Prof.Dr. Afsun Ezel ESATOĞLU Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Kurumları Yönetimi Bölümü 13.04.2012, Manavgat

2. İçerik • İnsan yönetimde performans ve performans değerleme kavramları • Performans değerlemede amaç • Performans değerleme faktörleri • Performans değerleme yöntemleri • Farklı alanlardan araştırma örnekleri Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

3. Performans / Başarı Performans : Bir görevin gereği olarak önceden belirlenen standartlara uygun davranışların gösterilmesi ve beklenen amaçlara yaklaşma derecesi • yetenek, • motivasyon ve • uygun fırsatların bir fonksiyonu Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

4. Performans Değerlemesi: İşgörenin kendisinden beklenen görevleri ne derece iyi !!! (etkili, doğru, standartlara uygun, bilimsel, güncel….) gerçekleştirdiğini belirtmeye yönelik süreç….. Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

5. Performans = Hizmet başı ödeme yöntemi DEĞİLDİR !!! İstenirse… performans ödüllendirilebilir !!!!! Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

6. Performans Değerleme Amacı • Hekimlerin mesleklerini nasıl ve ne düzeyde yerine getirdiklerinin belirlenmesi • Gelişime gereksinim olup olmadığının tanımlanması • Eğitim ihtiyacının belirlenmesi • İhtiyaç duyulan en az miktardaki bilginin toplanması yolu ile performans değerlenmenin gerçekleştirilmesi Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

7. Değerleme Geliştirme • Ücretleme • Ödüllendirme • Yükseltme • Rütbe Düşürümü • İşten Uzaklaştırma • Bir Üst Düzey İçin Geliştirme • Başarı Geliştirilmesi • Hizmet İçi Eğitim İhtiyacı • Geri Bildirim • İnsan Gücü Planlaması Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

8. Performası Belirleyen Faktörler İşgörenin Bireysel Özellikleri İşgören Performansı Yönetim Davranışı Örgüt Amaçları = + + Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

9. Performans Değerleme Süreci Kurum Amaçları Kuruma İlişkin Geri Besleme Performans DeğerlemeYeteneklerin Geliştirilmesi Kullanımİnsan Gücü Planlama Ücret Belirleme Geliştirme Programları Performans Standartları İş Tanımları İşletme Amaçları İşgörenin Amaçları İşgörene İlişkin Geri Besleme Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

10. Performans Ölçüm Süreci • Hekim iş tanımlarının incelenmesi • Performans değerleme faktörlerinin belirlenmesi • Performans değerleme yönteminin seçimi • Değerleme süresinin belirlenmesi • Değerleme yapacak bireyin belirlenmesi • Hekimin konuya ilişkin bilgilendirilmesi Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

11. Performans Standartlarının Saptanmasıİş Analizi İş Tanımı FaktörSeçimi Süreç özellikleri: • İşin özelliğine ve sorumluluk düzeyine uygun seçim • Sadece iş veriminin değil, işgören davranışlarının da göz önünde tutulması • Faktörlerin açık ve anlaşılır olması • Faktör sayısının sınırlandırılması(10 <) Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

12. Faktörler (Örnek) İşgörenin temel nitelik ve niceliği, İş bilgisi ve yeteneği, Bireysel özellikleri, İlişki ve davranışları Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

13. Hekim Performans Değerleme Faktörleri • Tıbbi bilgi düzeyi • Hastalığı bütün olarak değerlendirilebilme • Hastalığın psiko-sosyal niteliklerini görebilme • Çeşitli karmaşık sorunlar ile başa çıkabilme yeteneği • Sorumluluk alabilme kapasitesi • Ayakta hasta tedavi becerisi • Yatan hastaların yönetimi ve tedavi becerisi • Sorun çözebilme becerisi • Eğitici olarak görev alınan süreçlerdeki beceri • Araştırma yapabilme becerisi Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

14. Hekim Performans Değerleme Faktörleri • Genel klinik beceriler • Hastaya saygı gösterme, şefkat duyma, bilgi asimetrisinden kaçınma • Klinik performans göstergeleri • Yasal prosedürlere uyum (bilgilendirilmiş onam formları , hasta hakları vb.) • İletişim becerisi • Bölüm-birim içi davranışların gözlemlenmesi • Prosedür ve talimatlara uyum • Veri-dosya kayıt titizliği Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

15. Değerlemede Dikkate Alınması Gerekenler Değerlemeci kim olmalı, kaç kişiye kadar değerlemeli ? (Astı en yakından tanıyarak, onun performansını sürekli gözlemleme ve izleme imkanı olan kişi) Değerleme periodu nasıl olmalı ?? Değerleme yapılırken işgörene bilgi verilmeli mi? Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

16. Performans Değerleme Yöntemleri • Genel inceleme • Derecelendirme • İkili karşılaştırma • Sıralama • Zorunlu dağıtım • Oran ölçeği • Açık uçlu yöntem • Kritik olay • Sorumluluk merkezi • Davranışlara bağlı oranlama sistemi • Çoklu değerleyiciler • Amaçlara göre yönetim • Yükselen değerleme • İş standartları • Kendi kendini değerleme • Değerleme merkezleri • 180 derece değerleme • 360 derece değerleme Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

17. Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği • Baştabip Görev-Yetki • Baştabip Yardımcısı G Y. • Şef ve Uzmanlar G. Y. • Servis Şef ve Uzmanları G.Y. • Laboratuar Şef ve Uzm. G.Y. • Anestezi Uzmanı G.Y. • Şef Yardımcısı G.Y. • Eğitim • Koordinasyon • Verimlilik • Kabiliyet • İletişim • Yönetici yetiştirme • Etkililik • Kayıt tetkiki • Organizasyon • Yöneltme • Denetim Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

18. Performans Değerleme Yöntemlerinin Özellikleri • Tutarlılık, anlaşılırlık ve objektiflik • Bütüncül tasırım (klinik hizmet sunumu ve bakımı bir bütün olarak değerlendirme) • Sağlık hizmeti çıktısı ya da bakımını amaç edinme • Sağlık hizmeti geliştirmek için durum ve hedef tanımlamada faydalı olma Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

19. Hekim Performansının Değerlendirilmesi(klinik becerilerin değerlendirilmesi) • Dolaylı Yöntemler • Yazılı yada sözlü yöntemler • Çizelge incelemeleri • Kayıtlardan edinilen verilerin incelemesi • Doğrudan Yöntemler • Rutin ve günlük mesleksel uygulamalar • Laboratuar ortamı uygulamaları Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

20. Hekim Performansının Değerlendirilmesi • Değerlendirmeyi yapanın türüne göre • Eş düzey çalışan değerlendirmesi • Görüntü ve ses kayıtları • Kendini değerlendirme • Hastaların değerlendirmesi Değerlendirmede kullanılan araçlara göre -Standartlaştırılmış hastalar yöntemi -Görüntü ve ses kayıtları -Hekim rapor kartları ve çizelge takibi Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

21. Eş düzey çalışanların hekim değerleme formu örneği Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

22. Görüntü ve ses kayıtları • Genellikle eş düzey işgörenler tarafından • Performans görüntü kayıtları • Aynı uzmanlık dalından bir hekimin değerlendirmesi • Sakıncası: sadece değerlendirilen zaman dilimini ifade etmesi Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

23. Hekimin kendi kendini değerlendirmesi- faktörler • Hizmetin kalitesi • Hasta memnuniyeti • Hastayı bilgilendirme • Doğru tanı ve tedavi • Tıbbi kayıtların doğruluğu Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

24. Hekimin kendi kendini değerlendirme formu örneği Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

25. Performansın hasta tarafından değerlendirilmesi Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

26. Standartlaştırılmış hastalar • Tıbbi eğitim, değerlendirme ve araştırmalarda bir eğitim aracı olarak, gerçek hastaların fiziksel ve hikayeleri ile ilgili bulgularını temsil etmek üzere eğitilmiş kişiler • Gerçek sağlık problemi olan kişiler • Daha önceden sağlık problemi olup da hastalığın semptomları ile ilgili bilgisi olan kişiler Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

27. Standartlaştırılmış hasta vizitleri kayıt kontrol listesi örneği Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

28. Standartlaştırılmış hasta • Vizit sonrasında davranış ve tutumu içeren skorlu bir kontrol listesinin doldurulması • Vizit kontrol ve uygunluk (görüntü) kontrol listeleri • Değerlendirilenin yöntem ile ilgili önceden bilgilendirilmesi, gönüllülük esası • İçerik ve durum tutarlılığı • Yöntemin eğitim için kullanımı Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

29. Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

30. Rapor kartları ve çizelgeleme • Hekime ilişkin tüm bilgilerin (kişisel ve hizmete ilişkin) yer aldığı veri tabanları • Mevcut yönerge ve klinik protokollere göre yapılan meslek icraları • Kronik hastalıklar için hasta izlem kartları • Korucu hekimler için çizelge izlemleri • Şeffaflık ve değerlendirmelere açıklık Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

31. Çıktı Temelli Değerlendirme • Hekimin sundugu hizmetlerin miktarı ve kalitesi incelenirken • Hizmet sonuçları (outcomes), • Hizmetsunum süreci • Hizmet miktarına bakılır • ( kardiyolog için: miyokard enfarktüs tedavisi gördükten sonraki 30 güniçinde ölen hastaların oranı) Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

32. Hizmete göre değerleme • Poliklinik sayısı • Yatan hasta sayısı • Ameliyat sayısı • Egitilen asistan sayısı • Bilimsel arastırma ve yayın sayısı • Ameliyathanede geçirilen fiili çalısma süresi Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

33. Hizmet çıktıları (nicelik) ile performans değerleme (Meme kanseri örneği) • Tümörün büyüklüğüne bağlı hayatta kalma süresi • Hastalığın aşamalarına bağlı hayatta kalma süresi • Yeni teşhis konulmuş erken dönem meme kanserlerinin oranı • Meme kanseri teşhisinin konma biçimi • Yeni teşhis konmuş meme kanserlerinde memenin korunması ile cerrahi müdahale Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

34. Çıktı ölçümleri Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

35. Kırsal Bölge Aile Hekimi İçin Genel Performans Değerleme Ölçümü • Görülen hastalara ayrılan zamanın oranı, • Diğer doktorlara gönderilen hasta sayısı • Düzenli takip edilen tıbbi dergi sayısı • Gelişmek için alınan mezuniyet sonrası nitelikli kurs sayısı • Bölge sakinlerinin eğitimlerine katkı oranı Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

36. Tam zamanlı Tıp Fakültesinde Çalışan Hekimlerin Performans D. • Yıllık komite üyelikleri • Tıp Fakültesi derslerine katkı düzeyi • Öğrenci tarafından kabul oranı • Bilimsel yayın oranı • Bilimsel yayınların değerlendirilmesi • Bilimsel veya mesleki ödül sayısı • Danışmanlık eğitimleri • Fakültedeki akademik sıralama Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

37. Örnek: Kolposkopi Uzmanlığı Eğitimle ilgili Performans Değerleme Ölçütleri: • BSCCP (İngiliz Servikal Patoloji ve Kolposkopi Derneği) /RCOG (Obstetri ve Jinekoloji Royal Koleji) sertifikası bulunma durumu : •  İş yükü > 50 Yıllık yeni anormal smear görme yüzdesi (Hekimin anormal smear ile ilişkili olan anormal kolposkopi görme oranını sorguluyor. • (Bu parametre direkt gördüğü anormalliği tanıma becerisi ile ilişkilendirilebilir). • Mesleki eğitime devamlılık : İngiliz Servikal Patoloji ve Kolposkopi Derneğinin toplantı ve eğitimlere son 3 yılda katılma durumu • S .Thangaratinam et al., “Identifying the performance criteria for appraisal of colposcopists: benchmarking Delphi” An International Journal of Obstetrics and Gynaecology,2007, pp:1288-1291. Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

38. Örnek: Kolposkopi Uzmanlığı • Tanı ile ilişkili Performans Değerleme Ölçütleri: • Kayıtlı bulguların kalitesi • Atipik geçiş zonu tesbiti halinde biyopsi oranı • Biyopsi almama sebebinin dokümantasyonu • Histolojik olarak doğrulanan lezyonların kolposkopik pozitif prediktif değeri • Histolojik değerlendirmeye uygun biyopsi alma oranı • S .Thangaratinam et al., “Identifying the performance criteria for appraisal of colposcopists: benchmarking Delphi” International Journal of Obstetrics and Gynaecology,2007, pp:1288-1291 Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

39. Örnek: Kolposkopi Uzmanlığı • Tedavi ile ilişkili kriterler • -CIN ( servikal intraepitelyal neoplazi ) : ilk vizitede kanser öncüsü lezyon tanısı alan ve tedavi edilen hasta sayısı • - Tedavide kayıtlı bilgilendirilmiş onam sayısı • - Lokal anestezi ile poliklinikte lokal tedavi oranı • - Tedavi sonrasi ilk kontrolde normal smear gelme oranı • - Son 12 aydaki histolojik olarak saptanan tedavi başarısızlıkları • - Primer kanama görülen tedavi oranı • - Tedavi komplikasyonu ile başvuran hasta oranı • - Hasta memnuniyeti • S .Thangaratinam et al., “Identifying the performance criteria for appraisal of colposcopists: benchmarking Delphi”, An International Journal of Obstetrics and Gynaecology,2007, pp:1288-1291 Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

40. Örnek: Patoloji Uzmanlığı • 1- Materyalin makroskopik incelenme düzeyi • 2- Materyalin mikroskopik incelenme düzeyi • 3- Patolog bilgi düzeyi • 4- Vakaların raporlanma süresi • 5- Ek boya ve moleküler tetkiklerin endikasyon dâhilinde istenmesi • 6- İncelenen materyalin ve patoloji raporlarının uygun şekilde arşivlenmesi • 7- Dış kalite kontrolü • 8- Patolojik inceleme ve raporlama hızı Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

41. PATOLOJİDE KULLANILABİLECEK PERFORMANS ÖLÇÜT KATEGORİZASYONU • 1) EKİP ÇALIŞMASI: • -Diğer ekip elemanları ile çalışma becerisi (patoloji teknisyenleri gibi) • -Eğitim veren kurumlarda asistanlarla birlikte çalışma becerisi • 2) KİŞİLER ARASI İLETİŞİM BECERİLERİ • -Klinisyen ile çalışma becerisi • -Ekip arkadaşları ile çalışma becerisi Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

42. PATOLOJİDE KULLANILABİLECEK PERFORMANS ÖLÇÜT KATEGORİZASYONU • 3)DEĞİŞİME UYUM SAĞLAMA / YENİLİKLERİ TAKİP ETME • Güncel tanı kriterlerinin patoloji değerlendirmelerine yansıması,yenilikleri takip etme: • örn.: PDF kılavuzlarındaki rapor formatına uygun raporlama alışkanlığının edinilmesi (aynı şekilde USA da da CAP protokolleri de raporlamada kullanılıyor ). • Değişime uyum sağlama : gerek laboratuar uygulamaları gerekse de patoloji makroskopi ve mikroskopik değerlendirmelerinde güncel bilgiler eşliğinde yeniliklere göre gerekli değişiklikleri yapabilme. Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

43. PATOLOJİDE KULLANILABİLECEK PERFORMANS ÖLÇÜT KATEGORİZASYONU • 4 MESLEKİ BİLGİ VE BECERİ • - Materyalin makroskopik incelenme düzeyi (makroskopik tanılama, uygun kesit alma gibi) • -Materyalin mikroskopik incelenme düzeyi • -İHK ve Moleküler testler (endikasyon dahilinde isteme, yorumlama, raporlama gibi) değerlendirme becerisi • -Klinik bilgiler ile mikroskobik incelemeyi bağdaştırma- yorumlama ve rapor haline getirebilme Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

44. Örnek.: Göğüs Hastalıkları Uzmanı • Göğüs hastalıkları polikliniğinde en az üç ay süreyle takip olmuş ve bir yıl suresince sigara bırakan hasta oranı • Yeni tanılı olgulara asgari yirmi dakika ayıran hekim oranı  • Verem tanısında balgamda asidorezistan basil bakılması • Akciğer tüberküloz tanılı olgularda kür olan hasta oranı • Akciğer tüberküloz tanısı konulan hastaların verem savaş dispanserine yazılı bildirim oranı • Yapılandırılmış eğitim etkinliği olarak inhalar tedavi verilen hasta oranı • Mesleki akciğer hastalığından şüphelenilip, meslek hastalıkları hastanesine sevk edilen ve orada yapılan değerlendirmeyle tanısı kesinleştirilen hasta oranı Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

45. Astım Hastalığında • a) Sigara İçim Durumu • b) İnhaler Teknik Kullanımı • c) Kişisel Yönetim Planı Olması • d) PeakFlow Akım Hızı Kontrolü • e) PeakFlow İçin Alarm Konsültasyonu • f) PEF<%60 Olunca Oral Kortikosteroid Kullanımı • g) Günlük Kayıt (nokturnal semptom, aktivite kısıtlaması) • h) Egzersiz Öncesi Kısa Etkili Bronkodilatör Kullanım Önerisi Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

46. Araştırma Paylaşımı 1. • Araştırmaya katılan 115 hekimden 63 ü ödüllendirmenin performansa etkisinin olduğunu, 52 si olmadığını düşünmüştür. • Ödüllendirme araçlarından terfi etme imkanı, meslekleri ile ilgili eğitimler, kendini ve yeteneklerini geliştirme imkanı verilmesi, araç gereç ve malzemenin yeterli olması, diğer ödüllendirme araçlarına daha fazla tercih ederlerken, kısa süreli izin, toplum önünde kendilerine teşekkür edilmesi, sertifika, plaketi tercih etmemiştir. • (Nas, T., 2006, Sağlık Örgütlerinde Ödüllendirme Sistemlerinin Performans Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama, Gazi Ü. Sosyal Bilimler E., Y.L. Tezi Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

47. Araştırma Paylaşımı 2. • “Tüm gelir getirici nitelikte olmasına rağmen performans puanı verilmeyen işlemler detaylı incelenmelidir. • Sağlık kurumlarının tümünde ister 1. ister 2. ve 3. olsun kronik hasta takibi, bakımı ve eğitimine daha yüksek puan verilmelidir. • Özellikle kronik hastaların takibinde diyabet, hipertansiyon vb. hastaların 1 yıllık yaşam kalitesi puanları da muhakkak izlenmelidir. • Eğer QALY adı verilen bir yıllık yaşam kalitesi performans kriterlerine konmazsa bu hastalar çok zarar göreceği için hastalık ve hasta maliyetleri en kısa sürede artacaktır. • Kaptanoğlu, Yıldırım, A., “Birinci Basamak ve Yataklı Kamu Sağlık Kurumlarının Gelirlerinden Yapılan Ödemelerde Performans Yönetimi Kavramı” Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(3), Sf.142-151, 2011 Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

48. Araştırma Paylaşımı 2. • Diyabet hastasını eğiten hemşire ayda sadece 3 puan, takip eden hekim ise herhangi bir ek ücret almamaktadır. • Ancak, iyi takip edilemeyen ve yönetilemeyen diyabet hastası ise diyaliz vb. daha ağır hastalık tablolarına adaydır. • Böylelikle hem hastanın yaşam kalitesi bozulur hem de kronik hastanın maliyeti artar. Ayrıca hekimlerin ve o sağlık personelinin çalıştıkları birime ait tüm giderlerin birim maliyet analizi yapılıp (amortisman, sarf malzemesi, temizlik, hizmet alımı) değerlendirildiğinde hastane içinde her bir birimin kendi performans düzeylerini gerçekçi olarak ortaya koyacaktır. • Kaptanoğlu, Yıldırım, A., “Birinci Basamak ve Yataklı Kamu Sağlık Kurumlarının Gelirlerinden Yapılan Ödemelerde Performans Yönetimi Kavramı” Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(3), Sf.142-151, 2011 Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

49. Araştırma Paylaşımı 3. • Teşvik programlarının devam eden araştırmalar yolu ile izlenmesi, finansal teşviklerin etkililiğinin tanımlanabilmesinde kritiktir. • Teşviklerin maliyet etkiliğinin belirlenmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır • Petersen L.A., et al.“Does Pay-for-Performance Improve the Quality of Health Care?” Annals of Internal Medicine, 15, 2006 vol. 145 no. 4 265-272 Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans

50. Araştırma Paylaşımı 4. • “Sahiden Sağlık Sektöründe bir ‘performans yönetimi’ olabilir mi sizce? Ben hala olur diyorum.Ama sahiden ödül nereye …..En maliyet etkili çalışan hekime mi?Hastasına vakit ayırıp onun hayatını değiştirebilen hekime mi?En çok aşı yapana mı?Sigara bırakma eğitimi yapana mı?4 saat polikliniğini bırakıp köydeki bir gebeye gidene mi? Yoksa dakikada bir rpt sayısını ‘poliklinik sayısı’ gibi gösteren zihniyete mi? Biliyorum zor iş bir ‘kriter’ oluşturmak”. • Kaynak: Şahin R., Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği, http://www.tahud.org.tr/guncel/kose-yazilari/seninle-bir-dakika/18 Esatoğlu, İşletmeci Gözü ile Performans