1 / 23

FUNKCIJE JEZIKA

FUNKCIJE JEZIKA. Prof.dr Vesna Radoman FASPER. Jezik ne služi samo za sporazumevanje. Jezik osim ove važne funkcije ima i niz drugih Nas interesuju i funkcije jezika povezane sa mentalnim aktivnostima , psihi č kim i psihosocijalnim planom

dolf
Download Presentation

FUNKCIJE JEZIKA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. FUNKCIJE JEZIKA Prof.dr Vesna Radoman FASPER

  2. Jezik ne služi samo za sporazumevanje • Jezik osim ove važne funkcije ima i niz drugih • Nas interesuju i funkcije jezika povezane sa mentalnim aktivnostima , psihičkim i psihosocijalnim planom • Postoje brojni i različiti pokušaji da se namene i funkcije jezika klasifikuju ali nijedan od njih ne daje iscrpnu i potpunu sliku raznovrsnosti koja postoji

  3. STANČIĆ V. i LJUBEŠIĆ M.:psihološki relevantnefunkcije su • Semantička • Komunikaciona • Funkcija sticanja iskustva • Funkcija delovanja _____________________ Knjiga: Jezik govor spoznaja,Hrvatska sveučilišna naklada, Zagreb 1994.

  4. Semantička funkcija • Reč je nosilac značenja, odnosno ona sadrži odredjeno značenje ili tačnije pobudjuje (predstavlja draž) odredjeno značenje. Istovremeno samo značenje determiniše koje ćemo reči izabrati kao odgovarajuće za njegovu prezentaciju. • Reč koja nema značenje /neki oblici afazije ili reč stranog jezika • Brojne su teorije značenja :Ozgudova, Skinerova, Ogden iRičardsa (simbol,misao,referent)

  5. Ogden i Ričards: misao simbol ---------- referent

  6. U trouglu referencije Veza između simbola i referenta se ostvaruje u ljudskom umu Odnos simbola i referenta je arbitraran (veza nije nužna) Na primer: -Sinonimi jednog jezika (glagol: ogovara,opada, opanjkava, otrcava) -Različ.reči različ.jez. (child,l`anfant,otrok ) -Gestovni ili ikonički znak (simbol)

  7. Ideaciona funkcija • Jezik služi za saopstavanje naših ideja i misli • Primer: “Smatram da je govor fundamentalno važna i distinktivna karakteristika ljudske vrste”

  8. Emotivna funkcija jezika • Jezik ne služi samo za emitovanje ideja • Jezik (govor)služi za emitovanje emocija tj. izražavanje našeg afektivnog i emotivnog odnosa prema onome o čemu govorimo ili pišemo • Primer: “Uvredjena sam zbog tako ružnih stvari koje mi imputiraš”

  9. Rubinštajn,Džekson,Brajović • SMATRAJU DA JE EMOTIVNA FUNKCIJA GOVORA GENERIČKI PRIMARNA I NA NIŽEM NIVOU SLOŽENOSTI • NEUROLOG DŽEKSON KOJI SE BAVIO AFAZIJAMA UOČIO JE DA NEKI PACIJENTI NE MOGU DA IZGOVARAJU ALI MOGU DA OTPEVAJU • BRAJOVIĆ: TERAPIJA MUCANJA I DRUGIH GOV. POREMEĆAJA PEVANJEM

  10. Konativna funkcija • Jezik može imati motivacionu tj. konativnu funkciju. Jezik u ovom slučaju služi za izražavanje spremnosti i volje da se učestvuje u nekoj akciji ili delatnosti. • primer: “Ja želim da mojim studentima napravim power point prezentaciju za slededeći čas predavanja jer im to pomaže u spremanju ispita”

  11. Jezik služi za saopštavanje ili ekspresiju • Misli • Emocija • Namera kod sve tri nabrojane funkcije jezika: ideacione,emotivne i konativne

  12. Fatička funkcija • Odnosi se na uspostavljanje i održavanje kontakta (neki autori dodaju i prekidanje kontakta) • Zadovoljava opšte ljudsku potrebu za društvenošću (Mek Dugal:gregarni instinkt) • Ima ulogu u svim oblicima zajedništva kao sto su ceremonije,obredi,neki porodični razgovori,ljubavni razgovori itd. • Primer: “Kako ste” – “Dobro sam”

  13. Konstrukciona funkcija • Jezik je važno sredstvo mišljenja kojim se formiraju, konstruišu misli.Govor služi kao instrument pomoću koga se misli, dakle on konstruiše našu misao. • Vigotski: ( “Mišljenje i govor”) unutrašnji govor služi organizovanju, usmeravanju, kontroli mišljenja. Reč je okosnica za razvoj pojma pa tako i za razvoj pojmovnog, apstraktnog mišljenja.

  14. Funkcija rasterećenja (abreakcija) • Oslobadjanje emocionalnog naboja koji može da stvara manje ili većeteškoće u funkcionisanju ličnosti postiže se i preko govorenja (pisanja). • Tako jezik može da ima i rasterećujuću funkciju • Primer: psovanje ili pričanje “golicavih” viceva

  15. Funkcija emocionalnog rasterećenja u psihoterapiji • Govor pacijenta u psihoterapiji često ima funkciju EMOCIONALNOG RASTEREĆENJA • Pisanje takođe može poslužiti za emocionalno rasterećenje

  16. Funkcija samopotvrdjivanja (samopodcenjivanja) ličnosti • Govor i jezik mogu imati ulogu pribavljanja osećanja važnosti,sigurnosti i samopouzdanja,uspostavljanja ličnog identiteta,integriteta,učvršćivanja self koncepta. • Samopotvrđivanje u iskazu dobrog govornika i samopodcenjivanje u iskazu lošeg govornika Primer: trogodišnji dečak kaže:”Ja (sam) Marko,Marko dobar, Marko veeeliki, Marko jak”

  17. Funkcija sticanja znanja i iskustva • Jezik se koristi kao sredstvo saznavanja o svetu oko nas, o ljudima, dogadjajima,činjenicama. • Posebna vrsta je školsko učenje i sticanje školskog znanja • Često se ostvaruje povezivanjem govornih informacija sa informacijama neposrednog perceptivnog iskustva ali i sa višim nivoima mišljenja • primer: reč “sto” ili “vatra” se slepom tumači rečima i njihovim povezivanjem sa informacijama iz iskustva stečenog drugim perceptivnim kanalima (npr. dodirom)

  18. Funkcija sticanja znanja-nastavak • Vrlo kompleksno područje koje je malo istraživano jeste kako se povezivanjem reči i njihovih značenja proširuje iskustvo, odnosno znanje, naročito kod apstraktnih sadržaja. • To je pitanje širenja saznanja koje započinje poznatim značenjima reči (pojmova) da bi se dostigli nepoznati pojmovi tj.duhovno osvajanje stvarnosti. • Primer : studenti npr. verbalnim sredstvima savladjuju koncepte “uslovnog refleksa” , I Q i drugih psiholoških pojmova

  19. Funkcijakontrolesopstvenihpostupaka • Korišćenjem verbalnih simbola upućenih sebi postajemo sposobni da organizujemo, koordiniramo i izvedemo niz aktivnosti i uspostavimo kontrolu nad njima • Primer: Kada pojedinac kaže sebi:“Sada se smiri, koncentriši i kreni da radiš polako-jednu po jednu stvar”

  20. Funkcija sredstva delovanja • Čovek govori da bi uticao na druge, na njihovo mišljenje,osećanja,ponašanja, savest. • Molbe,traženje, zapovedanje,savetovanje drugog,nagovaranje,uveravanje,upozora-vanje itd.(Posebno prisutna kod vaspitavanja dece, u odnosu terapeut-klijent,politicari-glasači itd.) • primer: prve reči deteta kao sto su “voda” “digni” itd. Najčešće nemaju karakter konstatacije nego zahteva ili zapovesti

  21. Funkcija socijalizacije • Jezik može imati ulogu društvenog oblikovanja deteta ali i odraslog prenešenjem društvenih zabrana, normi, stavova koje utiču na novo intrapsihičko preoblikovanje (npr Super-ego)i na novo usvojeno društveno prihvatljivo ponašanje • Primer: “To nije lepo, to se nesme raditi”

  22. Funkcijaizražavanjasocijalnogidentiteta • Upotreba jezika može ukazati na socijalno i geografsko poreklo, socijalno ekonomski status, obrazovanje i profesiju govornika • Primer: “Pigmalion” Eliza Dulitl i prof.Higins • Značaj za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju tj. logopediju: uticaj govornog treninga i habilitacije na promene u celokupnoj ličnosti

  23. George Bernard Shaw Njegova poznata drama “PIGMALION” Govori o jezičkom podučavanju, od strane aristokrate, profesora engleskog jezika, jedne neobrazovane žene iz nižih društvenih slojeva koja govori “kokni”

More Related