230 likes | 492 Views
4 Temel Prensip Işığında Web Erişilebilirlik Kriterleri. Engin Yılmaz. Kaynak. http://www.engelsizerisim.com/yazilar.php?oku=1&bolum=3&id=567 www.w3.org/wai. Web Erişilebilirliği Nedir!.
E N D
4 Temel Prensip Işığında Web Erişilebilirlik Kriterleri Engin Yılmaz
Kaynak • http://www.engelsizerisim.com/yazilar.php?oku=1&bolum=3&id=567 • www.w3.org/wai
Web Erişilebilirliği Nedir! • Web sayfalarınaerişilebilirlik; sayfaların özürlü kişilerin algılayabileceği,anlayabileceği, gezinebileceği, etkili bir şekilde kullanabileceği vebunun yanında da içerik yaratıp, katkıda bulunabileceği bir şekildetasarlanmasıdır. (Web Erişilebilirlik Klavuzu 1.0)
4 Temel Prensip • Algılanabilirlik • İşlem Yapılabilirlik • Anlaşılabilirlik • Sağlamlık.
1. Algılanabilirlik • Sayfadaki metin,bağlantı, tablo, resim ve diğer öğeler kullanıcı tarafından rahatlıkla algılanabilmelidir.
1.1 Alternatif Metin • Metin dışı herşeyin bir elektronik metin karşılığı sağlanmış olmalıdır. • Form alanlarında Title = kod olmalıdır. • Resim ve logolarda alt= koduyla açıklama • Güvenlik kodlarında sesli kod uygulaması • Figür ve Grafiklerde longdesc ile tarif
Alternatif Maltimedya Çözümleri • Sesli öğelerde,işitme engelliler için alt yazı veya işaret dilinin kullanılması,videolarda da görmeyenlere görüntüleri anlatan sesli ya da metinselbir betimlemenin yapılması yararlı olabilir.
Erişilebilir Flaş İçerikleri! • Doğru flaş oynatıcıları kullanıldığında, bir flaş görmeyenler için de erişilebilir olacaktır. • Örnek için bkz: • http://www.rnib.org.uk/livingwithsightloss/tvradiofilm/tvradiofilmnews/pages/talking_television_panasonic.aspx?printmode=true
1.3. Farklı İçerik Sunum İmkanı • Bir bilgi farklı renk ya da işaretlerle gösteriliyorsa, bunun metin alternatifi de sağlanmalıdır. • Bir düğmenin işlevi boyut ve bulunduğu yere göre belirleniyorsa, buna da bir metin etiketi koyulmalıdır.
1.4 Sayfayı Ayırdedebilme Olanağı • Sayfa içindeki bağlantılar renklerle ayırdediliyorsa, başka görsel araçalar da kullanmalıdır. • Sayfa açıldığında 3 saniyeden daha fazla çalan sesli içeriği kolayca kapatabilme imkanı • Ön ve arka plan arasında renk kontrastı • Sayfadaki metinlerin belirli bir miktar büyütülme imkanı (bkz): • www.engelsizerisim.com
2. İşlem Yapılabilirlik • Sayfa içersinde istenilen yerlere rahatlıkla tıklayabilmek, • sayfanın istenen bölümüne kolaylıkla erişebilmek, • Form alanlarını doldurabilmek.
2.1 Klavye Erişimi • Web sayfasındaki tüm içerik klavye yardımıyla işlemyapılabilir durumda olmalıdır.
2.2 Yeterli Zaman • ama: Bir sayfanın içeriği belli aralıklarlaotomatik olarak güncelleniyorsa, ya da form doldurma gibi bir işlemibitirmek için belli bir süre söz konusuysa, kullanıcıya bu zamanlamayıkapatabilme veya 10 katına kadar uzatabilme seçeneği verilmelidir. • Hareket eden, yanıp sönen, kayan veotomatik güncellenen bilgiler kullanıcı tarafındanduraklatılabilmelidir. • Kullanıcı herhangi bir form doldururken, süre aşımınedeniyle işlemini tamamlayamayıp forma geri döndüğünde daha öncedoldurmuş olduğu alanlardaki veriler kaybolmamalıdır.
2.3. Hastalık Nöbetleri • Araştırmalara göre sayfadaki flaşların saniyeden 2'dendaha fazla yanıp sönmesi Dikkat eksikliği yaşayan insanlarınhastalanarak nöbet geçirmelerine neden olmuştur.
Kolay Dolaşım • Tekrarlanan bölümleri atlayabilme (SkipNavigation) (www.getem.boun.edu.tr) • Açıklayıcı Sayfa Başlıkları • Açıklayıcı Bağlantı Etiketleri • Açıklayıcı başlık ve çerçeve etiketleri • Tablo Erişilebilirliği • Bölümlerin H1 ile H6 arasında hiyerarşik biçimde başlıklandırılması. (www.getem.boun.edu.tr)
3. Anlaşılabilirlik • Web sayfasının içeriğinin ve kodlarının kullanıcı ve yardımcı teknolojiler tarafından anlaşılabilir olması da oldukça önemlidir.
Temel Unsurlar • 3.1. Sayfa dilinin kodlarla belirtilmesi • 3.2. Tahmin edilebilirlik. • 3.3. Form doldurulurken bir hata yapıldıysa tam olarak nerede hata yapıldığının belirtilmesi
4.1. Yardımcı Teknolojilerle Uyum • Web içeriğinin bugün belirlenmiş olanstandartları kullanması ve bilinmeyen veya yardımcı teknolojilerinhenüz yorumlayamadıkları geleneksel olmayan kodları kullanmamalarıönemlidir. • lik: Web sayfalarında kodlarınbaşlangıç ve bitişleri resmi kurallara göre doğru şekildetanımlanmalıdır.
4.2 İsim, Rol Ve Değerler • ler: Sayfadaki form alanları,çerçeveler ve tüm kullanıcı arayüzü bileşenlerinin isim, değer veişlevleri kullanıcı araçlarının yorumlayabileceği ve değişiklikleriprogramatik olarak fark edebileceği şekilde standart biçimdesunulmalıdır. • «
Erişilebilirlik Sağlanamıyorsa • Yukarıda belirttiğimiz prensipler ışığında orijinal sayfanızdayeterli erişilebilirlik kriterleri sağlanamıyorsa, orijinal sayfadaki içeriğin aynısını sağlayan bir alternatif sayfa oluşturulmalıdır. • Busayfanın içeriği de orijinal sayfadaki içerikle eş zamanlı olarak güncellenmelidir. • Alternatif sayfanın bağlantısı hemen orijinalsayfanın en başına koyularak kullanıcının rahatlıkla 2 sayfa arasında geçiş yapabilmesi sağlanmalıdır.
Sonuç • Unutulmamalıdırki, daha çok bilgiye açılan kapı bilginin herkes paylaşılmasından geçer. • Bu da yapılan çalışmaların mümkün olduğunca fazla insana hitap etmesiyle mümkündür