BOYUN BÖLGESİ RADYOLOJİSİ

1. BOYUN BÖLGESİ RADYOLOJİSİ Dr. Erol AKGÜL Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD

2. BT ve MRG KESİTSEL ANATOMİSİ ve PATOLOJİLERİ

3. BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ 1 • X-ışını kullanılır • Beyaz-siyah arasında gri tonlar • Dansite (HU) • Saf suyun dansitesi = 0 HU • Kemik ve kemiksi dokular - parlak • Hava ve hava içeren dokular - koyu

4. BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ 2 • Yağ sıvıdan daha koyu, yumuşak doku sıvıdan daha parlak • WW ve WL (Pencere genişliği ve pencere seviyesi) • Aksial görüntüler - rekonstrüksiyon • Kontrast madde - vasküler lezyonlar

6. MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEME 1 • Görüntüler, hidrojen atomlarından gelen elektromanyetik sinyallerin yoğunluğunu yansıtır. • Sinyal yoğunluğu - hidrojen atomlarının yoğunluğu ve manyetik çevre ile ilişkilidir. • Multiplanar kesitler • Görüntüler: T1, T2 ve proton dansite (PD) ağırlıklı

7. MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEME 2

8. MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEME 3 • Doku baskılama • Kontrast madde • Paramanyetik metalik maddeler • Anatomik düzensizlikler: T1A görüntüler • Lezyonlar: T2A görüntüler

10. KESİTSEL ANATOMİ • Boyun bölgesi: • Suprahyoid (üst) • İnfrahyoid (alt) • Suprahyoid bölge: nazofarinks, orofarinks, oral kavite ile çevre kemik ve yumuşak dokular

11. SERVİKAL FASYALAR 1 Yüzeyel ve derin servikal fasyalar 1. Yüzeyel fasya: Platismayı içine alarak boynu çepeçevre kuşatır. 2. Derin fasya: Yüzeyel, orta (visseral), derin (prevertebral) tabakaları bulunur.

12. SERVİKAL FASYALAR 2 Yüzeyel derin fasya • Yukarıda protüberansia oksipitalis eksterna, petroz kemiğin mastoid kısmı, zigomatik arkus ve mandibulaya yapışır. • Mastikatör adeleleri çevreler ve parotisin kapsülünü oluşturur. • Trapezius ve SKM adeleleri içine alarak aşağıda klavikulalara yapışır.

13. SERVİKAL FASYALAR 3 Orta (visseral) derin fasya • Kafa kaidesinden başlayarak faringeal konstrüktör adeleleri çevreler ve önde pterigoid plaklara, altta hyoid kemiğe, daha altta ise perikarda yapışır.

14. SERVİKAL FASYALAR 4 • Derin servikal fasyanın derin tabakası prevertebral tabaka olarak da adlandırılır. • Vertebral kolon, paraspinal ve prevertebral adeleleri içerir. • Spinöz ve transvers proçeslere yapışır.

16. SUPRAHYOID BÖLGE ARALIKLARI • Parafaringeal aralık • Faringeal mukozal aralık • Mastikatör aralık • Bukkal aralık • Parotid aralık • Karotid aralık • Retrofaringeal aralık • Prevertebral aralık • Sublingual aralık • Submandibular aralık

17. Parafaringeal Aralık 1 • Parafaringeal aralık koordinat belirleyici aralıktır. • Yutkunma ve çiğneme kasları arasında yer alır • Medial: Faringeal mukozal ve retrofaringeal aralık • Anterior: Mastikatör aralık • Lateral: Parotid aralık • Posterior: Karotid aralık

18. Parafaringeal Aralık 2 • Derin yüz bölgesinde kafa kaidesi ve hyoid kemik arasında yer alır. • Yağ dokusundan zengindir. • İçinde trigeminal sinirin dalları ve pterigoid venöz pleksus bulunur. • Asansör görevi görüp komşu aralıklarda gelişen enfeksiyon veya tümör buradan yukarıya yayılabilir.

20. Faringeal Mukozal Aralık • Parafaringeal aralığın medialindedir • Mukoza, Waldeyer halkasının lenfoid dokusu, minör tükrük bezleri, kartilaj östaki tüpü, üst ve orta konstriktör adeleler ve levatör palatini adelesi bulunur. • Kitleleri parafaringeal aralıktaki yağ dokusunu laterale doğru deplase eder.

22. Mastikatör Aralık 1 • Parafaringeal aralığın ön kesimindedir. • Aralıkta mandibulanın ramusu ve posterior korpusu, medial ve lateral pterigoid adele, masseter ve temporalis adelesi, parotis duktusu proksimal kesimi, inferior alveolar arter, ven ve sinir yer alır.

23. Mastikatör Aralık 2 • Yukarıda temporal fossaya uzanır: Suprazigomatik mastikatör aralık • İnfratemporal fossada: Nazofaringeal mastikatör aralık • Medialde pterigopalatin fossa, lateralde ise zigomatik ark ile sınırlanmıştır. • Kitleleri parafaringeal aralığı önden arkaya doğru deplase ederler.

25. Bukkal Aralık • Mastikatör aralığın ön kesimindedir. • Mastikatör aralık ile arasında sınır yoktur. • Parotis duktusunun bir kısmı buradadır.

27. Parotid Aralık 1 • Parafaringeal aralığın lateralindedir. • Yukarıda dış kulak yoluna komşuluk gösterir ve aşağıda mandibula açısına kadar uzanır. • Önünde mastikatör, medialinde parafaringeal aralık bulunur. • Posteromedial kesimde ise digastrik kasın posterior belisi ve fasyası ile karotid aralıktan ayrılır.

28. Parotid Aralık 2 • Aralıkta parotis bezi, infraparotid fasyal sinir, retromandibular ven, eksternal karotid arter ve bazı dalları ile lenf nodları bulunur. • Kitleleri parafaringeal yağ dokusunu lateralden mediale doğru iter. • Derin parotid bez stiloid ile mandibula arasında yer alan alana doğru uzanır. Bu alana stilomandibular tünel adı verilir.

29. Parotid Aralık 3 • Derin parotid bez kitleleri ile parafaringeal kitlelerin ayırımı bazen güç olabilir. • Parotid aralık malignensileri fasyal siniri takip ederek temporal kemiğe uzanabilirler.

31. Karotid Aralık 1 • Bazılarınca retrostiloid aralık olarak da tanımlanır. • Karotid kılıf ile sarılıdır. • Önünde parafaringeal, lateralinde parotid, medialinde retrofaringeal, posteriorunda ise posterior servikal aralık bulunur. • Kafa kaidesinden arkus aorta düzeyine kadar uzanır.

32. Karotid Aralık 2 • Supra ve infrahyoid kısımları vardır. • Suprahyoid kısmında internal karotid arter, juguler ven, 9, 10, 11 ve 12. kranyal sinirler, derin servikal zincirin lenf nodları ve sempatik zincir yer alır. • Kitleleri parafaringeal yağ dokusunu öne ve laterale doğru deplase ederler.

34. Retrofaringeal Aralık • Önde derin servikal fasyanın orta tabakası, arkada prevertebral fasya ile çevrilidir. • T2-T6 düzeyinde bu iki tabaka kaynaşırlar. • Suprahyoid bölgede lenf bezleri ve yağ dokusu içerir. • Bu bölgede yer alan patolojilerde prevertebral adeleler arkaya deplase olur.

35. Prevertebral Aralık 1 • Retrofaringeal aralığın arka kesimindedir. • Derin servikal fasyanın derin yaprağı ile retrofaringeal aralıktan ayrılır. • Anterior ve posterior prevertebral aralık olarak iki kısımda incelenebilir.

36. Prevertebral Aralık 2 • Derin servikal fasyanın derin yaprakları arasında bulunur. • Diyafragmaya kadar uzanır. • Patolojilerinde prevertebral adeleler öne itilirler.

38. Sublingual Aralık • Mylohyoid kasın süperomedial kesimine lokalizedir. • Oral kavitenin tabanını yapar. • Sublingual gland ve duktusları, submandibular gland derin kısmını ve Wharton kanalını içerir.

39. Submandibular Aralık • Mylohyoid kasın inferolateraline ve hyoid kemiğin superiorunda lokalizedir. • Submandibular bezin yüzeyel kısmını, submandibular ve submental lenf nodlarını içerir. • Parafaringeal aralık mylohyoid kası düzeyinde sublingual ve submandibular aralıklarla devamlılık gösterir.

42. İNFRAHYOiD BÖLGE ARALIKLARI 1 • Mandibuladan klavikulalara kadar olan boyun bölgesi, SKM adelesi ile ön ve arka üçgenlere ayrılır. • Ön üçgende submandibuler, visseral, karotid ve anterior servikal aralıklar, arka üçgende ise posterior servikal aralık bulunur.

43. İNFRAHYOiD BÖLGE ARALIKLARI 2 • İnfrahyoid bölgede; • Suprahyoid bölgenin devamı olarak karotid, retrofaringeal, prevertebral aralıklar • Visseral aralık • Anterior ve posterior servikal aralıklar (kafa tabanına kadar küçük bir alanda yukarı uzanır)

44. Visseral Aralık • Visseral aralıkta tiroid, paratiroid, hipofarinks, trakea, larinks, proksimal özefagus, rekürren laringeal sinir ve lenf bezleri bulunur. • Hyoid kemikten mediastene kadar uzanır.

46. Posterior Servikal Aralık • Boynun lateroposterior kesimini temsil eder. • Önde karotid aralıkla, lateralde derin servikal fasyanın yüzeyel tabakası, medialde prevertebral alanı saran derin servikal fasyanın derin tabakası ile sınırlanmıştır. • Kafa tabanından klavikulalara kadar uzanır.

47. Anterior Servikal Aralık • SKM adelesinin ön kesimi • Lenf nodları, yağ dokusu

49. Karotid Aralık • İnfrahyoid karotid aralıkta: • A. karotis kommunis • İnternal karotid arter • N. vagus • İnternal juguler ven • Derin servikal lenf nodları • Sempatik zincir

50. Retrofaringeal Aralık • Sadece yağ dokusu vardır. • T3’e kadar devam eder. • Anteriorda visseral aralık, posteriorda prevertebral aralık arasında sıkışmıştır.