Integrale Energielandschappen Over exergie en ruimtelijke planning

1. Integrale Energielandschappen Over exergie en ruimtelijke planning Gert de Roo Planologie Ruimtelijke Wetenschappen

2. Opzet • A. De 3de generatie energielandschappen • B. Warmtering Parkstad • C. Zuid Oost Drenthe • D. Afstemming Noord-Nederland

3. A. De 3de generatie energielandschappen

4. 1e generatie energielandschappen

5. 2e generatie energielandschappen

7. […] […] tijd tijd […] tijd

8. H2 Energie ‘Ruimte’ is impliciet Tijd? Renewables en restwarmte ‘Ruimte’ is expliciet Fossiele Energie ‘Ruimte’ is impliciet

9. De 3de generatie energielandschappen • Energie: • Trias energetica • Naar exergie • Ruimte: • Verbinden van functies • Nabijheid van functies • Van enkel- naar meervoudig • Van cascades naar netwerken

11. Energiecascadering: Geen plaats voor afval

12. De 3de generatie energielandschappen • Energie: • Trias energetica • Naar exergie • Ruimte: • Verbinden van functies • Nabijheid van functies • Van enkel- naar meervoudig • Van cascades naar netwerken

13. Verbinden en nabijheid

14. Centraal / globaal In termen van energie Gas Electriciteit Smart grids Meervoudig / multi Enkelvoudig / mono Micro-wkk Wind Zon Biomassa WKO Thermisch Warmte In termen van exergie en ruimte Decentraal / lokaal

15. Globaal vs lokaal Mikro-wkk / wind / zon Energie en Ruimte Regionaal Restwarmte Biogas Gas Electriciteit

16. globaal globalmarket globalsolidarity economie duurzaam secureregion caringregion regionaal/locaal Methode: combinerend en iteratief scenario analyse van regio lokale source-sink analyse

17. Voorbeelden • Zuid-Limburg • Zuid-Oost Drenthe • Overijssel • Zuid-Holland • Amsterdam • Buitenland • Scandinavie • UK

18. B. Warmtering Parkstad

19. Mondiale solidariteit Mondiale markt Veilige regio Zorgzame regio

20. CARING REGION • Transition naar duurzame en regionale energiebronnen • Verdichting bestaande dorpen en steden • Gemengd landgebruik, zowel intensief als extensief • Geen nieuwe huizen of industrie in open of groene gebieden

21. CARING REGION • Focus op regionaal veiligstellen van energie-aanbod door optimaal gebruik van regionaal beschikbare materialen en energiepotenties • Cascading van restwarmte van industrie  Warmenet • Vervanging conventionele district heating door biomassa gedreven CHP’s (combined heat and power) • Additionele energievoorziening met zonnecel en windmolen

22. Parkstad Limburg - Park Gravenrode 3,5 km

23. Energy Cascading in Park Gravenrode • Het source-sink design principe • - Sources: • Industrelocatie Dentgenbach • Chemische industie • Bakerijen • Rioolwaterzuivering • ‘Snowworld’ • Zoo als source en sink • Sinks: • Omliggende woongebieden • Productie van algen •  Energy cascading….

24. Energy Cascading in Park Gravenrode Vrijkomende energie: Rest warmte industrie, bakerijen, chemische industrie + ‘snowworld’ Biomassa  gas / electriciteit + warmte, RWZI Kaffeberg Biomassa: mest, restaurant resten, zoo Gaiapark Energiegebruikers Besdrijfsgebouwen, kantoren Essent + tropische kassen “Wereldtuinen” Industrieterrein Omliggende woongebieden Zoo Gaiapark, tropische dieren

25. Energy Cascading in Park Gravenrode Vrijkomende energie: Rest warmte industrie, bakerijen, chemische industrie + ‘snowworld’ Biomassa  gas / electriciteit + warmte, RWZI Kaffeberg Biomassa: mest, restaurant resten, zoo Gaiapark Energiegebruikers Besdrijfsgebouwen, kantoren Essent + tropische kassen “Wereldtuinen” Industrieterrein Omliggende woongebieden Zoo Gaiapark, tropische dieren Ferry Van Kann M.Sc. – South Limburg and Southeast Drenthe Case Studies, SASBE 2009, Delft, 06-18-2009

26. Energy Cascading in Park Gravenrode Energie-ruimte systeem: Links: Snowworld als warmteleverancier (grote koelkast), warmte gebruikt in residentiele cascade, bedrijfslocaties en tropische kassen “Wereldtuinen” Rechts: Rwzi als energierotonde, verzamelde biomassa van zoo and zuiveringsinstallatie, productie van biogas, ter verbranding voor proceswarmte op bedrijventerrein, restwarmte gebruikt in residentiele cascade en tropische dieren, Zoo Gaiapark Midden: verbinding tussen twee systemen om robuustheidsredenen

27. Ring van clusters Gescheiden clusters

28. Case Parkstad Limburg • De deel-regios worden verbonden met een warmtering • De warmtering is de basis voor een robuust energiesysteem • Aan dit systeem kunnen modulair verschillende mechanieken (WKO in mijnen) en energiesystemen (Biomassa, wind, zon, etc) worden gekoppeld

29. A B C

30. C. Zuid Oost Drenthe

31. Naar een zelf-voorzienende regio Zuid-Oost Drenthe: • Van losse elementen naar lokale en regionale netwerken • Van regiospecifieke karakteristieken naar een bioenergie-regio • Van lokale kansen naar locale en regionale warmteclusters • Synergie tussen regionale en lokale ruimtelijke planning en exergie • Resulterend in geintegreerde energie-ruimtesystemen (bio-energie en warmte)

32. Mondiale solidariteit Mondiale markt Veilige regio Zorgzame regio

33. Synergie tussen regionale planning and exergy

34. Warmtenet Emmen en omstreken

35. Geïntegreerd energie-ruimte concept

36. F. Slimme planning

37. Slimme planning • Naast energie (micro-wkk etc) ook exergie! • Naast fossiel ook renewables • Naast centrale netwerken (gas en elec) ook regionale en lokale energienetwerken (warmte, biogas, etc.) • Ruimtelijke planning doet er toe! • Op lokale en regionale schaal sterke energie-ruimte-relatie • Een geintegreerd energielandschap maakt optimaal gebruik van lokale, regionale en globale mogelijkheden, en legt verbindingen daartussen • Elk energielandschap is verschillend • Elk energielandschap verdient derhalve eigen strategie • Dit verlangt nieuwe institutionele verbanden en relaties • Ontwikkelingsmaatschappijen • Projectbureaus, e.d. • Ook verlangt het lef, actie en de wil tot veranderen…

38. Slimme planning Gefragmenteerd? Ieder voor zich Geclusterd? Regionale samenwerking Verbinden van clusters? Boverregionaal

39. Slimme planning Gefragmenteerd? Ieder voor zich Geclusterd? Regionale samenwerking Verbinden van clusters? Boverregionaal

40. Dank voor uw aandacht!