Prof. dr hab. Maria Sierpińska Mgr Agata Sierpińska-Sawicz

1. ZMIANY STRUKTURY FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW W SEKCJI ENERGII, GAZU I WODY W OKRESIE SPOWOLNIENIA GOSPODARCZEGO Prof. dr hab. Maria Sierpińska Mgr Agata Sierpińska-Sawicz

2. Źródła kapitału 1. Wewnętrzne źródło kapitału własnego: • Zysk zatrzymany 2. Zewnętrzne źródła kapitału własnego: • Emisja akcji/zwiększanie udziałów 3. Zewnętrzne źródła kapitału obcego: • Kredyty bankowe, • Emisja dłużnych papierów wartościowych, • Leasing finansowy 4. Zewnętrzne źródło kapitału hybrydowego/zamiennego: • Emisja obligacji zamiennych i innych hybrydowych papierów wartościowych.

3. Struktura kapitału – alternatywne definicje • Utożsamiana ze strukturą pasywów. • Podział kapitału stałego (długoterminowego) na kapitał własny i zobowiązania długoterminowe. • Proporcje między kapitałami własnymi a kapitałami obcymi oprocentowanymi (długo i krótkoterminowymi) • Struktura papierów wartościowych wyemitowanych przez spółkę w podziale na papiery dłużne (bony, obligacje) oraz papiery właścicielskie (udziałowe), takie jak akcje zwykłe i uprzywilejowane.

4. Docelowa struktura kapitału Docelowa struktura kapitału – pożądane proporcje kapitału obcego, akcji uprzywilejowanych i zwykłych, Optymalna struktura kapitału – taka kompozycja źródeł finansowania, w której relacja między ryzykiem a stopą zwrotu będzie prowadziła do maksymalizacji ceny akcji (wartości przedsiębiorstwa).

5. Makroekonomiczne czynniki wpływające na strukturę kapitału • stopy procentowe, • system podatkowy i polityka gospodarcza, • poziom zadłużenia państwa, • poziom rozwoju gospodarczego • stopa inflacji • przyjęte zasady rachunkowości, • poziom korupcji i efektywność systemu prawnego

6. Branżowe czynniki wpływające na strukturę kapitału • specyfika branży, • struktura własnościowa, • poziom dźwigni finansowej, • udział importu i eksportu w obrotach branży.

7. Mikroekonomiczne czynniki wpływające na strukturę kapitału • wielkość spółki, • stopień ryzyka operacyjnego i finansowego spółki, • koszty pozyskania kapitału, • dostępność źródeł finansowania, • rodzaj posiadanych aktywów i ich wartość zastawcza, • cykl życia firmy, • uzyskiwane marże i rentowność osiągana przez spółkę, • jakość zarządzania, szczególnie w obszarze finansów, • adekwatność przepływów pieniężnych do pokrycia, przyszłego zadłużenia spółki i jego obsługi, • polityka właściciela danej spółki.

8. Struktura aktywów i pasywów przedsiębiorstw w Polsce, %

9. Średni udział aktywów trwałych w aktywach ogółem oraz przeciętny udział zadłużenia długoterminowego w długu ogółem w wybranych krajach w 2005 roku.

10. Źródła finansowania przedsiębiorstw niefinansowych w wybranych krajach europejskich w 2010 roku

11. Źródła finansowania przedsiębiorstw w Polsce w latach 2005 -2010

12. Struktura obcych źródeł finansowania przedsiębiorstw w Polsce w 2010 roku według instrumentów

13. Relacja wartości emisji obligacji do nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw oraz PKB w Polsce w latach 2005 -2010, %

14. Kredyty dla przedsiębiorstw

15. Zagraniczne zadłużenie firm (sektor pozarządowy i pozabankowy)

16. Zachowania banków w warunkach kryzysu • 80% wzrost marży kredytowej, • 60 % większe wymagane zabezpieczenia, • 40% wyższe pozaodsetkowe koszty kredytu, • 33% zmniejszenie maksymalnej kwoty kredytu/ linii kredytowej, • 25% skrócenie maksymalnego okresu kredytowania.

17. Koszty kredytów w Polsce • WIBOR 4,85 • Marża 2008 1,1% 2009 2,9% 2010 2,1% 2011 1,7% sierpień 2011

18. Dodatkowe koszty kredytów • Za rozpatrzenie wniosku kredytowego (0,1 do2% wartości kredytu) • Za przyznanie kredytu (0,5 do4% wartości kredytu) • Za formalnie przyrzeczenie udzielenia kredytu • Prowizja za gotowość (0,2 do 2% niewykorzystanej kwoty kredytu) • Za wcześniejszą częściową lub całościową spłatę kredytu (0,2 do 1% nadpłaconej kwoty) • Rekompensata za nieterminową opóźnioną spłatę raty kredytu (0,1 do2% wysokości raty) • Za zmianę umowy kredytowej (0,1 do 4% pozostałej do spłaty części kredytu) • Za niedostarczenie w terminie określonych w umowie dokumentów niezbędnych do monitorowania sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotu • Za podwyższenie kwoty kredytu (0,5 do 4% dodatkowo przyznanej kwoty • Za odroczenie spłaty kredytu (0,2 do 1% kwoty odroczenia • Inne opłaty np. prowizja negocjacyjna za administrowanie kredytu pobierana za każdy trzymiesięczny okres kredytu • Za brak wymaganych obrotów na rachunku bieżącym (0,5% wartości kredytu np. w Polbanku)

19. Relacja wartości obligacji korporacyjnych przedsiębiorstw niefinansowych do PKB kraju lub regionu w 2010 roku

20. Struktura nabywców obligacji korporacyjnych

21. Udział leasingu w finansowaniu inwestycji

22. Udział giełdy w finansowaniu inwestycji

23. Planowane sposoby finansowania przez firmy w Europie w proc.

24. Sekcja energii , gazu i wody

25. Struktura aktywów i pasywów podmiotów sekcji energii, gazu i wody w Polsce w latach 2005 -2010,%

26. Struktura zadłużenia przedsiębiorstw w sekcji energii, gazu i wody w podziale na sektor prywatny i publiczny w latach 2005 -2009, %

27. Struktura kredytów w przedsiębiorstwach sekcji energii, gazu i wody w latach 2005 - 2009

28. Średni kupon obligacji według poszczególnych klas ryzyka

29. Dziękujemy za uwagę