680 likes | 1.41k Views
SİGARA VE KANSER. AYDIN HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER BİRİMİ. Toplumda başlıca ölüm nedenleri. Toplam ölümlerin yüzdesi , US A. Kalp hastalıkları Kanser Serebrovasküler Hastalıklar KOAH Kazalar Pn ö moni & Grip Diabetes Mellitus İntihar Cinayet HIV İ nfe ksiyonu.
E N D
SİGARA VE KANSER AYDIN HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER BİRİMİ
Toplumda başlıca ölüm nedenleri Toplam ölümlerin yüzdesi, USA Kalp hastalıkları Kanser Serebrovasküler Hastalıklar KOAH Kazalar Pnömoni & Grip Diabetes Mellitus İntihar Cinayet HIV İnfeksiyonu Alzheimer Hastalığı Nefritler Septisemi US Mortality Public Use Data Tape 2003, National Center for Health Statistics, Centers for Disease Control and Prevention, 2006.
BENİGN TÜMÖRLER Köken aldıkları hücrelerin özelliklerini kaybetmezler. çevre dokulara yayılım göstermezler uzak dokulara metastaz yapmazlar. iyi huylu tümörler beyin gibi bir organdaki kritik bölgelere baskı yapmadıkça prognozları daha iyidir.
Malign Tümörler KANSER’dir. • Kanser, hücrelerde DNA'nın hasarı sonucu hücrelerin kontrolsüz veya anormal bir şekilde büyümesi ve çoğalmasıdır .
1 2 Genler hücrelerin işlevlerini yönlendiren parçalarıdır 3 • Normal hücreler düzenli ve kontrollü bir • biçimde çoğalırlar. Hücrelerin çoğalacağı ve öleceği zamanı normal genler belirler.
Karsinogenezinmerkezinde ölümcül olmayan genetik hasar yatar. • . • Genetik hasarın asıl hedefi iki normal düzenleyici gendir: 1)Büyümeyi sağlayan protoonkojenler 2)Büyümeyi inhibe eden kanser baskılayıcı genler
Kanser, hücrelerde DNA'nın hasarı sonucu hücrelerin kontrolsüz veya anormal bir şekilde büyümesi ve çoğalmasıdır .
2)Kanser baskılayıcı genler Hücre bölünmesini yavaşlatan, DNA hatalarını onaran ve hücreye ölüm zamanını söyleyen genlerdir • Bilinen 30 çeşidi vardır. Üçe ayrılır • Hücre bölünmesini kontrol edenler • DNA’yı tamir edenler • Apoptozise gönderenler • Düzgün çalışmadıklarında hücre büyüme kontrolünden çıkar ve kanserleşir
TÜMÖR BAĞIŞIKLIĞI İmmün gözetimin varlığına ilişkin en önemli gözlem bağışıklık bozukluğu bulunan konaklarda kanser görülme sıklığının artmış olmasıdır. Doğmalık bağışıklık eksikliği bulunan kişilerin yaklaşık %5’inde kanser gelişir.
Karsinojenlerle oluşturulan DNA hasarı mutlaka kanser oluşumuyla sonuçlanmaz. Birçok DNA hasar tipi (spontan olarak oluşan ya da karsinojenlerin etkisiyle ortaya çıkan) hücresel enzimler tarafından tamir edilebilir. Onarım olmasaydı çevresel olarak indüklenen kanser insidansı daha yüksek olurdu.
1- Vücudun herhangi bir yerinde görülen sertlikler ve şişlikler, kitleler. 2- Uzun süren ve tedaviyle kapanmayan yaralar 3- Derideki herhangi bir şekil,büyüklük, renk,görünüş,yükseklik,his ve yüzey değişiklikleri. 4- Vücudun herhangi bir yerinden gelen akıntılar ve normal dışı kanamalar,demireksikliği anemisi 5- Yutma güçlükleri uzayan hazım bozuklukları, açıklanamayan boğulma hissi, 6- Kilo kaybı, iştah azalması, ateş, kolay yorulma 7- Uzun süren ses kısıklıkları, uzun süren öksürükler 8- Büyük abdest ve idrar yapmada bozukluk ve değişiklikler 9- Kaşıntı, sarılık, gaz ve bulantı 10- Ağrılar,Nörolojik bozukluklar
KANSERLEŞMEDE BİLİNEN ETKENLER 1) ÇEVRESEL ETKENLER Kimyasal karsinojenler :hidrokarbonlar (ızgara,iste kurutulan etler kömür tozları, sigara dumanı) Endüstriel etkenler :Asbestos İlaçlar:hormonlar sitotoksik ilaçlar Diyetle ilgili etkenler : şişmanlık, alkolizm Radyasyon: ultraviyole ışığı , iyonize radyasyon 2) GENETİK ETKENLER (KALITSAL) 3) VİRÜSLER 4) İMMÜN YETMEZLİKLER
Beslenme ürünleri ve Kanser • Aflotoksin: Küflenmiş besinlerde bulunur • Azo boyaları: Besinlere ve içeceklere renk vermek amacıyla konulur. Allerjik hastalıkları ve kanser riskini artırır. • Benzoik asit ,benzen: Asitli içeceklerin bir bölümünde bulunuyor. Allerjik hastalıkları ve kanser riskini artıracağı düşünülüyor. • Tüm boyalar ,katkı maddelerine geçici izinle ve belirlenen miktarlarda besinlere konulmak üzere onay verilmiştir. (WHO tarafından araştırmalar sürdürülmekte)
Beslenme ürünleri ve Kanser • Alkol • Tuz (günde 5-6 gram) • Besin öğesi olmayanlar • nitritler, nitratlar ( sosis, salam) • Pestisitler (tarım ilaçları) • BHA (yağlı paketlenmiş besinlerde var) • Bütillendirilmiş Hidroksi Toluen (BHT) • (cipsler,yağlı bisküvi ,gofret vb bulunur)
AYDINDA EN SIK KANSERLER 2011 KADIN ERKEK DERİ DERİ MEME AKCİĞER UTERUS PROSTAT KOLON MESANE TİROİD KOLON OVER LARİNKS MESANE MİDE AKCİĞER LENFOMA MİDE KARACİĞER LENFOMA TESTİS
MEME KANSERİ KADINLARDA EN SIK GÖRÜLEN KANSERDİR.Günümüzde meme kanseri ile mücadelede en güçlü silahERKEN TANIdır. Kendi kendine meme muayenesi 20 Yaşından sonra her kadın ayda bir kez uygulamalıdır. Periyodik hekim muayenesi 20 yaşından itibaren 2-3 yılda bir, 40 yaşından sonra yılda bir kez uygulanmalıdır. Periyodik mamografi çekilmesi 40 yaş ve üzeri kadınlarda uygulanabilmektedir. MEME KANSERİNİN ERKEN TANISI İÇİN
Unutmayın! Kanser Taraması ve Erken Teşhis Hayat Kurtarır. KETEM ( Kanser Erken Teşhis ,Tarama ve Eğitim Merkezi) Meme Kanseri Taraması ,Mamografi Çekimi Rahimağzı Kanseri Taraması , Pap-Smear Testi Sigara Bırakma Polikliniği , Kanser konusunda Eğitim Hizmetleri Adres :Aydın Devlet Hastanesi Acil Servisi Karşısı E Blok Tel:2135210
KANSERDEN KORUNMA YOLLARI *Kanserden korunmak için , Sigara başta olmak üzere bütün tütün ürünlerinden kesinlikle uzak durunuz. * Beslenmenize dikkat ediniz.Yüksek kalorili ,yiyecek ve içeceklerden sakınınız,obesiteye karşı dikkatli olunuz .Doğal gıdalarla besleniniz. * Düzenli egzersiz yapınız. * Gereksiz ilaç kullanmayınız * Güneş ışığının zararlı etkilerinden korununuz. * Çalışma ortamının zararlı etkilerinden korununuz * Tarım ve böcek ilaçlarından uzak durunuz. * Alkol kullanmayınız. * Radyasyona maruz kalmaktan sakınınız *Gebelik döneminde kendinizi ve bebeğinizi sigara , alkol,ilaç, kimyasal maddeler, radyasyon ve zararlı toksinlerden koruyunuz. *Hepatit B enfeksiyonuna karşı aşılama programına katılınız.
RAHİM AĞZI KANSERİNE KARŞI BİLİNÇLİ OLUN Rahim Ağzı Kanseri Tarama Yöntemi Sağlıklı kadınlarda pap smear testi uygulaması ile erken evrede rahim ağzı kanserinin tespit edilerek yok edilmesi mümkündür. Pap smear testi rahim ağzı bölgesinden basitçe sürüntü ( örnek) alınarak yapılan incelemedir.Ağrısız ve birkaç dakika içinde sonlanan basit bir uygulamadır.Kadınlar evlendikten 3 yıl sonra smear testini yaptırabilirler.
Her 5 kanserden 3 ü alt ve orta düzey geliri olan ülkelerde ortaya çıkmaktadır ve bu ülkeler kansere Dünyada harcanan toplam paranın sadece % 10 una sahiptir. Bu nedenle kanser kontrol politikalarının daha çok önleyici erken tanı ve tarama programlarına ağırlık verecek şekilde organize edilmesi zorunludur.
SİGARA KANSERİN EN ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRÜDÜR.
Dünyadaki en büyük sağlık sorunu sigaradır. • Dünya Sağlık Örgütünün verdiği rakamlara göre Dünyada her 13 saniyede 1 kişi sigara yüzünden hayatını kaybetmektedir.. .
* Dünyada her yıl 5 milyon ,Türkiye’de ise 100.000 insan sigaradan hayatını kaybetmektedir. (her 5 ölümden birisi) Eğer önlem alınmaz ise bu sayı önümüzdeki 20 yılda 250 bine çıkacaktır
Her yıl 100.000 kişi ne anlama geliyor? • Her gün bir uçak düşüyor ve 300 kişiye yakın insan ölüyor. • Bir şehrimize atom bombası atılıyor • Her gün içi dolu 6 otobüs uçuruma yuvarlanıyor ve kimse sağ kalmıyor
TÜRKİYEDE HER YIL 30-40 BİN KİŞİDE AKCİĞER KANSERİ GÖRÜLMEKTEDİR .
SİGARA VE KANSER / Epidemiyoloji 1-20 10.3-kat 1.6-kat 20 21.2-kat 4.0-kat Günlük sigara içimi Akciğer kan. gelişim riski Kestikten 16 yıl sonra Humphrey EW, et al. The American Cancer Society Textbook of Clinical Oncology. 1995;220-235.
Tütün dumanı içinde bulunan katran , kanser meydana gelmesi bakımından en önemli maddedir. • Tütün dumanı 4000 den fazla kimyasal madde içerir. Bunların % 50 den fazlasının kesinlikle kanser gelişimine neden olduğu bilinmektedir. Bu maddeler kan dolaşımı ile vücuda yayılmakta ve çeşitli organlarda kansere yol açmaktadır. Tütün bağımlılık yaparak kullanıcıların %50 sini öldüren bir kanserojendir .
sigarada bulunan en tehlikeli 10 kimyasal madde: • Amonyak: Nikotinin emilim oranını artırmak için kullanılıyor. Amonyak sıvı gübrenin de temel maddesi. • Arsenik: Tütün bitkisinde tarım ilacı olarak kullanılan arsenik, fareleri öldürmek için de kullanılıyor.
Kadmiyum: Filtrede bulunan ve tütünün asitli topraktan topladığı metalik bileşen, cep telefonlarının pilinin şarj edilmesinde kullanılıyor. • Formaldehid: Sigara dumanının ikincil ürünü ve renksiz bir gaz olan formaldehid, ölü vücutları mumyalamakta kullanılıyor
Aseton: Ojeleri de çıkarmada ve tuvalet temizliğinde kullanılıyor. • Bütan: Sigara yakmaya yardımcı. Çakmak gazı olarak kullanılıyor. • PropyleneGlycol: Bırakmayı önlemek için sigaralara ekleniyor. Nikotinin beyne ulaştırılmasını hızlandırıyor .Terebentin: Özellikle mentollü sigaralarda kullanılan bu yağ, boyayı inceltmede ve tahtanın verniğini soymada kullanılıyor.
Benzen: Yanan sigaradan çıkan yan ürün olan benzeni tarım ilaçlarında ve benzinde bulabilirsiniz. Kurşunve nikel: Bu metaller de sigarada bulunuyor.
Tütün yandığı zaman oluşan duman içindeki çok sayıdaki maddelerden biri olan nikotin tütün bağımlılığından sorumlu olan maddedir. • Sigara tarafından bağımlı hale getirilmek ister misiniz ?
Sigara, nefes borularını ve akciğerleri çalışamaz hale gelecek şekilde hasara uğratır. Yaşamınızı nefes darlığı içinde, oksijen tüpüne bağımlı ve yatağa bağlı olarak tamamlamak ister misiniz ?
Gebelikte sigara içimi • Anne karnında ölüm • Düşük • Düşük doğum ağırlığı • Yenidoğan ölümü
SİGARA, PURO, PİPO, NARGİLE, ÇİĞNEME, ENFİYE, HASANKEYİF, MARAŞ OTU, DUMANSIZ SİGARA VB…. HEPSİ ÖLDÜRÜCÜDÜR!...
Light, hafif, düşük katranlı, aromalı, meyve aromalı, mentollü, çikolata aromalı, doğal, zararı azaltılmış vb • ALDANMAYIN HEPSİ ÖLDÜRÜCÜDÜR! • HEPSİ SAĞLIĞA ZARARLIDIR! • HEPSİ BAĞIMLILIK YAPAR!
Nargile- Yeni moda MI? • Bağımlıklık yapar (nikotin) • Solunum fonksiyonlarını bozar • Karbon monoksit (egzos gazı) düzeyi daha fazla • Bir saat boyunca nargile içen bir kişi sigara içen kişiye göre 100-200 kat daha fazla dumanı akciğerlerine çeker • Ağızdan ağıza enfeksiyon (hepatit, verem) bulaşma riski taşır
Pasif sigara içmek ne demektir ? Başkalarının sigara dumanını solumaktır
İstemsiz sigara içimi • Sigara içenlerle benzer riskleri taşırlar • Ülkemizde yapılan araştırmalarda ilkokul çağındaki çocukların % 75’ inin pasif içici olduğu saptanmıştır. • Anne veya babası sigara içen çocukların idrarlarında günde 5-6 sigara içen kişiler kadar Nikotin metaboliti kotin saptanmıştır.
Her yıl binlerce pasif içici sigara dumanının verdiği zararlardan dolayı hastalanarak hayatını kaybetmektedir.
Çocuklar ve pasif sigara içiciliği • Davranış bozuklukları (Dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu) • Entellektüel gelişimde gecikme • Üst solunum yolları enfeksiyonu • Pnömoni (Zatürre) • Orta kulak iltihabı • Akciğer fonksiyonlarında düşme