610 likes | 1.03k Views
Meme Kanseri. OP. DR. F. CEM GEZEN Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1 Genel Cerrahi Kliniği. Kanser.
E N D
Meme Kanseri OP. DR. F. CEM GEZEN Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1 Genel Cerrahi Kliniği
Kanser Kanserhücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak tedavi edilmediği takdirde hastayı ölüme götüren bir hastalıktır
KADINLARDA EN SIK GÖRÜLEN KANSER TÜRLERİ • Meme Kanseri • Rahim-Yumurtalık Kanseri • Mide-Bağırsak Kanseri • Akciğer Kanseri
Memenin Anatomik Yapısı Meme, süt bezleri ve burada üretilen sütü meme başına taşıyan kanallardan oluşur.
Meme KanseriBu süt bezleri ve kanalları döşeyen hücrelerin kontrol dışı çoğalmaları ve vücudun çeşitli yerlerine giderek çoğalmaya devam etmelerine meme kanseri denir
İnsidans • Kadınlar arasında en sık görülen kanserdir.(%32) • Kansere bağlı ölümlerin % 18 • Yaşam boyunca risk 1/12 - 1/8 • Yaşla risk artmaktadır • Erkek vakalar % 0.1-1 American Cancer Society 2007
Risk Faktörleri Yaş Genetik Aile öyküsü Kalıtsal sendromlar Menarş Selim meme hastalıkları Geçirilmiş meme kanseri Alkol Obezite Oral kontraseptifler Beslenme Radyasyon
YAŞ En önemli faktör Menopoza kadar risk her 10 yılda 2 kat artar 30 yaş :1/233 80 yaş: 1/8
GENETİK %5-10’u kalıtsal BRCA1 ve BRCA2 BRCA1: yaşam boyu %60-85 BRCA2: yaşam boyu %87
AİLE ÖYKÜSÜ Anne: 2 kat Kız kardeş: 2,5 kat Premenopoz meme ca: 3,1 kat Bilateral meme ca: 5 kat Premenopozal bilateral meme ca:9 kat Anne ve kız kardeş meme ca: yaşam boyu risk %50
Kalıtsal sendromlar Lynch Tip II Li-Fraumeni sendromu Cowden Hastalığı Ataksi Telanjiektazi
Menarş Erken menarş meme ca riskini artırır Premenopozal meme ca riski daha çok artar Her bir yıllık gecikme premenopozal riski %9, postmenopozal riski %4 azaltır.
Selim meme hastalığı Basit kist Fibrozis Basit fibroadenom Duktus ektazisi ……..risk artmaz Atipik hiperplazi (AH) 4.5 kat, AH + 1. derece yakınında meme kanseri 9 kat
Geçirilmiş meme kanseri Diğer taraf için meme kanseri riski %0.5-1/yıl Bu risk meme kanseri tanısı konulduğu yaşa göre değişir.
Alkol Alkol tüketimi içmeyenlere göre riski %50 ↑ HRT Diyetteki folat riski etkiler.
Obezite Postmenopozal risk 2 kat ↑ Premenopozal kadınlarda koruyucu 20 kg’den fazla kilo alımı rölatif riski 1.99 kat Menopozdaki kadınların hepsinde (HRT’den bağımsız) BMI meme kanseri riski
Oral kontraseptifler Yaş önemli İlk full term gebelikten önce 4 yıldan daha uzun süreli kullananlarda risk OKS kesilmesinden 10 yıl sonra meme ca riski benzer Ailede meme ca öyküsü veya selim meme hastalığı olanlarda OKS riski daha fazla artırmamaktadır.
Radyasyon İyonize radyasyon : meme kanseri riski Puberte ve 30 yaş arası ≥40 yaş: mamografi: risk artışı anlamlı değil mortalite
Koruyucu Faktörler • Gebelik ve doğum • Laktasyon • Fiziksel aktivite • Beslenme
Gebelik ve doğum Çocuk doğurma ve laktasyon ile meme ca riski arasında ters orantı vardır.
Gebelik ve doğum Nullipar kadınlar genç yaşta çocuk doğuranlardan daha fazla risk altındadır. İlk gebelik 40 yaşından sonra ise risk artmaktadır Gebelikten sonraki ilk 10 yılda risk hafifçe artmaktadır ancak 10-15 yıl sonra meme kanseri riski belirgin ölçüde azalmaktadır.
Gebelik ve doğum Erken yaşta doğumla sonlanmış gebelik %10-13 30 yaşından sonra ilk doğumun yapan kadınlarda risk 20 yaş öncesinde ilk doğum yapan kadınlara göre 2 kat Paradoksal olarak, 35 yaş sonrasında hamilelikteki risk nullipar kadınlara göre daha Erken yaşta 2. doğum meme kanserinde ek
Laktasyon meme ca riski Süre (≥6 ay)
Beslenme Yağdan zengin diyet ? Bitkisel gıdalarla beslenen kadınlarda risk A, C ve E vitamini alımı premenopozal meme kanseri insidansını Zeytinyağı ve balık yağı koruyucu
Fiziksel aktivite <40 yaş egzersiz meme ca riskinde %60 Anovulator sikluslar Vücut kitle indeksi
Meme kanseri riski hesaplaması GAIL MODELİ (Dr.Mitchell Gail) CLAUS MODELİ
Meme kanserinde düşük ölüm oranı ve yüksek yaşam kalitesi için Erken Tanı ve Tedavi
Meme kanseri erken tanı konulduğunda en kolay (~%100) tedavi edilen kanser türüdür • 10 yıllık sağkalım: • Duktal karsinoma in-situ: %98 • Erken evre meme ca: %70 • Lokal ileri meme ca: %50 • Enflamatuar meme ca: %10
20-39 YAŞ Aylık meme muayenesi (KKMM ) Her üç yılda bir meme muayenesi
40-49 YAŞ Aylık meme muayenesi (KKMM ) Yıllık meme muayenesi 40 yaşından başlayarak iki ya da her yıl bir kez mamografi
50 YAŞ VE ÜSTÜ Aylık meme muayenesi (KKMM ) Yıllık meme muayenesi Her yıl bir kez mamografi
KENDİ KENDİNİ MEME MUAYENESİ (KKMM) Kadının kendi meme dokusunu tanıması, değişiklikleri farkedebilmesidir
KKMM ≥ 20 yaş Adet başlangıcından 5 - 7. gününde Adet görülmüyorsa ayın aynı günü Elin orta üç parmağının iç yüzeyleri ile En az 5 dk
KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ Ayna karsısında Kollar iki yanda serbest halde Kollar bas seviyesi üzerinde Kollar kalçada ve hafif bastırarak
YATARAK KKMM Bir omzunuzun altına yastık koyunuz. O taraftaki elinizi basınızın altına koyun. Sonra diger elinizle meme muayenesini yapın. Muayene bitiminde meme ucunu iki parmagınızın arasına alarak hafifçe sıkınız. Kanama veya akıntı olup olmadıgını kontrol edin. BANYO YAPARKEN MUAYENE Sabunun verdigi kayganlıkla muayene kolaylasır. Meme muayenesi yapıldıktan sonra meme ucu ve koltuk altı bölgenizi kontrol edin.
Muayenede Dikkat Edilmesi Gerekenler • Şekil bozukluğu • Çekinti • Renk değişikliği • Meme başı akıntısı • Kitle • Ağrı
Tanı yöntemleri • Klinik • Anamnez ve muayene • Görüntüleme • Ultrasonografi (USG) • Mamografi • Manyetik Rezonans (MRI) • Patoloji • İnce İğne Aspirasyon Biopsisi (IIAB) • Kalın İğne (Trucut) Biopsisi • Cerrahi Biopsiler ÜÇLÜ (Triple) TEST
Düzgün sınırlı • Lastik kıvamında • Yuvarlak • Mobil kitle ……….Olası benign • Sert • Ağrısız • Cilde / toraks duvarına fikse • Meme başında çekilme / kanlı akıntı • Ciltte gamzeleşme …………………...Olası malign Aksiller lenf nodlarının palpasyonu
GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ MAMOGRAFİ
ENDİKASYONLAR • Tarama mamografisi • Diyagnostik mamografi • Girisimsel mamografi • Meme biyopsileri • Stereotaksik girisimler
Diyagnostik Mamografi • Erken evrede olan • Klinik olarak gizli durumda • Palpe edilemeyen kitleleri belirlemede • Aksiller metastaz yapmış memedeki yeri ortaya konulamayan primer lezyonu bulmada • Biyopsi alanını belirleme
BIRADS Sınıflandırması • BIRADS 1: Normal meme • BIRADS 2: Benign lezyon • BIRADS 3: Muhtemelen benign • BIRADS 4: Olası malign lezyon • BIRADS 5: Yüksek olasılıkla malign lezyonlar • BIRADS 6: Patolojik olarak tümör olduğu kanıtlanmış kitle • BIRADS 0: Ek görüntüleme gereksinimi
BIRADS 2 BIRADS 3 BIRADS 5 BIRADS 4
ULTRASONOGRAFİ ENDİKASYONLAR • Yoğun meme • Meme kitlelerinde ek bilgi • Mamografi uygulanamayan meme • Yaş • İmplant • Hamilelik • Memeye girişim • Kist aspirasyonu • Meme biyopsileri • Stereotaksik girişimler