1 / 77

BESLENME VE KANSER İLİŞKİLERİ

BESLENME VE KANSER İLİŞKİLERİ. PROF DR. FARUK MEMİK Türk Gastroenteroloji Derneği Bursa Şubesi Başkanı. Main paths in Carcinogenesis. INITIATION PROMOTION PROGRESSION. MAIN STEPS IN CANCER DEVELOPMENT. No Progression. Repair System. Mutation. Normal Cells. Preneoplasia. Neoplasia.

maya-glass
Download Presentation

BESLENME VE KANSER İLİŞKİLERİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. BESLENME VE KANSER İLİŞKİLERİ PROF DR. FARUK MEMİK Türk Gastroenteroloji Derneği Bursa Şubesi Başkanı

  2. Main paths in Carcinogenesis INITIATION PROMOTION PROGRESSION

  3. MAIN STEPS IN CANCER DEVELOPMENT No Progression Repair System Mutation Normal Cells Preneoplasia Neoplasia Progression Initiation Promotion Antipromotor No Progression

  4. Kanser oluştuktan sonra ilaç ile veya cerrahi tedavisi zor, zahmetli ve pahalıdır. Kanser oluşmasını önleyecek tedbirlerin alınması ise kolay ve çok ucuzdur.

  5. MAIN STEPS IN CANCER DEVELOPMENT Antioxidants No Progression Repair System Mutation Normal Cells Preneoplasia Neoplasia Progression Initiation Promotion Antioxidants Antipromotor No Progression

  6. KANSERİN ÖNLENMESİ VE ONDAN KORUNMASI ANCAK SEBEP OLAN FAKTÖRLERİN ÖĞRENİLMESİ İLE MÜMKÜNDÜR.

  7. Kanser dünya üzerinde her yerde eşit miktarda ortaya çıkmaz NEDEN ? • Ülkeler arasında kanser görülmesi arasında büyük farklar vardır. • Hatta bir ülke içinde bile bölgeler arasında çok değişik oranlarda görülür. • Bu olay genetik bir sebebe bağlanamaz. • Acaba başka ne sebeplerle bu değişim meydana gelir ?

  8. YILLARA GÖRE KANSER İNSİDANSLARI DEĞİŞİR.

  9. GELİŞMEKTE OLAN GELİŞMİŞ ÜLKE FARKI

  10. Organ kanserlerinde ülkeler arası farklar Yüksek Alçak Organ insidansinsidans Fark Özafagus İran Nijerya 300x Karaciğer Mozambik İngiltere 100x Nasopharynx Singapur İngiltere 40x Prostat A.B.D. Japonya 40x Akciğer İngiltere Nijerya 35x Mide Japonya Uganda 15x Serviks Uteri Kolombiya İsrail 15x Kolon A.B.D. Nijerya 10x Meme Kanada İsrail 7x Mesane A.B.D. Japonya 6x

  11. Avrupa’da yemek borusu kanseri sıklığı 1995

  12. HCC Dünyada yayılış

  13. Mide Kanseri görülme sıklığı100.000 kişide (1985) EK Kuzey Amerika 8.8 4.2 Japonya 74.8 * 35.2 Çin 43.1 * 19.4 Rusya 44.0 * 19.4 Batı Avrupa 18.0 9.4 Doğu Avrupa 26.3 12.2 Kuzey Avrupa 16.9 8.1 Güney Avrupa 24.6 12.4 Orta Avrupa 16.8 11.5 Tropik Güney Amerika 40.6 * 19.4 NonTropikal Güney Amerika 25.3 11.5 Parkin DM, Pisani P. Ferlay J., Int J. Cancer 1993: 54: 594

  14. Türkiyede değişik yörelerde kanser sıklığı Memik F. et al Uludag Univ. Med School Bursa Turkey

  15. Türkiye’de Bölgesel Değişik GIS Kanserleri Prevalansı Memik F. ve ark; Türkdoğan K. ve ark

  16. Doğu ve Batı Anadolu da GI Kanser İnsidans Farkları MemikF. ve ark UÜTF Okçu N ve ark. Atatürk ÜTF Türkdoğan K.ve ark. YYÜTF

  17. Gastrointestinal Tractus Cancers in Uludag Univ. Med. School Dept.of Gastroenterology 1980-1996 (n=1066) Organ n % Stomach 412 38.6 Colon/Rectum 326 30.5 Esophagus 147 13.7 Liver 145 13.6 Pancreas 24 0.22 Biliary tract 6 0.005 Peritoneum 6 0.005 Memik F. et al . Uludag Univ Med School Bursa 1996

  18. Bölgeler Arasındaki bu farkların sebepleri vardır. Bunlar Herkes tarafından bilinmeli ve önlemler alınmalıdır.

  19. Göçmen Çalışmaları • En çok mide kanseri görülen Japonyadan ABD’ne göçenlerde, Mide kanseri görülmesi azalmakta, Amerikalılar gibi barsak kanseri artmaktadır. • Sebep; Bunların da Amerikalılar gibi beslenmesidir

  20. İnsanda oluşan kanserlerin % 70-90’ çevresel kaynaklıdır. • % 50 BESLENME • % 33 Sigara ve Tütün ürünleri • % 5-10 Mesleki etkileşim • % 3 Radyasyon Diet, Nutrition and Cancer 1992. Academic Press, Washington DC.

  21. Beslenme ve Kanser • Ülkeler arasında kanser görünümü çok değişiklikler gösterir (göçmen çalışmaları). • Ülkelerdeki yaşama tarzları ve diyet önemli rol oynar. • Yıllardır, yağ tüketimi suçlu bulundu. • FAKAT son çalışmalar yağ tüketiminin önemli olmadığını gösterdi. Önemli olan: (Bilhassa kolon ve meme) 1- Pozitif enerji 2- Erken .Menarş 3- Erişkin yaşta kilo alma 4- Fiziksel inaktivite 5- Kırmızı et tüketimi Willett W.C. Cancer Research. 2001

  22. KANSER OLUŞMASINDA FAKTÖRLER • Fazla Tüketim(Tuz, Şeker, Yağ, Et) • Yetersiz Tüketim (Mineraller) Vitaminler, Posa, Bitkisel maddeler) • Besinlere bulaşan zararlı maddeler. • Kötü alışkanlıklar (Sigara Alkol) • Yanlış pişirme usulleri (Kızartmalar, yanık gıdalar)

  23. Besinlerdeki kanser yapıcı özellikler • Doğal karsinojenler (Mantar zehirleri, Otlar ) • Kızartma ve yanma ile ortaya çıkan maddeler • Besinlere ilave edilen zararlı maddeler . (Tatlandırıcılar, Boyalar, koruyucular, ) • Tütün , Alkol

  24. Kanser oluşumunda • Yağ tüketimi, fiber, meyve ve sebzeden daha önemlisi; • Enerji Balansı’dır (Enerji alımı /harcanması) • Erkeklerde kolon kanseri riski bel çapı ile orantılıdır Bel çevresi 94cm(Erkek) 80cm(Kadın) Geçmemelidir • Fizik aktivitesi fazla olan toplumlarda kolon Ca daha az.

  25. Hayvan Etleri • Son yıllarda gittikçe artan şekilde besi hayvanlarına ilaçlar verilmektedir. • Bu olay tavuk içinde geçerlidir. • En sağlıklı etler dağ köylerinde yetişen tavuk ve hayvan etleridir

  26. Kalın Barsak Tümörleri ve Kırmızı et tüketimi • Günlük et tüketimi fazlalığı riski arttırıyor. OR=1.11 (CI, 1.03 - 1.19) • Çok pişmiş et, risk yüksek OR=1.29 Orta/az pişmiş et risk OR= 1.10 • Yüksek ateşte ızgarada çok pişmiş et OR= 1.26 • Tavada pişmiş et OR=1.15 Rashmi Sinha, Wong Ho Chow. Markin Kulldorff Cancer Research 59, 4320-4324, September 1. 1999

  27. Beslenme ve Kalınbarsak Kanseri • Kalın barsak kanseri dünyada en çok ABD ve kuzey Avrupa gibi gelişmiş, zengin ülkelerde görülür. • Bu ülkelerde et, yağ ve şeker çok fazla tüketilir. Taze meyve ve sebze, salata az yenir. • Etler genellikle yağda kızartılır. • Maalesef, ülkemizdede barsak kanseri artmaktadır.

  28. Kolorektal Adenomlar ile Kırmızı et tüketimi ve pişiriliş şekli ilişkisi • Kırmızı etin yüksek ısıda (ızgara gibi) pişirilmesi ile; • Heterosiklik Aminler • Polisiklik aromatik hidrokarbonlar ortaya çıkar. Bunlar Kolon tümörlerin ortaya çıkışında rol oynarlar.

  29. Obezite (Aşırı şişmanlık) • Obezite ABD’nde korkutucu bir salgın halini almıştır. Halkın % 64 ü aşırı şişmandır. • Hareketsiz hayat ve aşırı yemek bu ülkede yılda 400.000 ölüme sebep olmaktadır. • Kanser ölümlerinin kadında %20 si; erkekte % 14 ü şişmanlığa bağlıdır. Calle EE, Rodriguez C, et.al . N Engl J Med 2003; 348:1625 –1638

  30. Türkiyede Aşırı Şişmanlık • Ülkemizde kadınların % 29.9 u • Erkeklerin % 12.9 u • Ortalama Türk halkın % 22.3 ü aşırı şişmandır. (TURDEP Study ,Diabetes Care, 2002) • Bu kişilerin Hem şeker hastalığı ve kalp hastalığına hem de çeşitli Kanser türlerine yakalanma riskleri büyüktür. • Bunların bir kısmı, kansere bağlı ölümlerle kaybedilecektir.

  31. Bilimsel olarak şişmanlıkla ilişkili olduğu ispatlanmış Kanser türleri • Kalın Barsak ve Makat • Karaciğer, Safra Kesesi • Pankreas • Böbrek • Mide (erkekte) • Prostat • Meme • Yumurtalık, Rahim

  32. Glycemic index and glycemic load in gastric cancer • Excessive use of carbohydrates is associated with gastric cancer risk and an indication of poor diet. • Elevated levels of glucose and insulin may stimulate mitogenic and cancer-promoting insulin-like growth factors (IGF). • And these events is associated with Gastric Cancer Cancer risk Augustin LS, Gallus S, Negri E, La Vecchia C. Ann Oncol. 2004 Apr;15(4):581-4.

  33. Meme kanseri ve karın yağı • Kadınlarda göbek çevresi yağ fazlalığı ile meme kanseri oluşması kolaylaşır. • Bu İlişki bilimsel olarak kanıtlanmıştır. David V. Schapira, Robert A. Clark, Peter A. Wolff, Cancer Vol 74. 2006

  34. 15 yaş üstü kişilerde ülkelere göre şişmanlık sıralaması

  35. Kanser ve Akdeniz Bölgesi Akdeniz bölgesinde tüm kanser cinsleri, İskandinavya, İngiltere ve Amerika B. Devletlerine göre daha az görülür (Özellikle kolon, meme, endometrium ve prostat) Sebep: Akdeniz diyeti Cancer and Meditteranean dietary Traditions Antonia Trichopoulou et al. Cancer Epidemiology, Biomarkers  Prevention. Vol. 9 869-873, Sept. 2000

  36. Akdeniz Bölgesi Diyeti Akdeniz diyeti Zeytin yağı, zeytin Sebzeler (zeytinyağlı yemekler) Meyveler (taze) Salatalar (zeytinyağlı) Bol tahıl ürünleri (ekmek) Baklagiller bol Alkol az (çoğu zaman yemekle beraber şarap) Et az yenir Süt, peynir, yoğurt (orta derecede)

  37. Diyet ve Kanser • Meyve ve sebzenin bol yenmesi büyük olasılıkla; Ağız , Akciğer Yemek borusu, mide, makat Kanserine karşı koruyucudur • Muhtemelen; Pankreas, Gırtlak, meme ve mesane kanserine karşı koruyucudur. Willett. W.C.

  38. Akdeniz Bölgesinde Mide Kanseri Sık Oluşu 1- Helicobacter pilori 2- Fazla tuz tüketimi ? 3- Sigara

  39. Gastrik Kanser Risk Faktörleri III-Çevresel Faktörler: • Helikobakter Pilori İnfeksiyonu • Aşırı Tuz kullanımı • Yetersiz sebze ve meyva Tüketimi • Tütün • Gıda da yüksek Nitrat ve Nitrit (Konserve ) • Ebstein –Barr virüs infeksiyonu • Radiasyon • Asbestos

  40. 1994 te Helikobakter Piloriİnsanda Birinci grup karsinojenler arasında kabul edildi.International Agency for Research on Cancer (IARC) Lyon 1994

  41. Mide Kanserinde Suçlu Beslenme Faktörleri • Karbonhidrat’dan zengin diyet (Fava, Patates, ekşi ekmek(Çin)) • Fazla tuz kullanımı • Tahıla mantarların bulaşması • Sebze, meyve sebzenin az tüketimi (vitamin eksikliği) • Kurutulmuş balık, soya sosu, salamura gıda (Japonya) • İçme sularındaki fazla nitrat, asbestos • Konservelerdeki Nitrat --> Nitrosamin

  42. MİDE KANSERİNDE BAZI MADDELERİN KORUYUCU ROLÜ Capsaicin:. Mide’de Nitrosamin’i nötralize eder. H.Pylori’yi öldürür (Acı biber). Lutein, Zeaxanthin ve Sulforaphane : Kuvvetli Antioxidant özellikleri olan bu üç madde kıvırcık lahana’da bulunuyor. Monoterpen’ler: Karsinojen maddeyi hücre dışına atma özellikleri var (Limon, turunç ve diğer narenciye). L. Applegate. Runners world. May 96. Vol. 31.5:28

More Related