Zhvillimi psikomotor

1. Zhvillimipsikomotor Leksioni 3

2. Phenylketonuria (PKU)- situate gjenetikeku I porsalindurinukeshte ne gjendjeteperpunojedhetemetabolizojequmeshtin ne menyretepershtatshme • Shkaktohetngakeqfunksionimi I melcise, asimilimjo I mire I ushqimeve me proteina • Mbetjet e paperpunuaragrumbullohen ne gjakdhemundteshkaktojnedemtimtetruritdheprapambetjemendore • Identifikohet me aneteanalizavetegjakut • Pas zbulimitrritetperkujdesja per ushqimin Faktoretetjerendikues

3. Anoxia: mungesa e oksigjenit ne lindje • Shkaktonvdekjeosedemtimetetrurit • Shkaktonparalizecerebrale me moskoordinimmuskular, crregullimetetefolurit, veshtiresi ne perceptimdhe ne njohje • Identifikohet me shkallen Apgar Faktore te tjere ndikues

4. Ne lindje, pesha 2500 gr.- 5000 gr. • Gjatesia: 45-55 cm • Kryesishtvajzatjane me teshkurtradhe me telehta • Trup I disproporcionuar, pormenjeherefillojnetezhvillohen duke qeneteafte per temenduardhereaguar Funksionimi I hershem I teporsalindurit

5. Kohe e gjate ne gjume • Reagojne ne menyrapergjithesuese • Nukdallojnengacmuesit e ndryshem, nukkontrollojneqartereagimet e tyre • Reflekse: aftesia per tethithur, lidhetdirekt me teushqyerit • Aftesia per tekerkuar, nuhaturgjirin • Refleksi Moro: pas njezhurmetemadhe , automatikishthapinkrahetdhekembet, duke leshuargishtatdhe duke shtyrekokenprapa Funksionimi I hershem I te porsalindurit

6. Refleksi I teecurit: prirjanatyrore e femijes per tengriturnjerenkembekurkembetprekin token osekur e mbajmefemijendrejt • Refleksi I tekapurit me dore: tendence per tekapuroseshtrenguar ne doreobjektetendryshme • Refleksi I Babinskit: perfshinshtrirjen, zgjatjen e gishterinjvenese u prekimtabanin e kembes Refleksetetjera

7. Trashegimiadhemjedisi • Mbitëgjithaështëkoncepti i raportevendërmjetfaktorëvetrashëguesdheatyretëfituargjatëjetës, qëështëmodifikuardhesaktësuarnëditëttona. Problematika e zhvillimit

8. Papjekuribiologjike • Fëmijanukështënëgjendjetëplotësojë as nevojënmëtëdomosdoshme pa ndihmënaktivedhetëvazhdueshmetëmjedisitqë e rrethon. • Tëduket se aikalindurprematurdhepërtëpërfunduarzhvillimin e tijkanevojëtëzgjasëperiudhën e formimittashmëjashtëmitrës. PAPJEKURIA E TË PORSALINDURIT

9. Gershetim I sjelljeveseksuale me atoprinderore • Ky gërshetimështësigurishtnëorigjinëtëplasticitetittëseksualitetitnjerëzor, gjëqëshprehetjovetëmpërmesfunksionimittëorganevegjenitaletëmirëfillta, porgjithashtuedhepërmeszonavetëtjeratëtrupit, kryesishtato zona qëmarrinpjesënëlidhjen e fëmijës me nënën: zona orale, më pas ajo anale dheuretrale. SEKSUALITETI

10. Sipas Freud-it, tek fëmija, gjendet e lidhur me funksionimin e njëzonëtrupore, njëkënaqësi e natyrësseksualeqë ai e kërkonpërveten e tijdukengacmuarzonënpërkatësetëtrupit. • Këtëzonë Freud e ka quajtur "zonëerogjenë" (orale, anale, uretrale, gjenitale). Teoria e shtrirjes

11. Lidhja e tëporsalindurit me nënën e ka origjinënnënjënumërsistemeshsjelljejekarakteristikepërspecien, relativishttëpavarurnganjëri-tjetrinëfillim, e qëshfaqennëmomentetëndryshme, organizohenrrethnënësduke e parëatë si njëobjektkryesordheqëshërbejnëpërtëlidhurfëmijën me nënëndhenënën me fëmijën. Ai përshkruanpesësistemesjelljejeqë i shërbejnëkësajlidhjeje: thithja-mbështetja-ndjekja-qarja-buzëqeshja Attachment

12. Ontogjenezambështetetnëzhvillimin e çdoindividi duke u nisurngatrashëgimiagjenetike. • Maturimibiologjik, kryesisht i atijtësistemitnervorqendror, ështënëthemeltëkëtijzhvillimi. NIVELI ONTOGJENETIK

13. Maturimi është një fenomen gjithësor që përfshin tërësinë e organizmit, por specialistitpër fëmijë i intereson kryesisht maturimi i sistemit nervor qendror. • Maturimi i sistemit nervor qendror studiohet në tre këndvështrime: morfologjik, biokimik dhe elektrogjenik. MATURIMI BIOLOGJIK

14. Maturimimakroskopik • Maturimimikroskopik Maturimi morfologjik

15. Rrethmuajittëtretë, trurifitonindividualitetin e tij. Më pas nëmënyrëtërregullt ai shtonnëpeshëdhenëvolum. Pamja e tij e jashtmendryshonnëmënyrëprogresive; nëfillim ai është i lëmuardhepastajnësipërfaqen e tijshfaqenrudhatëquajturabrazda (të para, tëdyta, tëtreta). • Ne lindjegjatevititte pare, dhe me pas truri i femijevepesonndryshimeterendesishmeporajoqemundtethemieshte se truri i njefemijenjevjeceshte i krahasueshem me ate tenjeterrituri. Megjithatebrazdat e tretavazhdojnetezhvillohengjatevitevetepara. Maturimimakroskpoik

16. Nëplaninhistologjikduhettënënvizojmëdyfaktekryesore: nëlindje e gjithësasia e neuroneveështë e dhënë, pra, pas 9 muajvetëmoshëskonceptuesenuk ka mëformimetëneuronevetërinj. Përkundrazi, lidhjetndërmjetneuronevevazhdojnëtëzhvillohen. Maturimimikroskopik

17. Trefakterrethaspektevebiokimiketëmaturimittësistemitnervorqendror:Trefakterrethaspektevebiokimiketëmaturimittësistemitnervorqendror: • rezistencamë e madhendajanoksisëtëtrurittëtëporsalinduritnëlidhje me atëtëtërriturit. • sasia e pakët e rezervaveglikogjenikenëtëporsalindurit, qëshpjegonvarësinë e truritngaardhja e glikogjenitngajashtë; ështëpra e rëndësishmetë mos lihet i porsalindurinëgjëndjemungese t'ushqyeriglucidik. • efektet e njëmungesenëtëushqyerit me proteina, qëshkonparalel me rritjen e rëndësishmetëpërqindjessëproteinaveintra-cerebrale: 3.80 gr. e proteinëspër 100 gr. tëfibrëssëgjallë tek fetusi; 8.99 gr. për 100 gr. tek i rrituri. Maturimi biokimik

18. Jane bereregjistrimeelektroencefalografike ne faza te ndryshme te jetesintrauterine (qe ne muajin e peste) • Treaspektet, morfologjike, biokimikedheelektrikeduketqëpërputhen. Megjithatëmbetemiendetëpainformuarmirërrethbashkëveprimittë tyre. Maturimibioelektrik