Agresja i przemoc u dzieci.

1. Agresja i przemoc u dzieci. /materiały warsztatowe dla rodziców/ Sporządziły: Krystyna Wesołowska Katarzyna Zielińska

3. Agresja, przemoc /wyjaśnienie pojęć/. • Mechanizm powstawania zachowań agresywnych. • Przyczyny agresji.i przemocy wśród dzieci. • Formy agresji i przemocy. • Zasady postępowania z agresywnymi dziećmi. • Zawarcie kontraktu z dzieckiem jako sposób zapobiegania zachowaniom agresywnym.

4. Agresja to świadome, zamierzone działanie, mające na celu wyrządzenie komuś szkody/krzywdy/ – fizycznej, psychicznej lub materialnej. Jej charakterystyczną cechą jest używanie przez kogoś siły wobec osoby o zbliżonych możliwościach, mającej zdolność skutecznej obrony. • Zachowania agresywne zdarzają się wszystkim ludziom, ale najczęściej bywają jednorazowe bądź incydentalne. Charakterystyczną cechą agresji jest, więc to, że jej sprawca i ofiara nie pozostają nimi na zawsze, często „zamieniają się” swoimi rolami. • Przemoc to wykorzystanie swojej przewagi nad drugim człowiekiem (fizycznej, emocjonalnej, społecznej, duchowej). Mamy z nią do czynienia wówczas, gdy osoba słabsza (ofiara) poddana jest przez dłuższy czas negatywnym działaniom osoby lub grupy osób silniejszych (sprawcy przemocy).

5. Mechanizm powstawania zachowań agresywnych. • Zachowania agresywne mają zawsze swoja przyczynę. Zwykle ich podłoże stanowią niezaspokojone potrzeby dziecka: • akceptacja; • poczucie przynależności do grupy; • Poczucie bycia wartościowym człowiekiem. • Powstawaniu zachowań agresywnych sprzyjają: • doznanie jakiejkolwiek formy przemocy: fizycznej, psychicznej, opuszczenia, seksualnej; • uczucie bezsilności; • uczucie upokorzenia; • uczucie złości lub rozpaczy; • powiększające się poczucie samotności; • Podatność na dewiacje, uzależnienia, przestępczość.

6. Przyczyny agresji i przemocy wśród uczniów. • Czynniki biologiczne: • Czynniki temparamentalne – dziecko o „gorącym” temperamencie jest bardziej narażone na wytworzenie u siebie wzorca agresywnych zachowań. • Wysoki poziom hormonów, zwłaszcza testosteronu u chłopców. • Zaburzona dynamika przebiegu procesów nerwowych /nadpobudliwość psychoruchowa związana ze wzmożona aktywnością dziecka i problemami w kontrolowaniu swojego zachowania./ • Wpływ środowiska rodzinnego: • Brak ciepła, zaangażowania, zainteresowania sprawami swego dziecka;/najczęściej matki/; • Pobłażliwość i przyzwolenie dla dziecka na stosowanie agresji wobec innych; • Brak jasnego przekazu, co jest dobre, a co złe;

7. Brak wyznaczonych granic – jak dziecku wolno się zachować, a jak nie; • Stosowanie agresji i przemocy przez rodziców w kontaktach między dorosłymi i w stosunku do samego dziecka; • Wychowanie w duchu „ dziecko nie ma głosu”; • Rozwiązywanie konfliktów i napięć domowych „siłą”; • Kryzysy domowe (kłótnie, rozwód rodziców); • Podwójne wzorce zachowań, (co innego się mówi, a co innego robi). • Wpływ grupy rówieśniczej: • Naśladowanie agresywnych zachowań tych osób, które są ważne i atrakcyjne w grupie /np. starsi koledzy/; • Zmniejszenie się osobistej odpowiedzialności za agresywne zachowania, poprzez rozłożenie jej pomiędzy więcej osób /wszyscy to robią/; • Zmniejszenie kontroli nad swoim agresywnym zachowaniem pod wpływem grupy; • Istnienie norm grupowych dopuszczających agresję – zarówno wobec członków swojej grupy, jak i osób spoza niej.

8. Wpływ środowiska szkolnego: • Czynniki związane z organizacja nauczania – nuda, brak zagospodarowania czasu, ograniczenie przestrzeni, zagęszczenie, nadmiar bodźców, hałas, brak możliwości relaksu i odprężenia (dla uczniów i nauczycieli), brak zajęć pozalekcyjnych. • Niewłaściwy system norm – np. system norm niejasny, niespójny lub normy „podwójne” (inne są deklarowane, a inne rzeczywiście obowiązują, normy preferujące użycie siły, nieprzestrzeganie norm przez osoby znaczące; • Niewłaściwa reakcja na zachowania agresywne – reakcje niekonsekwentne, bagatelizowanie przez nauczycieli niektórych agresywnych zachowań uczniów, brak reakcji na drobne wykroczenia, brak skutecznej mediacji w przypadku konfliktów. • Czynniki związane z relacjami uczeń – nauczyciel – rodzic – m.in. sprzeczność interesów, brak autentycznego dialogu i kontaktu, niewłaściwy sposób komunikowania się nauczycieli z uczniami.

9. Formy agresji i przemocy:

10. Zasady postępowania z agresywnymi dziećmi. • Dziecko może oglądać audycje odpowiednie do swego wieku. Niedopuszczalne jest oglądanie przez dziecko filmów przeznaczonych dla dorosłych. Dziecko po obejrzeniu takiego filmu identyfikuje się z negatywnymi bohaterami i naśladuje ich postępowanie. • Istotne są rozmowy z dzieckiem o różnych sytuacjach z życia codziennego i wyjaśnianie niewłaściwych zachowań (jak ty postąpiłbyś, czy tak należało). • W rozmowie należy uświadamiać dziecku, co było powodem jego złości i pokazać sposoby wyładowywania tej złości.

11. Wyjaśniaj dziecku, jakie zachowania są krzywdzące dla innych, co jest dobrem, a co złem. (Bartku, jeśli ciągniesz Julię za włosy, to ją bardzo boli, tak się nie postępuje; Jeśli chcesz pożyczyć kredki to nie wyrywaj ich Beacie, ale poproś ją; Bicie innych jest bardzo złe. Jeśli jesteś zdenerwowany na Darka, to powiedz mu to słowami.) • Zdecydowane i konsekwentne przeciwstawiaj się agresji; zwracaj uwagę, komentuj, nie udawaj, że nic nie widzisz. • Sam unikaj agresji fizycznej: • nie szarp ze złością • nie popychaj • nie ściskaj za rękę • nie staraj się sam fizycznie karać • Sam unikaj agresji słownej: • nie obrażaj, nie zawstydzaj.

12. Zamiast długich monologów i moralizowania - mów krótko i jasno: • formułuj krótkie zdania • opisz fakt (Widzę, że go drażnisz; Słyszę, że przezywasz) • zaakcentuj swoje zdanie (Nie zgadzam się na to) • powołaj się na normy (Ustaliliśmy, że nikogo nie bijemy) • pokaż konsekwencje takiego zachowania dla poszkodowanego (Bartka to boli; Ani jest przykro). • Całość oddziaływań wychowawczych wymaga od wszystkich członków rodziny bardzo dużo spokoju, cierpliwości, życzliwości i zrozumienia oraz konsekwencji.

13. Kontrakt z dzieckiem. Janikowo, dnia…….2008 Kontrakt Ja, ........................................, zobowiązuję się, że nie będę wyśmiewała się z Beaty ubrań ani rodziców, ani nie będę mówiła o niej żadnych nieprzyjemnych rzeczy. Jeśli będzie mnie już bardzo złościła, to będę odchodziła na przerwie w inną stronę. Obiecuję, że powiem przy całej klasie, że to nie prawda, że Beata jest z domu dziecka i przeproszę ją za te plotki, które opowiadałam dziewczynom. Jeśli nie dotrzymam umowy, to nie wezmę udziału w szkolnej dyskotece, a w następnej rozmowie ze mną będzie brała udział Pani pedagog. Podpis ucznia Podpis wychowawcy/rodzica Pieczątka szkoły