Yabancı Kaynaklar

1. 9. ÜNİTE Yabancı Kaynaklar Finansal Yönetim, 2. Baskı Prof. Dr. Nurhan AYDIN Yard. Doç. Dr. Mehmet BAŞAR Yard. Doç. Dr. Metin COŞKUN

2. İÇİNDEKİLER • Finansal Planlama ve Bütçeleme Süreci • Planlama ve Bütçeleme İlkeleri • Proforma Mali Tabloların Hazırlanması • Satışların Yüzdesi Yöntemine Göre Proforma Gelir Tablosunun Hazırlanması • Satışların Yüzdesi Yöntemine Göre Proforma Bilanço Tablosunun Hazırlanması • Regresyon Yöntemi • Oranlar Yöntemi • Nakit Bütçesi • Fonların Akış Analizi • Fon Akım Tablosunun Hazırlanması • Finansal Kontrol

3. Satıcı Kredileri • İşletme varlıklarının peşin değil, vadeli alınması durumunda, işletmenin satıcılara olan borçlarıdır. • Satıcı kredileri satıcı işletme açısından, satış artırma çabalarını destekleyici bir nitelik taşımaktadır. • Satıcı kredileri kısa ve orta vadeli olabilir. Kısa vadeli satıcı kredileri ile daha çok dönen varlıklar finanse edilirken, orta vadeli satıcı kredileri ile duran varlıklar finanse edilir.

4. Satıcı Kredilerinin Koşullarını Etkileyen Etmenler • Malın ekonomik niteliği • Satıcının mali gücü • Alıcının mali gücü • Arz talep dengesi • Piyasadaki rekabet • Erken ödeme iskontosu

5. Satıcı Kredileri ile Finansmanın Avantajları • Sağlanmasının Kolay Olması • Esneklik • Formalite azlığı • Maliyet

6. Orta Vadeli Satıcı Kredilerinin Tutar ve Şartlarını Etkileyen Etmenler • Satın alınan maddi varlığın ekonomik ömrü • Satıcı işletmenin büyüklüğü ve mali olanakları • Satıcı işletmeler arasında rekabet • Satıcı işletmelerin ürettikleri sermaye mallarının kaliteleri • Satıcı işletmelerin tam kapasitede veya kapasitelerinin altındaki faaliyetleri • Siparişlerin tutarı ve • Satıcı işletmenin beklentileri • Satıcı işletmenin yeni müşteriler veya yeni pazarlara için izlediği politika

7. Banka Kredileri • Kredi, belli bir süre sonra geri almak kaydıyla bir satın alma gücünün başka bir kimseye devredilmesi. Banka Kredilerinin Unsurları Zaman Güven Risk

8. Kredilendirme Süreci • İşletmenin kredi talebi ve ön görüşme, • Mali tabloların analizi ve istihbaratı, • Kredi değerliliğinin ölçülmesi ve kredi yapılandırma, • Kredi teklifi ve değerlendirilmesi, • Belgeleme ve teminatlandırma, • Kredi kullandırımı, • Kredi izleme, • Kredinin kapanması,

9. Kredi Analizinde 5C Kuralı • Karakter • Kapasite • Sermaye • Teminat • Ekonomik Koşullar

10. Nakit Krediler • Borçlu cari hesap • İskonto kredisi • Spot kredi • Döviz kredileri • Dövize endeksli kredi • İşletme kredisi • Altın kredisi • Eximbank kredisi • Prefinansman kredisi • Ülke kredileri • Tüketici kredileri

11. Kredi Teminatları • Nakit blokajı • Mevduat rehini • Menkul değer rehini • Müşteri çek ve senedi • Kıymetli madenler • Alacağın temliki • Menkul rehini • Gayrimenkul rehini(ipotek) • İşletme emtia, vesaik rehini

12. Gayrinakdi Krediler • Teminat Mektupları • Garanti Mektupları • Akreditifler • Kabul ve Aval Kredileri

13. Teminat Mektupları • Bankaların, • Yurt içinde ve yurt dışında bulunan gerçek ve tüzel kişiler lehine, • Bir işin yapılması, mal teslimi ya da borcun ödenmesi durumunda, mektup bedelinin kayıtsız şartsız ödenmesi yükümlülüğünü içeren garanti belgeleridir.

14. Garanti Mektupları • Teminat mektupları ile hukuki açıdan aynı türden belgelerdir. • Genelde yabancı para birimleri üzerinden düzenlenir. • Harici Garanti Yurt dışında iş yapan işletme lehine yurt dışındaki bir muhataba hitaben düzenlenen garanti mektubudur. • Kontrgaranti Garanti Karşılığı Garanti

15. Akreditif • Belirli koşulların yerine getirilmesine bağlı bir ödeme taahhüdüdür. • İki ayrı ülkedeki, birbirinin mali durumunu bilmeyen ve ticari ahlakını tanımayan iki işletmenin mal alışverişlerinde kolaylık sağlar. • Tarafların, zarar görmelerini önlemek amacı güder. • Akreditifte taraflar: - Amir (ithalatçı) - Amir banka (ithalatçının bankası) - Lehtar/Muhabir banka (ihracatçının bankası) - Lehtar (İhracatçı)

16. Akreditifin İşleyişi

17. Finansman Bonosu • İşletmelerin borçlu sıfatıyla düzenleyip, Sermaye Piyasası Kurulu kaydına aldırarak ihraç ettikleri menkul kıymet niteliğindeki kıymetli evraktır. • Vadesi 60 günden az 720 günden çok olamaz. • Finansman bonoları iskontolu olarak ihraç edilir.

18. Finansman Bonosuyla Fon Sağlamanın Yararları • Alternatif yöntemlere oranla daha ucuz fon sağlanabilir. • Uzun işlemleri ve uzun zaman kaybını gerektirmemektedir. • Para piyasasında dolaşımı, bonoyu çıkaran işletmeye prestij sağlar.

19. Finansman Bonosuyla Fon Sağlamanın Sakıncaları • Finansman bonosundan ancak tanınmış, itibarı yüksek işletmeler faydalanabilir. Bu niteliklere sahip olmayan işletmelerin bu yolla fon sağlaması zordur. • Alıcıları sınırlı olup geniş bir piyasası yoktur. • Bonoların sürelerinde kesinlikle ödenmesi zorunludur.

20. Tahviller • İşletmelerin borçlu sıfatıyla düzenledikleri, uzun vadeli fon ihtiyaçlarını karşılamak üzere çıkardıkları menkul kıymetlerdir. • Vadesi 2 yıldan az olmamak üzere serbestçe belirlenebilir. • Tahvillerin anaparası, vade bitiminde bir defada ödenir. • İki yıldan uzun vadeli tahvillerin anaparası, ilk taksidi vadenin başlangıcından itibaren en erken birinci yılın sonuna, son taksidi ise tahvil vadesinin bitim tarihine rastlayacak şekilde yıllık eşit taksitlerle de ödenebilir. • Faiz ödemeleri 3 ayda bir, 6 ayda bir veya yılda 1 defada kuponlara bağlı olarak yapılabilir.

21. Tahvillerin Maliyeti • Uzun vadeli borçlanma araçlarının faizi, kısa vadeli borçlanma araçlarından daha yüksektir. • Uzun vadeli tahviller, faiz oranlarındaki değişimlerden daha fazla etkilenir. • Çıkartılan tahvil miktarı arttıkça, geri ödememe riski de artacağından tahvil faizi yükselir. • İşletmenin riskidir. • Paranın maliyeti de tahvil maliyetini etkiler.

22. Tahvillerin Sağladığı Haklar • Tahvil hamilinin bir şirkete kullandırdığı sermaye yabancı sermayedir. • Tahvil hamili, tahvili çıkaran kuruluşun uzun vadeli alacaklısıdır. • Tahvil hamili şirketin aktifi üzerinde alacağından başka hiçbir hakka sahip değildir. • Tahvil hamili ile şirket arasındaki hukuki ilişki vade sonunda sona erer. • Tahvil hamili tahvili çıkaran şirketin kar-zarar riskine katılmaz.

23. Tahvil Sahiplerinin Katlandığı Riskler • Tahvil ihraç eden şirketin tahvil anapara ve faizlerini ödemeyecek duruma gelmesi, • Şirketin iflası veya tasfiyesi halinde, • Kullanılacak iskonto oranının seçilmesi,

24. Tahvil Derecelemesi • Ortaklıkların ve sermaye piyasası kurumlarının risk durumları ve ödeyebilirliklerinin, • Borçluluğu temsil eden sermaye piyasası araçlarının anapara, faiz ve benzeri yükümlülüklerinin vadelerinde karşılanabilme riskinin derecelendirme kuruluşları tarafından değerlendirilmesi ve sınıflandırılması

25. Derecelendirmenin Önemi • Yatırımcı açısından • İhraççı açısından • Sermaye piyasası açısından • Para ve Finans otoriteleri açısından • Ekonomi açısından

26. Dereceler ve Anlamları

27. Tahvil Türleri • Primli tahviller • İskontolu tahviller • İkramiyeli tahviller • Paraya çevrilebilir tahviller • Garantili tahviller • Garantisiz tahviller

28. Tahvil Türleri • Sabit faizli tahviller • Değişken faizli tahviller • Endeksli tahviller • Hisse senediyle değiştirilebilir tahviller • Hisse senedi alma hakkı veren tahviller

29. Factoring • Yurt içi ve yurt dışı mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan alacak hakkının devredilmesidir • Factoring işlemi sadece kısa vadeli alacaklar için söz konusudur. • Vadeler genellikle 30 ila 120 gün arasında değişmekte, bazen vadeler 180 güne kadar uzayabilmektedir.

30. Factoringin Sunduğu Hizmetler • Alacak yönetimi • Tahsilat yönetimi • Nakit yönetimi

31. Factoring Türleri • Yapıldığı Yer Durumuna Göre • Yurt İçi Factoring • İhracat Factoringi • İthalat Factoringi • Rücu Edilebilme Durumuna Göre • Rücu Edilemez Factoring • Rücu Edilebilir Factoring

32. Factoring Türleri • Ödeme Zamanına Göre • Ön Ödemeli Factoring • Vadede Ödemeli Factoring • Bildirim Durumuna Göre • Bildirimli Factoring • Bildirimsiz Factoring

33. Factoring Türleri • Diğer Factoring İşlemleri • Geleneksel Factoring • Acente Factoringi • Toptan Factoring • Fatura İskontosu

34. Factoringin Avantajları • Yurtiçi ve yurtdışı pazarlarını genişletebilir. • Hammaddeyi peşin ödeyerek alabilir ve önemli indirimler sağlayarak üretim maliyetlerini düşürür. Daha fazla kar olanağı sağlanır. • Alacaklar, stoklar ve ticari borçlar azalır, işletmenin yaratabildiği işletme sermayesi artar. • Alıcılara vade tanıyabileceği için, satıcının rekabet gücü artar.

35. Factoringin Avantajları • İhracatta factorun verdiği ön ödeme döviz olacağından, kambiyo dosyası hemen kapatabilir ve KDV başvurusu hemen yapılabilir. • Factoring işlemi ile sağlanan finansmanın maliyeti ticari kredilere göre daha ucuz olduğundan vadeli satışlardan ilave kazançlar sağlanabilir. • Yurt dışındaki alıcılar akreditif açmaktan kurtulur, zamandan ve paradan tasarruf eder, alım gücü artar. • Açık hesap satışlar kolay ve güvenli hale gelir. • Yöneticiler alacakların tahsilatı ve kredinin kontrolünü düşünmekten kurtulur.

36. Factoringin Avantajları • Nakit akışı belirlendiği için geleceğe dönük ve verimli planlar yapabilirler. • Satış muhasebesi ve defter kayıtları yapılması gerekmediğinden işletmenin idari giderleri düşer, yöneticilerin zamanları artar. • Ön ödeme satıcının ihtiyacı ve talebi üzerine verildiği için, işletme gereksiz zamanlarda banka kredisi kullanmaz ve faiz giderlerini düşürebilir.

37. Factoringin Avantajları • Yurtiçi satışlarda factoring işlemleri Banka Sigorta Muamele Vergisine tabi, Kaynak Kullanım Destekleme Fonu muaftır. • Bir kredi türü olmayan factoring bilançonun sadece aktif kısmında bir harekete neden olur. Alacakları düşürürken bilançonun daha likit olmasını sağlar, işletmenin kredibilitesini artırır. • İşletmeler yurtdışı satışlarında, vadeli ve mal mukabili satış yaparak rekabet şanslarını ve satış hacimlerini artırma şansına sahip olurlar. • Borçlu istihbaratı ile firmaların alıcıları hakkında güncel bilgi almaları sağlanır. • Alıcı ile doğabilecek dil problemleri ortadan kalkar.

38. Forfaiting • Mal ve hizmet ihracatından doğan orta ve uzun vadeli alacak hakkının devredilmesidir. • Uzun vadeli ve kredili ihracat-ithalat işlemlerine yönelik bir finans enstrümanı olarak forfaiting dünyada genellikle yatırım malları için kullanılır. • Forfaitingde vade 3 aydan başlayarak 10 yıla kadar uzanır.

39. Forfaitingin İhracatçı Açısından Yararları • Ekonomik ve politik tüm riskler forfaitera yansıtılmaktadır. • İhracattan doğan alacak haklarının, iskonto oranı üzerinden devri esasına dayandığından, maliyetler ihracatçı açısından önceden belli olduğundan ihracatçı uzun vadeli faaliyet planı yapabilmektedir. • İhracatçı firma, vadeli satışlarını anında paraya çevirebildiğinden, kredili satışlarının finansmanı için kaynak araması gerekmemektedir.

40. Forfaitingin İhracatçı Açısından Yararları • İhracatçının likidite durumunu iyileştirmekte, yeni kaynaklar elde etmesini sağlamakta ve senedin ödenmemesi durumunda müracaat hakkının bulunmaması, ihracatçı firmayı şarta bağlı bir borçtan kurtarmaktadır. • Alıcının kredi değerliliğinin saptanması, alacağın tahsili yüklerinden kurtulmaktadır.

41. Forfaitingin İhracatçı Açısından Yararları • İthalatçıya kredi maliyetini ve kur riskini içeren fiyatlar önerebilmektedir. • Forfaiting genel olarak, basit ve hızlı bir uygulama olup, ayrıca bir kredi sigortasına ve fazla belgeye de gereksinim duyulmamaktadır. • İhracatçının likiditesi, alacak hakkının devri ile artmaktadır.

42. Forfaitingin İthalatçı Açısından Yararları • Alternatif bir finansman kaynağı elde eder. • Borçlanma kapasitesini ve çeşidini arttırma imkanına sahip olur. • İthal edilen ürün firmanın bilançolarına dahil edilir ve ithalatçı böylece her türlü yatırım indiriminden yararlanma imkanına sahip olur. • İşlemler hızlı ve basit bir yöntemle sonuçlanır. • İthalatçı bankalardaki nakit kredilerini kullanmak zorunda kalmaz. • Vade sonuna kadar sabit faiz oranı uygulanır.

43. Leasing • Herhangi bir yatırım malının, mülkiyeti leasing şirketinde kalmak suretiyle, belirlenen kiralar karşılığında, her türlü kullanım hakkının kiracıya verilmesini ve sözleşmede belirlenen değer üzerinden sözleşme süresi sonunda malın mülkiyetinin leasing firmasından kiracıya geçmesini sağlayan bir finansman yöntemidir.

44. Leasing • Taşınır ve taşınmaz mallar leasing sözleşmesine konu olabilir. • Bağımsız olması, (Herhangi bir diğer malın bütünleyici parçası veya yedek parçası olmaması) • Üzerinden amortisman ayrılabilmesi • Hammadde, ara malı veya kullanıldığında tüm özelliklerini yitiren bir mal olmaması

45. Leasingin Avantajları • Yatırım projelerinin bir kısmı olabileceği gibi tamamı da leasing ile finanse edebilir. • Finansal Kiralama Sözleşmesi her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. • Sözleşme sonunda kiralanan malın mülkiyeti, sembolik bir bedelle yatırımcı işletmeye devredilebilir. • Geri ödeme planı kiracının nakit akımına uygun olarak düzenlenebilir. • Teşvikli yatırımlarda yatırım indirimi ve diğer avantajlar fiyat indirimi olarak yansıtılır.

46. Leasingin Avantajları • Leasing işlemine ait ithalat işlemleri leasing şirketi tarafından gerçekleştirilerek operasyonel kolaylık sağlar. • Yatırım malı ihtiyacı, öz kaynaklar harcanmadan ve nakit akışı bozulmadan sağlanabilir. • Leasing sözleşmesi noterde yapıldığından, sadece noter ücreti ve yönetim gideri ödenir. Banka kredilerinde ödenen damga vergisi, resim ve harçlar ödenmez. • Sabit faiz oranı ile orta veya uzun vadede finansman sağlayarak daha sağlıklı bütçe yapabilme imkanı yaratır.

47. Leasingin Avantajları • Yatırımcı işletmenin kredi olanakları saklı kalır. • Leasing işlemi kredi olmadığından bilançonun pasifinde yer almaz, böylelikle Borç/Özkaynak oranı etkilenmez. • Kira ödemeleri vergi matrahından düşülür.

48. Uluslararası Finansal Piyasalardan Borçlanma • Euro Para Piyasaları • Uluslararası Tahvil Piyasası • Yabancı Tahviller • Euro Tahviller • Sendikasyon Kredileri

49. Kendiliğinden Oluşan Fonlar • İşletmelerin mal ve hizmet alımlarıyla, bu alımlar için yapılan ödemeler arasında oluşan süre içerisinde işletmeler kendiliğinden fon yaratmış olmaktadır. • Ödenecek vergiler, ücretler, ikramiyeler ve bankalara olan faiz ödemeleri kendiliğinde oluşan fonlardır.

50. Kendiliğinden Oluşan Fonlar • Kendiliğinden oluşan fonlar, işletmenin serbestçe kullanabileceği fonlardır. • Ödeme gününe kadar, fonların kullanımı nedeniyle bir faiz yüklenilmez. • Bu tür fonların kullanımı belirli bir süreyi geçemez.