Fatih Üniversitesi İstanbul Meslek Yüksek Okulu

1. Fatih Üniversitesiİstanbul Meslek Yüksek Okulu Çocuk Gelişimi Bölümü Eğitimde Drama Öğr. Gör. Aydemir Gültekin agultekin@fatih.edu.tr

2. KONU BAŞLIKLARI • Drama Nedir? Nasıl Gelişmiştir? Dramanın Tarihçesi • Eğitimde Dramanın Yeri ve Temel Kavramlar • Çocuk Tiyatrosu • Dramada Öğrenme Türleri • Dramanın Çocuğun Gelişiminde ki Yeri ve Etkileri • Dramada Katılımcılar ve Drama Liderinin(Öğretmen) Rolü • Drama Sürecinde Öğeler, Çalışma Mekanı ve Uygulamalar • Eğitimde Dramanın Uygulama Basamakları • Drama Etkinliklerini Oluşturma, Planlama ve Uygulama

3. Kaynaklar • Drama - YA-PA Yayınları • Eğitici Drama – Morpa Yayınları • Okul Öncesi Eğitim - Morpa Yayınları • Çocuk Psikodraması – Nobel Yayınları • Okul Öncesi Eğitimde Drama – Kök Yayınları • Yaşayarak Öğrenme İçin Eğitimde Drama – Epsilon Yay. …bu tür kitapların yanısıra konuyla ilgili verilen seminer, konferans, çalıştay gibi yardımcı unsurlardan da faydalanılabilir

4. KONU AÇIKLAMALARI • Drama… Drama sözcüğünün kökeni tiyatro gibi antik çağlarda ki dinsel törenlere dayanır.Bu törenler Dromen veya Dromena olarakta adlandırılır. Dram eski Yunanca’da hareketi imgeler. Bu hareket öznesi, amacı, etkisi olan bir eylemdir. Başlar, gelişir ve bir sonuca ulaşır. Dramanın başka bir anlamı da oynamaktır. Ancak tiyatronun gelişmesiyle bu sözcük yalnız herhangi bir kimsenin herhangi bir şey yapması değil belli bir kimsenin anlamı olan bir şey yapmasıdır. Eğer geniş bir çerçeveden bakacak olursak; bir sözcüğü, bir kavramı, bir davranışı, bir tümceyi, bir fikri, yaşantıyı ya da olayı tiyatro tekniklerinden yararlanarak oyun ya da oyunlar geliştirerek canlandırmaktır. Dramanın esas amacı; kendini bilme, kendini tanıma, kendinin farkında olma kabiliyetinin kazanılması, güvensizliğin giderilmesidir. Eğitimde Drama 18. yy. ortalarında J.J. Rousseou önderliğinde başlamıştır. Rousseou’ya göre oynanan oyunlarda gerçek duyguların yaşanması gerekmektedir. Fransa’da doğan bu akım daha sonra İngiltere’de de yankı bulmuş ve eğitimde yapılan yeniliklerle “Çocuk Merkezli Eğitim” kavramı benimsenmiştir. Daha sonra Almanya. Avusturya ve Rusya’da da gelişmeler birbirini takip etmiştir. Eğitimde drama isimleri arasında Peter Slate, Brian Way, Finley Johnson, Frank Cisec, Piaget sayılabilir.

5. KONU AÇIKLAMALARI • Eğitimde Dramanın Yeri ve Temel Kavramlar Eğitimde drama çocuğun zihinsel, dilsel, sosyal, duygusal, fiziksel ve motor gelişimine katkı sağlar. Estetik ve sanatsal beğeni kazanmasına aracılık eder. Aynı zamanda drama bireyler arasında direk iletişim ve etkileşim sağlar. Bu iletişim ve etkileşim çocuğu geliştiren / yetiştiren bir eğitim alanıdır. Drama ile oyun iç içedir. Çocuk oyun yoluyla dünyayı olduğu gibi veya olmasını istediği gibi ele alabilir. Oyunlar çocuğun çevreyle ilişki kurmasını, duygularını dışa vurmasını, deneyim kazanmasını, eğlenmesini, dinlenmesini, rahatlamasını ve problemlerini çözmesini sağlar.Oyunlar esnasında gelecek yaşamla ilgili deneyimler kazanır.

6. KONU AÇIKLAMALARI • Dramada Öğrenme Türleri Drama yoluyla öğrenilecek/ geliştirilecek öğrenme yetileri; • Yaşantıya dayalı öğrenme • Hareket yoluyla öğrenme • Etkileşim yoluyla öğrenme • Sosyal öğrenme • Tartışarak öğrenme • Keşfederek öğrenme • Duygusal öğrenme • Aktif öğrenme

7. KONU AÇIKLAMALARI Dramada Öğrenme Türleri Yaşantıya dayalı öğrenme; Yaparak ve yaşayarak öğrenme sürecinde çocuğu merkez alarak katılımcılığı arttırmak ve çocuğu öğrenme sürecinin aktif öznesi haline getirmek amaçlanır. Çocuk doğumuyla birlikte koklama, dokunma, bakma, tatma, dinleme ile çevresini tanımaya çalışır. Bu bir süre sonra başkaları tarafından tecrübe edilmiş hazır bilgilere yerini bırakır. Drama etkinliğinde çocuk grup içinde bazı olayları, kavramları ve durumları yaşayabilecekleri koşullar sunulur. Drama etkinliği katılanların “içinde yaşadıkları” bir süreçtir. Katılımcı pasif olarak drama etkinliği izlemez bizzat faaldir. Dramanın bu öğrenme türünde çocuğun canlandırdığı rol veya konu gerçek olmasada yapılan etkinliğin kendisi gerçek bir yaşantıdır ve bu yaşayarak öğrenme çocuğun başka insanlardan birşeyler öğrenmeye başlamadan önce bu tür etkinliklerle öğrenmesi daha kalıcı bir yöntem olacaktır.Yaşantıya dayalı öğrenmenin en önemli yararlarından biride öğrenilen bilgilerin doğrudan doğruya benzer durumlarda kullanabilme olasılığının, yani başka gerçek durumlara genelleme olasılığının yüksek olmasıdır. Çocuk drama etkinliğinde normal hayatta karşılaşacağı durumları önceden tecrübe etmiş veya tecrübe kazanmış olur. Hareket yoluyla öğrenme; Hareket yoluyla öğrenmede drama zihinsel gelişimin yanısıra fiziksel aktivitelerle vücudunu tanıması ve keşfetmesi amaçlanmıştır. Çocuk dış dünyayla ilgili ilk bilgileri kendi hareketleri aracılığıyla alır veya algılar. Yaptığı hareketlere bağlı olarak dış dünyadan aldığı tepkilerle de öğrenme süreci başlar.Okul öncesi dönemde sözel anlatımdan çok harekete dayalı tekniklerle daha etkili bir öğrenme gerçekleştirilebilir.Drama etkinliğine katılan çocuklar kendi hareketleri sayesinde birçok kavramı (büyük-küçük), olayı (oyuncak paylaşma-güneşin doğup batması), süreci (tohumun gelişimi) öğrenebilir. Çocuğun psikolojik bütünlüğünün ve gücünün bedensel hareketleri sayesinde olduğunu söyleyebiliriz. Buna bağlı olarak zihinsel gelişimede katkısının olduğu yadsınmaz bir gerçektir. Aktif öğrenme; Aktif öğrenmede dramada kullanılan özel araç gereç veya materyaller vasıtasıyla kendini ve yeteneklerini keşfetmesi sağlanır. Bu öğrenme türünde drama etkinliği yapılırken çocuğun merkez alındığında daha etkili olarak öğrenmenin gerçekleştiği gözlemlenmektedir.Aktif öğrenmede çocuk serbest olarak -belli bir ölçüde-drama olaylarında konuyu ya da etkinliği kendi seçmelidir. Bu tür öğrenme çocuğun kendisini ve yakınında ki sosyal çevresini aktif olarak inceleme ve değerlendirmeler yapmasını sağlar. Drama etkinliğinde çocuk etrafını merakla araştırır.Merak ise öğrenmenin önemli bir faktörüdür. Gerçekleştirilen drama etkinliğinde izleyici olmak yerine katılımcı, yorumcu, analizci olmak öğrenmeyi güçlendirir kendini ve nesneleri anlaması/tanıması sağlanır. Etkileşim yoluyla öğrenme; Drama etkinliği sırasında arkadaşları arasına katılan çocuk etkileşime geçerek işbirliği ve paylaşmayı öğrenmesi amaçlanmıştır Drama etkinliği esnasında çocuk hem öğretmenleri hem de arkadaşları ile hem sözlü hem de beden yoluyla etki,leşim halindedir. Konuşarak yaptığı sözlü etkileşim, bedeni ile dokunmaya iletişim kurmaya yarar. Bu sağladığı yarar çocuğun birçok kavram, konu ve kuralı öğrenmesini gerçekleştirir. Bu öğrenmede öğretmenin grupta ki karşılıklı insan ilişkilerine eğilmesi ve grup yaşantılarının olumlu yöne çevrilmesi genel öğrenme düzeyininde olumlu olarak etkiler. Etkileşim yolu ile öğrenmede karşılıklı diyalog tarzında ki iletişimle konular daha akılda kalıcı ve daha derinlemesine öğrenilebilir.

8. KONU AÇIKLAMALARI Dramada Öğrenme Türleri Sosyal öğrenme; Çocuk drama esnasında etkileşim içinde olduğu grupları ve bireyleri hem gözlemleyerek hem de taklit ederek deneyim kazanır. İçinde yaşanılan sosyal çevre konusunda en etkili bilgilenme, o çevrede ki rol modellerin gözlemlenmesi ve sözkonusu modellerle aynı çevre içinde yaşantılar geçirilmesi ve modellerin davranışlarının taklit edilmesi ile mümkündür. Sosyal öğrenme bir gurubun üyesi olmak, çocuğa işbirliği davranışı kazanması ve karşılıklı ilişkilerin kurulması konularında somut faydalar sağlar Tartışarak öğrenme; Sınıf içinde tartışma zengin bir öğrenme biçimidir. Burada oyuna katılmak, olayı yaşamak, tartışmak ve kendi düşüncelerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Tartışmalar öğretmen tarafından düzenlenmelidir.Bir etkinlik veya faaliyet öncesinde ya da sonrasında yapılacak tartışma birçok kavramı veya konuyu daha iyi belirginleştirmekte ve daha akılda kalıcı olmaktadır. Etkinliğin sonunda soru-cevap yöntemi ile yapılan tartışmalar çocuğa yaşadıklarını etiketleme ve somutlaştırma açısından yararlı olmaktadır. Drama etkinliğinin sadece uygulanmasının yeterli olmadığı yapılan ve yaşananlar üzerinden tartışmanın işlevsel olduğu kabul edilen bir gerçektir. Keşfederek öğrenme; Drama etkinliği esnasında çocuğa problemin çözümünü söylemek yerine çözümü keşfedebilmesi için uygun ortam sağlanması amaçlanmıştır. Yapılan drama eğitiminde çocuğun olup biteni yorumlaması çevresini araştırıp bazı bilgilere kendisinin ulaşması demektir. Çocuk bedensel faaliyetlerini veya çevresindekilerle ilişkilerini, bunlarla ilgili algılamalarını simgeleştirir. Bu sırada her iki yönden aldığı bilgileri sentezler. Bu öğrenme sosyal çevresinin ve fiziksel olarak farkında olmadığı yönlerini keşfeder. Duygusal öğrenme; Okul öncesi dönemde drama aktiviteleri yoluyla çocuğun beş duyusunu harekete geçirme ve kullanma olanağı sağlanmaktadır. Böylece öğrenmenin daha kalıcı olması amaçlanmıştır. Bu öğrenme şekli drama faaliyetlerinin psikolojik bir yapıya sahip olmasıylada ilgilidir. İyi yapılan her drama etkinliğinde psikolojik yön mutlaka vardır. Yapılan etkinlikler esnasında duyguların açığa çıkmasıyla iz bırakan bir öğrenme insanın kendisini ve diğer insanların psikolojik yönlerini fark etmesi anlamında bir öğrenmeden bahsedilebilir. Bilgilerin çocuk belleğine depolanmasında kişinin duygusal durumun rolü vardır. Kişi belirli bir duygulanım içersindeyken daha kolay hatırlanabilmektedir. Öğrenme işlemi duygulardan arınmış bir ortamda meydana gelmemektedir. Öğrenmede çocuk olumlu veya olumsuz duygularını kabullenme veya kabullenmeme derecesine göre öğrenmenin de derecesi artar ya da azalır. Duygusal öğrenme uygun etmenlerle (sakin yer, iyi bir ses tonu veya tonlama, müzik kullanımı vb.) daha da pekiştirilebilir. Ayrıca duygu yüklü veya heyecanlı olayların tekrarlanma özelliğinden dolayı hatırlanmalarının daha kolay olduğu gözlemlenmektedir. Duygular yoluyla öğrenme çocukların tutumlarını, davranışlarını etkiler, sosyal çevreye ayak uydurmakta kolaylık sağlar.

9. KONU AÇIKLAMALARI Eğitimde Drama Sürecindeki Öğeler Drama etkinliği gerçekleştirilirken bir organizasyona ihtiyaç vardır. Organizasyonla beraber eğitimde drama etkinlikleri yapılırken öncelikle göz önüne alınması gereken bazı koşullar vardır. Drama etkinliğinde belirlenen veya beklenen sonuçları elde etmek için bu koşullar yerine getirilerek dramanın uygulama basamakları gerçekleştirilmelidir. Drama sürecinde ki öğeler; • Çalışma Mekanı (çevre, araç ve gereç) • Oyun Grubu (katılımcılar) • Çalışmanın Kendisi (uygulama) • Drama Lideri (öğretmen)

10. KONU AÇIKLAMALARI Eğitimde Drama Sürecindeki Öğeler Çalışma Mekanı (çevre, araç ve gereç) Drama etkinliklerini gerçekleştirmek için öncelikle yapılacak dramaya uygun bir yer/çevre/alan olmalıdır. Yer/çevre/alan çok büyük olmak zorunda değildir. Ancak etkinliğe göre çocukların rahat edebileceği yeterli bir ölçekte alan oluşturulmasıda önemlidir. Özellikle ısınma ve rahatlama çalışmalarında çocukların birbirine temas etmeden, çarpmadan etkinliğe hazırlanması veya etkinliği gerçekleştirmeleri hem dramanın amacına ulaşması hem de çocukların sağlığı açısından dikkat edilmelidir. Ortamın çok geniş veya çok dar olmamsı, gürültüsüz, güvenilir, sıcaklığı ve aydınlatma koşulları uygun bir yer olması drama etkinliğinin rahat gerçekleşmesini de sağlayacaktır. Ortam fiziksel olarak sınırlı ancak hayali olarak sınır tanımayan bir uygulama mekanı olmalıdır. Drama uygulanan ortamda çocuğa her ayrıntı hazır olarak sunulmalıdır. Drama yapılan yerde yapılan dramaya paralel olarak çocuğun hayal dünyasında kurguladığı ve pratiğe aktaracağı durumlar için nesneler bulundurulmalı bu nesneler önceden yerleşimi planlanmış bir şekilde drama etkinliği sırasında hem lider hem de öğrencinin kolay ulaşabileceği yerde hazır halde durmalıdır. Bu nesneler gerçek hayatta kullanıldığı şekilde olduğu gibi dramanın konusuna ve öğrencinin hayal gücüne göre de değişik şekillerde kullanılabilir. Dramada en çok kullanılan nesne karton, kukla, resim kağıdı, çeşitli boya kalemleri, tahta kutular, çeşitli oyuncaklar, kitap, görsel malzemeler, müzik için kullanılacak teyp, bilgisayar vb. elektronik aletler, puf yastıklar veya oturma için uygun sandalyeler, yapılacak dramanın içeriğine göre slayt aletleri, süslemelerde kullanılan parlak kağıtlar, süsler ve çeşitli oyuncaklardır. Bu nesneler seçilirken eğer öğrenci tarafından temin edilecekse kolay bulunabilen, maddi olarak öğrenicinin ekonomik durumuna uygun olması, drama çeşitli amaçlar için kullanılabilecek, sağlığa zararlı olmayan, drama esnasında fiziki olarak öğrenciye zarar vermeyecek ve hareket özgürlüğünü kısıtlamayacak şekilde seçilmelidir. Bu nesneler dramadan sonra oyuncak sepeti, sandık veya kutularda saklanmalı büyük nesneler tehlike arz etmeyecek şekilde uygun bir yerde diğer etkinliğe kadar saklanmalı veya korunmalıdır.

11. KONU AÇIKLAMALARI Eğitimde Drama Sürecindeki Öğeler Oyun Grubu (katılımcılar) Drama etkinliği bir grup çalışmasıdır. Gurupta ki her birey ise katılımcı olarak adlandırılır. Bu gurupta ki katılımcılarının hepsinin farklı karakterde ve özellikte olduğu dikkate alınmalıdır. Katılımcıların yaşları, cinsiyetleri, algılama güçleri, ilgi ve ihtiyaçları dramanın nasıl yönlendirileceği ve çalışmanın ne şekilde faydalı hale getirilebileceği hususunu etkilemektedir. Etkinlik yapılırken yaş aralıkları dikkate alınmalıdır. Çünkü her yaş aralığına, çocuğun algılama gücüne ve çocukların gelişimsel düzeyine göre drama etkinlikleri belirlenmeli ve uygulanmalıdır. Drama etkinliği yapmanın veya başlangıcının alt sınırı 2 yaş olarak saptanmaktadır. Bu yaşta drama etkinliği daha çok oyunlara yatkın olarak veya paralel olarak seyretmektedir.Ancak çocuğun 3,5 yaş civarında yapacağı drama etkinliği oyundan ziyade daha çok öğrenmeye yönelik olacaktır. Çünkü çocuklar bu yaştan itibaren rol oynamaya,birbirleriyle sağlıklı iletişim kurmaya, duygularını bilinçli olarak ifade etmeye, arkadaş edinmek için uygun davranışlar göstermeye başlamaktadır. 4-6 yaş arasında ise drama etkinliklerinde öğrenme üst seviyeye çıkmaktadır. Etkinliklerde çocuğun “dikkatini uzun süre” drama faaliyeti üzerinde yoğunlaştırabilmesi, “gerekli hareketleri” yapabilmesi ve yapılması istenen tekrarları veya söylenmesi gereken sözleri söyleyebilmesi gözlemlenmelidir. Bu gözleme dayalı olarakta dramanın gelişimine yön verilmeli veya diğer yapılacak drama etkinlikleri de bu gözlem sonucuna göre seçilmelidir. Drama etkinliğinde önemli olana katılımı sağlamak ve katılan her bir bireyin azami derecede yapılan faaliyetten faydalanmasını sağlamak olmalıdır. Önemli olan dramanın ne kadar mükemmel uygulandığı değil çocuğun fiziksel, motor , duygusal ve zihinsel gelişimine katkı sağlamaktır. Öğrencilerin dramada kullandığı çevre ve nesnelerle uyumlu hareket etmeleri, hayal güçlerini zenginleştirmelerini, soyut kavramları ifade edebilir hale getirmeleri ve düşüncelerini hareket yoluyla ifade edebilmeleri amaçlanmalıdır. Yapılacak dramda süre konusunda acele edilmemeli, çocukların dikkatine ve konunun algılanma oranına göre süre belirlenmelidir. Faaliyetlerden basitten başlayarak daha karmaşık ve daha ayrıntılı drama etkinliklerine doğru ilerleme sağlanmalıdır. Drama öncesinde katılımcı sayısı konuya ve çevreye göre düzenlenmelidir. Bir drama etkinliği için uygun sayı 8-10 arasındadır. Drama etkinliği başlamadan önce çocukların görüşleri de dikkate alınmalıdır. Çocuk dramada kendi seçeceği rolü oynarken daha çok konsantre olabilir, yapılan dramadan daha çok zevk alabilir ve dramaya daha çok ilgi göstererk daha kolay bir öğrenme sağlanabilir. Burada ki en önemli nokta yapılacak dramada verilecek görevin başarısız olma durumu veya dramanın genel örgüsünün yürütülmesinde oluşan gerginliği çocuğa yansıtmamaktır.

12. KONU AÇIKLAMALARI Eğitimde Drama Sürecindeki Öğeler Çalışmanın Kendisi (uygulama) Yapılan tüm drama etkinliklerinde belirli bir iskelet vardır. Bu iskelette başlama noktası, olayın geçtiği yer ve oynanacak roller bulunur. Drama lideri (öğretmen) drama öncesinde bu iskeleti kurmalı ve dramayı bu yapıya göre yönlendirmelidir. Yapılacak drama etkinliği, öğretilecek konuyla ilgili olmalı, imadan çok direk anlatım yolu izlenmelidir. Ör: hayvanların tanıtılacağı bir konuda en iyi drama uygulaması hayvanat bahçesinde geçirilen bir etkinlik uygulaması olmalıdır. Bu uygulamada bazı hayvanların özellikleri anlatılarak ve isimlendirilerek öğrencilere görevler verilebilir. Kimi ziyaretçi, kimi bakıcı, kimi de tanıtılacak hayvanın rollerini oynayabilir. Buna uygun kıyafetler temin edilerek öğrenmenin pekiştirilmesi sağlanabilir. Drama etkinliği sonrasında etkinlik hakkında konuşulmalı sorular sorulmalıdır. Yapılan drama uygulamasının seyircilere sunulan bir tiyatro etkinliği değil çocukların gelişimini sağlayacak uygulama olduğu akıldan çıkarılmamalıdır.

13. KONU AÇIKLAMALARI Eğitimde Drama Sürecindeki Öğeler Çalışmanın Kendisi (uygulama örnekleri) Örnek etkinlik 1: Başlangıç Noktası; konu seçimi-Organlarımızı tanıyalım; olayın geçtiği yer-uygulama mekanı-vücudumuzun içi oynanacak roller ; organ isimleri… Örnek etkinlik 2: Başlangıç Noktası; konu seçimi-Çocuklarda çevre bilincini oluşturmak; olayın geçtiği yer; uygulama yeri-bir fidanlık veya kamp alanı oynanacak roller ; izci çocuklar, ağaç veya çeşitli çiçekler Örnek etkinlik 3: Başlangıç Noktası; konu seçimi-; gece ve gündüz oluşumu olayın geçtiği yer; uygulama yeri-gökyüzü oynanacak roller ; güneş, ay, dünya, yıldızlar, gezegenler vb. Yukarıda verilen drama etkinliği örneklerinde belirlenmiş konular çerçevesinde şimdiye kadar gördüğümüz Çalışma Mekanı (çevre, araç ve gereç) kullanılarak Oyun Grubundakilerin (katılımcılar) Çalışmanın Kendisini (uygulama) gerçekleştirmesi sağlanır. Örneklerin haricinde öğretilecek konuya göre drama etkinlikleri çeşitlendirilebilir, öğrencilere drama öncesinde bilgi vererek konuya ilgi göstermesini sağlamak ve drama sürecinde sorular sormasını sağlayarak etkinliği yönlendirmelerine izin vermekle de dramada öğrenme etkinliği pekiştirilebilir. Yine daha önceki derslerimizde gördüğümüz üzere çocuğun merakını uyandıracak konu çeşitliliği ve araç gereçlerle öğrenme bir kat daha arttırılabilir. Bu drama etkinliklerinin yanısıra öğrenilecek konuları gerçek mekanlarına yapılacak ziyaretlerle bizzat yerinde tecrübe etmek çocuklar için akılda kalıcı bir durum olacaktır.

14. KONU AÇIKLAMALARI Eğitimde Drama Sürecindeki Öğeler Drama Lideri (öğretmen) Drama lideri; yönetici, yönlendirici, rehber kişi veya en bilinir ismiyle öğretmendir. Eğitimde dramanın olmazsa olmaz öğesi olan drama lideri ilk komutu veren, planlayan, sunan, değerlendiren ve yeniden uygulayan kişidir. Bu kişi çocuğun oynama yetisini geliştirebilecek ve değerlendirebilecek, ısınma, oynama, doğaçlama yapma, etkinliği yürütme, danışıldığında cevap verebilen ve yapılan çalışmayı amaçlarına uygun halde sonlandırmasını bilen bir özelliğe sahip olmalıdır. Çocuklarla ilgilenecek ve onlarla zamanın büyük bir bölümünü geçirecek olan drama liderinin nitelikli bir eğitim donanımına da sahip olması gerekmektedir. Bu donanım mesleki formasyon, psikoloji, gelişim psikolojisi, tiyatro, müzik, plastik sanatlar, oyun ve tiyatro pedagojisi gibi alanları kapsamalıdır. Aynı zamanda darama lideri kendini yetiştirmeye ve bilgilenmeye açık, duyguları iyi anlayabilen, çocuklarla iletişimi iyi sağlayabilen, gerektiğinde onların diliyle konuşmasını bilen, tutarlı, güler yüzlü, istekli, özverili ve sabırlı olmalıdır. Öğretmen liderlik vasıflarıyla duruma müdahale edebilen, problem çözen, ani durumlarda doğru karar verebilen, hangi kaynaklardan ne şekilde faydalanmak gerektiğini bilen, kendini tanıyan ve karakteristik özellikleri tahlil ederek değerlendirebilen kişidir. Öğretmen sınıfta ne olup bittiğini iyi gözlemlemelidir. Bu gözlemleri bilimsel yönden analiz ederek çocukların yapılan etkinliklerde ki gelişimini takip etmelidir. Gerekirse her çocuk için bilgi kağıtları hazırlamaları ve bunlara dersler veya çocuklarla ilgili notlar almalıdır. Drama etkinliklerinde çocukların fikir ve davranışlarına veya uygulamalarına önem vermeli, kötü sonuçları çocuğa yansıtmamalı ancak problem varsa çözümüne çocuğu rencide etmeden ulaşmalıdır. Drama lideri etkinlik öncesinde hazırlığını yapmalıdır. Gurubun ne tür bir konuda drama uygulayacağı, en fazla yararın hangi yolla sağlanacağı, drama ekinliğinde kullanılacak araç-gerecin önceden temini ve ne tür bir sonuca ulaşılmak istendiği drama lideri tarafından önceden hesaplanmalı ya da hazırlanmalıdır. Drama lideri çocuk için rol model olduğundan çocuğa karşı olabildiğince anlayışlı, sevecen ve örnek teşkil edecek hareketlerle yaklaşılmalıdır. Drama etkinliğinde lider nerede ne şekilde dramaya müdahele edeceğini iyi bilmeli ne çok fazla içinde olmalı ne de çok fazla dışında kalmalıdır. Bunların yanısıra daha önceki derslerimizde de bahsettiğimiz üzere iyi bir ses tonu, kısa ve net açıklamalar, anlatılacak konunun uygun yüz ve beden hareketleriyle yapılması da önemli bir husustur.

15. KONU AÇIKLAMALARI Eğitimde Dramanın Uygulama Basamakları Okulöncesi yapılan drama çalışmaları oyun temelli olmalıdır. Bu dramayı gerçekleştirecek liderde hem oyun oynamayı hem de yönetmeyi iyi bilmelidir. Çünkü lider yapılacak drama etkinliğinde bazen yönetici bazen oyuncu olacaktır. Buda öğretmenlik vasıflarının yanısıra tiyatroyu da bilmesini zorunlu hale getirmektedir.Öğretmen drama etkinliğini gerçekleştirmeden önce öğreteceği konuyu belirlemeli ve bu konunun nasıl bir drama çalışmasıyla öğrenciye aktaracağını iyi planlamalıdır. • Isınma Çalışmaları Aşaması • Oyun Aşaması • Rahatlama ve Değerlendirme Aşaması

16. KONU AÇIKLAMALARI Eğitimde Dramanın Uygulama Basamakları • Isınma Çalışmaları Aşaması Başlatılacak olan drama etkinliği konusunun tanıtılması, gurubun birbiriyle kaynaşmanın sağlanması, drama esnasında yapılacak fiziki hareketlerin sağlıklı yapılabilmesi için vücudun çeşitli hareketlerle ısıtılmasını kapsar. Aynı zamanda yapılacak etkinlik için konsantrasyonun sağlanması, ve öğrencinin verilecek konuya paralel gözlem yapmasını sağlamak amaçlanmalıdır. Vücut ısıtılırken küçük jimnastik hareketlerle başlayarak kasları gevşetmek gerekir. Bu esnada müzik kullanılabilir.

17. KONU AÇIKLAMALARI Eğitimde Dramanın Uygulama Basamakları • Oyun Aşaması Yapılacak drama etkinliğinin başlatılması, oluşturulması ve canlandırılması aşamasıdır. Bu aşamada üstlenen roller çocuklar tarafından oynanırken pandomim ve doğaçlama öğelerinden faydalanabilir. Oyun aşamasında katılımcıların birbirleri arasında iletişim ve etkileşimin sağlanması, duyuları ve ifade yeteneğini geliştirmesi, amaçlanan konunun en faydalı biçimde drama etkinliği olarak uygulanması hedeflenmelidir.

18. KONU AÇIKLAMALARI Eğitimde Dramanın Uygulama Basamakları • Rahatlama ve Değerlendirme Aşaması Yapılan drama etkinliği sonrasında hareket halinde ısınmış vücudun yavaş yavaş eski haline getirilmesi için küçük hareketler yapılması, gerçekleştirilen etkinlik hakkında öğrencilerin yorum yapması, soru sorması ve amaçlanan konunun öğrenilip öğrenilmediği kontrol edilir.

19. KONU AÇIKLAMALARI Çocuk Tiyatrosu Çocuk tiyatrosu gelecekte çocukların ileri toplum biçimlerine ulaşma ve topluma uyum sağlamada belirleyici etkinliği göstermelidir. Amaç olarak çocuklarda yaratıcı yetilerin ortaya çıkması, sanatsal ve zihinsel kapasitelerinin geliştirilmesi, bireysellik yerine ortaklaşa hareket etmenin faydalarını çocuklara öğretmek gerekmektedir. Çocuk oyunlarında çocukların ilgilerini canlı tutmak için onların oyuna katılımını sağlamak önemlidir. Müzik, dans, dekor ve çeşitli yazılı dövizlerden yararlanarak tiyatro etkinliği pekiştirmeli ve dikkatler hep oyun üzerinde tutulmalıdır. İlginin oyun üstünde tutulması ve yine canlandırılan oyun vasıtasıyla bir sonuca bir karara veya bilgilenmeye varılmalıdır. Tüm bunlara yapılırken çocuk dünyası, sanatsal öz ve içerik hiçbir zaman gözden uzak tutulmamalıdır. Oyunların konuları belirlenirken de, uygulanırken de çocuğun düşsel dünyasına yaklaşılmalı ve metafizik düşüncelerine hitap edilmeli. Uygulama yapılırken oyunun belirli yerinde oyun kesilerek veya oyun dahilinde bir karakter aracılığıyla çocuklara gerekli açıklamaların yapılması çocukların ilgisini canlı tutacağı gibi oyunun konusuna eleştirici ve yorumcu bir gözle bakmasını sağlar. Türkiye’de ilk çocuk tiyatrosu Muhsin Ertuğrul’un çabalarıyla Tepebaşı’nda 1935’de hizmete girmiştir. İlk çocuk oyun yazarlarından biride R.N.Güntekin’dir. 1932 yılında ‘İstiklal’ 1934’de ‘Mavi Yıldırım’ı yazmış, yazar bu oyunlar aracılığıyla çocukların eğitilmesini ve bilgilenmesini amaç edinmiştir. Sahnelenen ilk oyun ise M.Kemal Küçük’ün yazıp yönettiği ‘çocuklara ilk tiyatro dersi’ adlı oyundur. Eğitici yönden ağırlık kazanan çocuk tiyatroları özellikle Almanya ve SSCB’de kendini göstermiş ve bu ülkelerden başka dünyanın başka ülkelerinde de ilgiyle karşılanmıştır. Çocuk tiyatrosunda oyunlar çocukların yaş durumları göz önünde tutularak oyunlaştırma yapmanın yanısıra uygulama şekillerinde hem ortaoyunu ve karagöz hem de eski Asya tiyatrolarından yararlanabiliriz.

20. KONU AÇIKLAMALARI Çocuk Tiyatrosu Çocuk eğitimi açısından çocuk tiyatrosu biçimleri üçe ayrılır: • Çocuklar için tiyatro • Çocuklara tiyatro • Çocukların oynadığı tiyatro Çocuklar için tiyatro Yetişkinlerin rol aldığı ve bir konuyu aktarmak veya eğlence amaçlı oynanan tiyatro türüdür. Çocuklara tiyatro Bu tür tiyatroda olaylara çocukların bakış açısından yaklaşım vardır. Oyunlarda hem yetişkinler hem de çocuklar görev alır. Çocuk dünyasıyla geleceğe ve güncel olaylara bakılır, yorum yapılır ve çözümler aranır. Çocukların oynadığı tiyatro Yalnız çocukların rol aldığı bu tiyatro türü genelde ilköğretim çağında ki çocuklar için uygulanır. Oyunda çocukların yaratıcı güçlerinin ortaya çıkarılmasına çalışılır. Küçük oyuncular bu tür oyunlarda özgür bırakılmalıdır.