TOKSOPLAZMOZA JAKO ZOONOZA

1. Paulina Panek Joanna Pauch Grupa 2 Biologia III TOKSOPLAZMOZA JAKO ZOONOZA

2. Toksoplazmoza • choroba odzwierzęca zakaźna opisywana już na początku XX wieku • wywołana przez pierwotniaka Toksoplasmagondii • po raz pierwszy został wyizolowany w 1908 roku od gryzoni afrykańskich • dopiero w roku 1939 trzech autorów (A. Wolf, D. Cowen, B. Pajge) opisało możliwość wystąpienia toksoplazmozy wrodzonej u płodu i noworodka • Wszystkie trzy formy rozwojowe tego pierwotniaka, tzn. tachyzoity, cysty tkankowe (bradyzoity) ioocystyzdolne są do wywołania zakażenia • Choroba przenosić się może pomiędzy różnymi gatunkami zwierząt, pomiędzy zwierzętami a człowiekiem, jak również z człowieka na człowieka ( zakażenie płodu). Choroba zatem może przybierać formę nabytą jak i wrodzoną

3. Toksoplazmoza • Najczęstszym źródłem zakażenia jest kot domowy, który jest ostatecznym żywicielem toksoplazmozy • Pozostałe zwierzęta i ludzie są żywicielami pośrednimi • Nabłonek jelita kota – oocysty • częstym źródłem zakażenia jest ziemia i piasek z kocimi odchodami (nawet 20 mln dziennie oocyst , odporne ponad rok) • Szczególnie w przypadku dzieci – zabawa w piaskownicy

4. Toksoplazmoza Cykl rozwojowy pasożyta: • Aby przejść pełen cykl rozwojowy pasożyt wymaga żywiciela pośredniego, i ostatecznego • Jedynie w organizmie kota może się dokonywać rozmnażanie płciowe pasożyta • Kot nie choruje na toksoplazmozę, jest jedynie nosicielem zarazka • W rezultacie rozmnażania płciowego powstają oocysty • Gdy zostaną spożyte przez człowieka lub inne zwierzęta( żywiciele pośredni ) wnikają do komórek organizmu , namnażają się w nich, prowadząc do uszkodzenia tkanek i reakcji zapalnej

5. Toksoplazmoza Drogi zarażenia człowieka: • Człowiek zaraża się bezpośrednio od chorego kota (wyłącznie od kota, nigdy od innych zwierząt), drogą pokarmową (zanieczyszczone pokarmy, jarzyny, owoce) lub przez zjedzenie świeżego mięsa zwierząt rzeźnych, również mięsa marynowanego, grillowanego lub wędzonego. • Możliwe jest również zarażenie się przez uszkodzoną skórę (weterynarze, pracownicy laboratorium) lub błonę śluzową odbytu (homoseksualiści) • droga przezłożyskowa-prowadzi ona bowiem do najcięższej postaci - - toksoplazmozy wrodzonej, która rozwija się u płodu i prowadzi do wad rozwojowych Obraz kliniczny toksoplazmozy

6. Toksoplazmoza • świnie zarażają się toksoplazmozą, zjadając cysty pierwotniaka znajdujące się w tkankach małych gryzoni • badania serologiczne dowodzą, że wcale niemała ilość psów i ludzi choruje na tzw. postać utajoną toksoplazmozy • U ludzi toksoplazmoza nabyta najczęściej przebiega w sposób bezobjawowy. • jedynie w przypadkach spadku odporności może przejść w stan ostry. Wówczas pojawia się podwyższona temperatura, powiększeniu ulegają węzły chłonne szyjne i podżuchwowe, może dochodzić do zapalenia siatkówki i naczyniówki oka, a także zapalenia centralnego układu nerwowego.

7. Przebieg kliniczny choroby Z przewodu pokarmowego człowieka pasożyt przedostaje się do węzłów chłonnych człowieka, mięśni poprzecznie prążkowanych (czasami do mięśnia sercowego), mięśni gładkich, mózgu, rdzenia kręgowego, gałek ocznych. Przebieg choroby może być zupełnie bezobjawowy, często jednak występuje powiększenie węzłów chłonnych, złe samopoczucie, rzadko objawy zapalenia mięśnia sercowego, a czasami nawet zapalenie opon mózgowych

8. Postacie kliniczne 1). Toksoplazmoza nabyta ( choroba ,do której dochodzi po urodzeniu ) • Postać bezobjawowa– najczęstsza; o przebyciu choroby świadczyć może jedynie obecność przeciwciał klasy IgG • Postacie objawowe -toksoplazmoza węzłowa: powiększenie węzłów chłonnych szyjnych, karkowych, zausznych, pachwinowych, uczucie zmęczenia, osłabienia, niewielka gorączka , bóle mięśniowe, zapalenie gardła -toksoplazmoza oczna- zaburzenia widzenia, mroczki przed oczami, światłowstręt, którym towarzyszą zmiany na dnie oczu -toksoplazmoza uogólniona - dotyczy głównie małych dzieci- zwłaszcza młodych niemowląt, przebiega z żółtaczką, powiększeniem wątroby i śledziony, wysypką, powiększeniem węzłów chłonnych, zmianami na dnie oka i w mózgu.

9. Postacie kliniczne 2). Toksoplazmoza wrodzona • dotyczy dzieci matek , które w czasie ciąży przebyły zakażenie pierwotniakiem • Zarazek przechodzi przez łożysko i prowadzi do uszkodzenia rozwijających się tkanek i narządów : przede wszystkim mózgu i oka .W konsekwencji dochodzi do wodogłowia, niedorozwoju psychoruchowego , umysłowego, ślepoty, małoocza, jaskry, zaćmy. • Toksoplazmoza w I trymestrze ciąży powoduje bardzo duże uszkodzenie płodu- zwykle śmiertelne. Dochodzi zatem do poronienia lub obumarcia płodu. • W II i III trymestsze skutki mogą być jw. • Prawdopodobieństwo uszkodzenia płodu przy zachorowaniu matki na toksoplazmozę wynosi 30-50 %!!!

10. Postacie zakażeń u dzieci: • W przypadku zakażenia noworodka i młodego niemowlęcia dochodzić może do toksoplazmozy uogólnionej , która bez szybkiego rozpoznania i leczenia prowadzić może do podobnych ( choć nie tak mocno wyrażonych ) konsekwencji jak toksoplazmoza wrodzona. • Zakażenie u starszych dzieci przybiera zwykle postać węzłową lub bezobjawową jak u ludzi dorosłych.

11. Rozpoznanie: • Rozpoznanie toksoplazmozy jest trudne lub wręcz niemożliwe bez dodatkowych badań. • Badania te opierają się na wykrywaniu przeciwciał, które organizm wytwarza broniąc się przed drobnoustrojem i noszą nazwę badań serologicznych. • W czasie reakcji obronnej wytwarzane są początkowo przeciwciała klasy IgM - wczesne, a następnie w miarę trwania choroby przeciwciała klasy IgG, które produkowane są przez układ odpornościowy bardzo długo - często do końca życia

12. Zakażenia: • Zakażenie przez głaskanie kota po futrze jest mało prawdopodobne. • Zagrożeniem może być natomiast czyszczenie pojemnika na jego odchody oraz kosza na śmieci. Warto robić to w gumowych rękawiczkach. • Jeśli mamy dom z ogrodem, unikajmy prac, w których brudzimy ręce ziemią, a jeśli już tak się stanie, to natychmiast umyjmy je wodą z mydłem; najlepiej pracować w gumowych rękawiczkach.

13. Zakażenia: • Spożywanie i obróbka surowego lub niedogotowanego mięsa pochodzącego z zarażonych zwierząt także może stanowić zagrożenie rozwoju choroby. • Już parominutowe gotowanie produktów mięsnych w temperaturze powyżej 66 stopni lub pozostawienie ich na dobę w zamrażarce zabija pasożyta Toxoplasma gondii. • Źródłem zakażonego mięsa mogą być głównie świnie, owce, kozy i drób. • Deski do krojenia, noże, zlew i blat kuchenny powinny być dokładnie umyte po przygotowaniu mięsnych posiłków.

14. Profilaktyka 1. Badanie przesiewowe ciężarnych i ewentualne szybkie leczenie W Polsce badanie przesiewowe w kierunku toksoplazmozy u ciężarnych nie zostało jak dotąd wprowadzone. 2. Przestrzeganie zasad higieny Dokładne mycie rąk, mycie warzyw i owoców, nie spożywanie surowego mięsa pozwolą w dużym stopniu zmniejszyć ryzyko zakażenia.

15. Dziękujemy za uwagę