1 / 122

Economische evaluatie

Economische evaluatie. Diana De Graeve Faculteit Toegepaste economische Wetenschappen Universiteit Antwerpen. Inhoud. Situering en definitie van economische evaluatie Methodologie Soorten Kosten Verdisconteren Data en Sensitiviteitsanalyse

ganit
Download Presentation

Economische evaluatie

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Economische evaluatie

  2. Diana De GraeveFaculteit Toegepaste economische WetenschappenUniversiteit Antwerpen

  3. Inhoud • Situering en definitie van economische evaluatie • Methodologie • Soorten • Kosten • Verdisconteren • Data en Sensitiviteitsanalyse • Wenselijkheid van het gebruik van evaluatiestudies

  4. Gezondheids-economie Economische evaluatie

  5. Financieel belang van de sector • Belangrijke mate van overheidsfinanciering + specifieke karakteristieken van gezondheidszorg • Onzekerheid • Informatie asymmetrie • Externaliteiten Meer dan ooit nodig dat toegekeken wordt dat men waarde krijgt voor zijn geld, dat is de best mogelijke gezondheid en gezondheidszorg met de beschikbare middelen

  6. Economische analyse houdt in Identificatie van alternatieven … hun gevolgen … en hun kosten … de waardes daarvan … en hoe ze vergelijken … om het beleid te kunnen informeren bij beslissing wat te kiezen

  7. Beoordelingscriteria voor nieuwe therapieën • Kan een therapie werken? Efficacy • Heeft een therapie aanvaardbare neveneffecten? Veiligheid • Werkt een therapie? Effectiviteit • Geeft een therapie waarde voor zijn geld? Efficiëntie (kosten-effectiviteit) Economische evaluatie Ont-wik-keling EBM Beleid

  8. Economische evaluatie = comparatieve analyse van alternatieve interventies in termen van hun kosten en effecten Kosten B Kosten A Effecten A Programma A PERSPECTIEf ... Keuze Alternatief B Effecten B

  9. Basiskenmerken • zowel kosten (K) als effecten (E) opnemen • vergelijkend (incrementeel) tussen alternatieven K1 - K0 E1 - E0

  10. Vergelijking van alternatieven: welke? • Alle relevante alternatieven • Alternatieven om resistentie te verminderen: • reclamecampagne om gebruik AB te verminderen; • richtlijnen voor gepast gebruik AB; • isolatie om verspreiding resistente kiemen te verminderen…. • Alternatieven voor behandeling pneumokokkeninfectie • in het ziekenhuis • of thuis met een vroegtijdige overstap naar een oraal antibioticum • Met nieuw antibioticum • Met het standaard product …. • Vanuit praktische overwegingen vaak slechts twee tot drie alternatieven • Niets doen is ook een alternatief

  11. Welk standpunt aannemen voor de analyse? • Alles kan • Ziekenhuis • RIZIV • patiënt • werkgever... • Wel steeds uitdrukkelijk vermelden • Maatschappelijk standpunt verdient de voorkeur

  12. Situering en definitie van economische evaluatie • Methodologie • Soorten • Kosten • Verdisconteren • Data en Sensitiviteitsanalyse • Wenselijkheid van het gebruik van evaluatiestudies

  13. Soorten economische evaluatiestudies • Kosten-minimeringsanalyse effecten zijn identiek • Kosten-effectiviteitsanalyse effecten gemeten in natuurlijke eenheden (bv levensjaren) • Kosten-batenanalyse effecten gemeten in geld • Kosten-nutsanalyse effecten gemeten in nutseenheden (bv Qualy)

  14. Kosten-minimeringsanalyse effecten zijn identiek voor de verschillende alternatieven, dus kunnen we ons beperken tot een vergelijking van de kosten

  15. welke kosten? • directe kosten • medische : organisatie- en uitvoeringskost voor gezondheidssector en patiënten • niet-medische : buiten de gezondheidssector, m.n. patiënten en familie en andere sectoren • indirecte kosten • medische : med. kost tijdens gewonnen levensjaren • niet-medische : opportuniteitskost van tijd • ontastbare kosten (‘intangibles’) • Pijn, ongemak

  16. Kosten van antimicrobiële resistentie Voorbeeld • Extra onderzoek en behandeling • Langere ligduur en langere afwezigheid op het werk • Kosten van isolatie, verhoogde surveillantie • Kosten van vroegtijdige mortaliteit

  17. Belang van het standpunt van de analyse • Welke kosten opgenomen worden hangt af van het standpunt van de analyse • Riziv: directe medische kosten van verschillende behandelingen • Patiënt: remgelden en verplaatsingskosten • Maatschappelijk standpunt: alle kosten

  18. Voorbeeld • Alternatieven behandeling CAP 1) gebruik makend van een kritisch pad (pneumonie ernstscore, criteria voor overschakeling van IV naar oraal AB (Levofloxacine), criteria voor ontslag uit het ziekenhuis 2) conventionele behandeling Ref. Palmer, CS., Zhan, C., Elixhauser, A., Economic assessment of the community-acquired pneumonia intervention trial employing levofloxacin. Clinical Therapeutics, 2000; 22(2): 250-264.

  19. Belang van het standpunt van de analyse (bedragen in Can$, 1998) Ref. Palmer, Zhan, Elixhauser, Clinical Therapeutics, 2000.

  20. Hoe kosten waarderen? • opportuniteitskost : waarde beste alternatieve aanwending • prijs • marginale kost • constante waarde : effect van inflatie wegnemen • aanpassen voor tijdsvoorkeur: verdisconteren

  21. Kosten of tarieven (Cohen et al, 1993)

  22. Kosten versus tarieven ligdag Kosten ligdagprijs h Hotelkosten 0 ligdagen d1 ontslag opname

  23. Voorbeeld Fine M.J., Pratt H.M.; Obrosky D.S.; Lave J.R.; McIntosh L.J.; Singer D.E.; Coley C.M.; Kapoor W.N., Relation between length of hospital stay and costs of care for patients with community-acquired pneumonia, The American Journal of Medicine, 2000(109): 378-85 • Totale ziekenhuiskost is hoogst op dag 0, daalt snel tot dag 1 of 2 en daalt nadien geleidelijk verder • Mediaan ziekenhuiskost per dag: $849 • Gemiddelde besparingen van een reductie in ligduur met 1 dag: $680 met 2 dagen: $1 408

  24. Jorissen, De Graeve, Vivet, An empirical analysis into the drivers of resource consumption in Intensive Care Units.

  25. Marginale en incrementele kosten MK MK A,Q2 Programma A MK A,Q1 IKA-B, Q2 IKA-B, Q1 Programma B MK B,Q2 MK B,Q1 Q1 hoeveelheid

  26. Tijdsverschillen: verdisconteren • kosten in de toekomst minder zwaar wegen: reden • tijdsvoorkeur • economische groei en risico-aversie • opportuniteitskost • basis discontovoet = 3% (?) • methode: AW= ∑Fn(1+r)-n Met: AW= actuele waarde Fn = toekomstige kost in jaar n r = discontovoet

  27. Actuele waarde van 100 Euro op verschillende tijdstippen

  28. Verdisconteren en resistentie • Wanneer de kosten van resistentie zich in de (verre) toekomst voordoen, wordt hun actuele waarde klein na verdisconteren Maar • Het gebruik van verdisconteren wordt ter discussie gesteld bij intergenerationele billijkheid • De gevolgen van resistentie zijn er ook nu al

  29. klinische omgeving protocol vergelijkingstherapie steekproefgrootte observatieperiode additionele variabelen betrouwbare informatie statistische analyse van kosten mogelijk clinici + economisten = verhoogde geloofwaar -digheid en impact minimum additionele inspanning voor maximum informatie Waar kosten verzamelen: gebruik van klinische proeven voordelen problemen

  30. methodologische aspecten • opnemen en waarderen van de indirecte medische kosten (tijdens gewonnen levensjaren) en niet-medische kosten (verloren productiviteit door morbiditeit en mortaliteit) • methode van het menselijk kapitaal • frictiekostenmethode

  31. Kosten-effectiviteitsanalyse kosten worden gemeten (in geld) en effecten worden gemeten en uitgedrukt in unidimensionele natuurlijke eenheden

  32. Welke Effecten? • Mortaliteit • gered leven • gered levensjaar • Clinische resultaten • % stijging in fev1 (asthma) • % verlaging cholesterolniveau (hypercholesterolemie) • aantal ontdekte kankers • Samenvattende maatstaven voor klinische resultaten • symptoom-vrije dag • episode-vrije dag • successvolle behandelingsweek • verminderding asthma aanvallen

  33. Waar worden de effectiviteitsdata gehaald? • medische literatuur • grote dubbel blind gerandomiseerde trials (RCTs) • kleine RCTs • niet-gerandomiseerde studies met controlegroep • niet-gerandomiseerde studies met historische controlegroep • geen controlegroep

  34. Verdisconteren van effecten • neen • levensjaren nu kunnen niet verhandeld worden in de tijd; • het zou toekomstige generaties benadelen • ja • inconsistenties • men kan wel gezondheid nu verlagen om daarna langer te leven • Zelfde discontovoet?

  35. Resultaten van de evaluatie: Kosten-effectiviteitsratio (CE-ratio) Incrementele vergelijking van de kosten en effecten van de alternatieven • standaardbehandeling: K1 E1 • nieuwe therapie: K2 E2 • CE-ratio: K2 - K1 = Kost per eenheid effect E2 - E1

  36. E.g. €80,000 per LY Nieuwe therapie duurder en effectiever Standaard therapie goedkoper en effectiever Dominantie E B D C Nieuwe therapie goedkoper en minder effectief Nieuwe therapie effectiever en lagere kost Dominantie Δ kosten A Δ effect (LY)

  37. Voorbeeld Behandeling van ernstig zieke patiënten met CAP die parenterale therapie nodig hebben (1) IV Moxifloxacin 400mg once daily followed by oral (2) IV amoxicillin/clavulanic acid 1.2g 3x daily followed by oral amoxicillin/clavulanic acid 625mg 3x daily  clarithromycin voor beide alternatieven omschakeling naar orale therapie bepaald door de arts Ref: Hunter, P. Moxifloxacin IV-to-oral switch proves cost effective in patients with CAP. Inpharma, 2002; 1(1343): 5-6.

  38. Directe medische kosten van beide alternatieven 3726 3377 2052 1870 Hunter, 2002

  39. effecten Hunter, 2002

  40. vergelijking nieuwe therapie (Moxifloxacine) t.o.v. standaard (Amoxicilline clavulaanzuur) duurder minder effectief effectiever Dominantie nieuwe therapie (Moxifloxacine) minder duur

  41. Survival probability t refers to current age and Fs to the probability that the individual is still alive at age s, r refers to the discount rate 1.0 with treatment 1 t Age with treatment 0

  42. Average CE ratioC1/E1 • Equivalent to an incremental analysis where the alternative is costless and causes immediate death. • In general, the use of average ratios will not result in a correct ranking of (mutually exclusive) treatments.

  43. Marginale (syn: incrementele) of gemiddelde analyse? • Een analyse van verschillende doses van een cholesterol verlagend middel toont dat 80mg per dag een kosten-effectiviteit geeft van €35,000 per gewonnen levensjaar (LYG) • 40mg per dag kost €21,000 per LYG • Dus is het zinvol om 80mg per dag te geven omdat de gemiddelde kost per gewonnen levensjaar redelijk is? • Wel...

  44. Marginale analyse = wat is de extra kost Om een extra eenheid effectiveit te behalen? i.e. Verschil in kosten Verschil in effectiviteit

  45. KOST 80mg 40mg LYG €35,000/LYG €85,000/LYG €21,000/LYG

  46. Strict dominanceandExtended dominance • Calculate incremental ratios for each possible pair: Time consuming. • ”Tricks” reduce the number of comparisons.

  47. Strictly dominated alternatives are more expensive and less efficient than at least one alternative. Pet and Thallium eliminated by strict dominance. Garber (1999).

  48. Extended dominance: A linear combination of two alternatives strictly dominates a third alternative. Thallium is dominated by at least one point on a line from ECHO to SPECT. Garber (1999).

  49. Voorbeeld CEA van combinatie beta 2-agonist /corticosteroid therapie (BA + CS) met combinatie beta 2-agonist/anticholinergische therapie (BA + AC) in vgl met beta 2-agonist/ placebo therapie (BA + PL) bij volwassenen ref.: Rutten-van Mölken M, Van Doorslaer E, Jansen C et. al. Cost-effectiveness of inhaled corticosteroid and bronchodilator therapy in asthma and COPD. Am Rev Respir Crit Care Med 1995; 51:975-82.

  50. CEA inhaled steroids and bronchodilators inadults with moderate asthma: direct costs 710 671 509 Rutten-van Mölken et al. Am Rev Respir Crit Care Med 1995

More Related