ENERGIA I JEJ OSZCZĘDZANIE E fektywne zużycie energii to troska o środowisko

1. ENERGIA I JEJ OSZCZĘDZANIEEfektywne zużycie energii to troska o środowisko Renata Ocieczek Główny specjalista w Zachodnim Oddziale Terenowym Urzędu Regulacji Energetyki w Poznaniu Poznań 2010

2. Energia - zdolnośćdowykonaniapracy. Gdzie i jak zużywamy energię? – oświetlenie domów, ogrzewanie pomieszczeń i gotowanie, pranie, oglądanie TV, słuchanie radia jazda samochodem, pociągiem, samolotem, rakietą napędzanie maszyn produkcja, transport towarów komunikowanie się przez telefon, radio, telewizję internet 2

7. Skąd bierzemy energię ? • Źródła energii: • Słońce– ogrzewa planetę, przysyła promieniowanie dzięki któremu rosną rośliny. Ludzie i zwierzęta zdobywają energię jedząc rośliny lub mięso zwierząt, które wcześniej zdobyły energię z pokarmu. • Biomasa • Kolektory słoneczne • Ogniwa fotowoltaniczne • Złoża paliw: węgiel, ropa, gaz ziemny • Rzeki i przypływy • Wiatr • Czy źródła energii są niewyczerpalne ? 7

8. Co to jest OZE ? Odnawialne źródło energii to takie źródła energii których używanie nie wiąże się z długotrwałym deficytem, ich zasób odnawia się w krótkim czasie. Wg prawa energetycznego OZE to źródło wykorzystujące w procesie przetwarzanie energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek, oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego lub ze ścieków, albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych, 8

9. Definicje z zakresu efektywności energetycznej wg Prawa energetycznego ENERIA to – wszystkie formy dostępnej w obrocie energii, w tym w formie energii elektrycznej, gazu (w tym skroplonego gazu ziemnego), gazu płynnego, jakiegokolwiek paliwa stosowanego do wytwarzania energii grzewczej i chłodniczej (w tym w miejskich systemach grzewczych i chłodniczych), węgla kamiennego i brunatnego, torfu, paliw (z wyjątkiem paliw lotniczych i paliw w zbiornikach morskich), a także biomasy. 9

10. Dlaczego należy oszczędnie korzystać z energii? • Argumenty za: • Bezpieczeństwo energetyczne (stan braku zagrożenia przerwaniem dostaw paliw i energii) • Zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska • Przeciwdziałanie globalnemu ociepleniu • Wyczerpywanie zasobów surowców energetycznych • Komfort w gospodarstwie domowym • Mniejsze opłaty za energie elektryczną i ciepło

11. Czym jest globalne ocieplenie ? • Ocieplenie globalne - polega na wzroście średnich temperatur globalnych na Ziemi. Naukowcy zauważyli, że Ziemia ociepla się szybciej niż w ciągu ostatniego tysiąclecia ( przez 100 lat o 0,6 C). • Zmiany klimatyczne – oprócz wzrostu temp. uwzględnia się również podnoszenie poziomu mórz i ekstremalne anomalie pogodowe (susze, powodzie, burze, cyklony, tornada, sztormy, fale upałów, uderzenia mrozów…). • Przyczyny zmian klimatycznych: • - zwiększenie emisji gazów cieplarnianych (CO2, tlenków azotu, ozonu, metanu), • - agresywna gospodarka rolna, wycinanie lasów, zmiana wykorzystanie gruntów. • Efekt cieplarniany odgrywa kluczowa role w podtrzymaniu życia na Ziemi, gdyby w atmosferze nie było gazów cieplarnianych to na ziemi byłoby minus 15C. Dzięki gazom wynosi ok. 15 C 11

12. Kto szanuje przyrodę, ten chroni środowisko efektywnie i oszczędnie zużywając energię. • Świeć dobrym przykładem, zachęcaj rodzinę i znajomych do racjonalnego użytkowania energii.

13. Efektywność energetyczna - definicja • Efektywność energetyczna: stosunek uzyskanych wyników, usług, towarów lub energii do wkładu energii; • Zależność między energią uzyskiwaną a doprowadzoną. Oszczędność energii: ilość zaoszczędzonej energii ustalona poprzez pomiar lub oszacowanie zużycia przed i po wdrożeniu jednego lub kilku środków poprawy efektywności energetycznej przy jednoczesnym zapewnieniu normalizacji warunków zewnętrznych wpływających na zużycie energii (Dyrektywa 2006/32/WE);

14. Dla określenia sprawności urządzenia bądź procesu istotne znaczenie ma jednoznaczne ustalenie, która energia będzie energią użyteczną, a która będzie energią niepożądaną, często określaną jako energia strat. Lampka na fotografii świeci czy grzeje? 14

15. Cele UE (3x20%) + 10% • Na Szczycie Rady Europejskiej 8-9 marca 2007 r. przyjęto Plan Działań integrujący politykę klimatyczną i energetyczną Wspólnoty, aby walczyć z globalnym ociepleniem, wzrostem cen i ograniczoną dostępnością ropy i gazu. • zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do 2020 r. co najmniej o 20 % w porównaniu do 1990 r. • racjonalizacja wykorzystania energii i w konsekwencji ograniczenie jej zużycia o 20 % do 2020 r • zwiększenie udziału energii produkowanej z OZE do 20 % całkowitego zużycia energii średnio w UE w 2020 r. • osiągniecie co najmniej 10 % udziału biopaliw w sprzedaży paliw transportowych w 2020 r. we wszystkich państwach członkowskich 15

16. Dyrektywy, programy i inicjatywy UE ukierunkowane na wzrost efektywności energetycznej(zużycie energii brutto UE w 2005 r. 1725Mtoe) DYREKTYWA nr 2002/91/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wydajności energetycznej budynków DYREKTYWA 2005/32/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 6 lipca 2005 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię oraz zmieniająca dyrektywę Rady 92/42/EWG, oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 96/57/WE i 2000/55/WE DYREKTYWA 2006/32/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie efektywności końcowego użytkowania energii oraz usług energetycznych Dyrektywy dotyczące sprzętu AGD Program Energy Star, Program GreenLight, Zasady Zachowania – EU Stand-By Initiative, Program „Energy+”, Potencjał ee – 27% Potencjał ee – 30% 7. Program Ramowy Badań i Rozwoju Technologicznego (RTD) Inteligentna Energia Europa Motor Challenge PEMP Potencjał ee – 26% DYREKTYWA nr 2003/30/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 8 maja 2003 r. w sprawie promocji wykorzystanie biopaliw i innych odnawialnych paliw w transporcie Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w UE oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE. Potencjał ee – 25% DYREKTYWA 2004/8/UE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie promowania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na wewnętrznym rynku energii oraz wnosząca poprawki do Dyrektywy 92/42/EWG 16

17. Jak zredukować zużycie energii? • Kształtowanie świadomości użytkowników energii, zużywajmy energię rozsądnie • Oszczędności energii w budynkach, świadectwa charakterystyki energetycznej budynków • Większa efektywność energetyczna transportu, • Regularne aktualizowanie minimalnych wymagań dotyczących urządzeń wykorzystujących energię, klasy efektywności energetycznej urządzeń 17

18. Dane GUS 18

19. Wykorzystanie energii w gospodarstwie domowym 19

20. Jakość energetyczna budynków Znowelizowane Prawo budowlane nakłada od 1.01.2009 obowiązek sporządzania świadectw energetycznych dla budynków mieszkalnych, użyteczności publicznej, w celu podniesienia standardu energetycznego budynków. Wydane na podstawie ww. ustawy rozporządzenia pozwalają na: Opracowanie ogólnych ram dla metodologii obliczania zintegrowanego parametru określającego energochłonność (jakość energetyczną) budynków; Wprowadzenie wymagań w zakresie minimalnych standardów jakości energetycznej i wartości charakteryzujących energochłonność przy projektowaniu nowych budynków; Wprowadzenie wymagań w zakresie minimalnych wartości charakteryzujących energochłonność w przypadku generalnych remontów dużych budynków; E(kWh/m2/a) – faktyczne zapotrzebowanie energii (co, cwu, wentyl., oświetlenie) dla standardowego sezonu grzewczego 20

21. Aby ciepło mniej kosztowało Przestrzegaj zasad : - utrzymuj max 20⁰C w pokoju dziennym, obniżaj temp. w czasie gdy go nie użytkujesz - ogranicz temp. w nocy (o 5-15% zmniejszysz zużycie ciepła) - na ścianie za grzejnikiem umieść folię odbijającą promieniowanie cieplne - zaizoluj przewody cieplne w pomieszczeniach niewymagających silnego ogrzewania - uszczelnij okna lub wymień na nowe, bardziej efektywne - nie zastawiaj grzejników meblami - stosuj regulacje zaworami termostatycznymi przy grzejnikach - wietrz krótko i intensywnie - zasłaniaj okna na noc, odsłaniaj w dzień - nie zasłaniaj grzejników, odkurzaj je 21

22. Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwie domowym zużywającym 1900kWh rocznie (bez co i cwu) 22

23. Etykiety energetyczne i chroniące środowisko

25. Program „Energy+” Klasy efektywności energetycznej od „A” do „G” „A” - szczególnie niskie zużycie energii, „G” – bardzo wysokie, już klasa „C” wskazuje duże zużycie. www.topten.info.pl Program „Energy+” powstał w celu promowania wysoko energooszczędnego sprzętu chłodniczego. Program ma na celu zróżnicowanie sprzętu energooszczędnego najwyższej klasy energetycznej, nadając urządzeniom klasę A+, co świadczy o jeszcze mniejszym zużyciu energii niż klasa „A”. Chodzi głównie o chłodziarko-zamrażarki zużywające mniej niż trzy czwarte energii pochłanianej przez podobne urządzenia klasy energetycznej „A”. 25

27. Oszczędzajmy energię cieplną i elektryczną • energię elektryczną możemy oszczędzać między innymi przez: • stosowanie świetlówek energooszczędnych • zakup sprzętu AGD o niskim zużyciu • energii (A+, A++) • wyłączanie urządzeń z „czuwania” (65zł/rok) • korzystanie z przepływowych ogrzewaczy elektrycznych zamiast zasobników ciepłej wody • obniżenie temperatury prania • stosując odpowiednie środki piorące • wyłączanie komputera i drukarki • przed wyjazdem na urlop, wyłącz wszystkie • odbiorniki prądu, szczególnie rozmrażaj ... • lodówkę i zamrażarkę

28. Oszczędność energii to oszczędność pieniędzy! Podstawowe zasady oszczędnego korzystania z urządzeń gospodarstwa domowego i urządzeń biurowych chłodziarka, zamrażarka, pralka, zmywarka, telewizor, odkurzacz, ekspres do kawy, czajnik elektryczny, komputer, ładowarka, monitor, drukarka, kserokopiarka, tryb „stand-by” pożeracz energii oświetlenie 28

29. Energy Star Energy Star to wspólna inicjatywa Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych Ameryki, mająca na celu promowanie energooszczędnych urządzeń biurowych, To dobrowolny program, w którym mogą uczestniczyć wytwórcy, eksporterzy, importerzy oraz sprzedawcy urządzeń, W Unii Europejskiej oznacza się tą etykietą urządzenia biurowe, takie jak: komputery, monitory, faxy, skanery, fotokopiarki i drukarki, spełniające odpowiednie wymagania efektywności energetycznej. Więcej informacji na stronie: www.energystar.gov 29

30. Program GreenLight Program GreenLight jest dobrowolną inicjatywą skłaniającą odbiorców energii elektrycznej do instalacji efektywnych energetycznie technologii oświetlenia. Celem jest również poprawa jakości warunków oświetlenia przy równoczesnej oszczędności wydatków na energię elektryczną. Profesjonaliści zajmujący się oświetleniem są zainteresowani promowaniem programu GreenLight. Wspieranych partnerów skłania się do zarejestrowania jako członków programu, dzięki czemu zyskują oni publiczne uznanie za zaangażowanie programu GreenLight. Komisja udziela partnerom wsparcia w postaci źródeł informacji i identyfikacji (płyty na budynkach, reklamy, logo). Więcej informacji znajduje się na stronie: www.eu-greenlight.org 30

31. Zasady Zachowania – EU Stand-By Initiative • Szacuje się, że zużycie energii przez urządzenia w funkcji czuwania to około 10% zużycia energii elektrycznej w gospodarstwach domowych i biurach w państwach unijnych, • Program Zapobiegający Zmianie Klimatu, 2000 (The European Climate Change Programme), wskazuje naglącą potrzebę działania na rzecz zmniejszenia zużycia energii przez urządzenia pozostające w funkcji stand-by, • Komisja Europejska po negocjacjach z producentami wprowadziła w życie inicjatywę na rzecz ograniczenia zużycia energii w trybie stand-by; rezultatem są dwa kody zachowań (Code of Conducts): • Kod Zachowania dla Zewnętrznych Zasilaczy • Kod Zachowania dla Usług Telewizji Cyfrowej • Zakłada się, że od 2010 wprowadzenie obu kodów zachowań umożliwi oszczędzenie 5 TWh energii elektrycznej rocznie. • Więcej informacji znajduje się na stronie: www.energyefficiency.jrc.cec.eu.int/html/standby_initiative.htm 31

33. Urząd Regulacji Energetyki • ul. Chłodna 64 • 00-872 Warszawa • www.ure.gov.pl • Departament Promowania Konkurencji • e-mail: dpk@ure.gov.pl • Infolinia (0-22) 66 16 232 • Zachodni Oddział Terenowy Urzędu Regulacji Energetyki • ul. Wierzbięcice 1 • 61-569 Poznań 33

34. Dziękuję za uwagę W prezentacji wykorzystano ilustracje z materiałów edukacyjnych dla szkól podstawowych, gimnazjów oraz szkól ponadpodstawowych projektu TREAM Poznań 2010