Ocena ekonomicznej efektywności inwestycji

1. Ocena ekonomicznej efektywności inwestycji Dr Ewa Spigarska

2. Rozliczanie świadczeń medialnych Agenda: • Rozliczanie finansowe kosztów zużycia wody • Zasady rozliczania energii cieplnej • Nieczystości stałe • Energia elektryczna • Zużycie gazu Opracowała: Ewa Spigarska

3. Woda – podstawa prawna Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków

4. Taryfa Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków definiuje taryfę jako „zestawienie ogłoszonych publicznie cen i stawek opłat za zbiorowe zaopatrzeniew wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków oraz warunki ich stosowania”

5. Taryfa Z prawnego punktu widzenia taryfa ma charakter umowy adhezyjnej (zawartej na drodze przystąpienia – adhezji), ponieważ podyktowana jest przez jedną ze stron – dostawcę usług, natomiast nabywca może ją przyjąć bądź odrzucić

6. Taryfa Taryfy powinny być projektowane w taki sposób, aby mogły zapewnić: • samofinansowanie się usług wodociągowych i kanalizacyjnych bez dotacji zewnętrznych, • sprawiedliwe obciążanie opłatami poszczególnych odbiorców wodyi użytkowników kanalizacji przy nawiązaniu do poszczególnych kosztów ich obsługi, • motywowanie w kierunku racjonalnego zużywania wody i przeciwdziałania jej marnotrawstwu oraz ograniczenia ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do ścieków,stymulowanie możliwie najwyższej jakości usług i odpowiedniej efektywności działań przedsiębiorstwa usługowego, • dostarczenie odbiorcom prostej i zrozumiałej informacji o świadczonych usługach i ich kosztach

7. Taryfa Biorąc pod uwagę sposób obciążenia użytkownika systemu wodociągowegoi kanalizacyjnego można wyróżnić następujące rodzaje taryf: • ryczałtowe, • ilościowe, • mieszane (np. dwuczłonowe).

8. Taryfa ryczałtowa Istotą taryf ryczałtowych jest to, że dla poszczególnych użytkowników usług wodociągowych bądź też grup tych użytkowników ustala się opłatę, w ramach której mogą oni zużyć tyle wody, ile chcą, a wielkość tego zużycia nie jest kontrolowana. Jednak wysokość opłaty ryczałtowej ustala się zazwyczaj w oparciu o oszacowanie spodziewanego zakresu wielkości poboru wody. Może to mieć swój wyraz w ustalaniu coraz to wyższej opłaty ryczałtowej w stosunku do zwiększającej się średnicy przyłącza domowego.

9. Taryfy ilościowe Taryfy ilościowe wiążą się z pomiarem ilości pobieranej wody. Mogą to być następujące taryfy: • wprost proporcjonalne: • jednolite, • zróżnicowane – podwójne, potrójne, • zmienne w czasie – dwuczasowe, sezonowe, • malejące (degresyjne): • strefowe, • drabinkowe, • rosnące (progresyjne): • strefowe, • Drabinkowe.

10. Taryfy mieszane Taryfy mieszane natomiast stanowią pewną kombinację taryfy ryczałtoweji taryfy ilościowej. Składają się one z dwóch członów (teoretycznie mogłoby ich być więcej), z których jeden stanowi opłatę stałą, niezależną bezpośrednio od wielkości poboru wody, a drugi – opłatę zmienną, ściśle związaną z ilością pobranej wody.

11. Taryfy mieszane W praktyce przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne wyodrębniająz reguły takie grupy taryfowe odbiorców jak: gospodarstwa domowe, jednostki gospodarcze i pozostali odbiorcy. Bywają też taryfy bardziej lub mniej rozbudowujące taryfowe grupy odbiorców usług, niekiedy inne na użytek zaopatrzenia w wodę i inne na użytek odprowadzania ścieków.

12. Taryfy mieszane Zaletą tego rodzaju taryf jest to, że zapewniają one określone wpływy pieniędzy nawet wówczas, gdy odbiorca wody zużywa jej bardzo mało lub wręcz wcale. Przesłanką do stosowania takich taryf jest to, że koszty działalności i utrzymania przedsiębiorstwa składają się z kosztów stałych, które są niezależne od ilości dostarczanej wody oraz z kosztów zmiennych – bezpośrednio zależnych od tej ilości.

13. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę • Zbiorowe zaopatrzenie w wodę jest istotną częścią usług wodociągowo – kanalizacyjnych, popularnie nazywanych wodno – ściekowymi. Działalność ta polega na ujmowaniu, uzdatnianiu i dostarczaniu wody mieszkańcom gminy, i pod względem organizacyjno technicznym jest ściśle związana z odprowadzaniem ścieków. Zasady i warunki zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzania ścieków reguluje ustawa z dnia 7 czerwca 2001 o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków znowelizowana w kwietniu 2005.

14. Woda a ścieki Pomiędzy należnościami za ścieki i należnościami za wodę zachodzi istotny związek, a wynika to z tego, że ilość ścieków, za którą pobiera się opłatę, ustalana jest zazwyczaj w oparciu o pomiar zużycia wody przez danego użytkownika kanalizacji. Jednak na tym tle często powstają spory pomiędzy instytucją kanalizacyjnąa użytkownikami kanalizacji. Ci drudzy niejednokrotnie podnoszą kwestię, że ilość odprowadzanych ścieków jest mniejsza od ilości pobieranej wody. Może tak byćw różnych sytuacjach i dlatego sprawa ta wymaga analizy i rozwiązań w odniesieniu do różnych grup odbiorców, zwłaszcza – zakładów przemysłowych.

15. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę W artykule 6 ustęp 5 wspomnianej, ustawodawca zastrzega, ze jeżeli nieruchomość jest zabudowanym budynkiem wielolokalowym umowa na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków zawierana jest z właścicielem danej nieruchomości lub jej zarządca. Dodatkowo na wniosek właściciela lub zarządcy budynku, przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne zawiera umowę z osobą korzystając z lokalu, wskazaną we wniosku jeżeli:

16. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę • instalacja wodociągowa w budynku jest wyposażona w wodomierze przy wszystkich punktach czerpalnych • jest możliwy odczyt wskazań wodomierzy w terminie uzgodnionym przez przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne, • właściciel lub zarządca rozlicza różnicę wskazań między wodomierzem głównym a sumą wodomierzy zainstalowanych przy punktach czerpalnych wody,

17. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę • właściciel lub zarządca na podstawie umowy, reguluje należności wynikające z różnicy między wodomierzem głównym a suma wskazań wodomierzy zainstalowanych przy punktach czerpalnych wody, • właściciel lub zarządca określa warunki utrzymania wodomierzy zainstalowanych przy punktach czerpalnych oraz warunki pobierania wody z punktów czerpalnych znajdujących się poza lokalami

18. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę • Zgodnie z artykułem 26 Ustawy o „zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków” odbiorca usług, który jest wyłącznie właścicielem lub zarządcą budynku wielolokalowego lub budynków wielolokalowych, jest zobowiązany do rozliczania kosztów tych usług, a suma obciążeń za wodę lub ścieki nie może być wyższa od ponoszonych przez właściciela lub zarządcę na rzecz przedsiębiorstwa wodociągowo – kanalizacyjnego.

19. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę Wyboru metody rozliczania kosztów różnicy wskazań między wodomierzem głównym, a sumą wskazań wodomierzy zainstalowanych przy punktach czerpalnych, dokonuje właściciel lub zarządca. Należnościami wynikającymi z przyjętej metody obciąża osobę korzystającą z lokalu w tych budynkach. Wodomierz powinien być umieszczony w piwnicy budynku lub na parterze, w wydzielonym łatwo dostępnym miejscu, zabezpieczonym przed zalaniem wodą lub zamarzaniem

20. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę Rozliczenie dostawy wody, opiera się o jeden z trzech wariantów: • Wariant pierwszy – gdy brak jest urządzeń pomiarowych, • Wariant drugi – gdy każdy lokal posiada urządzenia pomiarowe, • Wariant trzeci – gdy w budynku znajdują się zarówno lokale opomiarowane jak i nieopomiarowane

21. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę W ostatnich dniach grudnia mijającego roku trzeba spisać wskazania stanów wszystkich opomiarowanych instalacji przesyłających media, które występują w danym budynku: wodomierza głównego zimnej i ciepłej wody, ciepłomierza znajdującego się w węźle cieplnym, wodomierzy zimnej i ciepłej wody w lokalach

22. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę W sytuacji braku wodomierza głównego wysokość zużytej wody reguluje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14.01.2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody.

23. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę Przeciętne normy zużycia wody na jednego mieszkańca w gospodarstwach domowych przedstawiono w tabelce 1, zaś przeciętne normy zużycia wody do podlewania ogródków przydomowych i upraw rolniczych w tabelce 2.

24. Przeciętne normy zużycia wody na jednego mieszkańca w gospodarstwach domowych

25. Przeciętne normy zużycia wody do podlewania ogródków przydomowych i upraw rolniczych

26. Energia cieplna Zaliczka na dostawę energii cieplnej dotyczy opłaty zmiennej za dostarczoną energię cieplną do budynku, a jej wysokość, zależna od ilości pobranego ciepła, ustalana jest indywidualnie dla każdego budynku.

27. Centralne ogrzewanie Miesięczną zaliczkę na centralne ogrzewanie oblicza się według następującego wzoru: Z = O * Pi gdzie: O – opłata za ogrzewanie 1 m2 powierzchni użytkowej lokalu, Pi – powierzchnia lokalu

28. Zasady rozliczania ciepła Ustawa „Prawo Energetyczne”[1] zobowiązuje zarządców nieruchomości do określenia w formie regulaminu zasad rozliczeń ciepła dostarczonego na cele centralnego ogrzewania oraz na podgrzanie wody. Zarządca jakim jest jednostka budżetowa ma obowiązek przedstawić najemcy lokalu warunki i procedury rozliczania kosztów ciepła. • [1] Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997r Prawo Energetyczne, stan prawny na 23 czerwca 2006r Dz. U. z 2006r Nr 89, poz. 625 i Nr 104,poz. 708

29. Zasady rozliczania ciepła Opłata za dostarczone ciepło do budynku składa się z dwóch podstawowych składników: - opłaty stałej za moc zamówioną (za tzw. dyspozycyjność), - opłaty za ciepło zużyte (według wskazań ciepłomierza).

30. Zasady rozliczania ciepła Składnik stały oblicza się jako udział wielkości powierzchni lokali do całkowitej powierzchni ogrzewanej w budynku.

31. Zasady rozliczania ciepła Składnik zmienny – ta część kosztów określana jest na podstawie wskazań przyrządów pomiarowych (wodomierzy wody zimnej ciepłej wody użytkowej) i urządzeń (podzielników kosztów ogrzewania lub ciepłomierzy lokalnych) lub zaworów regulacyjno – pomiarowych zainstalowanych w mieszkaniu.

32. Zasady rozliczania ciepła Część stała opłaty zawiera się w przedziale 30-50% opłaty całkowitej, a część zależna od zużycia od 50-70%. Wzajemne proporcje obu składników taryfy za dostarczone ciepło są przedmiotem negocjacji pomiędzy administratorem budynku oraz dostawcą ciepła i muszą być jednoznacznie określone w umowie.

33. Zasady rozliczania ciepła W zależności od uwarunkowań lokalnych i umów zawieranych między dostawcą a odbiorcą ciepła może być stosowana taryfa jednoczłonowa obejmująca składnik zmienny – zależny od zużycia ciepła. Koszty całkowite zasilania budynku w ciepło i wodę, na podstawie zaakceptowanego przez najemców (użytkowników) systemu określania podziału kosztów, administrator budynku dzieli na poszczególnych użytkowników.

34. Zasady rozliczania ciepła Całkowity koszt jest dzielony na udziały niezależne od zużycia (A) i zależne od zużycia (B) gdzie: A - jest składnikiem stałym kosztów zużycia, B - jest składnikiem zmiennym zależnym od zużycia ciepła i wody przez         użytkownika.

35. Zasady rozliczania ciepła Wydzielenie składnika stałego (podstawowego) z kosztów całkowitych ma na celu solidarne obciążenie użytkowników kosztami związanymi z: • ogrzaniem pomieszczeń wspólnego użytkowania, • stratami ciepła w budynku lub na rurociągach łączących budynek z węzłem w wypadku węzła grupowego, • kosztami eksploatacyjnymi stałymi (obsługa i konserwacja węzła), obsługa rozliczeń kosztów.

36. Zasady rozliczania ciepła Koszty całkowite zasilania budynków w ciepło, na podstawie otrzymanych faktur, są rozliczane przez zarządcę na poszczególnych użytkowników.

37. Zasady rozliczania ciepła Zasady rozliczania ciepła zależą przede wszystkim od następujących warunków: - czy budynek posiada ciepłomierz zbiorczy mierzący ilość ciepła dostarczonego do budynku, - czy są w poszczególnych lokalach u odbiorców podzielniki kosztów (cieczowe lub elektroniczne), - czy jest możliwość określenia kosztów eksploatacji węzła, - czy budynek posiada własną kotłownię.

38. Zasady rozliczania ciepła W przypadku, gdy budynek posiada ciepłomierz zbiorczy, natomiast lokale mieszkalne nie posiadają podzielników kosztów pierwszej kolejności należy ustalić po pierwsze: 1) koszty ogrzewania części wspólnej, po drugie: 2) koszty zmienne rozliczane bezpośrednio na użytkowników.

39. Zasady rozliczania ciepła Warunkiem koniecznym dla określenia udziałów poszczególnych użytkowników budynku w kosztach zużycia ciepła i wody jest zainstalowanie w budynku (zasilanych z sieci ciepłowniczej): • ● ciepłomierza zbiorczego – mierzącego całkowitą ilość ciepła dostarczonego     do budynku (zainstalowanego na przewodach sieciowych), • ● wodomierza mierzącego całkowitą ilość ciepłej wody pobranej przez użytkowników     lokali, • ● wodomierzy mieszkaniowych zimnej i ciepłej wody użytkowej, • ● podzielników kosztów ogrzewania cieczowych lub elektronicznych, • ● określenia kosztów eksploatacji węzła.

40. Zasady rozliczania ciepła W wypadku kotłowni wbudowanej dostarczającej ciepło do jednego budynku nie ma konieczności instalowania ciepłomierza zbiorczego, ponieważ koszt paliwa i eksploatacji kotłowni jest jednocześnie kosztem wyprodukowanego ciepła. Przy podziale kosztów zużycia ciepła na koszty ogrzewania i ciepłej wody użytkowej jako regułę przyjmuje się podział kosztów związanych z dostawą ciepła i wody dla całego budynku na koszty ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej.

41. Zasady rozliczania ciepła W wypadku dostawy ciepła za pośrednictwem sieci ciepłowniczej koszt zużytego ciepła w budynku jest określany iloczynem zużycia ciepła według wskazań ciepłomierza zbiorczego, ceny rynkowej wytworzenia oraz dostarczenia ciepła. Dla węzłów dwufunkcyjnych od całkowitej ilości ciepła należy odjąć ciepło zużyte do przygotowania ciepłej wody użytkowej.

42. Zasady rozliczania ciepła W wypadku braku ciepłomierza zainstalowanego przy wymienniku ciepłej wody użytkowej, ilość ciepła zużytego na jej przygotowanie można określić iloczynem zużytej wody według wskazań wodomierza (zimnej wody) zainstalowanego na zasilaniu wymiennika ciepłej wody użytkowej, ilości ciepła zużytego do podgrzania jednostki objętości wody i ceny jednostki ciepła.

43. Zasady rozliczania ciepła Straty ciepła związane z dostarczeniem wody do lokali wliczane są podczas sezonu grzewczego jako część zużycia na ogólne cele centralnego ogrzewania, a poza sezonem grzewczym, gdzie całe dostarczone ciepło przeznaczone jest na przygotowanie ciepłej wody użytkowej straty ciepła w instalacji ciepłej wody stanowią część kosztów zużycia ciepła ciepłej wody użytkowej. Szacunkowe określenie ilości ciepła zużytego na przygotowanie ciepłej wody użytkowej jest obarczone błędem, którego wielkość zależy od wartości wahań temperatury wody zimnej zasilającej wymienniki ciepłej wody użytkowej.

44. Zasady rozliczania ciepła Najczęściej stosowane metody rozliczania kosztów centralnego ogrzewania: • Według powierzchni lokalu, • Na podstawie wskazań podzielników/mierników ciepła montowanych na grzejnikach/lokalach.

45. Zasady rozliczania ciepła W sytuacji, gdy budynek nie jest wyposażony w urządzenia do podziału kosztów co lub pomiaru ilości zużytego ciepła w lokalu, stosuje się metodę rozliczania centralnego ogrzewania według powierzchni lokalu.

46. Zasady rozliczania ciepła Metoda ta polega na podzieleniu całkowitych kosztów ogrzewania przez łączną powierzchnię lokali otrzymując cenę ogrzania 1 metra kwadratowego powierzchni lokalu.

47. Zasady rozliczania ciepła Poszczególnych użytkowników lokali obciąża się kosztami ogrzewania mnożąc cenę 1 metra kwadratowego przez wielkość zajmowanych lokali.

48. Zasady rozliczania ciepła Wady metody: • nieuwzględnianie czynników wpływających na ilość zużytego ciepła przez lokatorów, • Nie skłania do oszczędzania. Zalety metody: - Prostota obliczeń.

49. Zasady rozliczania ciepła W przypadku gdy budynek jest wyposażony w urządzenia do podziału kosztów co, stosuje się metodę rozliczania co na podstawie wskazań podzielników montowanych na grzejnikach.

50. Zasady rozliczania ciepła Przy tej metodzie należy dokonać dodatkowego podziału energii cieplnej na: • Koszty niezależne od zużycia, • Koszty zależne od zużycia.