Psychosociale aandacht bij noodplanning: introductie

1. Psychosociale aandacht bij noodplanning: introductie Een schokkende gebeurtenis op school Een schokkende gebeurtenis op school

2. Dringende Sociale Interventie • Sinds meer dan 30 jaar – ‘vergeten slachtoffers’ • Psychosociale opvang de eerste uren/dagen • Psychosoc. opvang bij rampen  via noodplanning • Psychosociale opvang bij schokkende gebeurtenis • Voorbereiding: opleiding – noodplannen maken • Voorbeelden op school • Schooluitstap, zelfdoding, werkplaatsongeval, … • EvidenceBasedPractice Een schokkende gebeurtenis op school

3. De DSI-hulpverlener • Psychosociale basisopleiding • Bijkomende training + permanente vorming • Ervaring met kinderen en groepsopvang • Kennis onderwijswereld Een schokkende gebeurtenis op school

4. Wat kan DSI doen voor scholen? • Voor een noodsituatie • Nascholing: Hoe als school omgaan met een schokkende gebeurtenis? • Uw noodplan in de praktijk • Omgaan met getroffenen Een schokkende gebeurtenis op school

5. Nascholing: Uw noodplan in de praktijk • Doelgroep: • Directies • Verantwoordelijken noodplanning • CLB-medewerkers • Herken en erken de crisis > activeer crisisplan • Eigen veiligheid eerst: Organiseer jezelf • Vorm een crisisteam • Hou een logboek bij • Bewaak de communicatie • Gebruik je netwerk (koepel, gemeente, …) Een schokkende gebeurtenis op school

6. Nascholing: Omgaan met getroffenen • Doelgroep: • Directies en verantwoordelijken noodplanning • Sleutelfiguren in begeleiding en eerste opvang: • Bijv. CLB-medewerkers, (zorg)leerkrachten • Kalm blijven en rustig handelen maakt anderen rustig • Vertrouwen winnen en behouden • Door te werken met een vaste contactpersoon • Geef eerlijke en duidelijke informatie • Hoop en toekomstperspectief: hoe ankerpunten plaatsen in de tijd? Een schokkende gebeurtenis op school

7. Wat kan DSI doen voor scholen? • Bij een noodsituatie • Coaching • Na een noodsituatie • Opvang personeel • Ondersteuning bij opvang leerlingen • Ondersteuning bij opvang ouders Een schokkende gebeurtenis op school

8. Rode Kruis-Vlaanderen en scholen • onderwijs.rodekruis.be • Eerste hulpopleidingen - Train the trainer • Hartveilig - AED • Bezoek een opvangcentrum voor asielzoekers • Brugfigurenproject (lager onderwijs) • Internationaal Humanitair recht (hoger onderwijs) Een schokkende gebeurtenis op school

9. Voorstellen • Wie ben je? • Welke functie? • Waarom koos je voor deze infosessie? Een schokkende gebeurtenis op school

10. Programma • Wat is een schokkende gebeurtenis? • Wie wordt erdoor getroffen? • Hoe reageren mensen? • Wat kan ik doen om te helpen? • Zorg ook voor jezelf Een schokkende gebeurtenis op school

11. Schokkende Gebeurtenissen Een schokkende gebeurtenis op school

12. Schokkende Gebeurtenissen • Ervaring met een gebeurtenis die jullie/anderen als ‘schokkende’ hebben ervaren? • Wat zijn specifieke kenmerken van een schokkende gebeurtenis? Een schokkende gebeurtenis op school

13. Wat is een Schokkende Gebeurtenis? 3 kenmerken: • Gevaar • Onverwacht • Machteloosheid Een schokkende gebeurtenis op school

14. Wie is getroffen? Jongen sterft na aanrijding Op de Gentse steenweg werd gisterenochtend Ward D.B., 12 jaar, aangereden door een auto die uit een zijstraat kwam. De hulpdiensten waren snel ter plaatse, maar Ward D.B. was op slag dood. Twee vrienden die de jongen vergezelden naar school kwamen er met de schrik vanaf. (belga) Een schokkende gebeurtenis op school

15. Wie is getroffen? • Ward zelf • Vrienden die bij hem waren • Ooggetuigen • Gezin, familie • Werkomgeving, school • Vrienden • ... Een schokkende gebeurtenis op school

16. Hoe reageren mensen? • Inleefoefening Een schokkende gebeurtenis op school

17. Mogelijke reacties • Ongeloof en verbijstering • Lichamelijke reacties • Angst • Boosheid / Schuld • Neerslachtigheid • Tunnelzicht • Gevoelens van vervreemding • Niet alle reacties zijn negatief • (Paniek) Normale reacties op een abnormale gebeurtenis! Een schokkende gebeurtenis op school

18. Verwerkingsproblemen? Wanneer? • Uitzonderlijk!! • Als na tweetal maanden nog geen evolutie in de verwerking • Intensiteit reacties niet afneemt • Gevaar voor zichzelf en de omgeving Enkele voorbeelden • Depressie • Middelgebonden afhankelijkheid (drugs, alcohol…) • Angststoornis • Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) Een schokkende gebeurtenis op school

19. Onthou! • Hoe iemand reageert is niet te voorspellen • Iedereen reageert anders = Normale reacties op abnormale gebeurtenis • Onmiddellijke reacties zeggen weinig over de latere verwerking. • Als er maar evolutie is Een schokkende gebeurtenis op school

20. Wat kan ik doen om te helpen? Een schokkende gebeurtenis op school

21. Noden getroffenen Een schokkende gebeurtenis op school

22. Noden getroffenen Een schokkende gebeurtenis op school

23. Hoe begeleiden? • Doel: mensen krijgen weer vat op de situatie • Uitgangspunt: mensen zijn veerkrachtig • Hulpverlening = voorkomen van onnodig leed = faciliteren van die veerkracht • Praktische hulp • Luisteren/meedenken  overzicht krijgen Een schokkende gebeurtenis op school

24. 5 principes van Veerkracht • Veiligheid - Vertrouwen • Kalmte • Zelfredzaamheid • Verbondenheid • Hoop - Toekomstperspectief (Hobfoll et al 2007) Een schokkende gebeurtenis op school

25. Een schokkende gebeurtenis op school

26. Veerkracht– Veiligheid (I) • Veiligheid • Fysieke veiligheid • Psychische veiligheid: Vertrouwen • Draag zorg over informatie, hulp zoeken, verduidelijk informatie • …. Een schokkende gebeurtenis op school

27. Veerkracht– Veiligheid (II) • Vertrouwen, winnen en houden • Om het vertrouwen te houden moet je zorgen dat je je afspraken kan nakomen: zorg voor jezelf • Let op niet te worden opgeslorpt in de vraag • Begrens je engagement, en wees daar duidelijk over . • Zorgdragenvoorjezelf is zorgdragenvoor de ander Een schokkende gebeurtenis op school

28. Zorg voor jezelf Een schokkende gebeurtenis op school

29. Schokkende Gebeurtenis? • Kenmerken SG: • Gevaar • Onverwacht • Machteloos Een schokkende gebeurtenis op school

30. Schokkende gebeurtenis? • Verkomen dat het een SG wordt: • Gevaar  ? • Onverwacht  ja • Machteloos  ? • Zoveel mogelijk proberen beperken • Kennis structuren • Wat kan ik wél doen voor de mensen • Maatregelen vóór, tijdens en na interventie Een schokkende gebeurtenis op school

31. Voor en tijdens • Voor: • Opleiding/ bijscholing • Oefeningen • Tijdens: • Eigen veiligheid eerst! • Grenzen • Hou jezelf in de gaten • Hou je collega’s in de gaten Een schokkende gebeurtenis op school

32. Tijdens: Grenzen • Je bent je eigen werkinstrument ! • De dingen mogen je “raken” • Iedereen is anders • Reacties zijn normale reacties op een abnormale gebeurtenis… Een schokkende gebeurtenis op school

33. Nadien • Evenwicht terugvinden • Eventueel debriefing • Samen puzzel terug vormen Een schokkende gebeurtenis op school

34. Waar kan jij terecht? • Familie/vrienden? • Je eigen professioneel netwerk? • Huisarts(als je er een goede relatie mee hebt) • School? CLB? • Extern • Tele-onthaal(106 of www.tele-onthaal.be) • Centrum Algemeen Welzijnswerk (www.caw.be) • Fit in je hoofd (www.fitinjehoofd.be) Een schokkende gebeurtenis op school

35. Ik ga & neem mee • Ik neem mee: Een schokkende gebeurtenis op school

36. Bedanktvooruwaandacht Ilona Sauwen Rode Kruis Vlaanderen – Dringende Sociale Interventie (DSI) Motstraat 40 - 2800 Mechelen 015/44.35.00 - e-mail: DSI@rodekruis.be