II svetski rat 1939-1941

1. II svetski rat 1939-1941

2. Sile Osovine i Trojni pakt • Ambicije Nemačke, Italije i Japana da u svetu uspostave novi poredak dovele su do sklapanja vojnog savezništva • Nemačka i Japan su 1936.god. sklopile Antikominterna pakt, kojem se 1937.god. priključila i Italija, čime je formiran savez sila Osovine • 1940.god. ove sile su učvrstile savezništvo sklapanjem vojnog saveza, koji je poznat kao Trojni pakt

3. I faza 1939-1941 • U martu 1939.god. Hitler je otkazao pakt o nenapadanju sa Poljskom i zatražio grad Dancig (Gdanjsk), koji je bio pod upravom Društva naroda • Britanija i Francuska su garantovale odbranu Poljske, tako da je Nemačkoj postalo jasno da je rat neizbežan i vojne pripreme su počele u proleće 1939.god.

4. Nemačka je napala Poljsku u ranu zoru 1.septembra 1939.god. • Britanija i Francuska su 3.septembra objavile rat Nemačkoj, ali nisu Poljskoj uputile vojnu pomoć. Time je rat dobio karakter svetskog. • Tehnički opremljenije nemačke trupe su u munjevitom ratu (blitz krieg) za manje od mesec dana okupirale Poljsku. • Nemački stručnjaci su ustanovili da se, imajući u vidu nemački nedostatak nafte i drugih strateških sirovina, pobeda može ostvariti jedino munjevitim ratom, uz masovnu upotrebu tenkova, mehanizovanih jedinica i avijacije

5. Za to vreme na zapadu je vladalo zatišje, period tzv.”lažnog rata”. • Polovinom septembra, na osnovu sporazuma Ribentrop-Molotov, Crvena armija je okupirala delove Poljske i pripojila ih Belorusiji i Ukrajini • Krajem 1939.god. SSSR je napao Finsku, nakon što su Finci odbili da predaju teritorije severno od Lenjingrada. Taj rat poznat je i kao “zimski rat”, Finska vojska je kapitulirala tek u proleće 1940.god.

6. U leto 1940.god. SSSR je anektirao Letoniju, Estoniju i Litvaniju, a od delova Besarabije i Bukovine (u sastavu Rumunije) formirana je Moldavija, tako su granice SSSR-a bile slične granicama carske Rusije • Zimski rat je zapadnim saveznicima skrenuo pažnju na Skandinaviju, počeli su da prave planove o blokadi nemačkog snabdevanja gvoždjem iz Švedske • Uznemiren takvim planovima, Hitler je naredio da se naprave planovi za invaziju Danske i Norveške

7. Osim toga, norveške luke su imale veliki značaj za planirane napade na Britaniju i kontrolu Atlantika • Napad je usledio početkom aprila 1940.god. Danska je kapitulirala bez otpora, a Norveška je kapitulurala u junu 1940.god., uprkos britanske pomoći • Vodja norveških nacista Vidkun Kvisling postao je predsednik marionetske vlade, a njegovo prezime postalo je sinonim za kolaboraciju

8. Vidkun Kvisling (1887-1945)

9. 10.maja 1940.god. počela je velika nemačka ofanziva na zapadu, napadom na Holandiju, Belgiju i Francusku • Nemci su zaobišli francusku Mažino-liniju i preko Belgije prodrli u Francusku • Holandija je nakon teškog bombardovanja Roterdama odmah kapitulirala, a ubrzo i Belgija

10. Vinston Čerčil (1874-1965) • Novu vladu u Britaniji je tada formirao Vinston Čerčil, odlučni protivnik fašizma

11. U svom prvom govoru kao britanski premijer narodu je obećao samo “krv, znoj i suze.”

12. Čerčil je u Francusku uputio pojačanja, ali uprkos tome nemački tenkovi su izbili na Lamanš • Savezničke trupe bile su opkoljene u luci Denkerk • U nekoliko dana preko 300.000 britanskih i francuskih vojnika evakuisano je brodovima iz Denkerka u Englesku, jedna od najspektakularnijih akcija te vrste u istoriji

13. Evakuacija iz Denkerka

14. Osvajanje Denkerka je Nemcima omogućilo da nesmetano napreduju prema jugu Francuske • Francuska je kapitulirala 22.juna 1940.god. • Severni i zapadni deo Francuske stavljen je pod nemačku okupaciju, nekoliko luka u južnoj Francuskoj pripalo je Italiji • Ostatak Francuske kontrolisala je vlada maršala Petena, sa centrom u gradu Višiju (Višijevska Francuska), koja je saradjivala sa Nemcima • Peten je kontrolisao i francusku flotu i francuske kolonije

15. Filip Peten (1856-1951) • Proslavio se odbranom Verdena 1916.god. • Smrtna kazna posle rata preinačena je u doživotnu robiju

17. Sa kapitulacijom se nije složio general Šarl de Gol, koji je izbegao u London i stvorio pokret “Slobodna Francuska” • On je organizovao pokret otpora nemačkoj okupaciji, kojem su se priključile i brojne kolonijalne trupe

18. Šarl de Gol (1890-1970) • Bio je zagovornik modernizacije vojne doktrine, u kojoj bi prednost dobile oklopne i vazduhoplovne snage • Bio je predsednik Francuske ( 1958-1969)

19. Francuska kapitulacija, Kompjenj, 22.jun 1940

20. Nakon kapitulacije Francuske jedini protivnik Nemačke ostala je Britanija. • Hitler je planirao invaziju na Britaniju (Operacija Morski lav), ali je preduslov za invaziju bila vazdušna nadmoć, odnosno eliminacija britanskog vazduhoplovstva (Royal Air Force-RAF) • U tom cilju u leto 1940.god. Nemačka je pokrenula veliku vazdušnu ofanzivu na Britaniju, poznata kao “Bitka za Britaniju”

21. Britanski lovački avion Spitfajer

22. Nakon nekoliko meseci teških borbi Britanci su primorali Hitlera da odustane od invazije • Pobedu u ovoj bici Britanci su dugovali kvalitetu svojih pilota i lovačke avijacije, ali i upotrebi radara • Juna 1940.god. italijanske trupe su napale Britance u severnoj Africi, ali su pretrpeli težak poraz, pa je Hitler početkom 1941.god. poslao “Afrički korpus” na čelu sa generalom Ervinom Romelom • Cilj zajedničke nemačko-italijanske ofanzive bio je potiskivanje Britanaca i zauzimanje Sueckog kanala

23. Ervin Romel (1891-1944) • Poznat kao “pustinjska lisica”