Praca magisterska wykonana w Katedrze i Zakładzie Chemii Analitycznej

1. Iwona Szczudrawa Właściwości antyoksydacyjne in vitroi całkowita zawartość związków fenolowych w ekstraktach wybranych roślin leczniczych Praca magisterska wykonana w Katedrze i Zakładzie Chemii Analitycznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Promotor pracy: Prof. dr hab. Marek Wesołowski

2. CEL PRACY • oznaczenie całkowitej zawartości związków fenolowych w ekstraktach wodnych 87 próbek ziół i przypraw pochodzących z roślin należących do trzech rodzin: Jasnotowate, Selerowate, Astrowate, • ocena właściwości antyoksydacyjnych, • identyfikacja gatunków o wysokiej zawartości związków fenolowych oraz aktywności antyoksydacyjnej, • potwierdzenie, że związki fenolowe są odpowiedzialne za właściwości przeciwutleniające roślin, • zróżnicowanie badanych próbek pod względem aktywności antyoksydacyjnej oraz zawartości związków fenolowych.

3. ANALIZOWANY MATERIAŁ • 87 PRÓBEK 39 ZIÓŁ 47 PRZYPRAW Próbki zakupione w sklepach spożywczych i zielarskich na terenie Trójmiasta pochodziły od 11 znanych producentów: Kamis, Kotanyi, Kawon, Dary Natury, Herbapol, Flos, Prymat, Galeo, Cykoria, Appetita, Sigal. Większość analizowanych próbek pochodziła z Polski. Wśród badanych próbek znalazły się też pochodzące z Maroko, Turcji, Iranu, Egiptu i Niemiec.

4. PRZYGOTOWANIE MATERIAŁU DO BADAŃ • homogenizacja (mielenie) • przygotowanie próbek do ekstrakcji • ogrzewanie na łaźni wodnej do wrzenia przez 1h ZIOŁA I PRZYPRAWY EKSTRAKTY WODNE

5. OZNACZENIE CAŁKOWITEJ ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW FENOLOWYCH • przygotowanie rozcieńczeń ekstraktów wodnych, dla których mierzone wartości absorbancji mieszczą się w zakresie krzywej wzorcowej • przygotowanie badanej próbki z odczynnikiem Folina-Ciocalteu • inkubacja w czasie 30 min w ciemnym miejscu • pomiar spektrofotometryczny przy długości fali 760 nm • przedstawienie wyników w mg GA/g s.m.

6. OZNACZANIE AKTYWNOŚCI ANTYOKSYDACYJNEJ • METODA DPPH • przygotowanie badanej próbki z metanolowym roztworem DPPH • inkubacja w ciemnym miejscu w czasie 10 min • pomiar spektrofotometryczny przy długości fali 517 nm • zdolność antyoksydantów zawartych w próbce do zmiatania wolnych rodników wyrażono przez % inhibicji rodnika DPPH

7. OZNACZANIE AKTYWNOŚCI ANTYOKSYDACYJNEJ • METODA FRAP • przygotowanie badanej próbki ze świeżo przygotowanym roztworem FRAP • inkubacja w czasie 10 min na łaźni wodnej w temp. 37°C • pomiar absorbancji przy długości fali 593 nm • zdolność próbek materiału roślinnego do redukowania jonów żelaza wyrażono w mmol Fe2+/g s.m.

8. WYNIKI – CAŁKOWITA ZAWARTOŚĆ ZWIĄZKÓW FENOLOWYCH Najbogatsze w związki fenolowe - zioła i przyprawy pochodzące z gatunków roślin należących do rodziny Jasnotowatych: liść melisy, ziele lebiodki, liść mięty pieprzowej, oregano oraz majeranek. Najniższa zawartość związków fenolowych - gatunki roślin z rodziny Selerowatych: korzeń lubczyku, korzeń arcydzięgla, kminek.

9. WYNIKI – CAŁKOWITA AKTYWNOŚĆ ANTYOKSYDACYJNA (DPPH) Najwyższe wartości TAC - zioła i przyprawy pochodzące z roślin należących do rodziny Jasnotowatych: liść melisy, ziele lebiodki, liść mięty pieprzowej, oregano, majeranek, hyzop, tymianek. Najniższe wartości TAC - próbki pozyskane z roślin należących do rodziny Selerowatych: korzeń lubczyku, korzeń arcydzięgla, owoc kminku, kminek, lubczyk.

10. WYNIKI – CAŁKOWITA AKTYWNOŚĆ ANTYOKSYDACYJNA (FRAP) Zioła i przyprawy o najwyżej aktywności antyoksydacyjnej pochodziły z roślin należących do rodziny Jasnotowatych: liść melisy, ziele lebiodki, liść mięty pieprzowej, tymianek, oregano. Najniższą aktywność przeciwutleniającą stwierdzono w ekstraktach przyprawy- kminku, pochodzącej z Kminku zwyczajnego z rodziny Selerowatych.

11. ANALIZA GŁÓWNYCH SKŁADOWYCH • (PCA) • p Cel: zróżnicowanie badanych próbek pod względem aktywności antyoksydacyjnej i zawartości związków fenolowych Skupienie I: próbki z gatunków roślin z rodziny Selerowatych Skupienie II: próbki z gatunków roślin z rodziny Jasnotowatych

12. KORELACJA POMIĘDZY WARTOŚCIAMI TACDPPH i TACFRAP Silna zależność pomiędzy zdolnością antyoksydantów obecnych w materiale roślinnym do inhibicji aktywności rodnika DPPH (zmiatania wolnych rodników) oraz redukcji jonów Fe(III).

13. Zależność pomiędzy wartościami TACDPPH i TPC Zależność pomiędzy wartościami TACFRAP i TPC

14. WNIOSKI • zioła i przyprawy pochodzące z gatunków roślin należących do rodziny Jasnotowatych są najbogatsze w związki fenolowe oraz wykazują wysoką aktywność antyoksydacyjną, podczas gdy rodzinę Selerowatych cechuje niska aktywność przeciwutleniająca oraz niska zawartość związków fenolowych, • istnieje silna korelacja pomiędzy całkowitą aktywnością przeciwutleniającą i zawartością związków fenolowych w wyciągach z badanych przypraw i ziół, co potwierdza fakt, iż związki fenolowe mają istotny udział we właściwościach antyoksydacyjnych roślin, • związki aktywne obecne w wyciągach ziół i przypraw są zdolne do zmiatania wolnych rodników oraz redukcji jonów Fe3+, • gatunek rośliny ma istotny wpływ na wartości TPC oraz TACDPPH iTACFRAP .

15. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ