TRAFIKIMI I QENIEVE NJEREZORE Cfare eshte trafikimi I qenieve njerezore?

1. TRAFIKIMI I QENIEVE NJEREZORECfare eshte trafikimi I qenieve njerezore? Trafikimi eshte : rekrutim, transportim, transferim, strehim ose fshehje e personit duke perdorur kanosjen, perdorimin e forces ose nepermjet formave te tjera te detyrimit, si rrembimit, mashtrimit, me abuzim te fuqise dhe pozicionit te dobet ose te marrjes, ose pranimit te pageses te te ardhurave apo te mirave ose marrjen e pelqimit te personit I cili ka kontroll mbi nje person tjeter per qellime shfrytezimi.

2. Trafiku I qenieve njerezore permban ne vetvete tre lloje trafiqesh. 1.Transporti I paligjshem I refugjateve dhe emigranteve, perfshin te gjithe ata persona qe udhetojne ilegalisht nga nje shtet ne shtetet e tjera per mbrojtje dhe azil, per nevoja ekonomike, punesim, bashkim familjar, probleme shendetesore etj. 2. Trafiku I femrave, perfshihen te gjitha vajzat dhe grate qe rekrutohen per shfrytezim prostitucioni. Ndryshe nga trafiku I emigranteve te paligjshem qe perfundon me mberritjen ne destinacion, trafiku I femrave fillon ketu dhe shfrytezimi I tyre mund te vazhdoje me vite. 3. Trafiku I femijeve, perfshin femijet te cilet trafikohen per tu perdorur si lypesa, hajdute xhepash, per abuzime seksuale, transplant organesh etj. Disa nga keta femije , sidomos vajzat shiten me vone te trafikantet e femrave per shfrytezim prostitucioni.

3. SHKAQET E TRAFIKIMIT Shkaqet e trafikimit jane te ndryshme dhe te shumellojshme por ato qe ndikojne drejtperdrejt ne trafikun e qenieve njerezore jane : 1. Faktoret ekonomike ( ekonomi e shkaterruar, papunesi e madhe etj) 2. Faktoret sociale ( martesat e pamenduara, divorcet, dhuna ne familje, mungesa e perspektives per te ardhmen, papunesi etj ) 3. Faktoret politike ( mungese e stabilitetit politik, trazirat civile, lidhja e politikes me krimin e organizuar etj )

4. Format e perdorura nga trafikantet per ti detyruar femrat per trafikim e per te ushtruar prostitucionin jane Mashtrimet per tu martuar dhe per te jetuar jashte shtetit Mashtrimet per sigurim pune e kushte jetese jashte shtetit Mashtrimet duke perdorur femra ndermjetese e me pagese Rrembimet e perdhunimet si dhe kercenimet per jeten e familjen e saj Blerjet e femrave nga pjesetare te familjeve te tyre Kompromentimet me anen e dhuratave, parave e duke krijuar detyrime te tjera materiale. MENYRAT E REKRUTIMIT

5. PROFILET E TRAFIKANTEVE Ekzistojne disa tipe trafikantesh qe mund te klasifikohen • Anetare te grupeve kriminale te organizuara ( jane te perfshire disa lloj aktivitetesh kriminale, si trafikimi dhe kontrabanda e mallrave, si dhe marrin perfitime prej shfrytezimit seksual te grave dhe vajzave te trafikuara qe shpesh ushtrohet ne baret apo mjediset qe jane prone e tyre) • Protektoret dhe / ose persona lokale ( njerez te aferm te viktimave, te njohur, fqinje, miq, te dashur, te fejuar ose gra te trafikuara me pare por qe kane filluar te bashkepunojne me kriminelet si ndermjetes ne vendin ku ato jetojne). Kurse per femijet mund te jene dhe vete pjestaret e familjes ose te afermit e tyre. 3. Biznesmene, punonjes policie dhe politikane ( te cilet bashkepunojne me krimin e organizuar dhe marrin perfitime nga trafikimi)

6. DHUNA E USHTRUAR NDAJ VIKTIMAVE TE TRAFIKUT 1. Dhune fizike 2. Dhune psikologjike 3. Dhune seksuale 4. Dhune ekonomike

7. Reagimet fizike • Djersitje • Zbehje • Takikardi ( rrahje te shpeshta te zemres ) • Presion I rritur I gjakut • Dhimbje koke • Ethe • Te fiket • Marrje mendsh • Ankth, stres • Tension muskular • Shqetesim • Ndryshime ne regjimin e gjumit apo ushqimit • Me te prekshem nga semundjet ( sistem imunitar I dobesuar ) • Mbiperdorim I alkolit ose drogerave dhe /ose mbingrenie • Nivele te rritura te adrenalines • Hipereksitim simpatik ( sulm ose ikje)

8. Reagimet psikologjike - Shokim dhe frike - Disorientim dhe konfuzion konjitiv - Irritueshmeri, mungese qetesie - Shqetesim apo ripertypje: mendime intrusive te traumes - Makthe dhe flash – back te ngjarje - Perpjekje per te shmangur cdo gje telidhur me traumen - Minimizimi I eksperiences - Nje tendence per te izoluar veten apo ndjenja deatashimi - Veshtiresi per te besuar dhe /ose ndjenja tradhetie - Panik dhe humbje kontrolli - Pakesim I interesit ne aktivitetet e perditeshme - Humbje e ndjenjes se rregullit dhe drejtesise ne bote - Frike per te ardhmen

9. Ndryshimet me te dukshme ne sferen afektive, te te menduarit, te sjelljes dhe asaj somatike jane • Ndryshime te humorit ( jane te trishtuar dhe te pashprese) • Mungese interesi dhe gezimi (ankohen se nuk kane motive per te jetuar, se gjithcka eshte pavlere) • Ankth, vetefajesim si dhe vetevleresim i ulur • Mendime negative • Mendime per vetevrasje • Terheqje nga jeta sociale • Pakesim i dukshem i deshires ( per tu marre me pune, neglizhim i detyrave, rezultate te ulta, tentative per vetevrasje ) • Shqetesim psikomotor ( paaftesi per te qendruar ulur, ferkimi shpeshte i duarve etj ) • Prapambetje psikomotore ( e folur e ngadalte, zeri i ulur, fjalor i varfer, duan kohe te pergjigjen)

10. Renie e deshires per te kryer marredhenie seksuale • Prishje e gjumit ( i ze gjumi me veshtiresi ose gjumi mund te prishet heret ne mengjes ose gjate nates. • Renia ose shtimi ne peshe per shkak te ndryshimit te oreksit • Ankesa te vazhdueshme per shqetesime somatike ( kapsllek, ankesa per dhimbje ne pjese te ndryshme te trupit)

11. Ndalimi me ligji i trafikimit te qenieve njerezore si nje e drejte themeloreKarta Europiane e te Drejtave te Njeriut • Ndalimi me ligj i trafikimit te qenieve njerezore eshte perfshire ne Karten e te Drejtave Themelore te Bashkimit Europian ( neni 5, paragrafi 3 ) menjehere pas ndalimit me ligj te skllaverise dhe roberise ( neni 5, paragrafi 1) dhe ndalimit me ligj te punes se detyruar ( neni 5, paragrafi 2). Ndalimi me ligj i percaktuar ne kete paragraf eshte absolut dhe pa kushte: “ trafikimi i qenieve njerezore ndalohet me ligj” • Ne 3 maj 2005 Keshilli i Europes miratoi Konventen Europiane Kunder Trafikimit te Qenieve Njerezore, nje dokument ligjor detyrues per te gjitha vendet anetare te tij. - Konventa Europiane Kunder Trafikimit te Qenieve Njerezore trajton te gjitha format e trafikimit ( si ato kombetare, transnacionale, te lidhura ose jo me krimin e organizuar, ne te perfshihen gjithashtu te gjithe personat e trafikuar, te rritur, te rinj dhe minorene).

12. Kuadri ligjor Shqiptar Kodi penal shqiptar parashikon sanksione “ per vepra penale” qe lidhen ne menyre te drejteperdrejte ose terthorazi me trafikimin e njerezve, femrave dhe femijeve. Ketu perfshihen vepra penale si: • Kalim I paligjshem I kufirit • Shfrytezimi, financimi dhe dhenia me qera e lokaleve per prostitucion • Rrembimi I personave ose I femijeve • Rrezikim I jetes se personave shoqeruar me vuajtje te renda fizike ose psikologjike • Rrahje , marredhenie seksuale me dhune • Vjedhjen e dokumentave te identifikimit ose fallsifikimin e tyre si pashaporta, viza etj. Per veprat penale te mesiperme dhe te tjera ligji parashikon denime te renda nga 5-20 vjet burg si dhe gjoba nga 2- 10 milion leke. Denimi eshte burgim I perjetshem ne rastet kur trafikimi shoqerohet me: • perdorim te dhunes fizike apo psikologjike • kur viktimes I shkaktohen demtime te renda te shendetit • kur shkaktohet vdekja e viktimes se trafikut