Concurrentie, Complementariteit en Buitenlandse Investeringen

1. Concurrentie, Complementariteit en Buitenlandse Investeringen Martijn J. Burger

2. Buitenlandse Investeringen in Europa • Buitenlandse investeringen, d.w.z. aantrekken van multinationals, is belangrijk voor stedelijke en regionale ontwikkeling. • Buitenlandse investeringen zorgen niet alleen voor nieuwe werkgelegenheid, maar geven ook toegang tot technologieën en kennis uit andere regio’s in de wereld. • Hiermee onderscheiden buitenlandse investeringen zich van binnenlandse investeringen.

3. Buitenlandse Investeringen in Europa Totaal Hoofdkantoren Bron: Van Oort, Burger & E&Y (2010)

4. Buitenlandse Investeringen in Europa • Overheden concurreren nationaal en internationaal om buitenlandse investeringen. • Overheden moeten daarom werken aan hun concurrentiekracht om investeringen aan te trekken en multinationals binnen hun stad en regio te houden. • Groeiende invloed concurrentiekracht in lokaal en regionaal ontwikkelingsbeleid: • Opkomst city-marketing • Grote hoeveelheid ranglijsten • Onduidelijk wie met wie concurreert.

5. Stedelijke en Regionale Concurrentie • Niet alle regio’s (steden) zijn even geschikt voor alle economische activiteiten. • Niet alle regio’s concurreren daarom met elkaar om buitenlandse investeringen gezien ze actief zijn in andere segmenten. • Voor een regio is het belangrijk te weten met welke andere regio’s zij concurreert, in welke segmenten. • Verbeteren concurrentiekracht • Acquisitiestrategie buitenlandse investeringen • Voor een regio is het tevens belangrijk te weten met welke andere regio’s zij complementair is.

6. Regionale Concurrentie op de Markt voor Buitenlandse Investeringen Markt voor buitenlandse investeringen is op te delen in segmenten. Segment: Functie x Sector x Herkomstregio Regionale concurrentie: Mate waarin regio’s investeringen ontvangen in dezelfde segmenten gewogen met hoe belangrijk deze investeringen voor de desbetreffende regio’s zijn.

7. Data • fDI Markets Investment Monitor van de Financial Times • Monitor directe buitenlandse greenfield investeringen voor periode 2003-2011. • Nieuwe projecten, expansies en herlocaties in 273 Europese regio’s in 29 landen. • Informatie over: • Locatie (Europese NUTS-2 regio) • Herkomstregio • Sector (procesindustrie, zakelijke diensten, financiële diensten, etc.) • Functie (hoofdkantoor, productiefaciliteit, verkoop- en marketingkantoor, transportcentrum, etc.) • Vraag: welke regio’s concurreren met elkaar om buitenlandse investeringen.

8. Verschillen tussen Regio’s en Concurrentie Bron: Burger, Van der Knaap & Wall (2011)

9. Belangrijkste Concurrenten Zuid-Holland: Amsterdam Antwerpen Barcelona Düsseldorf Hamburg Keulen Lyon Milaan Bron: Burger, Van der Knaap & Wall (2011)

10. Verhouding tot Concurrenten Petrochemie, Transportdiensten en Logistiek Door te bekijken hoe Zuid-Holland zich verhoudt tot haar concurrenten m.b.t. belangrijkste locatiefactoren kan inzicht gegeven worden in welke factoren verbetert moeten worden om concurrentiepositie te verbeteren. Bron: Burger & Wall (2012)

11. Implicaties • De relatie tussen regio’s is dus niet per definitie competitief. • Krachtenbundeling en samenwerking met andere regio’s is gewenst om te concurreren met grote Europese regio’s buiten Nederland. • Samenwerking tussen steden is aanwezig en intensiveert, maar er is nog veel te winnen voor het stedelijk netwerk. • Waarschuwing: een situatie van coöptitie.

12. Implicaties • Lokaal acquisitiebeleid zal zich niet alleen moeten richten op aantrekkelijke segmenten, maar vooral moeten richten op segmenten waarin de stad of regio een concurrentievoordeel heeft. • Acquisitiebeleid dat zich richt op het aantrekken van specifieke segmenten heeft een groter succeskans. • Kans dat multinationals die moeilijk in de regio kunnen worden ingebed (input-output relaties, lokale arbeidsmarkten) is nihil. • Kans dat multinations die moeilijk in de regio kunnen worden ingebed op den duur uit de regio verdwijnen is groot.

13. Implicaties Bron: Young, Hood and Wilson (1994)

14. Implicaties • Investeringen zijn niet per definite een katalysator voor economische groei. • Men kan het beste investeringen aantrekken die de economische structuur van de regio versterken. • Buitenlandse investeringen zijn goed wanneer er een minimum hoeveelheid absorptive capacity in de vorm van menselijk kapitaal in een regio aanwezig is. • Deze absorptive capacity is sector- en functie-specifiek. • Aantrekken van economische activiteiten die gerelateerd zijn aan de kennis die aanwezig is in een stad (Neffke, 2011). • Rotterdam vs. Amsterdam

15. Skills aanwezig in Amsterdam en Rotterdam