“ Σύγκλιση Υπηρεσιών και Δικτύων: Μία Τεχνοοικονομική Ανάλυση ”

1. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ “Σύγκλιση Υπηρεσιών και Δικτύων: Μία Τεχνοοικονομική Ανάλυση” Δρ. Δημήτρης Κατσιάνης, Θ. Ροκκάς, Λεκτ. Δ. ΒαρουτάςκαιΚαθ. Θ. Σφηκόπουλος Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Τομέας Επικοινωνιών και Επεξεργασίας Σήματος 9o GREEK ICT FORUM Business Telecoms and ICT Management Αθήνα29-30Οκτ 2007

2. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Η Ανάγκη για Μελέτη και Τεχνοοικονομική Ανάλυση Αγορά Ζήτηση Προθυμία πληρωμής Συμπεριφορά πελάτη Τεχνολογία Στρατηγική Που? Πότε? Πώς? Ποικιλία Διαθεσιμότητα Ενοποίηση υπηρεσιών

3. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Οι Τεχνολογίες .... LEO Globalstar Teledesic Skybridge MEO ATM IP Skystation GEO Iridium SDH HALO Odyssey Astrolink GSM DECT APON UMTS/UTRA FTTC MMDS MBS DCS1800 FTTN BPON FTTB MVDS LMDS PON Powerline modems FTTH FSAN HDSL ADSL HFC IDSL HDSL Cable modem SDSL IMUX CDSL ISDN VDSL The market Existing networks Broadband access Operator’s plans

4. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Digital Satellite Subscriber Systems Line Fibre in the loop Hybrid Wireless Fibre Cellular Coax Systems Υπάρχει μεγάλη ποικιλία από εναλλακτικές λύσεις για interactive broadband access

5. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Large business Full Service Access Network DSL Residential and business  2 Mbit/s LAP UMTS base Gateway ISDN PSTN ATM IP GSM NMT UMTS To SN Fibernode LMDS base BAP Fibre LAP Res./SME 2- 26 Mbit/s DP DSL

6. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Μεθοδολογία Τεχνοοικονομικής Αποτίμησης

7. Για την υλοποίηση της παρακάτω μεθοδολογίας καθώς και πολλών εκ των μελετών περίπτωσηςσυνεργαστήκαμε με Ευρωπαίους Παρόχους και Κατασκευαστές: Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ division of Deutsche Telekom

8. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Περιγραφή Σεναρίου Νομοθεσία, Υπηρεσίες, Ανταγωνισμός, Τεχνολογία Καθορισμός Πλαισίου Μεθοδολογίες Επιλογή Επενδυτικού Έργου και εργαλεία Ορισμός/ Επιλογή Αγορά, Στρατηγική,Τεχνολογία(ες) Κοστολογικό Μοντέλο Μοντέλο Ανάλυσης Κινδύνων Μοντέλο Αγοράς Καθορισμός Μοντέλου Αξιολόγηση Μεθοδολογιών, Διαστασιοποίηση Υποδομών Δικτύου και Μοντέλων Εφαρμογή σε Μελέτη Περίπτωσης Έσοδα Επενδύσεις και Ταμειακές Ροές Λειτουργικά Έξοδα Κατευθυντήριες Γραμμές Δείκτες Έργου + Ανάλυσης

9. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Components Database Operators Suppliers Year n Year 1 . . . Year 2 Standardization body Revenues Revenues Revenues Revenues Operators Investments Investments Investments Investments Cost Evolution Other Architectures Cash Flows Cash Flows Cash Flows Cash Flows Geometrical Model Decision Index calculation (NPV, IRR, Payback period) OA&M Class Profits Profits Profits Profits Production Volume Services User inputs Financial Model Market Size Tariffs Surveys Policy Μεθοδολογία για Τεχνοοικονομική αποτίμηση (TONIC-EcoSYS)

10. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Βήματα Μεθόδου • Καθορισμός σεναρίου υπηρεσιών • Καθορισμός σεναρίου δικτυακής αρχιτεκτονικής. • Εκτέλεση των απαιτούμενων προσομοιώσεων του μοντέλου-Αποτελέσματα • Ανάλυση Ευαισθησίας & Κινδύνων • Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και εξαγωγή συμπερασμάτων και κατευθυντήριων γραμμών.

11. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Μελέτη Περίπτωσης Fixed Mobile Convergence

12. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Στόχοι • Η μελέτη της σύγκλισης υπηρεσιών που προσφέρονται από δίκτυα κινητής ή σταθερής πρόσβασης (fixed-mobile convergence - FMC • Η ανάπτυξη των σεναρίων μετάπτωσης για διαφορετικούς παίκτες στην ενοποιημένη αγοράς • Η απόκτηση γνώσεων που μπορούν να βοηθήσουν τις εκάστοτε ρυθμιστικές αρχές να λάβουν αποφάσεις

13. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Προσέγγιση • Ορισμός των όρων που συμπεριλαμβάνονται στην έννοια της σύγκλισης(FMC) • Εντοπισμός των κύριων «παικτών» σε αυτή την αγορά • Εντοπισμός των κύριων συνιστωσών σε τεχνικό και οικονομικό επίπεδο που επηρεάζουν αυτούς τους παίκτες. • Ποσοτικοποίηση αποτελεσμάτων για τα σενάρια που θα μελετηθούν • Επιλεγμένη Μελέτη Περίπτωσης που θα αναλυθεί Ενοποιημένος πάροχος σε μία μεγάλη χώρα της Δυτικής Ευρώπης

14. Ορίζουμε ως Σύγκλιση Δικτύων τη χρησιμοποίηση της ίδιας υποδομής από έναν πάροχο κινητής και σταθερής πρόσβασης μέσα σ' ένα δίκτυο βασισμένο σε IP υποστηρίζοντας ετερογενή περιβάλλοντα Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Σύγκλιση Δικτύων

15. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Πλαίσιο Σύγκλισης

16. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Λειτουργικό Μοντέλο Next Generation Networks (NGN) ITU-T Y.2011

17. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Aggregators/ Brokers Content providers (TV, newspapers, radio...9) Service platform providers (HP, IBM, Cisco,.) Call control providers Regulators (IMS, IN, TAS...) Core network providers NO, MVNO Access providers Fixed, mobile, Wi-Fi Terminal providers Telecom (Ericsson, Nokia, Motorola…) SW providers Παίκτες και που επηρεάζονται

18. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Υποψήφιοι να παρέχουν τις υπηρεσίες - Τρόποι • Πάροχοι Σταθερής Πρόσβασης (Fixed-only operator) • Μπορεί να γίνουν ιδεατοί πάροχοι (MVNO - Mobile Virtual Network Operator) μέ ή χωρίς κύριο δίκτυο κινητής • ή να αναπτύξουν δικό τους Wi-Fi/WiMAX δίκτυο • Πάροχοι Κινητής (mobile operator) • Συνδυάζοντας τις υπηρεσίες κινητής με σταθερής (και ευρυζωνικές), καταλήγοντας να είναι FVNO (Fixed Virtual network operator) μέσω ενοικίασης και πώλησης σταθερής πρόσβασης (LLU, ή ακόμη διαθέτοντας χωρητικότητα σε επίπεδο interconnection) • Παρέχοντας ευρυζωνική πρόσβαση σε οικιακούς χρήστες μέσω δικού τους ασύρματου δικτύου ενσωματώνοντας το υπάρχον κορμού (επιπλεόν και μέσω WiMAX) • Και οι δύο ανωτέρω περιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν και επενδύσεις σε Wi-Fi hot spot για αύξηση της κάλυψης • Ενοποιημένος Πάροχος κινητής και σταθερής πρόσβασης • Μετατόπιση IP υπηρεσιών και πλατφόρμων, σύγκλιση συστημάτων επιχειρηματικής και λειτουργικής υποστήριξης, Μάρκετινγκ κλπ. • Πάροχοι χωρίς υποδομές κορμού ή πρόσβασης • Ιδεατοί Πάροχοι Σταθερής ή Κινητής Πρόσβασης (Fixed + mobile virtual network operators) • 3rd party πάροχοι υπηρεσιών (Google, Skype, Microsoft, Yahoo, MSN…) • Service platform providers • IBM, Microsoft, Cisco, HP…

19. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Σχέσεις μεταξύ υπηρεσιών και προϊόντων

20. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Ενοποιημένος Πάροχος (Περιγραφή) • Ο πάροχος κατέχει δίκτυο τρίτης γενιάς και σταθερής πρόσβασης • Γιατί επιλέγει FMC; • Μειώνει τις Συνολικές Λειτουργικές δαπάνες(OPEX) • Διατηρεί τους υπάρχοντες πελάτεςRetain the existing customers • Διατηρεί τα έσοδα στα τωρινά του επίπεδα • Σύγκλιση μέσω IMS (IP Multimedia Subsystem)συστημάτων (από τις αρχές του 2007) Τελικό Δίκτυο ->(all IP network) • Υπολογίζουμε τη Διαφορά ΔΕΛΤΑ (Delta) ανάμενα στα σενάρια όπου γίνεται ή όχι ενοποίηση • Χώρες τύπου Δυτικής Ευρώπης (Μέσος όρος Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας και Ην. Βασιλείου) Χαρακτηριστικά Χωρών

21. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Πιθανές Ομάδες Υπηρεσιών

22. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Κατηγορίες OPEX • Συσχετιζόμενα με • Δίκτυο: (network operation, OSS operation, maintenance and repair of the network elements, equipment and software licences, rental of network resources, costs for site rental and electricity) • Μάρκετινγκ και πωλήσεις: (sales and marketing, customer acquisition and subsidization) • Εξυπηρέτηση Πελατών: (customer care, charging, billing, call center) • Ανάπτυξη Εφαρμογών – Πληροφοριακά: (IT, support and service development related elements, service management, design and development of new services, Business IT, management support, costs regarding to purchasing licenses for content delivery) • Διασύνδεση και κόστη περιαγωγής: (termination fees for calling or completing a call or a session originated or terminated in another network)

23. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ CAPEX - OPEX Breakdown Σχεδόν 60% του κόστους αφορά τα δομικά στοιχεία CSC (Call Session Controller ) και MGW (Media Gateway controller) του IMS, ενώ η εγκατάσταση του αγγίζει το 20% του συνολικού κόστους Τα μεγαλύτερα κόστη εντοπίζονται στις κατηγορίες Marketing & sales (33%) και Network (26%)

24. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Ανάλυση Λειτουργικών Δαπανών ανά έτος (OPEX) Μείωση του συνολικού κόστους OPEX σε σύγκριση με την περίπτωση όπου ο πάροχος δεν επιλέγει να μπει στην αγορά των συγκλινουσών υπηρεσιών (Αρνητικές τιμές). Delta OPEX = New (FMC) OPEX – Old OPEX Μεγαλύτερες Λειτουργικές Δαπάνες τα πρώτα έτη της ενοποίησης – σύγκλισης

25. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Οικονομικά Αποτελέσματα • Υπολογίζεται η διαφορά μεταξύ των περιπτώσεων (FMC)και (not FMC) • Αυξημένο OPEX τα πρώτα χρόνια αλλά το κέρδος είναι κοντά στα 700 M€ το 2014 (περίπου 7% του συνολικού ετήσιου OPEX του παρόχου) • Μικρή πτώση των εσόδων καθώς η ενοποίηση υπηρεσιών μειώνει την τελική τιμή του προϊόντος • Απουσία από την αγορά του FMC θα μειώσει το μερίδιο αγοράς του παρόχου και θα υποβιβάσει τα πιθανά κέρδη Delta Revenues = New Number of FMC subscribers * (New ARPU – Old ARPU) Delta OPEX = New OPEX – Old OPEX Investments = Investments IMS

26. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Συμπεράσματα - Περίληψη • Κάθε πάροχος πρέπει να λάβει τις αποφάσεις του βασισμένος στα ειδικά χαρακτηριστικά του. Δεν θα υπάρξει συγκεκριμένη στρατηγική για την πορεία προς τη σύγκλιση που να ταιριάζει σε όλους τους παίκτες. • Ένας ενοποιημένος πάροχος (σταθερής και κινητής) θα έχει μεγαλύτερα κίνητρα να ξεκινήσει την σύγκλιση από τους αυτόνομους παρόχους. • Η προσφορά υπηρεσιών μέσα από αυτή τη λογική θα διατηρήσει τα μερίδια αγοράς και πολύ πιθανά θα τα αυξήσει ώστε τα προβλεπόμενα έσοδα να διατηρηθούν τουλάχιστον στα σημερινά επίπεδα. • Οι πάροχοι θα έχουν αυξημένες λειτουργικές δαπάνες τα πρώτα έτη αλλά θα έχουν σημαντικές μειώσεις μετά τα 3 πρώτα έτη της εφαρμογής. • Εάν ένας πάροχος δεν επενδύσει σε προϊόντα FMC θα απολέσει μερίδιο αγοράς και φυσικά τελικά και έσοδα. • Για έναν πάροχο που διατηρεί σε λειτουργία δύο δίκτυα θα αποτελέσει μακροπρόθεσμα, λύση για τη μείωση των λειτουργικών του δαπανών, ενώ το μερίδιο αγοράς του θα διατηρηθεί δίνοντας προοπτική διατήρησης και των σημερινών του εσόδων.

27. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Time for Questions & AnswersD.Katsianis@di.uoa.gr

28. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Ανάλυση Κινδύνων Εξετάζονται οι παράγοντες με τη μεγαλύτερη επίδραση • Π.χ. Μηνιαία χρέωση • Π.χ. Μέγιστη διείσδυση • ....

29. Τμ. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών - ΕΚΠΑ Ανάλυση Κινδύνων - NPV