Unia Europejska Fundusz Spójności

1. Unia Europejska Fundusz Spójności Przygotowanie wniosków z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i odpadowej do Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Magdalena Chłopek 1 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

2. Plan prezentacji Unia Europejska Fundusz Spójności Etapy przygotowania wniosku o dofinansowanie: • wybór właściwego programu operacyjnego • szczegółowa analiza dokumentów programowych obowiązujących dla danego programu, • wykonanie Studium Wykonalności • weryfikacja dokumentacji OOŚ (omówienie wytycznych …) • wypełnienie wniosku o dofinansowanie 2 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

3. Wybór właściwego programu operacyjnego Unia Europejska Fundusz Spójności Gospodarka wodno-ściekowa: • POIiŚ – aglomeracje powyżej 15 tys. RLM • RPO – aglomeracje od 2 tys. do 15 tys. RLM • PROW – miejscowości gmin wiejskich albo miejsko-wiejskich z wyłączeniem miast powyżej 5 tys. mieszkańców oraz z uwzględnieniem miast do 5 tys. mieszkańców gmin miejskich Gospodarka odpadowa: • POIiŚ – ZZO obsługujące min. 150 tys. odbiorców • RPO – ZZO obsługujące do 150 tys. odbiorców • PROW – j.w. 3 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

4. Szczegółowa analiza dokumentów programowych obowiązujących dla danego programu Unia Europejska Fundusz Spójności • Zatwierdzony POIiŚ, • Szczegółowy opis osi priorytetowych dla POIiŚ, • Kryteria wyboru projektów, • Zbiór wytycznych horyzontalnych i szczegółowych, • Wniosek o dofinansowanie wraz z instrukcją • REGULAMIN KONKURSU 4 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

5. Studium Wykonalności Unia Europejska Fundusz Spójności Cel: przeprowadzenie analiz dotyczących wykonalności technicznej, formalno – prawnej i finansowej projektu, służących do podjęcia decyzji o realizacji inwestycji i wielkości wsparcia z Funduszu Spójności. Wnioski i rekomendacje dla decyzji i działań, jakie powinny podjąć strony zaangażowane w projekt, muszą być wyjaśnione i przekonująco uzasadnione. Studium powinno się rozpoczynać krótkim streszczeniem pokazującym dane projektu uzupełnione wnioskami i zaleceniami, które będą następnie szczegółowo omówione i uzasadnione w dalszej części opracowania. 5 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

6. Studium Wykonalności Unia Europejska Fundusz Spójności 1. Podsumowanie danych na temat przedsięwzięcia 2. Przedstawienie i ocena stanu technicznego gospodarki wodno – ściekowej 3. Analiza i prognoza popytu 4. Analiza opcji - ustalenie zakresu rzeczowego i planu inwestycyjnego przedsięwzięcia 5. Analiza instytucjonalna - ocena obecnego systemu instytucjonalnego, analiza i wybór rozwiązań instytucjonalnych w okresie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia 6. Opis przedsięwzięcia 7. Analiza oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko 6 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

7. Studium Wykonalności Unia Europejska Fundusz Spójności 8. Plan wdrożenia przedsięwzięcia, w tym harmonogram jego realizacji 9. Plan finansowania przedsięwzięcia 10. Analiza finansowa 11. Analiza społecznych kosztów i korzyści (ocena ekonomicznej efektywności przedsięwzięcia) 12. Analiza ryzyka i analiza wrażliwości 7 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

8. Przedstawienie i ocena obecnego stanu gospodarki wodno-ściekowej Unia Europejska Fundusz Spójności Ocena jakościowa – Opis i ocena funkcjonowania systemu pod względem technicznym oraz spełnienia wymogów prawa Ocena ilościowa – Opis zapotrzebowania na usługi i ocena jego realizacji Wynik Identyfikacja problemów, określenie zapotrzebowania na usługi, określenie potrzeb, w tym inwestycyjnych i szczegółowych celów przedsięwzięcia 8 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

9. Przedstawienie obecnego stanugospodarki wodno-ściekowej Unia Europejska Fundusz Spójności Wielkość aglomeracji • % zwodociągowania • Jakość wody dostarczanej klientowi • Zużycie wody na własne potrzeby • Straty w sieci • Wiek i stan techniczny urządzeń • Opis technologii uzdatniania wody • Awaryjność systemu • % skanalizowania • Jakość ścieków oczyszczonych • Infiltracja • Wiek i stan techniczny urządzeń Opis technologii oczyszczania ścieków • Awaryjność systemu • Jakość ścieków przemysłowych zrzucanych do systemu zbiorczego • Gospodarka osadami 9 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

10. Ocena obecnego stanugospodarki wodno-ściekowej Unia Europejska Fundusz Spójności • Jakość wody uzdatnianej/dostarczanej odbiorcom spełnia/ nie spełnia wymogów prawa • Wtórne zanieczyszczenie wody w sieci • Przerwy w dostawie wody w dzielnicy X latem • Brak urządzeń pomiaru jakości ścieków • Wysokie zużycie własne / straty wody w sieci • Jakość ścieków odprowadzanych do odbiornika nie spełnia wymogów prawa • Uciążliwości zapachowe • Nieuporządkowana gospodarka osadami ściekowymi WYNIK – określenie potrzeb inwestycyjnych 10 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

11. Analiza i prognoza popytu Unia Europejska Fundusz Spójności Stan istniejący • Liczba mieszkańców aglomeracji • Wskaźnik zwodociągowania • Sprzedaż wody dla gospodarstw domowych • Jednostkowe zużycie wody • Sprzedaż wody dla przemysłu i pozostałych odbiorców • Wskaźnik skanalizowania • Ilość ścieków dostarczanych przez gospodarstwa domowe • Ilość ścieków dostarczanych przez przemysł i pozostałych dostawców Prognoza • Prognoza demograficzna • Prognoza jednostkowego zużycia • Nowe podłączenia • Rozwój przemysłu 11 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

12. Analiza opcji Unia Europejska Fundusz Spójności Cele analizy opcji • Określenie sposobu realizacji celów przedsięwzięcia przy najniższym koszcie dla całego społeczeństwa. • Analiza opcji jest decydująca dla właściwej identyfikacji zakresu inwestycji i wyboru najbardziej opłacalnego rozwiązania technicznego. • Analiza opcji powinna być wykonana na wczesnym etapie przygotowania projektu. 12 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

13. Analiza opcji Unia Europejska Fundusz Spójności Narzędzie do analizy opcji: Analiza efektywności kosztowej w oparciu o wskaźnik dynamicznego kosztu jednostkowego (ang. DGC). DGC pokazuje jaki jest koszt uzyskania jednostki efektu ekologicznego np. 10 zł za oczyszczenie 1 m³. W analizie brany jest pod uwagę koszt inwestycyjny i eksploatacyjny. Wyliczenie DGC pozwala na wybór najtańszego rozwiązania. 13 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

14. Plan inwestycyjny przedsięwzięcia Unia Europejska Fundusz Spójności 1) Inwestycje rozwojowe i modernizacyjne a) Projekt FS b) inne inwestycje rozwojowe i modernizacyjne 2) Inwestycje odtworzeniowe a) inwestycje odtworzeniowe w ramach Projektu FS b) inwestycje odtworzeniowe dotyczące innych inwestycji c) inwestycje odtworzeniowe dla istniejącego majątku (poza Projektem FS) 14 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

15. Struktura instytucjonalna Unia Europejska Fundusz Spójności Ocena obecnego systemu instytucjonalnego, w tym: • struktury własności majątku, • podmiotu odpowiedzialnego za eksploatację ww. majątku, • efektywności funkcjonowania systemu, • systemu opłat za usługi, • wdrożenia w praktyce „zasady zanieczyszczający płaci”. Analiza i wybór rozwiązań instytucjonalnych w okresie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia. Określenie formy i struktury beneficjenta projektu 15 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

16. Analiza oddziaływania na środowisko Unia Europejska Fundusz Spójności • Określenie wpływu przedsięwzięcia na środowisko (efekt ekologiczny) • Potwierdzenie zgodności z wymogami wspólnotowego i krajowego prawa ochrony środowiska • Przeprowadzenie postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, zgodnie z Ustawą Prawo ochrony środowiska i Dyrektywą 85/337/EWG (z późniejszymi zmianami) • Konsultacje społeczne • Odpowiednie udokumentowanie przeprowadzonych postępowań 16 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

17. Analiza finansowa dla obliczeniawysokości dotacji z Funduszu Spójności Unia Europejska Fundusz Spójności Metoda różnicowa, czyli projekcja finansowa wariantów: - „z realizacją przedsięwzięcia” oraz - „bez realizacji przedsięwzięcia” a następnie odjęcie wynikowych przepływów pieniężnych dla obu wariantów w celu uzyskania przepływów dla „wyodrębnionego” przedsięwzięcia Beneficjent uwzględnia: • całość planu inwestycyjnego bez rezerwy, • zmiany w kosztach działalności operacyjnej, • koryguje taryfy biorąc pod uwagę dostępność cenową czyli zdolność do płacenia za usługi. 17 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

18. Kroki obliczania dotacji UE Unia Europejska Fundusz Spójności Krok 1. Określenie wskaźnika luki finansowej R: R=(DIC-DNR)/DIC DIC – zdyskontowany koszt inwestycyjny DNR – zdyskontowany przychód netto (przychody-koszty operacyjne + wartość rezydualna) Krok 2. Określenie „kwoty decyzji” DA: DA = EC*R EC – koszt kwalifikowany Krok 3. Określenie maksymalnej dotacji UE: Dotacja UE=DA*MaxCRpa MaxCRpa – maksymalna stopa współf. dla danej osi priorytetowej 18 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

19. Analiza społecznych kosztów i korzyści Unia Europejska Fundusz Spójności Projekty o kosztach poniżej 25 mln Euro: – w przygotowanym przez stronę polską projekcie Wytycznych do przygotowania inwestycji (…) pełna analiza kosztów i korzyści społecznych została ograniczona do oceny jakościowej i ilościowej – należy wymienić i opisać wszystkie istotne środowiskowe, ekonomiczne i społeczne skutki projektu oraz (jeśli to możliwe) ująć je ilościowo (np. wielkość rocznego zmniejszenia emisji zanieczyszczeń w tonach, liczba nowych zatrudnionych) 19 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

20. Analiza ryzyka i analiza wrażliwości Unia Europejska Fundusz Spójności Jakościowa analiza ryzyka • Beneficjent powinien ocenić prawdopodobieństwo (jako niskie, średnie, wysokie) faktycznego wystąpienia danego ryzyka Przykłady zagrożeń: • 20% przekroczenie budżetu inwestycji podczas wdrażania projektu • 10% spadek popytu na usługi w ciągu 2 lat po zakończeniu realizacji projektu • 10% wzrost najbardziej decydującego kosztu eksploatacyjnego 20 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

21. Analiza ryzyka i analiza wrażliwości Unia Europejska Fundusz Spójności Ilościowa analiza wrażliwości: należy identyfikować główne czynniki ryzyka, uzasadnić, które z nich są istotne i zweryfikować wyniki analizy finansowej uwzględniając podstawowy i pesymistyczny scenariusz makroekonomiczny – Przykład: weryfikacja wyników analizy, przy: • spadku o 10% popytu na usługi przy podstawowym zestawie założeń makroekonomicznych • spadku o 10% popytu na usługi przy pesymistycznym zbiorze założeń makroekonomicznych 21 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

22. Weryfikacja dokumentacji OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych 22 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

23. Niezgodnośćprawa polskiego z przepisami dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 1. Podstawowym zarzutem KE w stosunku do polskiego prawa regulującego oceny oddziaływania na środowisko jest nieprawidłowe transponowanie pojęcia „zezwolenia na inwestycję”. Nie została zaakceptowana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach. 2. Zgodnie z art. 1 dyrektywy OOŚ za zezwolenie na inwestycję należy uważać „decyzję właściwej władzy lub władz, na podstawie której wykonawca otrzymuje prawo do wykonania przedsięwzięcia”. W polskich realiach prawnych takie przesłanki spełnia pozwolenie na budowę. Jednocześnie KE, wskazuje na konieczność przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko na możliwie najwcześniejszym etapie. W konsekwencji, wobec faktu, że polski proces inwestycyjny jest wieloetapowy należy, w razie potrzeby, przeprowadzać ww. ocenę na różnych jego etapach w celu zidentyfikowania wszelkich zagrożeń dla środowiska. 23 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

24. Niezgodnośćprawa polskiego z przepisami dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 3. Niezgodny z postanowieniami zarówno dyrektywy OOŚ, jak i dyrektywy Siedliskowej jest art. 52 ust. 1d UPoś, w myśl którego dla przedsięwzięć polegających na przebudowie drogi oraz dla dróg, dla których została już wydana decyzja o ustaleniu lokalizacji, o której mowa w art. 46 ust. 4 pkt 8 i 9 UPoś, nie przeprowadza się analizy wariantów w zakresie ich lokalizacji. 4. Zgodnie z art. 46 ust. 4a UPoś wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla niektórych przedsięwzięć następuje także przed dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonywania robót budowlanych oraz zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Takie uregulowanie nie jest zgodne z dyrektywą OOŚ, gdyż zezwolenie na realizację inwestycji musi posiadać formę decyzji administracyjnej (w szczególności musi mieć wyraźny charakter – czy udzielono czy odmówiono zezwolenia). 24 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

25. Niezgodnośćprawa polskiego z przepisami dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 5. Zgodnie z art. 1 dyrektywy OOŚ "zainteresowana społeczność" oznacza społeczeństwo, które jest lub może być dotknięte skutkami lub ma interes w procedurach podejmowania decyzji dotyczących środowiska. Do celów niniejszej definicji, organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony środowiska i spełniające wymagania przewidziane w prawie krajowym uważa się za mające interes w tym zakresie. Nieuzasadnioną barierą, w porównaniu do pozostałych przedstawicieli zainteresowanej społeczności jest wymóg zgłoszenia chęci uczestniczenia w postępowaniu OOŚ i równocześnie przedłożenia uwag lub wniosków w terminie 21 dni. Dodatkowo, niezgodne z przepisami wspólnotowymi jest ograniczanie udziału organizacji ekologicznych w postępowaniu OOŚ poprzez konieczność uzasadnienia udziału miejscem swojego działania. 25 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

26. Niezgodnośćprawa polskiego z przepisami dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 6. W ocenie KE pojęcie „informowania” zawarte w art. 6 ust. 2 dyrektywy OOŚ wymaga od państw członkowskich faktycznego i bezpośredniego przekazania społeczności przedmiotowych informacji. Zgodnie z polskimi przepisami społeczność jest jedynie informowana o umieszczeniu pewnych danych w publicznie dostępnym wykazie. Tymczasem ważne jest by miała ona możliwość bezpośredniego zapoznania się ze stosownymi informacjami, co oznacza, że wpis w publicznie dostępnym wykazie nie jest wystarczający. 7. W obecnym stanie prawnym (art. 37 UPoś) zasadą jest, że na terenach zamkniętych nie przeprowadza się postępowania OOŚ z udziałem społeczeństwa, natomiast wyjątkiem są przedsięwzięcia realizowane na takich terenach kolejowych, jeżeli informacjom o nich nie przyznano klauzuli tajności. KE uważa, że w powyższej sytuacji należy odwrócić ciężar dowodu tzn. regułą powinno być przeprowadzanie postępowań OOŚ z udziałem społeczeństwa, natomiast w przypadkach uzasadnionych celami obrony narodowej lub bezpieczeństwa państwa dopuszczalne jest wyłączenie udziału społecznego. Kwestie zostaną uregulowane w aktualnie przygotowywanych przepisach. 26 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

27. Niezgodnośćprawa polskiego z przepisami dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 8. W ocenie KE treść § 3 ust. 1 pkt 61 rozporządzenia OOŚ nieprawidłowo transponuje Aneks II pkt 10f w związku z pkt 13 dyrektywy OOŚ w zakresie w jakim wyłącza z procedury screeningu przedsięwzięcie polegające na przebudowie urządzeń przeciwpowodziowych. 9. Ponadto dodatkowo należy odnieść się do nieprawidłowej, w ocenie KE, wykładni przepisów dyrektywy OOŚ dokonywanej przez organy administracji publicznej, jak również inwestorów, w zakresie stosowania procedury screeningu, której podlegają przedsięwzięcia wymienione w Aneksie II dyrektywy OOŚ. Zastosowane w polskim rozporządzeniu OOŚ progi ilościowe (w odniesieniu do niektórych przedsięwzięć określonych w § 3 tego rozporządzenia) należy traktować jako mające charakter pomocniczy. Ewentualne występowanie znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko należy rozważyć każdorazowo i indywidualnie przy uwzględnieniu wszystkich kryteriów określonych w Aneksie III dyrektywy OOŚ (zostały transponowane do § 4 i § 5 rozporządzenia OOŚ). Progi ilościowe istniejące w obecnie obowiązującym rozporządzeniu OOŚ nie mogą być traktowane jako przesądzające o kwalifikacji przedsięwzięcia do sporządzenia raportu OOŚ. 27 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

28. Wymogi prawa wspólnotowego w zakresie postępowania OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności Należy zapewnić, że zostały uwzględnione wszystkie elementy OOŚ wymagane przez dyrektywę OOŚ, dyrektywę Siedliskową i dyrektywę Ptasią, zgodnie z wykładnią ustaloną przez właściwe orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, w szczególności: 1) czy została przeprowadzona procedura tzw. „screeningu” dla przedsięwzięć wymienionych w Aneksie II dyrektywy OOŚ przez właściwe organy administracji publicznej; 2) czy treść raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko odpowiada wymogom określonym w art. 5 ust. 3 dyrektywy OOŚ oraz w jej Aneksie IV, o ile raport OOŚ był wymagany; 3) czy planowane przedsięwzięcie zostało skonsultowane z właściwymi organami administracji publicznej – art. 6 ust. 1 dyrektywy OOŚ; 28 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

29. Wymogi prawa wspólnotowego w zakresie postępowania OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 4) czy konsultacje ze społeczeństwem zostały przeprowadzone zgodnie z art. 6 ust. 2-6 dyrektywy OOŚ, o ile były one wymagane; 5) czy przeprowadzono postępowanie OOŚ w kontekście transgranicznym, o ile było ono wymagane – art. 7 dyrektywy OOŚ; 6) czy organ wydający decyzję w sprawie przedsięwzięcia wskazał, w jaki sposób uwagi i informacje, o których mowa w ppkt 2-5 zgromadzone w toku postępowania zostały uwzględnione przy wydawaniu tej decyzji, bądź poinformował o braku uwag lub wniosków – art. 8 i 9 dyrektywy OOŚ; 7) czy wskazano, czy przedsięwzięcie może oddziaływać znacząco na gatunki i siedliska chronione w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 i czy w związku z możliwością znaczącego oddziaływania zostało przeprowadzone stosowne postępowanie zgodnie z art. 6 ust. 3 i 4 dyrektywy Siedliskowej. 29 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

30. W celu zminimalizowania ryzyk zaleca się beneficjentom Unia Europejska Fundusz Spójności • rzetelne przygotowanie danych wstępnych o planowanym przedsięwzięciu, zgodnie z art. 49 ust. 3 UPoś, które są składane razem z wnioskiem o wydanie decyzji, dla przedsięwzięć, dla których należy stwierdzić obowiązek bądź brak obowiązku sporządzenia raportu OOŚ w ramach procedury tzw. „screeningu” (przedsięwzięcia z grupy II i III); 2) dla przedsięwzięć, dla których sporządzenie raportu OOŚ jest obligatoryjne (przedsięwzięcia z grupy I), występowanie, w miarę potrzeby, z zapytaniem o zakres raportu w trybie art. 49 ust. 1 UPoś, w szczególności tam, gdzie realizacja przedsięwzięcia może wiązać się ze znaczącym oddziaływaniem na obszary Natura 2000; 30 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

31. W celu zminimalizowania ryzyk zaleca się beneficjentom Unia Europejska Fundusz Spójności 3) w przypadku, gdy raport OOŚ jest wymagany, sporządzenie go w sposób wyczerpujący, zgodnie ze wszystkimi wymogami prawa krajowego i wspólnotowego oraz wytycznymi i innymi dokumentami opracowanymi przez właściwe instytucje krajowe, w oparciu o rzetelne dane, 4) wykorzystywanie wszelkich uprawnień strony jakie przysługują im na podstawie UPoś oraz Kpa w celu zapewnienia odzwierciedlenia wszystkich wymaganych prawem elementóww decyzji określającej środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia. 31 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

32. Zalecenia związane z nieprawidłową transpozycją dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności • W celu zlikwidowania niezgodności przygotowane są przez Ministra Środowiska, niezbędne zmiany w przepisach dotyczących ochrony środowiska oraz w niektórych innych ustawach. • Niniejsze zaktualizowane Wytyczne mają za zadanie wskazać inwestorom oraz organom administracji publicznej zagrożenia płynące z częściowo nieprawidłowej transpozycji dyrektywy OOŚ. Ponadto, Wytyczne zawierają zalecenia odnośnie postępowań OOŚ, które pozwolą w okresie przejściowym w sposób maksymalny wykorzystać istniejące regulacje Prawne. UWAGA! Ze względu na specyfikę projektów realizowanych w formule „projektuj i buduj” zostanie dla nich wypracowane odrębne rozwiązanie w możliwie najkrótszym terminie. 32 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

33. Zalecenia związane z nieprawidłową transpozycją dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 3. Nowa regulacja prawna w zakresie postępowania OOŚ nie będzie już zawierała bezwzględnie obowiązującej normy, zgodnie z którą dla tego samego przedsięwzięcia postępowanie OOŚ przeprowadza się jednokrotnie. 4. W celu uwzględnienia oceny oddziaływania na środowisko w ramach wieloetapowego procesu inwestycyjnego (zgodnie z oczekiwaniami KE) zaleca się stosowanie następującego podejścia do czasu wejścia w życie nowych przepisów: 1) dla inwestycji liniowych dotyczących autostrad, innych dróg krajowych oraz linii kolejowych, dla których trzeba uzyskać decyzje wymienione w art. 46 ust. 4 pkt 8-10 UPoś należy: a) wystąpić z wnioskiem o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach przed uzyskaniem jednej z decyzji lokalizacyjnych, b) wystąpić z wnioskiem o odpowiednią decyzję lokalizacyjną zgodnie z wariantem określonym w ostatecznej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, c) wstrzymać się z wnioskiem o wydanie pozwolenia (pozwoleń) na budowę do czasu wejścia w życie nowych przepisów, które wprowadzą elementy oceny oddziaływania na środowisko do postępowania zmierzającego do wydania pozwolenia na budowę; 33 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

34. Zalecenia związane z nieprawidłową transpozycją dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 2) dla pozostałych inwestycji, w przypadku jeżeli na obszarze planowanego przedsięwzięcia: • miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego został uchwalony: a) należy wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przed uzyskaniem pozwolenia na budowę na dotychczasowych zasadach (ważne: uwzględnić analizę wariantów lokalizacyjnych), b) gdy z postępowania OOŚ wynika zasadność realizacji przedsięwzięcia w wariancie proponowanym przez inwestora i jest to wariant zgodny z ustaleniami mpzp, powinna zostać wydana decyzja ustalająca środowiskowe uwarunkowania (art. 56 ust. 1 UPoś), a kolejnym krokiem jest wystąpienie z wnioskiem o pozwolenie na budowę,. • mpzp nie został uchwalony: Zaleca się następującą sekwencję czynności: a) wystąpienie z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (ważne: uwzględnić analizę wariantów lokalizacyjnych). b) wystąpienie z wnioskiem o wydanie decyzji o wzizt po uzyskaniu ostatecznej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, dla wariantu wskazanego jako najmniej uciążliwy dla środowiska, c) posiadając ostateczne decyzje: o środowiskowych uwarunkowaniach i o wzizt wystąpienie z wnioskiem o pozwolenie na budowę w sytuacji, gdy obie ww. decyzje nie są ze sobą sprzeczne. 34 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

35. Zalecenia związane z nieprawidłową transpozycją dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 5. Wcześniejsze ustalenie lokalizacji inwestycji (przed uzyskaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach) nie może być interpretowane jako dowód „braku alternatywnych rozwiązań” w rozumieniu art. 6 ust. 4 dyrektywy Siedliskowej. 6. Pozwolenia na budowę wydane przed 28 lipca 2005 r. mogą być traktowane jako kończące proces uzyskiwania zezwolenia na inwestycję w rozumieniu dyrektywy OOŚ. Warunkiem jest, aby wszystkie kluczowe wymogi wynikające z dyrektywy OOŚ, Ptasiej i Siedliskowej zostały zachowane i właściwie udokumentowane w uzasadnieniu do decyzji lokalizacyjnej, a następnie w uzasadnieniu do pozwolenia na budowę oraz w innych niezbędnych dokumentach. UWAGA! Powyższe nie dotyczy pozwoleń na budowę wydawanych w trybie specustawy drogowej w brzmieniu sprzed 28 lipca 2005 r. – ponieważ uproszczona procedura oceny oddziaływania drogi krajowej na środowisko przed pozwoleniem na budowę, jaką przewidywała w tamtym okresie wspomniana ustawa, nie spełniała wymagań dyrektywy OOŚ. 35 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

36. Zalecenia związane z nieprawidłową transpozycją dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 7. Zaleca się, podając do publicznej wiadomości informacji o zamieszczeniu w publicznie dostępnym wykazie danych wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach: - przedstawienie w sposób wyczerpujący treści wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, - podanie informacji, że planowane przedsięwzięcie podlega postępowaniu OOŚ, - wskazanie organu właściwego do wydania decyzji kończącej postępowanie OOŚ, - wskazanie organu, od którego można uzyskać informacje na temat planowanego przedsięwzięcia, - wskazanie dokładnego miejsca i 21-dniowego terminu składania uwag i wniosków do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz do raportu OOŚ wraz ze wskazaniem organu, do którego można je składać, - przedstawienie informacji o prowadzonym postępowaniu transgranicznym, jeżeli takie jest prowadzone, - poinformowanie o możliwości (miejscu, terminie) zapoznania się z raportem OOŚ oraz wszystkimi innymi dokumentami zgromadzonymi w sprawie, - poinformowanie o charakterze decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach tj. że jest ona wiążąca w stosunku do decyzji pozostałych decyzji 36 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

37. Zalecenia związane z nieprawidłową transpozycją dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 8. Dla przedsięwzięć z I albo II grupy lub mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 (grupa III), które obecnie mogą być realizowane w oparciu o zgłoszenia budowy (wykonywania robót budowlanych/zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części) nowa ustawa wprowadzi obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę. Zaleca się wstrzymanie dokonywania zgłoszeń planowanych inwestycji do czasu wejścia w życie ww. regulacji. Dla przedsięwzięć, dla których dokonano już zgłoszenia, zaleca się wstrzymanie rozpoczęcia ich realizacji do czasu wejścia w życie nowych przepisów, które umożliwią beneficjentowi wystąpienie z wnioskiem o pozwolenia na budowę. W przypadku inwestycji już rozpoczętych należy zawiesić prowadzone roboty budowlane i wystąpić z nowym zgłoszeniem budowy, w którym należy poinformować o potrzebie nałożenie obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę w trybie art. 30 ust. 7 Prawa budowlanego. 37 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

38. Zalecenia związane z nieprawidłową transpozycją dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności Gdy przedsięwzięcie jest planowane bądź właśnie realizowane, nie należy wprowadzać do projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej zadań podlegających zgłoszeniu, jeżeli przedsięwzięcia takie znajdują się w załączniku I albo II dyrektywy OOŚ, bądź mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000. 9. W nawiązaniu do nieprawidłowej transpozycji pojęcia „zainteresowanej społeczności” zaleca się organom administracji publicznej prowadzącym postępowania OOŚ dopuszczenie organizacji ekologicznych, które wyrażą chęć udziału w postępowaniu OOŚ na jakimkolwiek jego etapie , nawet jeśli nie zgłosiły uwag lub wniosków w terminie 21 dni bądź nie uzasadniły udziału miejscem swojego działania. 38 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

39. Zalecenia związane z nieprawidłową transpozycją dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 10. Zaleca się, aby procedurą screeningu objąć również planowane prace polegające na przebudowie urządzeń przeciwpowodziowych. 11. W celu prawidłowego stosowania dyrektywy OOŚ, do czasu wejścia w życie nowych przepisów, w przypadku planowanych inwestycji, które mają być współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, a które znajdują się poniżej progów określonych w rozporządzeniu OOŚ, należy udowodnić przeprowadzenie procedury screeningu (kwalifikacji do sporządzenia raportu OOŚ). Oznacza to, że beneficjent powinien wystąpić z wnioskiem o: wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz określenie w postanowieniu o konieczności sporządzenia raportu OOŚ i jego zakresie, bądź o braku takiej konieczności. 39 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

40. Zalecenia związane z nieprawidłową transpozycją dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności Pozostałe zalecenia związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej 12. Zaleca się beneficjentom umieszczenie we wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w ramach opisu przedsięwzięcia, informacji, że wnioskodawca ubiega się o dofinansowanie przedsięwzięcia ze środków Unii Europejskiej w ramach właściwego Programu Operacyjnego. 13. Ze względu na określone ramy czasowe przeznaczone na przygotowanie i realizację projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, niezwykle istotne jest, by właściwe organy administracji publicznej prowadziły postępowanie OOŚ wnikliwie i szybko (art. 12 § 1 Kpa). 40 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

41. Zalecenia związane z nieprawidłową transpozycją dyrektywy OOŚ Unia Europejska Fundusz Spójności 14. Zgodnie z wymogami dyrektywy OOŚ, właściwe organy powinny zwracać szczególną uwagę na jakość uzasadnienia motywów danego rozstrzygnięcia i obowiązek organu odniesienia się do wszelkich aspektów zgromadzonego w sprawie materiału. 15. Zaleca się beneficjentom zwracanie szczególnej uwagi na przebieg postępowania administracyjnego i domaganie się, aby w uzasadnieniu podjętej decyzjibyło zawarte odniesienie do wszystkich uwag i wniosków zgłoszonych w związku z udziałem społeczeństwa, a także ustosunkowanie się do wszystkich stanowisk organów zaangażowanych w postępowaniu. 41 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

42. Kryteria formalne dla wniosku o dofinansowanie Unia Europejska Fundusz Spójności Wniosek sporządzono na obowiązującym formularzu. Formularz wniosku dostępny jest na stronach internetowych MRR, do których odwołanie zawiera się w ogłoszeniu o naborze wniosków. Wniosek złożony w terminie Termin składania wniosków, w przypadku projektów konkursowych podany jest w ogłoszeniu o naborze wniosków. Termin składania wniosków dla projektu indywidualnego zawarty jest w pre-umowie 42 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

43. Kryteria formalne dla wniosku o dofinansowanie Unia Europejska Fundusz Spójności Wniosek wypełniony jest w języku polskim. Zgodność okresu realizacji z okresem programowym. Kompletność wniosku • wymagana liczba egzemplarzy wniosku, • wniosek zawiera wszystkie strony, • wszystkie wymagane pola we wniosku zostały uzupełnione, • wniosek zawiera poprawne wyliczenia arytmetyczne, • wersje papierowe i elektroniczna wniosku są tożsame, • wniosek jest podpisany przez osobę upoważnioną, • wniosek opatrzony jest pieczęcią wnioskodawcy, 43 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

44. Kryteria formalne dla wniosku o dofinansowanie Unia Europejska Fundusz Spójności • Wniosek posiada komplet załączników • Zgodność z Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko oraz „Szczegółowym opisem priorytetów POIiŚ”. Aby kryterium było spełnione wszystkie poniżej określone elementy muszą zostać spełnione: • Typ/rodzaj projektu zgodny z przewidzianym w szczegółowym opisie priorytetów POIiŚ • Typ beneficjenta • Zachowanie pułapu maksymalnego poziomu dofinansowania, • Spełnienie warunku minimalnej/maksymalnej wartości projektu • Beneficjenci objęci projektem są uprawnieni do ubiegania się o przyznanie dofinansowania w zakresie określonym we wniosku 44 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

45. Kryteria formalne dla wniosku o dofinansowanie Unia Europejska Fundusz Spójności Strategiczny charakter projektu Projekt realizuje cele dokumentu strategicznego przyjętego przez Radę Ministrów lub inny właściwy podmiot na poziomie krajowym (np. SRK) oraz dokumentu strategicznego na poziomie UE (np. SWW). W uzasadnionych przypadkach możliwe jest wskazanie projektu dokumentu, który został już w części dotyczącej danego projektu uzgodniony, przed jego zatwierdzeniem Skala oddziaływania projektu (ponadregionalna i krajowa) Ujęcie projektu w strategiach o charakterze ponadregionalnym.W przypadku braku takich dokumentów, należy uzasadnić oddziaływanie wykraczające poza obszar województwa, w którym realizowany jest projekt. 45 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

46. Kryteria formalne dla wniosku o dofinansowanie Unia Europejska Fundusz Spójności Wnioskodawca nie podlega wykluczeniu z ubiegania się o dofinansowanie Na podstawie art. 211 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych. Wykorzystanie środków, o których mowa w ust. 1, w sposób określony w ust. 1 pkt 1 powodujący niezrealizowanie pełnego zakresu rzeczowego projektu, określonego w umowie o której mowa w art. 209 ust. 1, wyklucza prawo otrzymania środków, o których mowa w ust. 1, na realizację projektu w ramach programów finansowanych z udziałem tych środków. Okres wykluczenia rozpoczyna się od dnia, kiedy decyzja, o której mowa w ust. 4, stała się ostateczna, zaś kończy się z upływem 3 lat od dnia dokonania zwrotu tych środków. 46 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

47. Kryteria formalne dla wniosku o dofinansowanie Unia Europejska Fundusz Spójności Załączniki do wniosku o dofinansowanie Wykaz załączników znajduje się: • przy wniosku o dofinansowanie, • w regulaminie konkursu, tu podane są do publicznej wiadomości formularze niektórych załączników 47 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008

48. Unia Europejska Fundusz Spójności Dziękuję za uwagę Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do biura Funduszu przy ul. Zygmuntowskiej 9 codziennie w godz. 7.30 – 15.30 48 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Solina 24-25 września 2008