Download
1 / 41
620 likes | 1.4k Views
به نام خداوند جان وخرد. شیوه های آموزش و ارزشیابی املا. ارکان زبان آموزی. گوش دادن سخن گفتن خواندن 1 .غیرفعال نوشتن 2. نیمه فعال(املا نویسی) 3.فعال الف) کلمه سازی ب) جمله سازی ج) انشا.
E N D
به نام خداوند جان وخرد شیوه های آموزش و ارزشیابی املا
ارکان زبان آموزی • گوش دادن • سخن گفتن • خواندن 1 .غیرفعال • نوشتن 2. نیمه فعال(املا نویسی) 3.فعال الف) کلمه سازی ب) جمله سازی ج) انشا گوش دادن سخن گفتن خواندن 1.غیرفعل نوشتن 2. نیمه فعال(املا نویسی) 3.فعال الف) کلمه سازی ب) جمله سازی ج) انشا
تعریف املاودیکته: املا واژهای است عربی به معنی پرکردن،بر سر جمع سخن گفتن ، تقریر مطلبی تا دیگران آن را بنویسند. دیکته کلمه ای فرانسوی است وبه معنی مطلبی است که کسی بخواند ودیگری بنویسد.در زبان فارسی کلمه ای معادل املا ودیکته نداریم. مهارت املا نویسی به معنی توانایی جانشین کردن صحیح صورت نوشتاری حروف، کلمه ها وجمله ها به جای صورت آوایی آنهاست.
هدف های آموزش آموزش صورت صحیح نوشتاری کلمه های رایج و مورد نیاز در زبان امروز آموزش صورت صحیح نوشتاری کلمه هاو جمله های به کار رفته در محتوای آموزشی دروس دوره ی ابتدایی تشخیص اشکالات املایی دانش آموزان وکوشش برای رفع اشکالات ارزشیابی وتمرین آموخته های نوشتاری دانش آموزان افزایش مهارت های زبان آموزی از طریق افزایش گنجینه واژگان دانش آموزان
عوامل مؤثردر آموزش املا: فردی:جسمانی،روحی،عاطفی،روانی(اضطراب،ترس) و... معلم:از نظر تسلط در تدریس،سلامت جسمانی و... محیط:مدرسه،خانواده،هم سالان و...
روش های توسعه ی دامنه ی لغات: • 1 .کلمه سازی:الف) ساده:کتاب، دفتر،و... ب) غیر ساده :1.مشتق: پیشوند +جزء معنی دار: با هنر جزء معنی دار+پسوند :بینا 2 .مرکب :دو یا سه جزء معنی دار زود رس،کارخانه،آب دوغ خیار 3 .مشتق مرکب: بی درد سر،کتاب داری • 2 .تمرین روابط معنایی: الف)ترادف ها ب) تضاد ها ج)هم خانواه ها د)تضمن ها(شمول معنایی):میز ونیمکت • 3 .ساختن گروه کلمات : الف) ترکیب وصفی ب)ترکیب اضافی ج)کروه کلمات:مثلا کلماتی که با کلاس ارتباط دارند
نکاتی که در آموزش املا باید آن ها توجه کرد: • بیش از هر چیز معلم باید مطمن باشد که دانش آموزان نام حروف الفبا وشکل صدا ها را به خوبی می دانند وآن ها را در کلمات مختلف تشخیص می دهند. • چون در املا تبدیل گفتار به نوشتار صورت می گیرد و در حقیقت دانش آموزان رمزها ونشانه های صوتی را به نشانه ها ورمز های تصویری تبیل می کنند،بای معلم مطمئن باشد که دانش آموزان نکات زیر را هنگام نوشتن رعایت می کنند: الف)صداها را خوب می شنوند،تشخیص دقیق کلمه -----ادراک کلمه ب)آن ها را خوب تشخیص میدهند-------یادآوری ومجسم ساختن تصویر-------باز شناسی کلمه ی صحیح در ذهن هر کدام از این فرایندها با یکی از فرایندهای ذهنی ارتباط دارد: • آن ها را درست می نویسد ------ نوشتن حروف درست سازنده ی کلمه---------باز نویسی کلمه وتوالی مناسب آن ها
. • ادراک کلمه---------حافظه ی شنیداری وتمیز دیداری • ب)باز شناسی کلمه--------حافظه ی دیداری • باز نویسی کلمه----------حافظه ی حرکتی • آموزش املا از کلماتی شروع شود که بیشتر موردنیاز ،کار برد وعلاقه ی فراگیران است. • باید از نقش بستن صورررت نادرست کلمات در ذهن دانش آموزان جلو گیری کرد.بدین منظور بهره مندی از تمرین های واژگان هم خانواده،مترادف ،متضاد ،مشتق ومرکب توصیه می شود. • آموزش املا تنها منحصر به ساعات این درس نیست، ومعلم باید در سایر دروس وفعلیت های نوشتاری دانش آموزان به نحوه ی نوشتن آنها توجه کند.واشکالات املایی آنها را تذکر دهد.
. • .املا یک درس آموختنی است ،بنابراین ضرورت دارد معلم با بر نامه ریزی درست ودقیق به آموزش وا.رزیابی بپردازد. • هنگام کفتن املا باید از متن ها و جمله ها وواژه هایی در املا استفاده کرد که دانش آموزان آن را آموخته باشند. • پس از گفتن املا وتصحیح آن ، تنها مشخص کردن اشتباهات املایی کافی نیست ،بلکه باید بررسی دقیق مشکلات نوشتاری دانش آموزان وتعیین نوع آن ها اقدامات لازم در جهت رفع اشکالات از سوی معلم ودانش آموزان انجام گیرد ومعلم بخشی از ساعات درس املا را به آموزش نکات لازم اختصاص دهد. • لازم است معلم به ایجاد ارتباط بین املا های گونگون توجه کندودر هر املای جدید علاوه بر نکات درس تازه ،اشکالات عمده و اساسی املا های قبلی را نیز مد نظر قرار دهد.
:انواع املا • املای تقریری • املای کامل کردنی • املای گروهی • املای کارتی • املای تصویری • املای پای تخته ای • املای خانه
انواع متن املایی: • عین متن درس • از متن درس با تغییرات • از متون خوانده شده تا آن زمان • متن کامل کردنی • از سایر کتب درسی • متن معلم ساخته • متن واژگانی
خصوصیات متن املا : • متن املای انتخابی یا تهیه شده تا حد امکا از نوشته های رسا وجالب انتخاب گردد که شامل نکات اخلاقی، اجتماعی ، علمی وتربیتی باشد. • متن املای تقریری باید جمله های مرتبط با هم واز انتخاب کلمه به تنهایی خوداری گردد. • دانش آموزان باید از درس یا درس هایی که معلم متن املا را از آن ها تهیه می کند اطلاع داشته تا آمادگی لازم ومورد نیاز را کسب کنند. • در تهیه ی املا از کلماتی استفاده شود که دانش آموزان قبلا آن ها را دیده، شنیده ونوشتن آن ها را تمرین کرده باشند.
. • جمله ها وعبارت های متن نباید بلند وخسته کننده باشد،زیرا طولانی بودن متن موجب می شود دانش آموزان معانی کلمه ها وجمله ها را بخوبی درک نکنند. • تناسب کیفیت وکمیت متن املا با پایه ی تحصلی وتوتانایی دانش آموزان باید رعایت شود. • از تهیه وارائه ی متن آماده شده ی دارای غلط املایی به دانش آموزان خوداری شود. • در تهیه ی متن املا از کلیه ی کلمات آموخته درس فارسی وسایر دروس می توان استفاده کرد.
آماده سازی برای نوشتن: • وضعیت نا مناسب نشستن دانش آموزان ونوشتن در حالت غیر طبیعی وعادی وثابت نبودن دفتر یا برگه ومزاحمت خواسته یا نا خواسته ی دیگران در کیفیت نوشتن تأثیر می گذارد چنانچه در اجرای املای آزمونی امکانات کافی وفضای لازم برای ایجاد فاصله وجود ندارد ،بهتر است در همان وضعیت همیشگی ومعمول به نوشتن بپردازند. • راه رفتن مستمر در کلاس موجب حواس پرتی دانش آموزان می شود،کم وزیاد شدن صدای معلم در نوشتن آن ها تأثیر میگذارد.لذا جای مناسبی برای ایستادن وقرائت املا انتخاب کنید. • برای دانش آموزان چپ دست جای مناسبی انتخاب کنید.
(گفتن املا)روش خواندن • املا را پیش از خواندن برای نوشتن ،یک بار بخوانید تا دانش آموزان با موضوع و محتوای آن آشنا شوند . • متن را آهسته ، با صدای رسا وشمرده بخوانید اما به نحوی باشد که کلمه کلمه وجدا از هم خوانده نشود.مانند: الف)تقسیم نادرست : حسین ورضا /در پیاده رو /شلوغ /خیابان /مشغول /راه رفتن / بودند. تقسیم نادرست جمله که موجب می کردد دانش آموزان کلمه های در ”پیاده رو ،شلوغ ،خیابان ”را به غلط ”پیاده روه ،شلوغه،خیابانه ”بنویسند. ب) تقسیم درست: حسین ورضا /در پیاده رو شلوغ خیابان /مشغول راه رفتن بودند.
. • رعایت زبان معیار وتلفظ صحیح کلمه ها وترکیب ها ضروری است. • چون دانش آموزان باید املا را درست ، سریع وخوانا بنویسند ،از تکرار زیاد وغیر ضرور بپرهیزید. شیوه ی تصحیح املا: • فردی :توسط معلم الف)درحضور دانش آموز ب) در غیاب دانش آموز • جمعی:توسط دانش آموزان الف)توسط دانش آموزان با نظارت معلم ب) بصورت گروهی
اشکالات املایی دانش آموزان: • نارسا نویسی • ضعف در تمیز دیداری • عدم دقت توجه • ضعف در حافظه ی دیداری • ضعف در حافظه ی توالی دیداری • صعف در حافظه ی شنوایی • ضعف در حساسیت شنوایی • ضعف در آموزش • قرینه نویسی • وارونه نویسی
علل مهم نارسا نویسی • عدم مهارت های پایه ای مانند چرخاندن ،فشار دادن گرفتن وامثال آنها • عدم رشد مهارتها وهماهنگی های حرکتیوحرکت های ظریف ،که برای نوشتن ضروری هستند. • عدم حرکت مناسب انگشتان • عدم هماهنگی چشم ودست • عدم توانایی کنترل دست وعضلات انگشتان • وضعیت قرار گرفتن نامناسب کاغذ وبدن به هنگام نوشتن • فاصله ی نا مناسب سر کودک با کاغذ به هنگام نوشتن • استفاده از میز وصندلی و مداد نا مناسب
علل مهم نا رسا نویسی • در دست گرفتن مداد بصورت نا مناسب 10 .عدم توانایی در طراحی فر م صحیح ترسیم هر یک از حروف وکلمات در ذهن • .دشواری در حفظ تجارب وتأثیرات دیدار 12 .قراری وپرتحرکی 13 . نداشتن انگیزه ی کافی برای خوب نوشتن 14 .تأخیر در تکلم 15 .فقر یا نا رسایی آموزش 16. اشکال در تبدیل و انتقال ادراک حس دیداری به حرکتی 17.خطا در ادراک دیداری واژه ها 18.عدم هماهنگی کلی بدن
درمان نارسا نویسی • مدادی در اختیار دانش آموز قرار داده تا خطوطی به دلخواه رسم کند. • به دلخواه نقاشی کرده وآنرا رنگ کند. • با استفاده از گچ نرم روی تخته خط بکشد ونقاشی کند. • به وضعیت نشستن کودک دقت کرده و آن را اصلاح کنید. • کاغذ یا دفتری که در آن می نویسد راست باشد. لبه ی کاغذ با لبه ی میز بیش از 15درجه انحنا نداشته باشد. • نحوه ی مداد گرفتن دانش آموز را کنترل نموده وشیوه درست گرفتن مداد را به او آموزش دهید.
درمان نارسا نویسی (تقویت عضلات دست) • بازی با خمیر بازی – مچاله کردن کاغذ باطله • بریدن اشکال مختلف با استفاده از قیچی • حرکت انگشتان دست بااستفاده از فرمان معلم • رسم دو خط موازی ونوشتن در بین آن ها. • تدارک بازی هایی که با دست انجام می شود .مانند:پینگ پنگ ،پر تاب کردن وگرفتن توپ ،بازی یک قل دو قل، تیله بازی و...
درمان ضعف در تمیز دیدار کارت هایی مانند نمونه ی زیر تهیه می کنیم:
درمان ضعف در تمیز دیداری • حرف یا صدای مورد نظر را در کلمات مشخص شده ی زیر را پر رنگ نمایید: س--- شستشو مسائل سطل سماور هسته لباس • حروف یا کلماتی را بصورت ناقص می نویسیم واز آن ها می خواهیم آن را تکمیل کنند. • تصاویر نقط چین را کامل کنند. • تصاویر ساده هندسی را کپی کنند. • از بین تصاویر داده شده تصویر مورد نظر را رنگ کنند.(مثلث را آبی رنگ کنید.)
راه کارهای تقویت حافظه ی دیداری • ابتدا دو تصویر را انتخاب می کنیم .بعد از چند لحظه نشان دادن از آنها می خواهیم نام آنها را بگویند. - بعد این کار را با سه یا چند کارت انجام میدهیم.
راه کار های تقویت حافظه ی دیداری • یک تصویرمرکب نشان می دهیم وچندین سؤال در مورد آن می پرسیم.
راه کارهای تقویت حافظه ی دیداری • چند کارت به ابعاد 10*7 سانتی متر تهیه کرده وبر روی هر کدام واژه ای می نویسیم.کارت ها را به دانش آموز میدهیم تا واژه را به خاطر بسپارد.سپس کارت ها را از او کرفته ویکی دو کارت از آن ها را بر می داریم وبقیه را به او می دهیم تا کارت های بر داشته شده را تشخیص دهد. دوست بهار مغازه
راه کارهای تقویت حافظه ی دیداری • نوشتن واژه های مشکل کتاب در کارت ها وخواستن از دانش آموز که کلمات مورد نظر را در هوا بنویسند. حیله سطل منظور تغییر بهار اصحاب بشقاب خصوصی
راه کارهای تقویت حافظه ی دیداری • تهیه ی کارت های با واژهای هم خانواده • تهیه ی کارت های با واژهایی که دانش آموز چند کلمه را یکجا ببیند. • تهیه ی کارت هایی که چندین کلمه روی آن ها نوشته شده است. خاص مخصوص خصوصی اختصاصی خاصیّت خواص امید تلاش بخشش
توالی دیداریاشکالات املایی: د)ضعف درحافظه درمان: 1-جلو دانش آموز می ایستیم وچند حرکت انجام می دهیم واز دانش آموز می خواهیم که همان حرکات را تکرار کند. 2چند کلمه روی کارت می نویسیم تا دانش آموز بعد از دیدن به ترتیب بیان کند.
اشکالات املایی:ه)ضعف در حافظه ی شنوایی و )حساسیت شنوایی
اشکالات املایی:ز)آموزشی توضیح:گاهی اشتباهات املایی دانش آموزان از یک عامل یا علت ناشی نمی شود وممکن است علت های مختلفی داشته باشد
املا زیر را تصحیح وجدول اشکالات املایی راکامل کنید: • حنایی وجوجهایش در حیات این طرف وآن ترف می رفتن.گاهی یک دانه بر می چیدن وکاهی یک سنگ ریزه.موشی که از آن جا می گزشت ،آنها را دید و به فکر فرو رفت .با خودش گفت : ”بی چاره ها حتمن غذای پیدا نکردند که دارند شن می خردند.“زود به لانه اش رفت ویک مشت آورد وبه حنایی داد. • حنایی پرسید :” این ها جیست؟“ موش گفت:“قابل ندارد،دانه است.“حنایی تشکر کرد وگفت:“ولی ما به آن ها احتیاج ندارم، چون به اندازی –دانه پیدا می شود که بخوریم.“
:شیوه های پیشنهادی درآموزش وتدریس املا • املای دو نفره پای تابلو • نوشتن املا در فضا • املای کامل کردنی • دادن چند حرف به دانش آموزان که از آنها ککلمه های معنی دار بسازند. • از دانش آموزان می خواهیم کلماتی بنویسند که با حرف (...)شروع می شود،یا پایان می پذیرد. • املای گروهی • دانش آموزان در منزل به اولیا املا بگویند. • معلم متنی راکه املا می گوید خودش یا یکی از شاگردان کلمات سخت را روی تابلو بنویسد. • کلمه ای را می گوییم و دانش آموزان هم خانواده یا هم معنی یا متضاد آن را می نویسند. 10. تمرین روان ورسا خوانی درس
:شیوه های پیشنهادی درآموزش وتدریس املا • 11. به کاربردن کلمه های در در جمله • 12 .دادن تمرین های متفاوت جهت شمارش دندانه ها • 13 .مشارکت دانش آموزان در تصحیح املا • 14 .تقویت تند نویسی در دانش آموزان • 15 .استفاده از انواع املا برای ایجاد انگیزه • 16افزایش خزانه ی لغات دانش آموزان با تشویق به مطالعه ی کتاب های غیر درسی • 17.بررسی دقیق تکلیف شب دانش آموزان • 18 .ترکیب صامت ها ومصوّت ها
