Modele energetycznego zaopatrzenia gmin w kontekście rozwoju biogazowni

1. Mariusz Kostrzewa Rada Główna Polska Izba Biomasy Członek Zarządu BBI ZENERIS NFI S.A. Modele energetycznego zaopatrzenia gmin w kontekście rozwoju biogazowni

2. Europejska Karta Energetyczna • Wykorzystywanie własnych zasobów energetycznych z maksymalną efektywnością ekonomiczną i sprawnością energetyczną, • Działanie mechanizmów ekonomicznych (rynkowych) w sektorze energii celem racjonalnego wykorzystywania zasobów kapitałowych dla inwestycji rozwojowych, • Stabilne regulowanie działalności przedsiębiorstw energetycznych o cechach naturalnego monopolu celem zrównoważenia interesów odbiorców i dostawców oraz wyeliminowania dyskryminacji odbiorców zależnie od ich rodzaju i formy własności, • Racjonalne wytwarzanie i użytkowanie energii w sposób odpowiadający długofalowym celom danego kraju oraz zgodny ze światową polityką w zakresie ochrony środowiska.

3. Planowanie energetyczne w gminie • Prawo energetyczne – Projekt planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe • Plany te muszą m.in. określać: • Przewidywany zakres dostarczania paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła • Przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, w tym źródeł niekonwencjonalnych i odnawialnych • Przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie paliw i energii u odbiorców • Przewidywany sposób finansowania inwestycji • Przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów • Przewidywany harmonogram realizacji inwestycji

4. Projekt założeń gminy do planu zaopatrzenia w energię • ocena stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe • przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych • możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych • zakres współpracy z innymi gminami, powiatem

5. Miejsce i rola gminy w rozwoju OZE • Uczestnictwo w programie 3X20 (perspektywa 2020 UE) • Wzrost wytwarzanie energetyki odnawialnej do 20% • Redukcja zużycia energii o 20% • Redukcja emisji CO2 o 20% w porównaniu z 1988r. • Ujęcie tego programu w Projekcie założeń do planu zaopatrzenia w energię • Stworzenie planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających rozwój OZE • Proekologiczna polityka gminna • Audyt zasobów odnawialnych uwzględniających efekt ekonomiczny • Własne inwestycje w OZE

6. Ocena zasobów energii odnawialnej w gminie • Ocenę odnawialnych zasobów energii dokonuje się na podstawie oceny zasobów energii zasobów geotermalnych, energii wiatrowej, energii słonecznej, hydroenergetyki, energii zawartej w biomasie i w biopaliwach • Bilans odnawialnych zasobów energii, który będzie sporządzony na podstawie oceny tych zasobów pozwoli określić możliwości i sposoby wykorzystania energii odnawialnej w projekcie zaopatrzenia Gminy w ciepło i energię elektryczną • Ocena potencjalnych projektów i zaproponowanie rozwiązań służących gospodarczemu i społecznemu rozwojowi Gminy poprzez realizację projektów wskazanych jako priorytetowe

7. Inwestycje gminne w OZE • Projekt planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla obszaru gminy lub jej części, zgodny z założeniami planu uwzględniającymi źródła OZE • Projekt planu powinien zawierać propozycje wykorzystania OZE i wysokosprawnej Kogeneracji z uzasadnieniem ekonomicznym i harmonogramem działań • Rada Gminy uchwala plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe • Stworzenie strategii i koncepcji gminnego centrum energetycznego obejmującego wszystkie dostępne odnawialne źródła z terenu gminy wraz z audytem energii odnawialnej

8. Etapy gminnej inwestycji w OZE • Stworzenie centrum energetycznego wraz z centrum energii odnawialnej • Studium celowości inwestycji w OZE • Projekt funkcjonalno użytkowy planowanej inwestycji • Studium wykonalności uwzględniający fundusze wsparcia • Przetarg na projekt i wykonawstwo • Realizacja inwestycji

9. ENERGIA ELEKTRYCZNA OZE Prognoza 2020 Energetyka wiatrowa Biomasa wykorzystywana w procesach spalania, zgazowywania, fermentacji , wykorzystanie odpadów organicznych oraz celowe uprawy roślin energetycznych Biogaz uzyskiwany z odpadów komunalnych, wysypisk śmieci, oczyszczalni ścieków Hydroenergetyka – zagospodarowanie potencjału w ramach programu małej retencji

10. Rozwój OZE na terenie gmin • Biomasa / spalanie, współspalanie, fermentacja / • Energia wiatrowa • Energia wody • Geotermia / pompy ciepła / • Technologia solarowa, fotowoltaika • Ocena zasobów uwzględniająca stan obecny oraz strategię rozwoju gminy • Efektywność pozyskania istniejących zasobów • Priorytety rozwoju infrastruktury gminy

11. INNOWACYJNA GOSPODARKA, ENERGETYCZNE ROLNICTWO • Program budowy biogazowni do 2020 roku • Hasło marketingowe – 2000 biogazowni do 2020 roku • Innowacyjne technologie w rolnictwie • Ochrona środowiska lokalnego • Rozwój wysokosprawnej Kogeneracji rozproszonej • Program popierany przez Polską Radę Koordynacyjną OZE • Konieczne dodatkowe wsparcie dla rozwoju programu biogazowego – czerwone certyfikaty, brązowe certyfikaty • Rozwój technologii biopaliw II generacji

12. Czynniki determinujące rozwój technologii biogazowej w gminie • Wytwarzanie wysokosprawnej energii w Kogeneracji • Wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł OZE • Utylizacja odpadów organicznych • Stworzenie dodatkowych stabilnych dochodów w rolnictwie • Większa konkurencyjność przedsiębiorców • Ograniczenie niskiej emisji • Poprawa jakości życia społeczności lokalnej • Poprawa stanu ekologicznego wód gruntowych

13. Możliwości wykorzystania biogazu • Wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej lub chłodu • Produkcja energii elektrycznej • Biogaz wykorzystywany w sieci gazowniczej / aktualnie z powodów ekonomicznych oraz przepisów prawnych na terenie Polski jest to nieopłacalne dla inwestorów / • Biogaz jako paliwo transportowe / Niemcy, Szwecja, Szwajcaria /

14. Modele inwestycyjne • Biogazownia samorządowa w ramach spółki celowej lub istniejącego przedsiębiorstwa komunalnego • Biogazownia z udziałem samorządu /Partnerstwo Publiczno Prawne/ • Biogazownia przy istniejącym przedsiębiorstwie przetwórczym lub gospodarstwie rolnym • Biogazownia jako samoistne przedsięwzięcie biznesowe

15. Lokalizacja gminnych instalacji biogazowych • Na wysypiskach śmieci • Oczyszczalnie ścieków • Ciepłownie gminne • W lokalizacjach umożliwiających wykorzystanie ciepła dla celów grzewczych infrastruktury gminnej

16. Dofinansowanie projektów biogazowych • O środki dotacyjne aplikować można w ramach następujących programów:1. Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2007-20132. Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-20133. Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 • Finansowe wsparcie inwestycji ekologicznych oferują także: 1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej2. Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej3. Bank Ochrony Środowiska SA

17. Efektywność ekonomiczna biogazowni • Uzależniona od zastosowanych substratów i lokalizacji • Na poziom kosztów operacyjnych wpływać będzie model biznesowy oraz uwarunkowania lokalne • Rentowność przedsięwzięcia może podnieść wykorzystanie energii elektrycznej dla własnych celów • Korzyści ekologiczne i społeczne nie uwzględnione w rachunku ekonomicznym biogazowni • Średnia cena technologii – 3,5 mln Euro/MWe • Stopa zwrotu – 8 – 12% możliwa do osiągnięcia • Dotacja poprawia opłacalność inwestycji, a wielu lokalizacjach jest konieczna, aby inwestycja była rentowna

18. Tradycyjny model zaopatrzenia w energię • Zapotrzebowanie na energię elektryczną jest w całości pokrywane przez spółki dystrybucyjne energii • Ciepło częściowo jest wytwarzane w lokalnych kotłowniach należących do Gminy • Energia cieplna w niewielkim stopniu jest wytwarzana ze źródeł OZE • Gmina ma znikomy wpływ na inwestycje infrastrukturalne monopolistycznych dostawców energii • Ograniczone możliwości wpływu na proekologiczną politykę energetyczną • Niewystarczający wpływ na poziom cen energii dostarczanej dla potrzeb komunalnych i żaden na poziom cen energii dla podmiotów gospodarczych

19. Gminne Centrum Energetyczne • Zarządzanie zaopatrzeniem w energię na poziomie potrzeb komunalnych • Podjęcie działań wdrażających unijny Pakiet 3X20 • Utworzenie centrum kompetencyjnego odpowiedzialnego za bezpieczeństwo energetyczne gminy • Budowa własnych źródeł energii • Optymalne wykorzystanie źródeł OZE w Gminie • Edukacja społeczności lokalnej w zakresie optymalizacji wykorzystania energii oraz ekologicznych źródeł energii / edukacja, informacja, doradztwo / • Wprowadzanie innowacyjnych technologii • Możliwość inwestowania w uzupełniające się moduły technologiczne

20. Gmina – moderator inwestycji energetycznych • Sfinansowanie profesjonalnych dokumentów planistycznych dotyczących zaopatrzenia w energię uwzględniających OZE • Stworzenie aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego przewidujących lokalizacje inwestycji energetycznych • Inwestycje w obiektach komunalnych oraz przedsiębiorstwach komunalnych wdrażających unijny Pakiet 3X20 • Edukacja urzędników oraz społeczności lokalnej w zakresie OZE oraz programów oszczędzania energii • Wdrażanie programów związanych z ograniczeniem niskiej emisji, dotacje dla mieszkańców gminy • Zachęty inwestycyjne dla przedsiębiorców inwestujących w energetykę odnawialną • Merytoryczny udział Gminy w procedurach dotyczących wprowadzania Obszarów Natura 2000

21. Wnioski • Gmina może być aktywnym inwestorem w źródła wytwarzania energii • W gminach o dużym potencjale OZE możliwe są do tworzenia Gminne Centra Energetyczne sfinansowane ze środków dotacyjnych i preferencyjnych • Konieczność aktywnego włączenia samorządu lokalnego się w planowanie proekologicznych inwestycji energetycznych na własnym terenie • Samorządy lokalne mogą włączyć się w proces edukacji społecznej propagującej oszczędzanie energii i ekologiczne źródła OZE • Nie jest możliwe stworzenie jednego modelu zaopatrzenia Gmin w energię z uwagi na zróżnicowanie zasobów OZE na terenie kraju i możliwości finansowe samorządów • Dla zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego na poziomie samorządu lokalnego wymagane jest wprowadzenie dodatkowych mechanizmów wsparcia przez rząd / np. wyższy poziom wsparcia inwestycji biogazowych, solarnych /

22. Mariusz Kostrzewa Rada Główna Polska Izba Biomasy Warszawa ul. Smocza 27 www.biomasa.org.pl mariusz.kostrzewa@bbizeneris.pl mariusz.kostrzewa@op.pl tel. 0 601 06 44 87 Dziękuję za uwagę