Hazırlayan : Mehmet MERCAN

BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİMİN İLKÖĞRETİM VE ORTAÖĞRETİMDE MATEMATİK DERSİNİNÖĞRETİMİNİ DESTEKLEME DERECESİNİN ARAŞTIRILMASI 1

Hazırlayan: Mehmet MERCAN Yrd.Doç.Dr.Ali FİLİZ Okt. İsmet GÖÇER Prof.Dr. Nesrin ÖZSOY Adnan Menderes Üniversitesi AYDIN 2009 2

ORTAÖĞRETİMİN AMACI NEDİR? Ortaöğretimin temel amacı; öğrencilerin ilköğretimden aldıkları bilgi ve becerileri daha da geliştirip, üzerine yenilerini de ekleyerek, öğrencileri bir üst öğretim kurumuna ve hayata hazırlamaktır. Ortaöğretim kurumlarında bunu sağlamak için, öğrencilere, bilgiye nasıl ulaşacaklarını, elde ettiği bilgileri nerede ve nasıl kullanacakları da öğretilmeye çalışılır. 3

Uygulanan öğretim programının hedefine ulaşıp ulaşmadığını ölçmek için, derslerde yazılı ve sözlü yoklamalar yapılır. Bu dersler içerisinde Matematik önemli bir yer tutar. Çünkü matematik ilköğretimde, ortaöğretimde, ÖSS, OKS, KPSS, ALES, vb. sınavlarda öğrencilerin karşısına çıkacaktır. Bu nedenle öğrencilerin bir öğretim kurumunda MATEMATİK dersinde başarısız olması ile hayat boyu bu ders bir sorun olarak karşısına çıkacaktır. 4

Peki MATEMATİK dersinin öğretilmesi için neler yapılabilir? Projemizde şu ana kadar uygulanmakta olan ve çok da başarılı olmayan, klasik öğretim yöntemlerine alternatif olarak Bilgisayar Destekli Öğretim ve Dünyadaki Uygulamaları anlatılacaktır. 5

Öncelikle bilgisayardan eğitimde hangi alanlarda yararlanabileceğine bakalım: 1)Eğitim araştırmalarında 2)Eğitim hizmetleri yönetiminde (Soru bankaları,ders planları,sınıf başarı grafikleri,okul verileri saklama…) 3)Ölçme-değerlendirme ve rehberlik (Anket ve testlerle mesleki yönlendirme) 4)Bilgisayar öğretiminde 5) Öğretme-Öğrenme Etkinliklerinde Bilgisayar 6

Öncelikle aklımıza bilgisayarın çocuklar için zararlı olabileceği gelir. Fakat Amerika’da Apple firmasının başlattığı “Geleceğin Sınıfları” (Apple Classrooms of Tomorrow-ACOT ) projesinde ilk ve orta dereceli okullarda yedi sınıfta her öğrenci ve öğretmene evde ve okulda kullanmak üzere birer bilgisayar vererek yaptığı çalışmanın sonuçlarına bir göz atalım: 7

1) Bilgisayar kullanan öğrenciler, korkulduğu gibi, sosyal ilişkilerinde arkadaşlarından soyutlanmamışlardır. Tersine bilgisayar aracılığıyla öğrenciler işbirliği yapma ve birlikte problem çözme becerilerini öğrenmişlerdir. 2) Öğrencilerde bilgiye ulaşma, paylaşma ve yenilikçi düşünme yetenekleri ortaya çıkmıştır. 3) Okuma-yazma bilmeyen küçük yaştaki çocuklar için fare (mouse) ve klavye kullanımı göz ve el koordinasyonunu geliştirmiş, ayrıca yazı yazmayı öğrenmelerini olumlu yönde etkilemiştir. 4) Öğrencilerin okuldan uzaklaşmaları, disiplin cezaları ve devamsızlıkları bütün uygulama okullarında azalmış, öğrencilerin kendilerine ve içinde bulundukları öğrenme ortamına güvenleri, olumlu tutumları gözle görülecek düzeyde artmıştır. 5) Başarı düzeyinin artıp eksilmediği, büyük ölçüde aynı kaldığı durumlarda ise ortaya çıkan en önemli bulgu, bilgisayar kullanımı sonucunda öğrenilen bilgi miktarının artmasına karşılık öğretme-öğrenme süresi kısalmış, öğrenmede verimlilik artmıştır. 6) Başarı düzeyi aynı kalsa bile, öğrencilerin öğrenmeye olan ilgilerinde ve güdülenmelerinde büyük bir artış gözlenmiştir. 7) Öğrencilerin sınıfta daha etkin duruma geldikleri, bilgisayar başında iken birbirleriyle daha çok etkileştikleri gözlenmiştir. Öğrenci etkileşimleri artmış, öğrencilerde birbirlerinin yaptıklarını merak etme, heyecanlanma gibi davranışlar görülmüştür. 8) Projedeki dört yıllık eğitim sonunda öğrencilerin başarıları, geleneksel eğitimden geçen 216 öğrencinin başarısı ile karşılaştırıldığında, proje kapsamındaki öğrencilerin başarı düzeyleri çok üstte bulunmuştur. 8

Bilgisayar Destekli Eğitim Konusunda dünyada yapılan çalışmalara bir göz atalım: İngiltere: İngiltere’de bilgisayar destekli ögretim uygulamalarının ulusal düzeyde tasarlanmış olan birtakım projelerle yürütüldüğü dikkati çekmektedir. Ancak bu ülkede bilgisayar destekli öğretim uygulamalarının başlayışı 1960 yılına kadar gitmektedir . 1960 yılında üniversite ve yüksekokullarda başlatılmış olan uygulamalar, 1972 yılından itibaren tüm ortaöğretim okullarında, 1979 yılında ise ilköğretim okullarında yaygınlaşmaya başlamıştır. İngiltere’de bilgisayar destekli öğretim konusunda en etkili resmi kuruluş “Micro –Elektronik Eğitim Programı (Microelektronics Education Program)’dır. Kısa adi MEP olan bu kuruluş için 1980 yılında 4 milyon sterlin ayrılmıştır. İlk ve ortaöğretimdeki öğrenciler için başlatılan 6 yılık MEP Programı, öğrencilerin teknikbilimi ve toplumsal etkilerini anlamalarını, ve öğretmenlerin öğrencilerine daha iyi bir öğretim verebilmek üzere teknik bilimden yararlanmalarını amaçlamaktadır. 9

A.B.D: Elli eyaletin birleşmesinden oluşan Amerika Birleşik Devletleri, eğitim sisteminde bilgisayarların en geniş ve yaygın olarak kullanıldığı ülkedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde 1982 yılında okullardaki bilgisayar sayısı yaklaşık 130.000 iken, kamuoyunun bilgisayarların eğitimde kullanılması konusundaki olumlu tavırlarının da etkisiyle 1985 yılında bu sayı 700.000’e ulaşmıştır. ABD’deki öğrencilerin % 90’ı bilgisayarlı bir okula gitmektedir. Genel olarak ilkokul öğrencileri haftada 35 dakikalık bir zamanı bilgisayar başında geçirirken bu sayı ortaokul öğrencilerinde ise haftada iki saate yükselmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde 1984 yılında, tüm ortaokulların % 77 ile % 85’inde en az bir bilgisayar, bunların % 40’ında ise en az beş bilgisayar bulunmaktadır. Öğrenciler bilgisayarı, alıştırma ve uygulama çalışmaları eğitsel oyunlar, metin çalışmaları, bilgisayar okur-yazarlığı ve laboratuar çalışmalarında kullanılmaktadır. ABD’de ve İngiltere’de olduğu gibi 1960’lı yıllardan başlayarak özel olarak çok pahalı proje çalışmaları yapıldığı görülmektedir. 10

Türkiye’de Bilgisayar: Türkiye’de örgün eğitimde bilgisayar eğitimine yönelik çalışmalar, 1984 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen “Yeni Enformasyon ve İletişim Teknolojisi” çalışmaları çerçevesinde 1100 mikrobilgisayarın ortaöğretim kurumlarına alınması ile başlamıştır. 1985-1986 öğretim yılından itibaren 101 Orta dereceli okula, bir tanesi öğretmene, 10 tanesi de öğrenciye olmak üzere toplam 1111 adet bilgisayar sağlanmıştır. 1988-1989 öğretim yılından itibaren Ticaret ve Teknik Eğitimle ilgili Orta dereceli okullarda Dünya Bankası kredisiyle başlatılan “Endüstriyel Okullar Projesi” çerçevesinde 805 bilgisayar kullanılmaya başlanmıştır. MEB’in başlattığı Pilot Proje’lerdeki değerlendirme çalışmalarından sonra 9 firma ile anlaşma sağlanarak,58 okulda yapılan deneme uygulamaları için, yaklaşık 6 Milyar TL. harcanmıştır. Ayrıca, A.B.D.’den, Ticaret ve Kalkınma Programı çerçevesinde sağlanan hibe ile “Yeni Enformasyon Teknolojileri ve Bilgisayar Destekli Eğitim” konusunda MEB personelinden 10 uzman, eğitim amacıyla A.B.D.’ye gönderilmiştir. 11

“Eğitimde Çağı Yakalamak 2000 Projesi”nde “Temel Eğitim Programı”nın birinci kapsamındaki 2.451 İlköğretim okuluna kurulacak olan 2.834 adet bilgi teknolojisi sınıfına çeşitli dersler için eğitim yazılımlarının satın alınması amaçlanmıştır. DEĞERLENDİRME: 1) Türkiye’nin BDE’de rol alması beklenen tüm kurumları, BDE Projesi’ne hazırlıksız yakalanmışlardır. 2) Üniversiteler özellikle Eğitim Fakülteleri (birkaç münferit çaba dışında) böyle bir konu yokmuş gibi davrandılar. 3) Eğitimin olağanüstü merkezileşmiş yapısı, Bakanlık dışında ses getirecek deneylerin yapılmasına izin vermedi. 4) Türkiye’de BDE konusunda yapılan araştırma-geliştirme etkinliklerinin büyük bir çoğunluğunu üniversitelerde lisansüstü (yüksek lisans -doktora) tezlerin oluşturduğu görülmektedir. Ancak araştırmaların önemli bir çoğunluğunun betimsel nitelikte (tarama türü) araştırmalar oldukları, deneysel ve uygulamanın başarı şansını artırmaya yönelik araştırmalara fazla yer verilmemiştir. 12

Bizim araştırmamızda; ilk ve ortaöğretimde matematik konularının, bilgisayar destekli anlatılmasının matematik öğretimine etkisi araştırıldı. Ortaya çıkan sonuçlar anketler uygulayarak ve bu anket sonuçlarını bilgisayar destekli (SPSS ile) değerlendirildi ve çözüm adına nelerin yapılması gerektiğine ilişkin öneriler sunuldu. 13

Bu araştırma için önce, lise ve ilköğretimde uygulanan matematik öğretim programlarında yer alan konular bilgisayar desteği ile (sinevizyon, vitamin vb. CD’ler), işlendi.Sonra anketlerle bilgisayarın etkisi araştırıldı.Yazılı ortalamalarındaki değişim gözlendi. Ailelerin ekonomik durumları,eğitim düzeyleri vb. ile bilgisayara sahip olma arasındaki ilişki incelendi. 14

Grafikte görüldüğü üzere bilgisayarı hergün kullanan öğrenciler tüm öğrencilerin %13’ünü, bilgisayarı birkaç günde bir kullananlar %32 sini, haftada bir kullananlar %19‘unu, ayda bir kullananlar %10‘unu ve daha seyrek kullananların %17 olduğu görülmüştür. Tabloya göre öğrencilerin çoğunluğu bilgisayarı birkaç günde bir kullanmaktadır. 15

Grafikler incelendiğinde erkek öğrencilerde bilgisayarı her gün veya birkaç günde bir kullananların oranı %50‘den fazladır. Kızlarda ise bu oran %33‘tür. Erkek öğrencilerde seyrek kullanım sadece %4 iken, kız öğrencilerde bu oran %30’lara çıkmaktadır. Bilgisayarı hiç kullanmayan erkek öğrenciler %5 iken, bu oranın kızlarda %14 olduğu görülmektedir. Bu sonuçlara göre erkek öğrencilerin bilgisayar kullanımının, kız öğrencilere göre çok daha fazla olduğu açıkça görülmektedir . 16

Grafikten görüldüğü üzere öğrencilerin %17‘sinin ailesi asgari ücret seviyesinde bir gelire sahiptir.Asgari ücret ve 750 YTL gelire sahip olanlar öğrencilerin %45‘ini oluşturmaktadır.Yani öğrencilerin yaklaşık yarısı orta gelir grubundadır. Geliri 751-1000 YTL arası olan öğrenciler %16 iken geliri 1000-1500 ytl olan öğrenciler %14‘lük bir orana sahiptir.Geliri 1500 YTL ve üzeri olan öğrencilerin oranı %8‘dir. 17

Öğrencilerin ailelerinin toplam aylık geliri ile evinde bilgisayar olup olmadığının kıyaslanması • Asgari ücret seviyesinde bilgisayara sahip olma oranı :%7 • Asgari ücret ve 750 YTL arası bilgisayara sahip olma oranı :%20 • 751-999 YTL arası bilgisayara sahip olma oranı :%34 • 1000-1499 YTL arası bilgisayara sahip olma oranı :%41 • 1500 YTL ve üzeri bilgisayara sahip olma oranı :%60 • Açıkça görülmektedir ki ekonomik gelir düzeyi bilgisayara sahip olma ile doğru orantılıdır. 18

Öğrencilerin babalarının eğitim düzeyi ile evlerinde bilgisayar olup olmadığının kıyaslanması • Babası okur-yazar olmayan öğrencilerin bilgisayara sahip olma oranı : %0 • Babası okur-yazar olan öğrencilerin bilgisayara sahip olma oranı :%9 • Babası ilkokul mezunu olan öğrencilerin bilgisayara sahip olma oranı :%20 • Babası ortaokul mezunu olan öğrencilerin bilgisayara sahip olma oranı :%26 • Babası lise mezunu olan öğrencilerin bilgisayara sahip olma oranı :%32 • Babası üniversite mezunu olan öğrencilerin bilgisayara sahip olma oranı :%47 19

Öğrencilerin evinde bilgisayar olup olmaması ve matematik dersindeki başarı durumunun kıyaslanması • Matematik notu bir (1) olan öğrencilerin bilgisayara sahip olma oranı : % 23 • Matematik notu iki (2) olan öğrencilerin bilgisayara sahip olma oranı : %19 • Matematik notu üç (3) olan öğrencilerin bilgisayara sahip olma oranı : %30 • Matematik notu dört (4) olan öğrencilerin bilgisayara sahip olma oranı : %31 • Matematik notu beş (5) olan öğrencilerin bilgisayara sahip olma oranı : %63 Burada notu bir olan öğrencilerin %23‘ü bilgisayara sahipken notu iki olan öğrencilerin %19‘u bilgisayara sahiptir.Notu düşük olan öğrencilerin bilgisayarı daha oyun amaçlı kullandığını düşünebiliriz . 20

Öğrencilerin matematik dersinden aldığınız notun düşük olmasının sebebi ile bilgisayarı en çok hangi amaçla kullanmasının kıyaslanması Tablo’da görüldüğü üzere öğrencilerin büyük bir kısmı ya matematiğe ilgisi olmadığını belirtmiş yada derste görsellik olmadığını belirtmiştir.Matematiğe ilgisi olmayan veya görsellik olmadığını belirten öğrenci sayısı % 84’tür. 21

Öğrencilerin “Derslerde Bilgisayar Kullanılsa Bu Ders İslenişini Nasıl Etkiler” Sorusuna Verdiği Cevabın İncelenmesi: Tablo‘da görüldüğü üzere öğrencilerin %87’si derslerde bilgisayar kullanılmasının ders işlenişini “iyi-çok iyi” seviyede etkileyeceğini belirtmiştir. Öğrencilerin %10’u derslerde bilgisayar kullanılmasının ders işlenişini “orta” seviyede etkileyeceğini belirtmiştir. Ders işlenişini kötü etkiler diyenlerin oranı sadece %1’dir. 22

Anket Çalışmasına Katılan Öğrencilerin Matematik Dersi Yazılı Sonuçlarının Değerlendirilmesi. İncirliova İzzet Ayaydın-Ali Sarıyörük İlköğretim Okulunda bilgisayarla destekli işlenen dersler sonucunda matematik dersi yazılı ortalamaları aşağıdaki gibidir: 23

Anket Çalışmasına Katılan Öğrencilerin Matematik Dersi Yazılı Sonuçlarının Değerlendirilmesi. İncirliova Ahmet Çallıoğlu Çok Programlı Lisesinde bilgisayar destekli işlenen dersler sonucunda matematik dersi yazılı ortalamaları aşağıdaki gibidir: Tablolardan görüldüğü üzere matematik derslerinin bilgisayar destekli işlenmesinden sonra, hem ilköğretim hem de lise sınıflarında yazılı sonuçları giderek artmıştır.Bilgisayar destekli eğitimin yazılı sonuçlarına olumlu etkisi açıkça görülmektedir. 24

SONUÇ VE ÖNERİLER VE PROJEMİZİ DESTEKLEYEN KAMU KURUMLARININ ÇALIŞMALARI : • Yapılan bu çalışma sonucunda derslerde bilgisayar kullanılmasının matematik dersine olumlu etkisi olduğu, dersleri hem öğretmen hem de öğrenci açısından zevkli bir hale geldiği görülmüş ve yazılı sonuçları giderek yükselmiştir. • Ayrıca 2004-2005 Eğitim-Öğretim Yılında Milli Eğitim Bakanlığı, Microsoft firması ile “Her Öğretmene Bir Bilgisayar” kampanyası ile yaklaşık olarak 80.000 öğretmeni bilgisayar sahibi yapmıştır. • M.E.B.’nın kampanyasına alternatif olarak öğretmen sendikaları da bilgisayar kampanyaları düzenlemiştir. • Türk-Telekom 2005-2006 Eğitim-Öğretim Yılı başında öğretmen ve öğrencilere ücretsiz ADSL internet bağlantısı sağlamıştır. 25

Türk-Telekom 2005-2006 Eğitim-Öğretim Yılı sonunda okul birincisi öğrencilere ücretsiz ADSL internet bağlantısı sağlamıştır. • Eskiden günler süren atama işlemleri (il içi, il dışı, zorunlu hizmet), bilgisayar ortamında şeffaf olarak 10 dakika gibi kısa bir sürede yapılmaktadır. • M.E.B. okullara bilgisayar bağışı yapan işadamlarının vergisini yaptığı bağış kadar azaltmıştır. 26

SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER!.. MEHMET MERCAN htt://enformatik.adu.edu.tr/mercan ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ AYDIN 27

Hazırlayan : Mehmet MERCAN