GARD Türkiye Projesi

1. GARD Türkiye Projesi 5. Çalışma grubu Hastalıkların Etkin Tedavisi, Komplikasyonların Gelişiminin Önlenmesi ve Bu Hastalıklara Yönelik Rehabilitasyon Hizmeti Sunulması Başkan: Dr. Pınar Ergün, Sekreterler: Dr.Elif Şen, DrBegüm Ergan Arsava

2. Çıkar çatışmam yoktur.

3. C5 Çalışma Grubu: Hastalıkların etkin tedavisi, komplikasyonların gelişiminin önlenmesi ve bu hastalıklara yönelik rehabilitasyon hizmeti sunulmasıÜYELER ve İL TEMSİLCİLERİ • Dr. Orhan ÇETİNKAYA • Dr. Fikret ERDOĞAN • Dr. Özgür SEKRETER • Dr. Şeyda SOYDAN • Dr. Burcu PARILTAN • Muhammed ÇİFÇİ • Dr. Mehmet KESKİN • Yahya YETİZ • Dr. Suat KONUK • Yeşim TUTUMLU • Dr. Gökhan ERDİL • Tamer ATLAS • Dr. A. Hakan ERSİN • Arzu OKUR • Melike KÖSEYENER • Dr. Bilgin AKOĞUL • Dr. Ali OĞUZ • Ayşe GÜNDOĞAN • Murat YAKUT • Gülden BAYRAKTAR • Dr. Buket ÜÇER • Uzm. Dr. R. Coşkun GÜNDÜZ • Uzm. Dr. Nilay UÇARMAN • Halide YORULMAZ • Doç. Dr. Cengiz ÖZGE • Prof. Dr. Haluk TÜRKTAŞ • Doç. Dr. Pınar ERGÜN • Uzm. Dr. Osman ÖRSEL • Doç. Dr. Elif ŞEN • Doç. Dr. Cansın SAÇKESEN • Doç. Dr. Can Naci KOCABAŞ • Zeynep BALİ • Uzm. Ecz. Adem MERİÇ • Uzm. Dr. Abdullah KAHYA • Yrd. Doç. Dr. Gülsen CEYHUN • Hakkı ÖZÇELTİK • Uzm. Dr. Zekeriya ÜLGER

4. NEDEN BÖYLE BİR ÇALIŞMA GRUBU GARD PROJESİ KAPSAMINDA YAPILANDIRILDI ?

5. ASTIM • KOAH ETKİN TEDAVİ KOMPLİKASYONLARIN GELİŞİMİNİN ÖNLENMESİ PULMONER REHABİLİTASYON HİZMETİNİN SUNULMASI EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ 1-Durum değerlendirilmesi ?,Sorunlar? 2- Hizmet sunanlar-Sağlık çalışanları boyutu . 3-Geri ödeyiciler 4-Hizmetten faydalananlar? 5-Geliştirilmesi, güçlendirilmesi gerekenler?

6. C5 Çalışma Grubu: Hastalıkların etkin tedavisi, komplikasyonların gelişiminin önlenmesi ve bu hastalıklara yönelik rehabilitasyon hizmeti sunulması

11. C.5.1 Hastaların ve sağlık görevlilerinin uygun tedavi konusunda sürekli eğitimi • HASTALARA YÖNELİK • ASTIM-KOAH HALK EĞİTİMİ için EĞİTİCİ REHBERİ • MODÜL: GÖĞÜS HASTALIKLARINDA EVDE SAĞLIK HİZMETİ SUNUMU • SÜRE: 30 dakika • AMAÇ: Göğüs hastalıklarında evde sağlık hizmetlerinin içeriği, Hangi hastaların? Hangi durumlarda ? faydalanabileceği konusunda bilgi kazandırmak. • ÖĞRENİM HEDEFLERİ • Bu oturum sonunda katılımcılar: • Göğüs hastalıklarında evde sağlık hizmeti sunumunun ne olduğunu tanımlayabilmeli, • Göğüs hastalıklarında evde sağlık hizmeti sunumunun hedeflerini sayabilmeli, • Göğüs hastalıklarında evde sağlık hizmeti sunumunun neleri içerdiğini ifade edebilmeli, • Göğüs hastalıklarında evde sağlık hizmeti almak İçin kimlerin başvurabildiğini söyleyebilmeli,  • Göğüs hastalıklarında evde sağlık hizmeti sunumuna nasıl ulaşılabileceğini ifade edebilmeli, • Göğüs hastalıklarında evde sağlık hizmetinin özelliklerinin neler olduğunu sayabilmeli.

12. C.5.1 Hastaların ve sağlık görevlilerinin uygun tedavi konusunda sürekli eğitimi • MODÜL: PULMONER REHABİLİTASYON • SÜRE: 45 dakika • AMAÇ: Kronik solunum hastalıkları tedavisinin önemli bir parçası olan pulmoner rehabilitasyona gereklilik oluşturan durumlar, pulmoner rehabilitasyon programlarının içeriği, uygulamalar ve sağlanan faydalar konusunda bilgi kazandırmak. • Bu oturumu tamamlayan katılımcılar, kronik solunum hastalıklarında pulmoner rehabilitasyonu tanımlayabilmeli, gereklilik oluşturan durumları sayabilmeli, pulmoner rehabilitasyonun içeriğini, hedefleri, kimlerin başvurması gerektiğini, nasıl ulaşılabileceğini, programı tamamladıktan sonra ne yapılması gerektiğini öğrenecektir. • ÖĞRENİM HEDEFLERİ • Bu oturum sonunda katılımcılar: • Pulmoner rehabilitasyonun tanımını ifade edebilmeli, • Pulmoner rehabilitasyona gereklilik oluşturan durumları sayabilmeli, • Pulmoner rehabilitasyonun içeriğini söyleyebilmeli, • Pulmoner rehabilitasyonun hedeflerinin neler olduğunu sayabilmeli, • Pulmoner rehabilitasyon programlarına kimlerin başvurması gerektiğini bilmeli, • Pulmoner rehabilitasyon programlarına nasıl ulaşılabileceğini bilmeli, • Pulmoner rehabilitasyon programını tamamladıktan sonra ne yapılması gerektiğini bilmeli.

13. YAZILI ve GÖRSEL MATERYAL OLUŞTURULMASI PULMONER REHABİLİTASYON ;EL BROŞÜRÜ

14. HASTA EĞİTİM KİTAPCIĞININ ÇOĞALTILARAK DAĞITILMASI

15. DÜNYA KOAH GÜNÜ HASTA ve AİLESİ EĞİTİM TOPLANTILARI -AÜ. GÖĞÜS HASTALIKLARI ABD - AGHH Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakım Merkezi

16. TTD ETKİNLİĞİ www.rahatnefesalmakistiyorum.com -ASTIM -KOAH -İNHALER İLAÇ KULLANIMI -PULMONER REHABİLİTASYON KOAH hasta kitabı hazırlanmıştır.

17. C.5.1 Hastaların ve sağlık görevlilerinin uygun tedavi konusunda sürekli eğitimi • SAĞLIK GÖREVLİLERİNİN EĞİTİMİ • Göğüs Hastalıkları Uzmanlık Eğitimi; Pulmoner rehabilitasyon ve göğüs hastalıklarında evde sağlık hizmet sunumu TTD Kış okulu kapsamında standart eğitim programı içine alınmıştır. • Uzmanlık sonrası eğitim: Göğüs hastalıkları uzmanlarının eğitimi TTD ve AİD’nin düzenlediği kongre, kurslar aracılığı ile devam etmektedir. • I. Basamak; hastalıkların tanısı, etkin tedavisi ve komplikasyonların önlenmesine yönelik eğitimi için 4. ÇG ile birlikte EĞİTİCİNİN EĞİTİMİ sertifikasyon programları için rehber, slide seti oluşturulmasında görev alındı. Halen devam eden eğiticinin eğitimi toplantılarında görev alınmaktadır.

18. C.5.2 Evde bakım hizmetlerinin organizasyonu ve yaygınlaştırılması • GÖĞÜS HASTALIKLARINDA • EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU ÇALIŞTAYI • 24-26 KASIM-2010 • Göğüs Hastalıklarında EVDE SAĞLIK HİZMET sunum MODELLERİ geliştirmek. • EKİP ve ALT YAPI standartlarının belirlenmesi • ESH ENDİKASYON oluşturan Kronik solunumsal hastalıkların belirlenmesi • ESH SEVK KRİTERLERİNİN belirlenmesi • Mevzuat eksikliklerinin saptanması, öneriler geliştirilmesi

20. hastaneleri 2. Basamak hastane I. basamak Evde sağlık hizmet sunumu Acil Servisler Özel bakım kuruluşları Sağlık bakımı dışı servisler Entegre bakım platformu 3. Basamak

21. Göğüs hastalıklarında ESH Kronik hastalık yükünde artış... • Gelenekselden……bütüncül yaklaşıma • Evde hastane & erken taburculuk • Evde bakım…ev desteği • Hastane başvurusu ve yatış gerekliliğinin azaltılması • İleri evre hastalık yönetimi • Palyatif bakım ve yaşamın sonunun planlanması

22. ESH gerektiren solunum hastalıkları; • Obstrüktif Solunum Hastalıkları; KOAH, Astım, Bronşiektazi, KistikFibrozis … • Restriktif Solunum Hastalıkları; Kifoskolyoz, İAH, … • Nöromusküler Hastalıklar; ALS, MD, Post Polio Sendromu, … • Uyku ilişkili Hastalıklar • Diğer; Akciğer maligniteleri, Akciğer transplantasyonu, Pulmoner Hipertansiyon, Pnömoni, Post torakotomi ATS /Statement of HOME CARE;2005

23. REFERANS MERKEZLER ESH Birimleri ESH Birimleri ESH Birimleri ESH Birimleri Aile hekimi Aile hekimi Aile hekimi Aile hekimi İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ESH KOORDİNASYON MERKEZİ

24. GÖĞÜS HASTALIKLARINDA ESH; III.ve II. Basamak için öneriler REFERANS MERKEZLERİN TANIMLANMASI • Sağlık Bakanlığı Göğüs Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastaneleri • Sağlık Bakanlığı Eğitim Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Klinikleri, • Sağlık Bakanlığı Göğüs Hastalıkları Dal Hastaneleri, (artık yok) REFERANS MERKEZ EKİP YAPISI: • Göğüs Hastalıkları Uzmanı • Hemşire • Fizyoterapist • Diyetisyen • Psikolog • Sosyal Çalışmacı • Şoför

25. GÖĞÜS HASTALIKLARINDA EVDE SAĞLIK HİZMET BİRİMİ EKİP YAPISI • Göğüs Hastalıkları Uzmanı • Hemşire • Şoför AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİ • Aile Hekimi • Aile Sağlığı Elemanı

26. II. BASAMAK: Göğüs hastalıkları dal hastanesi olmayan Birimlerde YAPILANDIRILMIŞ EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ BİRİMİ • Göğüs Hastalıkları Uzmanı ( Konsültan ) • Pratisyen Hekim • Hemşire • Fizyoterapist • Diyetisyen • Psikolog • Sosyal Çalışmacı • Şoför

27. ESH SEVK KRİTERLERİ (I) İlk iki kriterden bir tanesinin yanı sıra diğer kriterlerden en az bir tanesinin varlığı • Solunum sistemi hastalığı nedeni ile takip ve koordinasyonu gereken hastalar • Solunum sistemi hastalığına eşlik eden sistemik hastalık varlığı ve/veya bu hastalığın idamesinde takip ve koordinasyon gerekliliği • En iyi FEV1 değerinin %50’nin altında olması veya stabil olmayan sağlık durumu • Oksijenizasyonun bozuk olması (arter kan gazı veya pulseoksimetrede oksijen satürasyonu ile) • Son 1 yıl içinde 1’den fazla acil başvurusu ve hastaneye yatış varlığı • Günlük yaşam aktivitelerinde (geçerli ölçekler ile değerlendirme ile ) kısıtlılık

28. ESH SEVK KRİTERLERİ (II) • Hasta ve/veya hastaya bakmakla yükümlü kişilerin hastalık ve tedavi ile ilgili başa çıkma becerilerinin iyi olmaması veya tedavi ekibiyle iletişimsizliği • Evde ileri teknoloji ve/veya komplike tedavi gerekliliği • Sürekli izlem ve destek gerektiren sağlık bakım ihtiyacı • Polikliniğe başvuramayan ancak monitorizasyon ve/veya eğitim gereken hasta • Yaşlı, yalnız yaşayan ve gündüz yaşam aktivitelerinde bağımsızlığını sağlayamayan hasta • Terminal dönem hasta bakım ihtiyacı

29. GÖĞÜS HASTALIKLARINDA ESH • SERTİFİKASYON STANDARTLARI için öneriler • MEVZUAT EKSİKLİKLERİ çözüm önerileri geliştirildi.

30. İÇİNDEKİLER • GÖĞÜS HASTALIKLARINDA EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU • BÖLÜM 1: Göğüs Hastalıklarında; • -Birinci, İkinci ve Üçüncü Basamakta Göğüs Hastalıklarında Evde Sağlık Hizmet Sunumu Modelleri, organizasyonelyapı • BÖLÜM 2: Evde sağlık hizmet sunumuna hasta sevk kriterleri • BÖLÜM 3: Evde Sağlık Hizmet Sunumunda Sertifikasyon Standartlarının Belirlenmesi • BÖLÜM 4: Hukuki alt yapı • Önerilen düzenlemeler • Geri Ödemeler

31. Sağlık bakanlığı tedavi hizmetleri genel müdürlüğü. EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU EĞİTİCİNİN EĞİTİMİ SERTİFİKASYON PROGRAMLARI Kronik solunum hastalıkları Evde Sağlık Hizmetleri Doç. Dr. Pınar Ergün Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi EAH Kronik Solunum Yetmezliği Kliniği Evde Sağlık Hizmetleri ve Pulmoner Rehabilitasyon Merkezi

32. Sağlık bakanlığı tedavi hizmetleri genel müdürlüğü. EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU EĞİTİCİNİN EĞİTİMİ SERTİFİKASYON PROGRAMLARI EVDE MEKANİK VENTİLASYON Doç. Dr. Pınar Ergün Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi EAH Kronik Solunum Yetmezliği Kliniği Evde Sağlık Hizmetleri ve Pulmoner Rehabilitasyon Merkezi

33. Sağlık bakanlığı tedavi hizmetleri genel müdürlüğü. EVDE SAĞLIK HİZMET SUNUMU EĞİTİCİNİN EĞİTİMİ SERTİFİKASYON PROGRAMLARI için: EĞİTİCİNİN EĞİTİMİ REHBERİ HAZIRLANMIŞTIR:

34. ESH sunumunda HAYATA GEÇİRİLMEYİ BEKLEYEN STRATEJİK EYLEM PLANLARI ! • Kronik hastalıklarda evde sağlık hizmet sunum rehberinin hazırlanması için çalıştay yapılması • Evde bakım merkezlerinin akreditasyon standartlarının belirlenmesi için çalışma başlatılması • Göğüs hastalıklarında evde sağlık hizmet sunumunun önemli bir bileşeni olan evde direkt gözetimli Pulmoner Rehabilitasyon uygulanması ile ilgili mevzuatın yeniden düzenlenmesi • Tele evde bakım uygulaması ile ilgili fizibilite çalışması için proje geliştirilmesi ve pilot uygulama ile test edilmesi (proje hazırlandı )

35. C.5.3. Pulmoner rehabilitasyon hizmetlerinin yaygınlaştırılması • 1-Pulmoner rehabilitasyonun göğüs hastalıkları uzmanlarının etkinlik ve yetkinlik alanı olarak tanımlanmasının önündeki mevzuat eksikliklerinin giderilmesi için gerekli işlemlerin yapılması DÜNYADAKİ UYGULAMALAR NASIL ?

36. Turkish Thoracic Society April 4, 2011 Dean E. Schraufnagel, M.D. President of American Thoracic Society Dear Professor Schraufnagel, Turkish Thoracic Society has been discussing this issue with the health authorities and any supportive document would greatly help our arguments. It would be particularly helpful if it included the ATS view and/or US facts on - whether pulmonary rehabilitation is part of the core curriculum in pulmonary fellowship training, - whether pulmonary rehabilitation units can be managed by pulmonologists, - whether pulmonologists can work together with physiotherapists, and - whether pulmonologists can be reimbursed for pulmonary rehabilitation Pinar ErgunAbdullah SayinerGaye UlubayFeyzaErkan

37. Pulmonary Rehabilitation is integrated into Pulmonary medicine in the USA. We are required to cover this topic in our core curriculum for our pulmonary fellowship training. • Pulmonologists prescribe and work with physiotherapists in this area and pulmonologists can be reimbursed for pulmonary rehabilitation. • Dean SchraufnagelMD • President of American Thoracic Society

38. Can PR units be managed by pulmonologists? Absolutely. We feel that pulmonologists should be the primary managers of PR programs because of their training (knowledge about complex pulmonary conditions, cardiovascular managment, responsibility for emergency situations etc). Can pulmonologists work with physiotherapists (non physicians)? They certainly should. In the U.S, the physiotherapist receives the order to provide care, based on a physician order. Some PT's because of experience or training may know more about the training needs of patients than the physician, however there needs to be a captain of the ship! PT's do not have the training to deal with many of the complications that can occur with fragile, patients such as those with pulmonary hypertension or interstitial lung disease. The roles of the physiotherapist & pulmonologist however should be complimentary and collaborative. I believe most of our PR programs Suzanne C Lareau RN, MS, FAAN Chair, ATS Pulmonary Rehabilitation Assembly

39. ERS Dear Colleagues, The ERS leadership has discussed your request and proposal concerning pulmonary rehabilitation, and present the Society’s position as follows: It is certainly the ERS view that pulmonologists should play a pivotal role in pulmonary rehabilitation. First, they are best placed to integrate rehabilitation in the overall management of respiratory disease, as they possess the knowledge and the skills to manage these diseases optimally. Second, they are also well trained to assume their role in pulmonary rehabilitation. Indeed, pulmonary rehabilitation is part of the core curriculum in pulmonary training (UEMS report, Dijkman et al. EurRespir J 1994; 7: 1019-1022) and many training centers offer extensive training in pulmonary rehabilitation. In addition, Chapter 17 of the ERS Handbook preparing for the HERMES (Harmonised Education in Respiratory Medicine for European specialists) examination, a European examination in respiratory medicine, deals specifically with respiratory rehabilitation. Third, pulmonologists are well placed to manage pulmonary rehabilitation units. Along these lines, there are in Europe and in the world several examples of highly successful pulmonary rehabilitation units managed by pulmonologists. Examples include the unit of Marc Decramer (Leuven, Belgium), EmielWouters (Maastricht, the Netherlands), Klaus Rabe (Grosshansdorf, Germany), Richard Dekhuijzen (Nijmegen, the Netherlands), Michael Morgan (Leicester, UK), Richard Casaburi (Los Angeles, USA), Francois Maltais (Québec City, Canada) etc.., whereas we are not aware of any successful units managed by specialists in physical therapy and rehabilitation. Fourth, pulmonologists are ideally placed to collaborate with physiotherapists and other allied health professionals (nurses, nutritional specialists, psychologists) in these programmes and in fact there are many examples of highly successful collaborations between pulmonologists and physiotherapists. As an examples I could mention my own collaboration with RikGosselink (former Head of the ERS Assembly of Allied Health Professionals) and Thierry Troosters (chairman of ERS Physiotherapy Working Group), the collaboration between Michael Morgan and Sally Singh (chairperson of ERS Rehabilitation Working Group), between EmielWouters and Paul Janssens and MartijnSpruit, and between Francois Maltais and Didier Saey. Finally, in several European countries such as Belgium, the Netherlands and Germany, pulmonologists are reimbursed for pulmonary rehabilitation. With our best wishes for the continued success and prosperity of the Turkish Thoracic Society, and looking forward to welcoming you to the ERS Congress in Amsterdam, 24-28 September 2011. Sincerely, Prof. Marc Decramer ERS President

40. Pulmonerrehabilitasyon konusunda hekimlerin, fizyoterapistlerin ve yardımcı sağlık personelinin bu konuda eğitimlerine yönelik sertifikasyon kursları, hizmet içi eğitim programlarının yapılandırılması • TTD Pulmoner Rehabilitasyon ve Kronik bakım çalışma grubu hekim, fizyoterapist ve yardımcı sağlık personeline yönelik kongre ve merkezi kurslar düzenlenmektedir. • ANCAK;Pulmonerrrehabilitasyondan faydalanan hasta sayısının arttırılması, • 1- PR’nin göğüs hastalıkları uzmanlarının etkinlik ve yetkinlik alanı olduğunun kabul edilerek gerekli düzenlemelerinin ivedilikle yapılması • 2-Göğüshastalıkları uzmanlarının fizyoterapistlerle birlikte çalışabilirliğinin sağlayacak düzenlemenin yapılması ile yol alacaktır. • Yasa gereği göğüs hastalıkları uzmanlık eğitiminde FTR rotasyonu ? • Solunum terapistlerinin yetiştirilmesi ?

41. C.5.4. Uygun kayıt ve izlem • Surveyans çalışmaları için veri elde edilmesinde sıkıntılar var. • Eylem planlarında yer alan önerilerin hayata geçirilmesi ! • 1-KOAH ve Astım tanılı hasta sayısı ve bu tanılarla teknoloji bağımlı hasta sayısının çıkarılması için mevcut verilerin derlenmesi • 2-SGK Tıbbi malzeme daire başkanlığından teknoloji bağımlı hasta sayısının belirlenebilmesi için gerekli teknolojik alt yapı çalışmalarının başlatılması için öneride bulunulması ve mevcut verilerin istenmesi • Vb.

42. TEŞEKKÜRLER