180 likes | 327 Views
Waar staan we met fotovoltaïsche zonne-energie en waar willen we terechtkomen?. R.J.C. van Zolingen Shell Solar Energy B.V. en TU/e. Inhoud. Principe De verschillende zonneceltechnologieën Kosten Waar willen we terechtkomen?. Werkingsprincipe. Absorptie van foton
E N D
Waar staan we met fotovoltaïsche zonne-energie en waar willen we terechtkomen? R.J.C. van Zolingen Shell Solar Energy B.V. en TU/e
Inhoud • Principe • De verschillende zonneceltechnologieën • Kosten • Waar willen we terechtkomen?
Werkingsprincipe • Absorptie van foton • Generatie van elektron-gat paar • (Diffusie) • Landingsscheiding • Externe stroom
Bandenplaatje (voor enkelvoudige omzetter) • Verliezen • h indien h < Eg • (h - Eg) indien h > Eg • Overige verliezen (o.a. diode-, ohmse- en recombinatieverliezen) • Maximum rendement enkelvoudige omzetter 31% • Verdere verhoging van rendement door stapeling van cellen
Eenkristallijn silicium zonnecellen • Oorspronkelijk ontwikkeld voor de ruimtevaart • Doorontwikkeld voor aardse toepassingen • Laboratoriumrendement 24%, productierendement 13 - 16% • Nog steeds in gebruik
Multikristallijn silicium zonnecellen • Verkregen met giettechniek • Laboratoriumrendement 20%, productierendement 12 - 15% • Spectaculaire groei, nu grootste marktaandeel • Focus op ‘high volume’ productie
Kristallijn silicium zonnecellen, tendensen • Grondstof wordt schaars • Ontwikkeling van ‘solar grade’ silicium (Wacker, Bayer, Sunergy) • Ontwikkeling van zelfdragend silicium • Linten (ASE negenvlakken, commercieel) • RGS (ECN) • Dunne-film silicium (Astropower)
Amorf silicium zonnecellen • Enige dunne-film technologie in ‘high volume’ productie • PIN celstructuur • Vaak in tandem of triple structuur gebruikt, productie rendement 5 - 8% • Interessante combinaties met microkristallijn silicium • Focus op ontwikkeling ‘high volume’ productieprocessen (Heliantos) van AKZO, ETP en TUE
Cadmiumtelluride zonnecellen (CdTe) • Eenvoudig te produceren • Bedenkingen tegen cadmium • Laboratoriumrendement 16% • Pilotproductierendement 9 - 10% Koperindiumgaliumdiselenide (Cu(In, Ga) Se2) • Productie wel complexer • Laboratoriumrendement 19% • Pilotproductierendement 10 - 12%
Zonnecellen gebaseerd op III-V verbindingen • Complexe devices • Bandgaptuning door samenstelling elementen • Zeer hoge rendementen met tandem en heterojunctiestructuren (meer dan 30% onder concentratie op laboratoriumschaal) • Ruimtevaarttoepassingen • Concentratortoepassingen • Ontwikkeling van dunne-film versie d.m.v. lift-off (KUN)
Kleurgesensibiliseerde en plastic zonnecellen • Lange termijn, lage kosten optie • Omvangrijke R&D programma’s in Nederland • Nog in zeer vroeg stadium van ontwikkeling
Verdeling over de verschillende zonneceltechnologieën Onbekend CIS Productie in IEA landen in 2000 (totaal 239 MWp) CdTe en overige 0,2% 0,5% 2,5% Eénkristallijn Si Amorf Si 22,5% Amorf Si op 7,1% éénkristallijn Si 13,3% Dunne film Si 0,4% Si-linten 1,6% Multikristallijn Si 51,9%
Waar staan we nu? • Productierendementen wezenlijk lager dan laboratorium-rendementen en theoretische rendementen • Onvolledige lichtabsorptie • Imperfecte materialen, oppervlakken en grensvlakken • Verliezen bij stroomcollectie • Afweging tussen kosten en rendement in productie • Onderzoek en ontwikkeling met name gericht op kostenverlaging
De kWh-kosten • De kWh-kosten kunnen berekend worden met het ‘levelized energy cost model’Input: • investeringskosten • afschrijvingstermijn • reële rente • kosten voor onderhoud • jaaropbrengst (kWh)
Tijdstip Moduleprijs BOS-prijs Systeemprijs Schatting kWh- kosten €/Wp €/Wp €/Wp €/kWh 2000 3,5 – 4 1,5 5 – 5,5 0,50 – 0,55 2010 1,5 – 2 1 2,5 – 3 0,25 – 0,30 2020 1 0,5 1,5 0,15 Lange termijn 0,7 0,3 1 0,10 Huidige en verwachte c.q. gewenste ontwikkeling van de kWh-kosten voor netgekoppelde PV-systemen in Nederland • Afschrijvingstermijn 20 jaarreële rente 4%kosten onderhoud 1% van investeringjaaropbrengst 850 kWh/kWp • Conventioneel: kleinverbruikerstarief 0,15 €/kWh primaire opwekkosten 0,03 €/kWh
Waar willen we terechtkomen? • kWh-kostenniveau in de orde van de huidige opwekkosten met de conventionele bronnen • Realisatie met behulp van hoog-rendement zonnecellen (rendement > 30%)
De uitdaging Het vinden van: • Zonnecellen die het spectrum beter benutten, bijvoorbeeld door • Stapelen van materialen • Materialen en structuren waarin multiple-foton absorptieprocessen kunnen optreden • Zonnecelstructuren die minder gevoelig zijn voor materiaalkwaliteit • Meer geschikte materialen voor specifieke structuren