600 likes | 1.52k Views
KUR’AN-I OKUMAK VE ANLAMAK. T.C. PENDİK MÜFTÜLÜĞÜ VELİBABA YENİ CAMİİ SİNAN ERAVCI.
E N D
KUR’AN-I OKUMAK VE ANLAMAK T.C. PENDİK MÜFTÜLÜĞÜ VELİBABA YENİ CAMİİ SİNAN ERAVCI
Kur’an-ı Kerim • Yüce Allah tarafından Hz. Muhammed’e (s.a.s.) Arapça olarak indirilmiş, bize kadar tevatür yoluyla nakledilmiş, Mushaflara yazılı, Fatiha ile başlayıp Nas suresi ile sona eren ve okunması ile ibadet edilen ilahi kelamdır.
Kur’an-ı Kerim • Bilindiği gibi Kur'an, yirmi üç yıllık peygamberlik süresince muhtelif vesîlelerlePeygamberimiz'e Hak katından Cebrâîl aracılığıyla indirilen ilâhi kelâmın adıdır. • Hz. Peygamber zamanında vahiy kâtiplerince yazılan ve hâfızsahâbilerce ezberlenen ilâhî kelâm, Hz. Ebû Bekir devrinde mushaf hâline getirilerek muhâfaza altına alınmış, Hz. Osman zamanında çoğaltılarak İslâm memleketlerine gönderilmiş ve böylece lâfzıyla ve hattıyla koruma altına alınmıştır. VâkıaKur'an, ilâhî koruma altında bulunmaktadır.
Kur’an-ı Kerim • اِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَاِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ • "Doğrusu Kitâb'ı biz indirdik, onun koruyucusu da elbette biziz." (Hicr, 15/9)
Kur'an kendisine ait bâzı özelliklere vurgu yapmaktadır • 1 - Kur'anmu'cizedir. Lâfzıyla ve rûhuyla insanların bir benzerini getiremeyecekleri bir mucize; az lâfzıyla çok mânâ anlatan mûciz bir beyandır. Nitekim Kur'ân bu konuda insanlara ve cinlere meydan okumaktadır; • قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْاِنْسُ وَالْجِنُّ عَلى اَنْ يَاْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْانِ لَا يَاْتُونَ بِمِثْلِه وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهيرًا • "De ki: İnsanlar ve cinler, birbirine yardımcı olarak bu Kur'an'ın bir benzerini ortaya koymak için bir araya gelseler, and olsun ki yine de bir benzerini ortaya koyamazlar," (İsrâ, 17/88) • Târih boyunca Kur'ân'ın bu meydan okumasına cevap vermeye muktedir biri çıkmamıştır.
2 - Kur'an şifâdır: • Kur'an mânevî hastalıklara, rûhi dertlere bir şifâdır. Hattâ onun lâfız ve mânâsının bereketiyle maddî hastalıklara uğramış insanlar rûhî dirilik kazanarak şifâ bulmaktadır. • وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْانِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنينَ وَلَا يَزيدُ الظَّالِمينَ اِلَّا خَسَارًا • "Kur'andan inananlara rahmet ve şifâ olan şeyler indiriyoruz." (İsrâ, 17/82)
2 - Kur'an şifâdır: • Kur'an iki âyetiyle kendisinin şifâ olma özelliğini şöyle ifade etmektedir: • يَا اَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِىالصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنينَ • "Ey insanlar! Rabbinizden size bir öğüt ve kalplerde olana bir şifâ, inananlara doğruyu gösteren bir rehber ve rahmet gelmiştir."(Yûnus, 10/57)
3 - Kur'ân hidâyettir. • Kur'an Allah tarafından geldiğinde şüphe olmayan müminlere ve takvâ ehline bir hidâyet rehberidir. Nitekim Kur'an'ın ikinci sûresinde: • الم () ذلِكَ الْكِتَابُ لَارَيْبَ فيهِ هُدًى لِلْمُتَّقينَ • "Bu, doğruluğunda şüphe olmayan ve Allah'a karşı gelmekten sakınanlara yol gösteren; hidâyet kaynağı bir kitaptır." (Bakara, 2/2-3) • Bir başka âyetteKur'ân; • يَا اَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِىالصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنينَ • "Rabbinizden gelen bir hidâyet rehberi" olarak takdim edilmektedir. (Yûnus, 10/57)
3 - Kur'ân hidâyettir. • Bir âyet-i kerîme • اِنَّ هذَا الْقُرْانَ يَهْدى لِلَّتى هِىَ اَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنينَ الَّذينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ اَنَّ لَهُمْ اَجْرًا كَبيرًا • "Doğrusu bu Kur'an, en doğru yola iletir (hidayet) ve salih ameller işleyen mü’minleri büyük bir mükafatla müjdeler" (İsrâ 17/9) ifâdeleriyle bir başka âyet ise: • هذَا بَيَانٌ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقينَ • "Bu Kur'an, insanlara bir açıklama, sakınanlara hidâyet ve bir öğüttür." (Âl-i İmrân, 3/138) lâfızlarıyla Kur'an'ınhidâyet edici özelliğini belirtmektedir. • Kur'an'ın temel gayesi insanları dalâletten hidâyete, zulmetten nûra çıkarmak olduğundan bu konuyu vurgulayan pek çok âyet vardır.
4 - Kur'an nûrdur ve insanlığı nûra çıkarır. • Nitekim: • قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُبينٌ • "Doğrusu size Allah'tan bir nûr ve apaçık bir kitap gelmiştir: (Mâide, 5/15) âyetiyleKur'an'ınnûr özelliğine; • الركِتَابٌ اَنْزَلْنَاهُ اِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ اِلَى النُّورِ بِاِذْنِ رَبِّهِمْ اِلى صِرَاطِ الْعَزيزِ الْحَميدِ • “Elif, Lâm, Râ. Bu Kur'ân öyle büyük bir kitaptır ki, insanları Rablerinin izni ile karanlıklardan aydınlığa, her şeye galip ve hamde lâyık olan Allah'ın yoluna çıkarman için onu sana indirdik.” (İbrâhim, 14/1)
4 - Kur'an nûrdur ve insanlığı nûra çıkarır. • هُوَ الَّذى يُنَزِّلُ عَلى عَبْدِه ايَاتٍ بَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ اِلَى النُّورِ وَاِنَّ اللّهَ بِكُمْ لَرَؤُفٌ رَحيمٌ • "Sizi karanlıklardan nura çıkarmak için kulu Muhammed'e apaçık âyetler indiren O'dur." (Hadîd, 57/9) âyetiyle de karanlıklardan nûra çıkarma özelliğine işaret edilmektedir. • Kur'an insanlık târihinin en büyük inkılâbını gerçekleştirmiş Câhiliyye toplumundan insanlığın mefâhiri önderler çıkarmıştır. İnsanlığa insanlık değerini vermiş ve bugünün yükselen değerleri eşitlik ve hürriyet ilkelerinin ilk seslendiricisi olmuştur. • Kur'an, İslâmî hayatın temel kaynağı olarak inanan insanlara bir takım sorumluluk ve görevler yüklemektedir.
Onun bize yüklediği temel görevleri beş madde hâlinde özetlemek mümkündür • I - Kur'an'ın Hak katından gelmiş ilâhî bir kelâm olduğuna inanmak: • Müslümanların Kur'an'a karşı en temel görevi budur. Diğerleri hep bunun üzerine müesses hususlardır. Bu inanç olmadan Kur'an'a bakışımızın Kur'an'ın istediği ölçüde olması mümkün değildir, • Nitekim şu âyetler; Kur'an'ın ilâhi menşe'li özelliğine lâfzan da işâret etmektedir. • يَااَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَاَنْزَلْنَا اِلَيْكُمْ نُورًا مُبينًا • "Ey insanlar! Rabbinizden size apaçık bir delil geldi, size apaçık bir nûr, Kur'an indirdik" (Nisâ, 4/174)
Onun bize yüklediği temel görevleri beş madde hâlinde özetlemek mümkündür • I - Kur'an'ın Hak katından gelmiş ilâhî bir kelâm olduğuna inanmak: • يَا اَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِىالصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنينَ • "Ey insanlar! Size Rabbinizden bir öğüt, gönüller derdine bir şifa, müminlere bir hidayet ve rahmet geldi."(Yûnus, 10/57) • Kur'anRabb’ın katından oluşunu bu lâfızlarla açıkladıktan sonra buna rağmen inanmayanlara meydan okuyarak insanları âciz bırakmaktadır. • O'nun Hak katından olduğuna inanan, onun lâfzına ve mushafına da saygılı olur. • اِنَّهُ لَقُرْانٌ كَريمٌ () فى كِتَابٍ مَكْنُونٍ () لَا يَمَسُّهُ اِلَّا الْمُطَهَّرُونَ () تَنْزيلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمينَ • "Doğrusu bu Kitap sâdece arınmış olanların dokunabileceği saklı bir kitapta mevcud, âlemlerin Rabbi tarafından indirilmiş Kur'an-ı Kerim'dir." (Vâkıa, 56/77-80)
II - Kur'an'ın lâfzını tanımak ve okumak: • Kur'an okunuşuyla insanları ibâdet ecrine ulaştıran bir kitaptır. Bu yüzden Kur'an bağlısının Kur'an'la tanışarak onu lâfzıyla okuyabilecek bir konuma gelmesi beklenir. • Kulu Allah'a en yaklaştıran ibâdetlerden biri namazdır. Allah Rasûlü'nün gözümün nûru diye övdüğü (Nesâî, Nisâ, 1; Müsned, III, 128-199) namazın temel rükünlerinden biri kırâat yani Kur'an okumaktır. • Mazerete mebnî diğer farzlar düşse bile sağırların dışında namazda Kur'an okuma görevi, hiç kimseden düşmez. Bu durum bu farzın önemini gösterir. • Kur'an, kendisinin okunması konusunda kolay geleni seçmeye cevaz ile teşvik etmekle birlikte bundan uzak kalmaya asla izin vermemektedir. Nitekim: • فَاقْرَؤُا مَاتَيَسَّرَ مِنْهُ وَاَقيمُوا الصَّلوةَ • "Kur'an'dan kolayınıza geleni okuyun, namazı kılın."(Müzzemmil, 73/20) âyeti okumada kolaylık tarafını gösteriyor.
Kur'an okumayı teşvik eden pek çok hadis-i şerif vardır • خَيْرُكُمْ مَنْ تَعَلّمَ الْقُرآنَ وَعَلَّمَهُ • a - "Sizin hayırlınız Kur'an'ı öğrenen ve öğretendir" (Buhari, Fazâilü'l-Kur'an, 15; İbnMâce, Mukaddime, 16; EbûDavud, Vitr, 15) Bu öğretmenin içinde sâdece lâfzî öğretme değil, Kur'an'amüteallık her ilim vardır. • مَنْ قَرَأ القُرآنَ وَعَمِلَ بِهِ أُلْبِسَ وَالِدُهُ تَاجاً يَوْمَ القِيامَةِ، ضَوْؤُهُ أحَسَنُ مِنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ في بَيْتٍ مِنْ بُيوتِ الدُّنْيَا لَوْ كَانَتْ فِيهِ، فَمَا ظَنُّكُمْ بِالَّذِى عَمِلَ بِهِ • b -SehlİbnuMuâz el-Cuhenî (r.a) anlatıyor: • "Resûlullah (a.s) buyurdular ki: "Kim Kur'an'ı okur ve onunla amel ederse, kıyamet günü babasına bir tâç giydirilir. Bu tâcın ışığı, güneş dünyadaki herhangi bir evde bulunduğu takdirde onun vereceği ışıktan daha güzeldir. Öyleyse, Kur'ân'la bizzat amel edenin ışığı nasıl olacak, düşünebiliyor musunuz?" (Ebu Dâvud, Salât, 349, 1453 H.)
Kur'an okumayı teşvik eden pek çok hadis-i şerif vardır • اِقْرَؤُا الْقُرآنَ فإنَّهُ يَأتِى يَوْمَ الْقِيَامَةِ شَفِيعاً لِاَصْحَابِهِ • c - "Kur'an okuyunuz, çünkü Kur'ankıyâmet gününde ehl-i Kur'an'aşefâatçi olacaktır." (Müslim, Müsâfirîn, 252) • لا تَجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ مَقَابِرَ، إنَّ الشَّيْطَانَ يَفِرُّ مِنَ الْبَيْتِ الَّذِى تُقْرأُ فِيهِ سُورَةُ الْبَقَرَةِ • d -Resûlullah (a.s) buyurdu ki: "Evlerinizi kabirlere çevirmeyin, içerisinde Bakara suresi okunan evden şeytan kaçar." (Müslim, Müsâfirin, 212, (780); Tirmizî, Sevabu'l-Kur'ân 2, (2780)). • زَيِّنُوا الْقُرآنَ بِأَصْوَاتِكُمْ • e - "Kur'an'ı seslerinizle süsleyiniz!" (Buharî, Tevhid, 252 EbûDâvud, Vitr, 20) • الْجَاهِرُ بِالٌقُرآنِ كَالْجَاهِرِ بالصَّدَقَةِ، وَالْمُسِرُّ بِالْقُرآنِ كَالْمُسِرِّ بِالصَّدَقَةِ • f - "Kur'ân'ı cehren (açıktan) okuyan, sadakayı açıktan veren gibidir. Kur'ân'ı gizlice okuyan, sadakayı gizlice veren gibidir." (Tirmizî, Sevâbu'l-Kur'ân 20, 2920; Ebu Davud, Salât 315, 1333; Nesâî, Zekât 68).Gizli ve açık sadaka verilmesi ayetle de sabittir, dolayısı ile hadisteki teşbihte herhangi bir müphemlik söz konusu değildir.
Kur'an okumayı teşvik eden pek çok hadis-i şerif vardır • وَالَّذِينَ صَبَرُواْ ابْتِغَاء وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُواْ الصَّلاَةَ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرّاً وَعَلاَنِيَةً وَيَدْرَؤُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ • Rablerinin rızasını kazanmak arzusuyla sabrederler ve namazı dosdoğru kılarlar ve kendilerine verdiğimiz rızıklardan gizli ve açıkça Allah yolunda harcarlar ve çirkinlikleri güzelliklerle yok ederler. İşte bunlar, bu hayatın akibeti kendilerinin olacak olanlardır. (Ra'd, 13,22) • Bu âyet ve hadisler çerçevesinde Kur'an'la tanışmak, onu lâfzıyla okumak, hem şahsen kendimize hem de çoluk çocuğumuza ait bir sorumluluktur. Bu itibarla çocuklarımızın gönüllerini ve hayatlarını Kur'an'la aydınlatmak durumundayız.
Kur'an okumayı teşvik eden pek çok hadis-i şerif vardır • مَنْ اَعْرَضَ عَنْهُ فَاِنَّهُ يَحْمِلُ يَوْمَ الْقِيمَةِ وِزْرًا • "Katımızdan bir kitap indirdik; kim ondan yüz çevirirse bilsin ki kıyâmet günü bir günah yükü yüklenecektir; (Tâhâ, 20/100) âyeti ise Kur'an'dan yüz çevirmenin, uzaklaşmanın bedelini haber veriyor. • Kur'an'dan yüz çevirmek önce maddi ve lâfzî olur. Onu okumamak; ülfet etmemekle olur. Ardından mânâsını anlamamak ve tavsiyelerine uymamakla devam eder. • Kur'an ile ülfetin yolu onu tanımaktan, geçer. İnsan önce tanır, sonra sever.
Bizlerin hiç ama hiç unutmaması gereken bir diğer gerçek, bu hayatın sonunda yine Rabbimize döneceğimiz gerçeğidir. • O’na geri döndüğümüzde de, Rabbimizin bize soracağı en başta gelen sorulardan birisi de gönderdiği kitabı ile bağımızın ne olduğu sorusu olacaktır. • Ahiret gününün farklı sahnelerini bize tasvir eden Kur’an’ın değindiği konular arasında, peygamberin kavmini Allah’a şikâyet edeceğidir. • Bizim için o gün lehte ya da aleyhte tanık olacak olan Sevgili Rasulün, bizler şefaatini beklerken karşılaşmamız muhtemel olan bu şikâyet, dünyada iken Kur’an’ı terk etmekle alakalı olacaktır. Ayette bu husus şöyle dile getirilir: • وَقَالَ الرَّسُولُ يَارَبِّ اِنَّ قَوْمِى اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْاَنَ مَهْجُورًا • “Ve (o gün) Rasul şöyle diyecek: Ey Rabbim! Kavmim bu Kur’an’ı terk edilmiş bir obje haline getirdi...” Nisa, 41; Kâf, 21; Hadîd, 19 ; Furkan, 30
KUR’ANI TERK ETMEK NESIL OLUR ? 1- Dinlemeyi ve ona iman etmeyi terk etmek. 2- Okumasına rağmen amel etmeyi terk etmek. 3- Kur’anın hükmüne baş vurmayı terk etmek. 4- Manasını anlamayı terk etmek. 5- Kalplerin hastalığını onunla tedavi etmeyi terk etmek.
Müfessirler ayetin metninde geçen “mehcûr” ifadesini izah ederken bunun, terk etmek, iman etmemek, ondan yüz çevirmek ve onu sâhir ya da kâhin sözü gibi görmek suretiyle gerçekleşecebileceğini söylerler. • İbn Kesir ise bu terkin içine, Kur’an’ı ezberlemeyi, içerdiği anlamları düşünmeyi ve tedebbür etmeyi ihmal etmenin, onun emir ve yasaklarına imtisal etmeyi bırakmanın da girdiğini söyler. • İbnTeymiyye de bunu daha veciz bir ifade ile şöyle özetler: • “Kur’an’ı okumayan onu terk etmiştir. Kur’an’ı okuduğu halde onun anlamlarını düşünmeyen onu terk etmiştir. Kur’an’ı okuyup anlamını düşünse de muhtevası ile amel etmeyen onu (yine) terk etmiştir.” • Örnekler için bkz. Taberî, İbnCerîr, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli’l-Kur’an, Müessesetu’r-Risâle, 1420/2000, XIX/264; İbn Kesir, Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azim, Dâru Tayyibe, 1420/1999, VI/108; Reşid Rıza, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Hakîm, Hey’etü’l-Mısrıyye, XII/266 • İbn Kesir, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azim, VI/108 • Sâbûnî,Muhammed Ali, et-Tibyân fî Ulûmil’-Kur’an, el-Mektebu’l-Asriyye, 1430/2009, s. 10
Kur'an'ın Kur'an olması için de dört temel şart vardır: • 1) Arapça olması • 2) Lâfız olması • 3) Hz. Peygamber'e inmiş olması, • 4)Tevâtür yoluyla bize kadar gelmiş bir kıraat türü olması. • Bu şartlar muvacehesinde Arapça'nın dışındaki dillere yapılan tercümeler Kur'an sayılamayacağından onlarla ibâdet sahih olmaz.
III - Kur'an'ın Mânâsını ve Mesajını Anlamağa Çalışmak: • Kur'an'la tanışan onu orijinal harfleriyle okumayı öğrenen bir müslümanın onun ilâhî nasihatlarını ve öğütlerini de anlayıp öğrenmesi gerekir. • Çünkü Kur'an anlaşılsın; tebligatı bilinsin diye indirilmiştir. Hattâ Hz. Peygamber'in üsve-i hasene ve tebliğci olarak en büyük fonksiyonu Kur'an'ın daha iyi anlaşılmasını sağlamaktır. • Nitekim şu âyet bu konuya işâret etmektedir. • وَاَنْزَلْنَا اِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَانُزِّلَ اِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ • "Kur'an'ı sana insanlara gönderileni açıklayasın diye indirdik. Belki düşünürler." (Nahl, 16/44)
Şu âyetler de özelde müslümanların; genelde topyekün insanlığın Kur'an'ı anlama görev ve sorumluluklarına işâret etmektedir. • اِنَّا اَنْزَلْنَاهُ قُرْءنًا عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ a - "Biz anlayasınız diye Arapça bir Kur'an indirdik." (Yûsuf, 12/2) • كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمُ الْايَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ b - "Böylece Allah düşünesiniz diye size âyetlerini açıklar. (Bakara, 2/219) • اُنْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْايَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ c - "Anlasınlar diye âyetleri nasıl yerli yerince açıkladığımıza bak!" (En'âm, 6/65) • قَدْ فَصَّلْنَا الْايَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ d - "Anlayan topluluklar için âyetleri uzun uzadıya açıkladık."(el-En'am, 6/98) • كَذلِكَ نُفَصِّلُ الْايَاتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ e - "Düşünen millet için âyetleri böyle uzun açıklıyoruz." (Yûnus, 10/24)
Kur'an'ı anlamak için tefsirini okumak, sünnetteki uygulamalarını görmek ve islâmîtatbîkattan haberdar olmak gerekir Mushaf’ı okumak, meâlimûtâlaa ve ardından tefsir ve sünnet bilgisi bu işin en kestirme yoludur. • Hz. Osman'ın şu sözü Kur'an ile olan ilgiyi teşvik etmektedir: "Seven sevgilisinin kelâmından doymaz". • Kur'an sevgiliden gelen bir mektupsa onu okumak kadar anlamak, anlamak kadar istenileni yapmak da önemlidir. • Bu yüzden Kur'an'ı anladıktan sonra üzerimize düşen, istenileni yapmak yâni onu yaşamaktır.
IV - Kur'an'ın emir ve tavsiyeleri istikametinde müslümanca yaşamak. • Kur'an'ın insanlar için kurmayı hedeflediği güzel dünyanın model insanı Hz. Peygamber (a.s) dir: • لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فى رَسُولِ اللّهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُوا اللّهَ وَالْيَوْمَ الْاخِرَ وَذَكَرَ اللّهَ كَثيرًا • Şanım hakkı için muhakkak ki size Resullulah'da pek güzel bir örnek vardır. Allah'a ve son güne ümit besler olup da Allah'ı çok zikreden kimseler için. (Ahzâb, 33/21) • Kur'annizâmını onun uyguladığı üslûb ile rahmet ve şefkat unsurlarıyla yaşamak gerekir. Kur'an: • وَاِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظيمٍ • "Yüce bir ahlâk üzeresin" (Kalem, 68/4) ayetiyle onun ahlâkını övdüğü gibi, Hz. Âişe valîdemiz kendisine onun ahlâkını soranlara; "O'nun ahlâkı Kur'an'dı." (Müsned, VI, 188) sözüyle onun canlı Kur'an olduğunu anlatmak istemiştir.
IV - Kur'an'ın emir ve tavsiyeleri istikametinde müslümanca yaşamak. • Kur'an'ın insanlar için kurmayı hedeflediği güzel dünyanın model insanı Hz. Peygamber (a.s) dir: • لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فى رَسُولِ اللّهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُوا اللّهَ وَالْيَوْمَ الْاخِرَ وَذَكَرَ اللّهَ كَثيرًا • Şanım hakkı için muhakkak ki size Resullulah'da pek güzel bir örnek vardır. Allah'a ve son güne ümit besler olup da Allah'ı çok zikreden kimseler için. (Ahzâb, 33/21) • Kur'an nizâmını onun uyguladığı üslûb ile rahmet ve şefkat unsurlarıyla yaşamak gerekir. Kur'an: • وَاِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظيمٍ • "Yüce bir ahlâk üzeresin" (Kalem, 68/4) ayetiyle onun ahlâkını övdüğü gibi, Hz. Âişe valîdemiz kendisine onun ahlâkını soranlara; "O'nun ahlâkı Kur'an'dı." (Müsned, VI, 188) sözüyle onun canlı Kur'an olduğunu anlatmak istemiştir.
IV - Kur'an'ın emir ve tavsiyeleri istikametinde müslümanca yaşamak. • Allah Teâla, onun uygulamalarının model olduğunu, dolayısıyla emir ve yasaklarına uyulması gerektiğini vurgulamaktadır: • وَمَا اَتَيكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهيكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا • "Peygamber size ne verirse alın; sizi neden sakındırırsa geri durun." (Haşr, 59/7) • Kur'an bu model ile uygulanarak ahkâmı hayata geçirilecektir. Çünkü MâideSûresinde 44, 45 ve 47. âyetlerde: "Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler kâfir, zâlim ve fâsık" olarak nitelenmektedir.
Kur'an ne ölü kitaptır. Ne de ölüler kitabı. • O dipdiri, mesajları ile bir hayat kitabıdır. Nitekim Akif: • Ya açar bakarız nazm-ı celîlin yaprağına • Yahut üfler geçeriz bir ölünün toprağına • İnmemiştir hele Kur'an şunu hakkıyla bilin • Ne mezarlıkta okunmak ne de fal bakmak için.. ifâdeleriyle bu gerçeği anlatır. • Kur'an bir deryâdır. Herkes ondan elindeki kap kadar istifâde eder. Kur'an bir güneştir her toprak ondan kabiliyeti ölçüsünde yararlanır.
V - Kur'an'ın mesajını insanlık âlemine duyurmak. • İnanan insanların Kur'an'a karşı en önemli görevlerinden biri de insanlığı onun gerçekleriyle tanıştırmaktır. Kur'ân'ın korunması, aslında Allah'ın teminat altına aldığı bir husustur. Ancak onun mesajının insanlığa ulaştırılması insânî bir görevdir. Allah Teâlâ bu görevi öncelikle Peygamberimiz'in omuzlarına yüklemiştir. • وَمَا اَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ اِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِى اخْتَلَفُوا فيهِ وَهُدًى وَرَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ • "Sana Kitabı, ayrılığa düştükleri şeyleri onlara açıklaman için, inanan kimselere de doğru yol rehberi ve rahmet olarak indirdik."(Nahl, 16/64)
V - Kur'an'ın mesajını insanlık âlemine duyurmak. • Peygamber'in açıklama, anlatma ve tebliğ görevi peygamberden sonra vâris-i nebî olma özelliğini hâiz ulemâ ve ehlullah topluluğuna âiddir. Nitekim: • وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ اُمَّةٌ يَدْعُونَ اِلَى الْخَيْرِ وَيَاْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ • "Sizden iyiye çağıran, doğruluğu emreden ve fenâlıktan sakındıran bir topluluk bulunsun." (Âl-i İmrân, 3/104)
V - Kur'an'ın mesajını insanlık âlemine duyurmak. • İnanan insanların Kur'an'a karşı en önemli görevlerinden biri de insanlığı onun gerçekleriyle tanıştırmaktır. Kur'ân'ın korunması, aslında Allah'ın teminat altına aldığı bir husustur. Ancak onun mesajının insanlığa ulaştırılması insânî bir görevdir. Allah Teâlâ bu görevi öncelikle Peygamberimiz'in omuzlarına yüklemiştir. • وَمَا اَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ اِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِى اخْتَلَفُوا فيهِ وَهُدًى وَرَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ • "Sana Kitabı, ayrılığa düştükleri şeyleri onlara açıklaman için, inanan kimselere de doğru yol rehberi ve rahmet olarak indirdik."(Nahl, 16/64)
V - Kur'an'ın mesajını insanlık âlemine duyurmak. • Peygamber'in açıklama, anlatma ve tebliğ görevi peygamberden sonra vâris-i nebî olma özelliğini hâiz ulemâ ve ehlullah topluluğuna âiddir. Nitekim: • وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ اُمَّةٌ يَدْعُونَ اِلَى الْخَيْرِ وَيَاْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ • "Sizden iyiye çağıran, doğruluğu emreden ve fenâlıktan sakındıran bir topluluk bulunsun." (Âl-i İmrân, 3/104)
H.KamilYılmaz’ın Altınoluk dergisi Haziran 2000 sayısında yer alan ‘’Kur'an'ı Okumak ve Anlamak’’ adlı yazısından istifade edilerek hazırlanmıştır.HAZIRLAYAN: SİNAN ERAVCI