آنتی اکسیدان ها و اجرای ورزشی

1. آنتی اکسیدان ها و اجرای ورزشی فرزانه ملکی

2. آنتی اکسیدانت ها و اجرای ورزشی آنتی اکسیدانت ها در مقابل مولکول هایی که به عنوان گونه های اکسیژن فعال ((ROS شناخته شده اند از بدن محافظت می کنند. (1) در حین ورزش تولید ROS افزایش می یابد. این امر می تواند دفاع ضد اکسایشی بدن را در هم بشکند، به اجزای سلولی آسیب برساند ( از طریق افزایش فشار اکسایشی ) و نهایتاً ظرفیت اجرا را کاهش دهد. (1)

3. آنتی اکسیدانت ها • آنتی اکسیدانت ها مولکول هایی هستند که در مقایسه با سایر مولکول های اکسید شونده ای که از نظر زیستی وابسته اند می توانند در غلظت های کم وجود داشته باشند و از آسیب های اکسیداتیو به سایر مولکول های زیستی وابسته پیشگیری کنند یا از میزان آنها بکاهند. آنتی اکسیدانت ها، رادیکال های آزاد یا بیشتر ROS های ویژه با تولیدات سمی نسبتاً کمتر را خنثی یا پاک سازی می کنند بنابراین از آسیب های اکسیداتیو به سلول های حساس و اجزای سلول ها جلوگیری می کنند پس میزان آسیب های اکسیداتیو در یک ورزشکار تنها توسط سطح رادیکال های آزاد تولید شده با ورزش تعیین نمی شود، بلکه با توان دفاع آنتی اکسیدانتی برای خنثی کردن رادیکال های آزاد و جلوگیری از آسیب اکسیداتیو نیز مرتبط است. اگر آنتی اکسیدانت ها بیشتر از حد مجاز باشند (برای مثال هنگام مصرف دز های بالای مکمل ها) می توانند پیش اکسیدان (پرو اکسیدان) شوند و خود آنها رادیکال های آزاد شوند. (1)

4. گونه های اکسیژن فعالReactive Oxygen Species(ROS) • گونه های اکسیژن فعالROS)) یک واژه ی عمومی است که به مولکول های مشتق از اکسیژن مولکولی که گونه های فعال هستند و یا به آسانی به گونه های فعال تبدیل می شوند، اطلاق می شود. رادیکال های آزاد از جمله این گونه های اکسیژن فعال می باشند. (2) • ROSها به عنوان میانجی های فعال مشتق شده از احیای ناقص اکسیژن تعریف می شوند، و به عنوان یک بخش طبیعی از متابولیسم ما حاصل شده اند. اکثر ROSها رادیکال های آزاد هستند و خیلی واکنش پذیر می باشند. (1) • تولید کنترل نشده ی ROS در درون سلول : اکسید شدن مولکول های زیستی مثل اسیدهای نوکلئیک، پروتئین ها و لیپیدها و در نتیجه : تغییر اطلاعات ژنتیکی و ماهیت طبیعی پروتئین ها، غیر فعال شدن آنزیم ها و اختلال در غشاهای زیستی تولید ROS استرس اکسایشی و ایجاد اختلال در موازنه ی اکسیدانت ها و آنتی اکسیدانت ها و اثرگذاری بر اکسایش درون سلولی (2)

5. اگر در اوربیتال مولکولی یک الکترون جفت نشده وجود داشته باشد، آن مولکول را رادیکال آزاد می نامند. یک رادیکال آزاد از نظر شیمیایی بسیار واکنش پذیر است، زیرا الکترون جفت نشده ی آن در انتظار زوج شدن با الکترون دیگری است تا به پایداری دست یابد. (2) گونه های رادیکال آزاد اکسیژن : رادیکال سوپراکسید- رادیکال هیدرو پراکسیل- رادیکال هیدروکسیل- مونوکسید نیتروژن- رادیکال آلکوکسیل- رادیکال پراکسیل (2) رادیکال آزاد

6. غیر آنزیمی آنتی اکسیدانت های غیر آنزیمی: ویتامین E ویتامین C گلوتاتیون آنتی اکسیدانت های اگزوژن: ویتامین های ضد اکسایشی (2) آنزیمی آنزیم های ضد اکسایشی اصلی: گلوکز 6 فسفات دهیدروژنازG6PDH سوپراکسیددیسموتازSOD گلوتاتیون ردوکتازGR آنتی اکسیدانت های اندوژن: آنزیم های ضد اکسایشی، گلوتاتیون دفاع های ضد اکسایشی(2)

8. معرفی آنتی اکسیدانت ها • ویتامین E مهمترین ماده ی ضد اکسایشی زنجیره شکن محلول در چربی در بدن است. غلظت ویتامین E در بافت خیلی پایدار است و مشکل می توان آن را به طور کامل تخلیه کرد. چون ویتامین E پس از دادن الکترون به گونه های رادیکال آزاد، دوباره توسط اسکوربات (ویتامین (C یا GSH (گلوتاتیون احیا کننده) به ویتامین E احیا می شود. کمبود ویتامین E پیوسته با پراکسیداسیون لیپید در ارتباط است. (2) • ویتامین C ویتامینی محلول در آب است. ویتامین C برای خنثی کردن رادیکال های آزاد تشکیل شده در محیط های مایع مثل پلاسما مؤثر است. بنابراین از وارد آمدن آسیب به غشای گلبول های قرمز جلوگیری می کند. (2)

9. معرفی آنتی اکسیدان ها (ادامه) • سلنیم سلنیم یکی از ریز مغذی هایی است که به تنهایی خاصیت آنتی اکسیدانتی ندارد (2) و بخشی از آنزیم گلوتامین پراکسیداز است و آنزیمی است که در ساخت گلوتامین دخالت دارد با توجه به نقش گلوتامین در کاهش پر اکسید یکی از آنتی اکسیدانت های بسیار مهم است. (6) • بتا کاروتن پیش ساز اصلی کاروتنوئید ویتامین Aاست. بارزترین نقش ضد اکسایشی آن خنثی کردن اکسیژن واحد (نه یک رادیکال آزاد) می باشد، ولی در واکنش های رادیکال آزاد نیز شرکت می کند. بتا کاروتن، پراکسیداسیون لیپید را که توسط رادیکال های آزاد کربن محور یا اکسیژن محور شروع می شود، مهار می کند. (2) • کوآنزیم Q10 یک نقش بهبود دهنده در متابولیسم اکسیداتیو در میتوکندری ایفا می کند و تولید هوازی ATP را به عنوان بخشی از زنجیره انتقال الکترون تسهیل می کند.در میتوکندری همه ی بافت های همه ی پستانداران یافت می شود، اما غلظت آن در بافت هایی مانند قلب و کلیه و مغز که بازسازی انرژی در آنها بالاست نسبتاً بیشتر است. (14)

10. جنبه ی حفاظتی آنتی اکسیدانت ها به هنگام ورزش شدید (یک جلسه ورزش شدید کوتاه مدت) • آنزیم های ضد اکسایشی سوپراکسید دیسموتاز افزایش در برخی از بافت های بدن از جمله کبد، عضله ی اسکلتی، قلب، ریه ها، سلول های قرمز خون و پلاکت ها گلوتاتیون پراکسیداز در عضلات اسکلتی مختلف در برخی تحقیقات بدون تغییر و در برخی افزایش معنی دار، در عضله ی قلب و پلاکت ها نیز افزایش می یابد، همه ی تحقیقات گزارش کرده اند که در کبد، فعالیت این آنزیم تحت تأثیر قرار نمی گیرد. دلیل این تفاوت ها را می توان به شدت ورزش یعنی VO2max% نسبت داد. کاتالاز در بیشتر تحقیقات گزارش شده است که بر اثر ورزش شدید، تغییر معنی داری در فعالیت کاتالاز رخ نمی دهد. • به طور کلی به هنگام یک جلسه ورزش کوتاه مدت شدید، این احتمال به وجود می آید که آنزیم های ضد اکسایشی به طور انتخابی فعال شوند. این فعال شدن احتمالاً به بافت های ویژه ای که در معرض استرس اکسایشی قرار می گیرند و نیز ظرفیت دفاع ضد اکسایشی داخلی بافت، بستگی دارد. در مقایسه با کبد وقلب، به علت افزایش مصرف اکسیژن در عضلات اسکلتی، این احتمال وجود دارد که عضلات اسکلتی بیشتر در معرض استرس اکسایشی قرار گیرند، بنابراین به حفاظت ضد اکسایشی بیشتری نیاز دارند. (2)

12. هموستاز گلوتاتیون به هنگام ورزش • نقش فیزیولوژیکی گلوتاتیون در جلوگیری از آسیب اکسایشی سلول، زمانی بهتر به نمایش در می آید که ابتدا با مداخله ی دارویی، تغذیه ای یا فیزیولوژیکی، هموستاز گلوتاتیون مغشوش شود و سپس در معرض ورزش شدید کوتاه مدت قرار گیرد. • روزه داری (ناشتایی) تا حد زیادی بر مقدار گلوتاتیون کبدی و هموستاز گلوتاتیون کلی بدن تأثیر می گذارد. • ناشتایی مقادیر گلوتاتیون پلاسما، ریه ها و عضلات اسکلتی را متأثر می سازد که دلیل آن ناچیز بودن ذخیره ی گلوتاتیون کبدی است. • غلظت گلوتاتیون کبدی در موش های ناشتا کاهش داشته، ولی ورزش تأثیر چندانی بر آن نداشته است، زیرا کبد از راه برون داد گلوتاتیون، غلظت گلوتاتیون خون را ثابت نگه می دارد. (2)

13. جنبه ی حفاظتی آنتی اکسیدانت ها به هنگام ورزش شدید (یک جلسه ورزش شدید کوتاه مدت) • آنتی اکسیدانت های غیر آنزیمی • ویتامین E یک جلسه ورزش شدید کوتاه مدت تأثیر چندان زیادی بر مقادیر ویتامین E عضلانی ندارد. • ویتامین C اهمیت ویتامین C برای مقابله با استرس اکسایشی ناشی از ورزش به خوبی شناخته نمی شود، زیرا بیشتر گونه های پستانداران ویتامین C را می سازند . باکر با مطالعه بر روی خوکچه های هندی (قادر به ساختن ویتامین C نیستند) نشان داد که با کاهش محتوای ویتامین C رژیم غذایی تا 10 درصد ارزش های طبیعی، زمان دویدن تا درماندگی در حیواناتی که مبتلا به کمبود ویتامین C بوده اند تا حد زیادی کاهش یافته است. مصرف مقادیر زیاد ویتامین C می تواند به عنوان یک پیش اکسیدانت عمل کند. • یوبیکینون (Q10 ) تمرین می تواند محتوای یوبیکینون را در عضلات اسکلتی و بافت های چربی افزایش دهد. تحقیقات نشان داده در مقایسه با موش هایی که رژیم غذایی معمولی داشته اند، برش های بافتی موش هایی که رژیم غذایی غنی از یوبیکینون خورده اند، به پراکسیداسیون لیپید ناشی از هیدرو پراکسید مقاومت بیشتری نشان داده اند. (2)

15. پاسخ های ضد اکسایشی به ورزش طولانی مدت (استقامتی) • ورزش طولانی مدت می تواند بدن را در معرض استرس اکسایشی قرار دهد و تعادل بین پیش اکسیدانت ها و آنتی اکسیدانت ها را تغییر دهد. • ورزش طولانی مدت می تواند آنتی اکسیدانت های خاصی را تخلیه کند. هرچند به نظر می رسد که یک جلسه ورزش شدید کوتاه مدت تأثیر بارزی بر مقدار ویتامین E بافت ها ندارد، ولی در موش ها نشان داده شده که بعد از تمرین های استقامتی، غلظت ویتامین E بافت هایی مثل عضله اسکلتی، کبد وقلب کاهش یافته است. (2) • در اثر تمرین های استقامتی، مقدار گلوتاتیون عضله نعلی موش تا حد زیادی کاهش می یابد. در موش ها تمرین های شدید شنا باعث شده تا مقدار گلوتاتیون عضله قلبی کاهش یابد. با مطالعه روی بافت های عضلانی دیگر مانند دوقلو، تمرین باعث افزایش گلوتاتیون شده است. • تمرین استقامتی باعث تولید آنزیم های ضد اکسایشی می شود.(2)

16. پاسخ های ضد اکسایشی به ورزش طولانی مدت (ادامه) • سوپراکسید دیسموتاز پژوهشگران زیادی گزارش کرده اند که پس از تمرین، فعالیت سوپراکسید دیسموتاز در عضله اسکلتی تا حد زیادی افزایش می یابد. با وجود این برخی مطالعات که از مدل های حیوانی مثل هم استفاده کرده اند، نتوانستند سازگاری تمرینی سوپراکسید دیسموتاز را شناسایی کنند. (2) • کاتالاز برخی از پژوهشگران نشان داده اند که پس از تمرین، فعالیت کاتالاز در عضله اسکلتی افزایش می یابد. با وجود این، در بیشتر پژوهش ها گزارش شده که پس از تمرین، کاتالاز عضلانی تغییری نکرده و در برخی نیز حتی کاهش آن گزارش شده است. (2) • گلوتاتیون پراکسیداز برعکس کاتالاز، سازگاری تمرینی پایدارتری در خصوص گلوتاتیون پراکسیداز گزارش شده است، تنها استثنایی پژوهش تیدیوس است که پس از مطالعه روی انسان ها نتوانست سازگاری تمرینی را برای گلوتاتیون پراکسیداز به دست آورد. الگوی سازگاری گلوتاتیون پراکسیداز با توجه به تار عضلانی، اختصاصی است و تارهای عضلانی نوع IIa، پاسخ های برجسته تری به تمرین می دهند. (2)

17. آیا مکمل سازی ضد اکسایشی ضروری است؟ • هر چند ادعا می شود که مصرف ویتامین اضافی می تواند عملکرد ورزشی را بهتر کند احتمالاً به دلیل نقش اصلی آن در متابولیسم انرژی است ولی هیچ یک از نتایج پژوهشی از این ادعا حمایت نمی کند. (4) • بدن در پاسخ به تمرین های ورزشی عملکرد آنتی اکسیدانتی خود را افزایش می دهد. هر چند به نظر می رسد که هنگام جلسات تمرینی شدید، مکمل سازی آنتی اکسیدانت ها می تواند به کاهش آسیب بافت منجر شود. با وجود این، گروه دیگری از پژوهشگران معتقدند که پژوهش های انجام شده در این مورد هنوز کامل نیست، لذا در حال حاضر نمی توان درباره ی فایده ی استفاده از مکمل سازی آنتی اکسیدانت ها در افرادی که در فعالیت های ورزشی شدید حضور می یابند، نظریه ای روشن ارائه داد. (4) • ویتامین مورد نیاز برای سلامتی مطلوب را می توان از طریق مصرف صحیح مواد غذایی به دست آورد. ویتامین موجود در غذای مصرفی روزانه از کل 13 ویتامین تقریباً 100 میلی گرم است. با وجود این برخی از افراد بیش از اندازه از ویتامین ها استفاده می کنند. • ویتامین های لازم را می توان از طریق مصرف صحیح تغذیه سالم از غذاهای طبیعی مانند سبزی ها و میوه ها به دست آورد، به خاطر داشته باشید مکمل های ویتامینی از تمام مسایل مربوط به تغذیه حمایت نمی کنند و به نظر می رسد سایر مواد مانند مواد فتوشیمیایی موجود در غذا برای سلامتی بسیار مهم باشند. (3)

18. آیا مکمل سازی ضد اکسایشی ضروری است؟ (ادامه) • برخی از مردم برای تامین مواد مغذی مورد نیاز خود تمایل دارند از قرص و دارو استفاده کنند و کمتر سراغ مواد غذایی مفید می روند. متخصصان تغذیه معتقدند که تنها 10 تا 20 درصد از مواد مغذی این قرص ها جذب می شوند و هنوز عوامل ناشناخته ی زیادی در غذاها وجود دارد که هنوز به شکل شیمیایی در داروها ساخته نشده اند، در نتیجه قرص و دارو هرگز نمی تواند جانشین غذا شود و فقط در مواقع ضروری از مکمل های غذایی می توان استفاده کرد. (8) • برای ویتامین های آنتی اکسیدانی مانند ویتامین E و Cمقادیر توصیه شده ی روزانه RDA)) لحاظ شده است. (11) • مکمل گلوتاتیون آزاد، افزایش مقدار گلوتاتیون بافتی را محدود می کند، هرچند تزریق مکرر گلوتاتیون، گلوتاتیون کلیه و پلاسما را تا حد بسیار زیادی افزایش می دهد، ولی چنین اقدامی در موش های خانگی یا صحرایی منجر به افزایش مقدار گلوتاتیون عضله ی اسکلتی، قلب، کبد یا ریه ها نشده است. (2)

19. آیا ورزشکاران نسبت به غیرورزشکاران به مصرف آنتی اکسیدانت غذایی بیشتری نیاز دارند؟ • اگرچه مشخص است کمبود ويتامين ها باعث ايجاد مشکلاتي در تمرينات ورزشي و ترميم بعد از آن مي شود، ولي تأثير مکمل هاي آنتي اکسيداني در يک ورزشکار سالم با تغذيه مناسب، هنوز مورد بحث است. • دستکاری کردن مصرف آنتی اکسیدانت های غذایی هنگامی که مکانیسم های سازگاری آنتی اکسیدانتی اندوژنی نمی توانند بیشتر پیش بروند، می تواند توان رادیکال های آزاد را برای ایجاد فشار اکسایشی به حداقل برساند، در نتیجه یک محیط مطلوب تر برای بالا بردن اجرای ورزشی فراهم می کند. • پژوهش های موجود اظهار می کنند که ورزشکاران ممکن است به مقدار کمی بیشتری از آنتی اکسیدانت ها نسبت به RDIs /RDAs برای دفاع دربرابر فشار اکسایشی ناشی از ورزش نیاز داشته باشند. • در ورزشکارانی که برحسب عادت یک رژیم آنتی اکسیدانتی بالا مصرف می کردند (که مصرف ویتامین C حداقل سه برابر RDIبود) ، فشار اکسایشی در اجرای یک آزمون بیشینه و زیربیشینه بالا نرفته بود. این نتیجه اظهار می کند که این ورزشکاران به اندازه ی کافی در برابر افزایش فشار اکسایشی ناشی از ورزش حمایت شده اند. • بطور جالب توجه، هنگامی که همان ورزشکاران برای 2 هفته به یک رژیم آنتی اکسیدانتی محدود تغییر وضعیت دادند، در سطوح فشار اکسایشی مشاهده شده در زمان استراحت نسبت به زمانی که آنها در رژیم آنتی اکسیدانتی بالا بوده اند تفاوتی وجود نداشت. این نشان می دهد که حتی در حالت استراحت، یک رژیم آنتی اکسیدانتی محدود هنوز برای حمایت دربرابر ROS کافی بود. • سایر مطالعات غلظت های استراحتی کمتری از آنتی اکسیدانت های در جریان را در ورزشکاران در مقایسه با کنترل های مبتدی تأیید کرده اند. (1) • این تفاوت ها اظهار می کنند که جابه جایی آنتی اکسیدانت ها احتمالاً با تمرین قهرمانی تحت تأثیر قرار می گیرد و از اینرو ممکن است نیاز باشد که مصرف آنتی اکسیدانت در ورزشکاران نخبه نسبت به افراد مبتدی بالاتر باشد.

20. آیا مکمل های آنتی اکسیدانتی مجاز هستند؟ • نتایج آزمایش های مداخله کننده که اثرات حفاظتی مکمل های آنتی اکسیدانتی مجزا را روی نتایج سلامتی بررسی می کنند، از استفاده ی گسترده آنها حمایت نکرده و نتایج سلامتی نامطلوبی را آشکار نموده است. (1) • در تحلیل های دز ریسپانس همه ی علت های مرگ و میر هنگامی که مقدار ویتامین E ازIU/day 150 تجاوز کرد، به صورت تصاعدی افزایش یافت، اما در مقادیر کمتر از این، مرگ و میر کاهش یافته بود. (1) • مکمل سازی عادی با دز بالای آنتی اکسیدانت ها در ورزشکاران یا در هر فردی ممکن است برای آن نامناسب باشد.(1) • یافته های اخیر نشان داده اند که دز بالای مکمل سازی ویتامین E (IU 800) می تواند فشار اکسایشی را در حین ورزش طولانی مدت افزایش دهد. (1)

21. آیا مصرف ویتامین اضافی مضر می باشد؟ • معمولاً مقدار اضافی به معنی مصرف 10 برابر RDA باشد. • اگر محتوای ویتامینی بدن به اندازه ی کافی باشد، مصرف بیش از اندازه آن هیچ فایده ای برای بدن نخواهد داشت و حتی ممکن است در شرایطی مضر هم باشد. • برخی ویتامین ها نقش کوآنزیمی دارند. هنگامی که ویتامینی به بدن وارد می شود با جریان خون به جسم سلولی مخصوص حمل می شود و سپس برای تشکیل قسمتی از آنزیم به داخل سلول می رود. سلول ظرفیت محدودی برای تهیه آنزیم ها دارد و ویتامین اضافی ممکن است در بدن ذخیره شود (مخصوصاً ویتامین محلول در چربی) و به جای این که به عنوان غذا استفاده شود به عنوان دارو عمل کند. • بر هم خوردن تعادل رادیکال آزاد و آنتی اکسیدانت اثرهای منفی به وجود می آورد. اگر این اثرهای منفی رخ دهد ممکن است سال ها طول بکشد تا شواهد کلینیکی حاصل شود. (3) • مصرف زیاد ویتامین C می تواند عوارضی همچون اسهال و سنگ های کلیوی در افراد ایجاد کند. • مصرف زیاد ویتامین E احتمال بروز خونریزی را افزایش می دهد. (11) • تحقیقات گاچکوک و سنوگراس و کوک و مک درموت اثرهای معکوس مکمل های ویتامینی اضافی را نشان داده است. (3) • مقادیر قابل تحمل (حداکثر مصرف بدون عوارض) توصیه شده: ویتامین C 2000میلی گرم در روز ویتامین E 1000میلی گرم در روز سلنیوم 400میلی گرم در روز (11)

22. مواد ضد اکسایشی طبیعی اصلی • 1- آنهایی که در سیستم های درون سلولی یافت می شوند. • الف) محلول در چربی (در غشا): ویتامین E و A ، یوبیکینون و چندین کاروتنوئید و یک بتا کاروتن اصلی. • ب) محلول در آب (سیتوزولی): مولکول های زیستی کوچک مثل گلوتاتیون، آنزیم های ضد اکسایشی و پروتئین های متصل به آهن مانند فریتین. • 2- آنهایی که بطور عمده در مایعات برون سلولی وجود دارند، شامل: • ویتامین C، اسید اوریک، بیلی روبین، کائروپلاسمین، ترانسفرین، لاکتوفرین، آلبومین، هاپتوگلوبین. • از آنجا که آسیب اکسایشی در ابتدا و به طور عمده در غشای میتوکندریایی و دیگر غشاهای سلولی ایجاد می شود، لذا مواد ضد اکسایشی محلول در چربی به عنوان اولین خط دفاعی محسوب می شوند و از تشکیل اکسیدان های فعال جلوگیری می کنند، در صورتی که مواد ضد اکسایشی محلول در آب، به عنوان خط دفاعی دوم عمل می کنند و آنتی اکسیدانت های جارو کننده اند که به اکسیدان های فعال متصل می شوند. (2و9و11)

23. مواد ضد اکسایشی اصلی رژیم غذایی

25. منابع غذایی مهم آنتی اکسیدانت ها • سبزی ها حاوی ویتامین C و E کاروتنوئیدها و فلاونوئیدها منابع: کلم بروکلی، گل کلم، تربچه و شلغم • میوه ها حاوی ویتامین C و فلاونوئیدها منابع: زردآلو و هندوانه • نان و غلات محتوای آنتی اکسیدانتی غلات کامل بیشتر از فرآورده های تصفیه شده ی آنهاست. • نوشیدنی ها حاوی فلاونوئیدها منابع: قهوه، کاکائو و چای سبز و سیاه (11)

26. استرس (فشار) اکسایشی • در حین تمرین، مصرف اکسیژن کل بدن می تواند نزدیک 10 تا 15برابر افزایش یابد و اکسیژن جاری در عضلات فعال به افزایش 200 برابری رسیده است. • بنابراین اگر تولید سوپراکسید متناسب با مصرف اکسیژن حین تمرین افزایش یابد، ظرفیت برای فشار اکسایشی اساساً افزایش می یابد. • فشار اکسایشی اصطلاح مورد استفاده برای تعریف نقطه ای است که ذخایر ROS از توان مکانیسم های دفاع ضد اکسایشی ما تجاوز می کند، ROSرها شده با اجزای سلولی واکنش می دهد و به آن آسیب می رساند. • فشار اکسایشی به بحث پیدایش بیماری های مزمن؛ خستگی؛ آسیب عضلانی؛ و کاهش عملکرد ایمنی مرتبط شده است. (1)

28. ورزش و استرس اکسایشی • مدارک رو به افزایشی وجود دارد که نشان می دهد تمرین شدید با شدت ها و مدت مختلف، تولید رادیکال های آزاد و فشار اکسایشی را هم در حیوانات و هم در انسان ها افزایش می دهد. (1) • مائوز و هاکی (2006) و لی لی (1999)، ورزش حاد و شدید باعث افزایش استرس اکسایشی و رادیکال ازاد می شود ولی ورزش طولانی مدت (و شاید استقامتی) ممکن است اثرات حاصل از استرس اکسایشی را توسط آنزیم های انتی اکسیدان جبران کتد. (10) • با وجود این ظرفیت برای آسیب اکسایشی که در نتیجه ی تمرین شدید اتفاق می افتد، فعالیت جسمانی منظم تأثیرات سودمند شناخته شده ای برای سلامتی و پیامد های اجرا دارد. • ظاهراً این موقعیت متضاد اصطلاحاً تناقض فشار اکسایشی تمرینی ( (EXOSنامیده می شود. • دلیل وجود تناقض EXOS ناشناخته است، اما فرض شده است که گنجایش و سازگاری دفاع آنتی اکسیدانتی بدن ممکن است بخشی از دلیل آن باشد. (1)

29. ورزش و استرس اکسایشی (ادامه) • فعالیت بدنی که با افزایش بسیار زیاد مصرف اکسیژن همراه است، انباشت رادیکال آزاد را به عنوان پاسخی در مقابل نیاز به اکسیژن افزایش می دهد. • در عضلات اسکلتی، رادیکال های آزاد به شیوه های متفاوتی تولید می شوند؛ و مقدار و انباشت رادیکال های اکسیژن بر اثر نوع، مدت و شدت انقباض تحت تأثیر قرار می گیرد. • پذیرفته شده که متابولیسم هوازی باعث تولید گونه های اکسیژن فعال، مثل یون منفی سوپراکسید یا پراکسید هیدروژن می شود که قابلیت ایجاد استرس اکسایشی را دارند. از آنجا که ورزش اکسیژن مصرفی را افزایش می دهد، بنابراین در مقایسه با زمان استراحت، این دسته از اکسیژن های فعال به هنگام فعالیت بدنی، به میزان بیشتری تولید می شوند. در شرایط خاصی، متابولیسم خیلی زیاد هوازی به جای آنکه سودمند باشد، باعث زیان هایی می شود. (2) • ورزش و پراکسیداسیون لیپید نتایج وابسته به پراکسیداسیون لیپید ناشی از ورزش همسو نیست و روش های گوناگونی که برای تعیین استرس اکسایشی به کار گرفته شده می تواند توجیه کننده ی این اطلاعات ناهمسان باشد. با وجود این، تقریباً تمام محققین هم عقیده هستند که شدت بیشتر و مدت طولانی تر ورزش می تواند باعث پراکسیداسیون بیشتر لیپید شود. (2)

31. سازگاری آنتی اکسیدانتی با تمرین منظم • سه فرآیند یا مکانیسم سازگاری برای کمک به کم کردن افزایش تولید و احتمال انباشت ROS پیشنهاد شده است: 1. تنظیم مثبت آنزیم های آنتی اکسیدانتی تولید شده اندوژنی 2.افزایش مجدد تولید مولکول های آنتی اکسیدانتی اندوژنی شامل گلوتاتیون، اورات و کوآنزیم Q10، و 3.متابولیسم ویتامین های آنتی اکسیدانتی از ذخایر بافتی و انتقال آنها از طریق پلاسما به جایگاه های متحمل فشار اکسایشی. • اینکه به چه میزان این مکانیسم های سازگاری توانایی بدن را برای دفاع در برابر فشار اکسایشی بهبود می دهند ناشناخته است و مکانیسم های پشت این فرآیندهای سازگاری اندوژنی بخوبی درک نشده اند. (1)

32. بيشتر مطالعات نشان داده که افزايش دريافت ويتامين E، بدن را در مقابل استرس اکسيداتيو ناشي از راديکال هاي آزاد مصون مي دارد. همچنين باعث ترميم بهتر و سريع تر بعد از ورزش مي شود. البته مقدار ويتامين E براي اين تأثير مشخص نيست. (5) مکمل دهي ويتامين E در ورزشکاران حرفه اي، يعني افرادي که بطور دائم و پيوسته ورزش مي کنند، توصيه مي شود، نه افرادي که بطور دلخواه ورزش مي کنند. (5) ویتامین E صدمات عضلانی را به حداقل می رساند، به عضلات در ترمیم و بازسازی بافت خود کمک می کند و در نتیجه ترمیم و رشد عضلات را بیشتر می کند. (7) مکمل سازی ویتامین E پاسخ های سرکوب شده سیستم ایمنی را پس از ورزش شدید، دوباره به حالت اولیه برمی گرداند. (2) آثار مکمل سازی ویتامین E

33. تحقیقات مربوط به آثار آنتی اکسیدانت ها بر استرس اکسایشی ناشی از ورزش (2)

34. تحقیقات مربوط به آثار آنتی اکسیدانت ها بر استرس اکسایشی ناشی از ورزش (ادامه)

35. آنتی اکسیدانت ها و بیماری ها • رادیکال آزاد با روند توسعه ی 60 نوع بیماری از قبیل بیماری قلبی-عروقی و سرطان ارتباط دارد. (3) حمله اکسیدان های فعال به DNA برنامه ریزی سلول را در هم می ریزد و باعث سرطان می شود و در اثر حمله به چربی ها نیز باعث بیماری قلبی-عروقی می شود. (2) • تعداد زیادی از دانشمندان اظهار کرده اند رژیم غذایی غنی از سبزی ها (خصوصاً سبزی های خام) و میوه ها و ویتامین های آنتی اکسیدانت، با کاهش خطر توسعه ی چند نوع سرطان از جمله معده، مری، ریه، غدد داخلی، پانکراس و روده ارتباط دارد. • طبق تحقیقات بلوک مصرف زیاد ویتامین E با کاهش خطر احتمالی بیماری کرونر ارتباط دارد. • ممکن است با تغذیه ی آنتی اکسیدانتی مطلوب مخصوصاً ویتامین E از بیماری آب مروارید جلوگیری شود. (3)

36. نتایج پایان نامه ها • مهری (1387)، با مصرف 4 هفته ای مکمل کوآنزیم Q10 ،در مقادیر متغیرهای اکسیژن مصرفی بیشینه و شاخص پراکسیداسیون لیپیدی تفاوت معنی داری مشاهده شد و در نقطه مقابل تغییر معنی داری در متغیرهای آستانه لاکتات و زمان رسیدن به خستگی مشاهده نشد. (12) • قره خوانی (1387)، مصرف مکمل ویتامین E و Cتأثیر چندانی بر شاخص های کوفتگی عضلانی و سطح کراتین کیناز خون آزمودنی ها نداشت. (13) • طاهری (1388)، مصرف آب گوجه فرنگی قبل از یک فعالیت درمانده ساز می تواند باعث کاهش میزان پاسخ التهابی CRP (پروتئین واکنش دهنده –c) در خون افراد ورزشکار شود. در حالیکه باعث تفاوت معنی داری در کاهش میزان پاسخ التهابی IL-6 و نسبت اکسیدان به آنتی اکسیدان در خون نمی شود. (10)

37. منابع 1.;Louise Burke,Vicki Deakin ;Page 343-350NutritionClinical Sports 2.رادیکال های آزاد در ورزش و پیری؛ راداک ژولت؛ ترجمه دکتر عباسعلی گائینی، دکتر محمدرضا حامدی نیا، دکتر رضا طیبی؛ چاپ دانشگاه تربیت معلم سبزوار؛ 1383؛120-44 3.تغذیه برای سلامتی، آمادگی جسمانی و ورزش؛ ملوین ویلیامز؛ ترجمه دکتر رضا علیجانی؛ 1386؛ 298-293 4.اصول بنیادی فیزیولوژی ورزش (1) (انرژی، سازگاری ها و عملکرد ورزشی)؛ رابرت آ.رابرگز، اسکات اُ.رابرتس؛ ترجمه دکتر عباسعلی گائینی، دکتر ولی ا... دبیدی روشن؛ 1387؛ 588-586 5.http://physiology sport.blogfa.com/ 6.http://gold-triangle-bermuda-karate.persianblog.ir/ 7.http://afg-news.tripod.com/ 8.http://fdo.mui.ac.ir/ 9.Ahmad Saedi Someolia,Lisa G Wood,Manohar L Garg, Peter G Gibson, Peter A B Wark. Role of lycopen and long chain n-3 Polyun saturated fatty Acid supplement in Airway Inflammation. July 2008. 10.پایان نامه؛ اثر مصرف لیکوپن موجود در آب گوجه فرنگی بر پاسخ التهابی خون ناشی از فعالیت ورزشی درمانده ساز در دانشجویان پسر رشته تربیت بدنی؛ محمد طاهری؛ شهریور 88. 11.ساعدی، ا.طاهری، م. (1387) آنتی اکسیدان ها، انقلابی در سلامت، انتشارات دنیای تغذیه. 12.پایان نامه؛ تأثیر 4 هفته مصرف مکمل CoQ10 بر پراکسیداسیون لیپیدی، توان هوازی، آستانه لاکتات و زمان رسیدن به خستگی؛ کیوان مهری 1387. 13.پایان نامه؛ تأثیر مکمل ویتامین C و E بر کوفتگی تأخیری زنان غیر ورزشکار؛ مریم قره خوانی 1387. 14. Nelvin H. Williams (2002) .Nutrition for health, fitness and sport. Page 259

38. با تشکر از توجه شما