Eğitim Fakültelerindeki Öğretim Elemanlarının Bilgisayar Kullanımı ve Öz-yeterlik Algıları

1. Eğitim Fakültelerindeki Öğretim Elemanlarının Bilgisayar Kullanımı ve Öz-yeterlik Algıları Yard.Doç.Dr. Yasemin KOÇAK-USLUEL & Öğr.Gör.Dr. S. Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniv., Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Bilişim Teknolojileri Işığında Eğitim Konferansı ve Sergisi (BTIE) – 2003 21-23 Mayıs, 2003 – ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi-ANKARA

2. Öz-yeterlik Nedir? • Bireyin belli bir performansı göstermek için gerekli etkinlikleri düzenleyip başarılı bir biçimde gerçekleştirme kapasitesi hakkında kendine ilişkin yargısıdır (Bandura, 1997; Cassidy & Eachus, 1995). Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

3. Öz-yeterlik Nedir? • Öz-yeterliği güçlü olan bireyler zor bir görevle karşı karşıya kaldıklarında bu durumdan kaçmak yerine üstesinden gelinmesi gereken bir iş olarak yaklaşmaktadırlar. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

4. Eğitimde Teknoloji Kullanımı (1) • Bilgi çağını yaşıyoruz. • Bilgisayarların işlevleri her geçen gün artmaktadır. • Bu durum bir taraftan öğrenme-öğretme süreçlerini diğer taraftan eğitimin ekonomik ve toplumsal işlevlerini etkilemektedir. • Bu etkiye ilişkin yapılan tartışmalarda karşıt görüşlerin birleştiği nokta: Teknolojinin kaçınılmazlığıdır... Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

5. Eğitimde Teknoloji Kullanımı (2) • Teknoloji etkili bir şekilde kullanılıyor mu? • Olası yararlar gerçekleşiyor mu? • Kimler anahtar konumdadır? • Öğretmenlerin yetişmesinde eğitim fakültesi öğretim elemanları önemli bir görev üstlenmektedirler. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

6. Eğitimde Teknoloji Kullanımı (3) • Eğitimde bilgi teknolojilerinin üstünlüğüne ilişkin yapılan tartışmaların çoğu, öğretim elemanlarının yeterliliği ile teknolojinin göreli yararı üzerinedir (Massy, Zemsky, 1996). • Öğretim elemanlarının bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algılarıyla teknoloji kullanımları arasında bir ilişki bulunmaktadır. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

7. Araştırma Problemi Eğitim fakültesinde görevli öğretim elemanlarının • bilgisayar kullanma durumları, • öz-yeterlik algıları ve • bilgisayar kullanma durumları ile öz-yeterlik algıları arasındaki ilişki nedir? Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

8. Araştırma Problemi • Öğretim elemanlarının bilgisayar kullanma durumlarına bakılırken aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır. Öğretim elemanlarının, • Bilgisayar kullanımı ve süresi • Bilgisayara erişim koşulları • Kendilerine belirtilen işlerle ilgili olarak bilgisayar kullanım sıklıkları • Bilgisayar kullanma düzeyleri ile ilgili görüşleri nedir? Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

9. Araştırma Problemi • Öğretim elemanlarının bilgisayar kullanımlarıyla ilgili öz-yeterlik algıları nasıldır? • Bunu ortaya çıkarmaya yönelik olarak kullanılan 17 maddelik ölçekte maddeler: • Hiçbir zaman • Ara sıra • Bazen • Çoğunlukla • Her zaman seçenekleriyle sunulmuştur. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

10. Araştırma Problemi • Öğretim elemanlarının • Cinsiyetleri • Bilgisayar kullanma süreleri • Bilgisayar kullanma sıklığı • Bilgisayar kullanma düzeyleri • Bilgisayara erişim koşulları ile • öz-yeterlik algısı arasında nasıl bir ilişki vardır? Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

11. Yöntem • Bu araştırma, öğretim elemanlarının bilgisayar kullanımları ve bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algılarını incelemeye yönelik betimsel bir araştırmadır. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

12. Araştırma Grubu • Araştırma Ankara'da iki üniversitenin eğitim fakültelerinde görev yapmakta olan toplam 160 öğretim elemanını kapsamaktadır. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

13. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

14. Veri Toplama Araçları • Araştırmada iki ölçme aracı kullanılmıştır. • Öğretim elemanlarının kişisel bilgileri, bilgisayar kullanma, erişim, kullanım sıklığı, kullanım düzeylerine ilişkin anket • Bilgisayar öz-yeterlik algısı ölçeği (Aşkar ve Umay, 2001). Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

15. BULGULAR Eğitim Fakültesinde görev yapmakta olan öğretim elemanlarının bilgisayar kullanma durumları nedir? • Bu sorunun yanıtına ilişkin bulgular değerlendirilirken öğretim elemanlarının • Bilgisayar kullanıp kullanmadıkları ve bilgisayar kullanım süresi • Erişim koşulları, • Bilgisayar kullanım sıklığı ve • Bilgisayar kullanma düzeyleri ele alınmıştır. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

16. Öğretim Elemanların Bilgisayar Kullanma Durumları Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

17. Öğretim Elemanlarının Bilgisayar Kullanma Süreleri Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

18. Evde Bilgisayara Erişim Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

19. Bölümde Bilgisayara Erişim Durumu Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

20. Öğretim Elemanlarının Bilgisayar Kullanım Sıklığı Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

21. Öğretim Elemanlarının Bilgisayar Kullanım Düzeyleri Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

22. Öğretim Elemanlarının Öz-yeterlik Algıları Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

23. Öz-yeterlik Algısının Bilgisayar Kullanma Durumları İle İlişkileri • Bu ilişkiye bakılırken öz-yeterlik algısı ile • Cinsiyet • Bilgisayar kullanma süreleri • Bilgisayara erişim koşulları • Bilgisayar kullanma sıklığı • Bilgisayar kullanma düzeyleri arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

24. Öz-yeterlik Algısının Bilgisayar Kullanma Durumları İle İlişkileri (2) Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

25. Öz-yeterlik Algısının Bilgisayar Kullanma Durumları İle İlişkileri (3) Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

26. Öz-yeterlik Algısının Bilgisayar Kullanma Durumları İle İlişkileri (4) Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

27. SONUÇLAR Araştırma sonuçlarına göre öğretim elemanlarının; • Neredeyse tamamı bilgisayar kullanmakta • %50'ye yakını 6-10 yıldır bilgisayar kullanmakta • Büyük bölümü çalıştıkları bölümde bilgisayara rahatlıkla erişebilmektedirler. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

28. SONUÇLAR (2) • Bilgisayarı en rahat • sözcük işlem, • e-posta ve • İnternet kaynaklarında arama-tarama yaparken kullanmaktadırlar Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

29. SONUÇLAR (3) • Bilgisayarı; • en seyrek derste sunum yapmak, • en sık "web'de tarama" ve "iletişim amaçlı" kullanmaktadırlar. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

30. SONUÇLAR (4) • Özellikle • veri tabanı, • web'de yayımcılık ve • masaüstü yayıncılık en az kullandıkları ya da hiç kullanmadıkları uygulamalar olarak karşımıza çıkmaktadır. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

31. Sonuçlar (5) Öz-yeterlikle ilgili olarak öğretim elemanları • Yeterince uğraşırlarsa bilgisayarla ilgili sorunları çözebileceklerine • Bilgisayarda her türlü yazıyı yazmanın kendileri için basit olduğuna • Bilgisayara tam olarak hakim olmanın mümkün olduğuna • Bilgisayarda ani bir sorunla karşılaştıklarında telaşa kapılmayacaklarına inanmaktadırlar. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

32. Sonuçlar (6) Ayrıca öğretim elemanları • Bilgisayar kullanırken yanlış bir şey yapacağı veya yanlış bir tuşa basacağı korkusu taşımamakta • Bilgisayarda çalışmanın kendilerini sinirlendirdiğini düşünmemekte, • Bilgisayarda geçirdikleri zamanı kayıp olarak görmemektedirler. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

33. Sonuçlar (7) • Öğretim elemanlarının yeterlik algılarını en fazla düşüren madde “bilgisayarların kendilerini olmadık bir yerde ortada bırakması”yla ilgilidir. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

34. Son Söz • Bilgisayar öğretim elemanlarının yaşamlarına girmiş durumdadır. • Öz-yeterlik algıları ile bilgisayar kullanımı arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

35. Son Söz (2) Öğretim elemanlarına yönelik • hem öğrenme ve öğretme süreçleriyle • hem de araştırma ve yayın etkinliklerini kolaylaştırabilecek program ve işlemlerle ilgili olarak • hizmet içi eğitimlerin düzenlenmesi ve • teknik desteğin sağlanması gerekmektedir. • Ayrıca bilgi teknolojilerinin derste kullanımının düşük olduğu düşünülürse • alt yapı ve • donanım gereksinimlerinin de giderilmesi gereklidir. Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003

36. Yasemin KOÇAK-USLUEL E-posta: kocak_at_hacettepe.edu.tr Web: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~kocak/ Süleyman Sadi SEFEROĞLU E-posta: sadi_at_hacettepe.edu.tr Web: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/ Teşekkürler!!! Dr. USLUEL & Dr. SEFEROĞLU / Hacettepe Üniversitesi - BTIE 2003