Kompleksowe badanie sektora ekonomii społecznej w województwie kujawsko-pomorskim

1. Kompleksowe badanie sektora ekonomii społecznej w województwie kujawsko-pomorskim Prezentacja przygotowana przez PBS DGA Spółka z o.o. ZRB Pryzmat Zadanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Sopot/Toruń, wrzesień 2011

2. Informacje o badaniu Projekt badawczy: Kompleksowe badanie sektora ekonomii społecznej w województwie kujawsko- pomorskim w ramach projektu systemowego ROPS w Toruniu pn. „Akademia Pomocy i Integracji Społecznej – Wsparcie kadr” Zlecający: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu Wykonawca: PBS DGA Spółka z o.o. 81-812 Sopot, ul. Junaków 2 ZRB Pryzmat 87-100 Toruń, ul. Fosa Staromiejska 1a Metodologia: badanie ilościowe i jakościowe (DR, IDI, FGI, CATI, PE, MCC, MC, SSI, EOS, Triada niehomogeniczna, CS, CASI, TDI, CAWI) Termin realizacji prac terenowych: od 21 lipca do 13 września 2011 r. Próba: reprezentatywna próba NGO celowa: PES Ilość badanychpodmiotów135 PES Prace terenowe przeprowadzili ankieterzy ZRB Pryzmat oraz PBS DGA. Analizy statystyczne wykonano przy użyciu programu SPSS.

3. Metodologia badania Badanie przeprowadzone zostało technikami: • analiza danych zastanych • wywiad telefoniczny • wywiad grupowy • indywidualny wywiad pogłębiony • panel ekspercki • wywiad częściowo ustrukturyzowany • wywiad ekspercki • triada niehomogeniczna • ankieta internetowa • telefoniczny wywiad pogłębiony • studium przypadku Badanie ilościowe zostało zrealizowane w województwie kujawsko-pomorskim na: • reprezentatywnej próbie organizacji pozarządowych (98) • próbie 37 innych podmiotów ekonomii społecznej (KIS, CIS, ZAZ, WTZ, Spółdzielnie Socjalne)

4. Przedmiot badania Ekonomia społeczna zgodnie z PO KL rozumiana jest jako: „nowe narzędzie umożliwiające tworzenie miejsc pracy w połączeniu z celami społecznymi w postaci przedsiębiorstw społecznych” W ramach PO KL do kategorii podmiotów ekonomii społecznej zaliczone zostały: spółdzielnie socjalne, spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidów i niewidomych, organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o pożytku publicznym i wolontariacie (Dz. U. z dnia 29 maja 2003 r. z późn. zm.).” Podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ww. ustawy to osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego Cel główny badania: weryfikacja ilości i jakości działania podmiotów ekonomii społecznej, wraz z ustaleniem szans i obszarów rozwoju dotychczas działających i nowopowstających podmiotów ekonomii społecznej, przy wykorzystaniu infrastruktury wsparcia ekonomii społecznej (ośrodki wsparcia ekonomii społecznej, centra ekonomii społecznej)

5. Wynikibadania Liczba podmiotów ekonomii społecznej w województwie kujawsko-pomorskim: • Zakłady Aktywności Zawodowej - 5 • Centra Integracji Społecznej - 4 • Kluby Integracji Społecznej - 26 • Spółdzielnie Socjalne - 16 • Warsztaty Terapii Zajęciowej - 38 • NGO – ok. 4000

6. Wyniki badania Odbiorcy i obszar działania podmiotów ekonomii społecznej • połowa z badanych organizacji prowadzi działalność na terenie gminy lub powiatu • ponad dwukrotnie rzadziej organizacje prowadzą działalność na terenie całego województwa lub regionu (22%) albo całego kraju (22%) • w nielicznych przypadkach terenem działalności są inne kraje (7%) • niewielki odsetek organizacji (7%) prowadzi działalność ograniczającą się do najbliższego sąsiedztwa (osiedle, dzielnica)

7. Wynikibadania Odbiorcy i obszar działania podmiotów ekonomii społecznej

8. Wyniki badania Katalog usług i produktów oferowanych przez podmioty ekonomii społecznej

9. Wyniki badania Jakość produktów i usług oferowanych przez podmioty ekonomii społecznej

10. Wyniki badania Struktura wiekowa oraz wykształcenie pracowników ekonomii społecznej • wśród pracowników PES ponad połowę stanowią kobiety (51%), mężczyźni zaś 49% • siedmiu na dziesięciu respondentów to osoby z wykształceniem wyższym • jedna czwarta to osoby z wykształceniem średnim • niewielki (odpowiednio 3% i 1%) odsetek stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym i średnim.

11. Wyniki badania Zatrudnienie oraz wolontariat w podmiotach ekonomii społecznej

12. Wyniki badania Na podstawie indeksowej analizy wewnętrznej podmiotów możliwe stało się określenie potencjału i słabych stron podmiotów ekonomii społecznej Partykularność finansowa nastawienie na zysk interesowność wygórowane oczekiwania finansowe nastawienie wolontariackie – przekonanie o tym, że praca społeczna nie powinna wiązać się z zarabianiem, Kultura organizacyjna konflikty brak podziału obowiązków brak kompetencji, brak wiedzy prawnej trudności w wykluczaniu osób, które rozbijają zespół) Charakter pracowników (człowiek i jego nawyki (alkoholizm), obawa i lęk przed zmianami, niezgodność charakterów wśród założycieli PES i pracowników, brak profesjonalnego podejścia do obowiązków, postawa roszczeniowa) • Przedsiębiorczość • strategie myślenia • wspólny cel • zdolności marketingowe, • znajomość rynku, fachowość • Kultura organizacyjna • dobrze zgrany zespół • odpowiedni lider, mocna pozycja lidera, zdolności i kompetencje lidera, • cechy indywidualne zaangażowanych osób, zdeterminowanie i zahartowanie osób tworzących PES • współodpowiedzialność • Konkurencyjność • niskie ceny • wysoka jakość • atrakcyjność oferty

13. Wyniki badania Główne bariery i problemy w działalności podmiotów ekonomii społecznej • najczęściej występującą barierą w rozwoju organizacji są problemy finansowe, z którymi boryka się ponad połowa (57%) podmiotów w badanej próbie • w przypadku jednej na pięć organizacji na drodze do rozwoju stoi brak chętnych do współpracy (22%) • w 12% przypadków największy problem stanowią biurokracja i niejasne przepisy • w kilku procentach przypadków barierą dla rozwoju organizacji są: • problemy lokalowe (8%) • problemy z pozyskaniem zleceń/beneficjentów (5%) • trudności we współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego (4%) • brak zrozumienia dla tego typu działalności (3%) • konkurencja między podmiotami (2%) • 12% badanych organizacji nie dostrzega szczególnych problemów lub barier przeszkadzających w ich rozwoju.

14. Wyniki badania Czynniki mające wpływ na zakładanie oraz zamykanie podmiotów ekonomii społecznej Do głównych czynników sprzyjających rozwojowi podmiotów ekonomii społecznej zaliczane są:  • umiejętności pozyskiwania środków unijnych i dotacji z konkursów przez działające już PES • odpowiednie profilowanie i wydatkowanie środków i funduszy z projektów • zaangażowanie osób pracujących w PES, w tym przede wszystkim kompetentny i sprawny lider  • dobry pomysł na działanie PES • rozwój świadomości społecznej na temat roli i znaczenia PES Wyniki badania (wywiadu eksperckiego) potwierdzają wzrostową tendencję do zakładania nowych PES w województwie kujawsko-pomorskim. Jednak ze względu na koszty (opłata w KRS), które należy ponieść w sytuacji zamykania PES, podmioty nie wyrejestrowują PES – zatem nie jest możliwe dokładne określenie liczby zamykanych PES, a tym samym bilansu dot. liczby otwieranych i zamykanych PES.

15. Wyniki badania Główne potrzeby podmiotów ekonomii społecznej:

16. Wyniki badania Otoczenie instytucjonalne podmiotów ekonomi społecznej (jednostki współpracujące z PES)

17. Wyniki badania Instytucje z którymi podmioty ekonomi społecznej współpracują najczęściej Do instytucji najczęściej współpracujących z PES respondenci indywidualnych wywiadów pogłębionych zaliczali: • Urząd Marszałkowski • Ośrodki Wspierania Ekonomii Społecznej • urzędy gminy • ROPS • ośrodki pomocy społecznej • zakłady karne • urzędy pracy (także spoza województwa kujawsko-pomorskiego), • szkoły • inne podmioty ekonomii społecznej

18. Wyniki badania Efektywność wsparcia OWES

19. Wyniki badania Źródła pozyskiwania środków finansowych przez podmioty ekonomii społecznej

20. Wyniki badania Roczny budżet podmiotów ekonomii społecznej • jedna na pięć organizacji dysponuje bardzo ograniczonym budżetem – do 5 tysięcy złotych • budżet od 5 do 20 tysięcy złotych ma 16% organizacji • budżetem od 20 do 50 tysięcy złotych dysponuje 14% organizacji • połowa badanych organizacji dysponuje budżetem nie większym niż 50 tysięcy złotych. • wśród pozostałych, dysponujących większym budżetem, 12% organizacji ma w roku do wykorzystania od 50 do 250 tysięcy złotych • kolejne 13% od 250 tysięcy do miliona złotych • budżetem większym niż milion złotych dysponuje w sumie 17% organizacji, wśród których większość stanowią organizacje dysponujące kwotą mieszczącą się w przedziale do 1 do 5 milionów złotych (12%) • budżet powyżej 25 milionów złotych ma jedna organizacja na sto

21. Dziękuję za uwagę