2. moduł: Umiejętność komunikowania się dla specjalistów z zakresu medycyny

1. „Europejska sieć dot. badań i kontroli zachorowań na raka szyjki macicy w nowych Państwach Członkowskich - AURORA” 2. moduł: Umiejętność komunikowania się dla specjalistów z zakresu medycyny

2. www.aurora-project.eu Niniejsza publikacja powstała w ramach projektu «AURORA» finansowanego przez Unię Europejską jako część programu ochrony zdrowia.

3. INDEKS • Umiejętności skutecznej komunikacji dla specjalistów z zakresu medycyny • Komunikacja w kontekście opieki zdrowotnej • Relacja pomiędzy lekarzem a pacjentem w kontekście profilaktyki zdrowia • Rola lekarza • Dylemat "tak...ale" • Co należy zrobić? • Jak należy się komunikować? • Wyjaśnianie prewencyjnego charakteru wymazu z pochwy • Zmiana nawyków związanych ze zdrowiem • Zmiana niekorzystnych nawyków związanych ze zdrowiem • Nastawienie do zmiany w zachowaniach prozdrowotnych • Podejście edukacyjne • Podejście oparte na straszeniu • Dlaczego ludzie się zmieniają? • Wywiad • Podstawowe zasady • Naucz się faktów i myśl jak udzielać odpowiedzi • Psychologia zdrowia • Podsumowanie • Bibliografia

4. Umiejętności skutecznej komunikacji dla specjalistów z zakresu medycyny Umiejętności skutecznej komunikacji dla specjalistów z zakresu medycyny

5. W jaki sposób należy mówić? Relacje lekarz-pacjent Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Tak..ale Wywiad Komunikacja w kontekście opieki zdrowotnej • Relacja lekarz-pacjent w kontekście profilaktyki zdrowia • Dylemat „Tak, ale…" • Sposób rozmawiania pacjentem • Zmiana nawyków związanych ze zdrowiem • Wywiad motywacyjny • Dlaczego ludzie zmieniają się? • Przykład: Dialog lekarz-pacjent • Podsumowanie Zrozumienie i stosowanie się do zaleceń lekarskich w dużej mierze zależy od tego, czy lekarz posiada dobre kompetencje efektywnego komunikowania się.

6. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Relacja lekarz-pacjent w kontekście profilaktyki zdrowia Pierwsza wizyta jest kluczowa dla stworzenia udanej relacji lekarz-pacjent. Brak dobrej relacji może być powodem odmowy wzięcia udziału w badaniach profilaktycznych (np. wymazu z pochwy), niechęci do stosowania się do zaleceń lekarskich, bądź nawet zmiany lekarza

7. Nawyki dot. zdrowia Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Podsumowanie Wywiad Tak..ale Komunikacja w usługach medycznych Komunikacja lekarz – pacjent uwzględnia proces werbalny i niewerbalny, z wykorzystaniem którego lekarz uzyskuje i dzieli się informacjami z pacjentem, ustanawiając w ten sposób relację terapeutyczną. Komunikacja może wydawać się czymś prostym. W rzeczywistości, ten rodzaj komunikacji może okazać się wyzwaniem.

8. W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Relacje lekarz-pacjent Podsumowanie Wywiad Tak..ale Rolą lekarza jest traktować pacjentów z szacunkiem i uwagą, tak aby zaufanie do niego cały czas się zwiększało. Jest to szczególnie ważne w trakcie kształtowania zachowań prewencyjnych

9. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Dylemat “Tak, ... ale” W trakcie kształtowania wśród pacjentów zachowań profilaktycznych trzeba nauczyć się rozpoznawać zachowania świadczące o oporze, a w pierwszej kolejności YES …BUT…DILLEMA DYLEMAT „TAK… ALE”

10. Nawyki dot. zdrowia Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Podsumowanie Wywiad Tak..ale DYLEMAT „TAK… ALE…" Pojawia się on wtedy, gdy ludzie jednocześnie chcą zmiany, ale się jej obawiają. Kiedy chcieliby przeprowadzić wymaz pochwy… ale jednocześnie kwestie takie, jak zakłopotanie, brak wiedzy, bariery kulturowe i religijne ich powstrzymują. Wymaz z pochwy….?

11. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale DYLEMAT „TAK… ALE…" Zapoznanie się z niezdecydowaniem jest kluczowe dla rozwiązania problemu dotyczącego niemożności pójścia na przód Inaczej mówiąc konflikt niezdecydowania a więc Aby mogła zajść zmiana, kluczowe jest poradzenie sobie w pierwszej kolejności z niezdecydowaniem. Zajęcie się myślami odpowiedzialnymi za niezdecydowanie umożliwi danej osobie podejmowanie cennych decyzji pozwalających ruszyć z miejsca

12. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Co należy zrobić Nawiązać kontakt wzrokowy z pacjentem, uścisnąć z nim dłoń i przedstawić się Zadbać o to, by pacjent poczuł się swobodnie i zbudować nić porozumienia Unikać krytykującego języka i zachowania Nie należy stać Ośmielić pacjenta Pozwolić, by pacjent opowiedział swoją historię Używać otwartych pytań Zbudować relację partnerską – zachęci to pacjenta do ponownej wizyty w celu przeprowadzenia testu kontrolnego Nie zakładać, że ludzie znają się na medycynie – wyjaśniać - używać przykładów Być świadomym przesyłanych przez siebie sygnałów niewerbalnych – nie okazywać irytacji, dezaprobaty, niecierpliwości Poznać pochodzenie pacjenta (bariery religijne lub kulturowe) Zachęcić do zadawania pytań Zwracać uwagę na sygnały zarówno werbalne, jak i niewerbalne

13. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Źle Tak..ale W jaki sposób należy mówić? Chciałabym przeprowadzić wymaz pochwy…. ale wstydzę się.. Nie należy się wstydzić, codziennie odwiedza mnie wiele pacjentek! Kobiety, w szczególności należące do marginalizowanych grup, takich jak imigranci, mogą zmagać się z barierami kulturowymi i religijnymi związanymi z przeprowadzeniem badania przez lekarza mężczyznę

14. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Zamiast tego Tak..ale ;) Rozumiem pani odczucia – porozmawiajmy jednak o tym czym jest wymaz pochwy – w jaki sposób będzie on korzystny dla pani zdrowia Czy wolałaby pani, żeby badanie przeprowadziła pielęgniarka?

15. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Źle Tak..ale „Ponieważ jest to dobre dla pani zdrowia” lub „ponieważ pozwoli to pani uniknąć raka” Czuję się dobrze. Dlaczego miałabym przeprowadzać wymaz pochwy Wiele kobiet boi się nawet słyszeć słowo „rak". Wiele kobiet, w szczególności z krajów rozwiniętych, uważa, że dopóki czują się dobrze, to nic złego się w ich organizmie nie dzieje.

16. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Zamiast tego Tak..ale Wyjaśnianie prewencyjnego charakteru wymazu pochwy KLIKNIJ TUTAJ KLIKNIJ TUTAJ

17. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Zamiast tego Tak..ale Wyjaśnianie prewencyjnego charakteru wymazu pochwy Niektóre choroby rozwijają się przez bardzo długi czas – jeśli dba się o siebie często przeprowadzając badania, można w przyszłości oszczędzić pieniądze i zapobiec problemom wstecz

18. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Zamiast tego Tak..ale Wyjaśnianie prewencyjnego charakteru wymazu pochwy Zapobiega zmianom przedrakowym na długo przed tym, zanim staną się one nowotworem wstecz

19. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Źle Tak..ale Boję się raka… Nie chcę wiedzieć czy jestem chora Rozumiem, że się pani boi, ale nie jest to tak straszne, jakby się mogło wydawać

20. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Zamiast tego Tak..ale Użyć prostych, ale precyzyjnych informacji dotyczących prewencyjnego charakteru wymazu pochwy Nie należy zakładać, że wszystkie kobiety rozumieją terminologię medyczną Należy dodawać otuchy i być wyrozumiałym, niezależnie od tego jak proste pytania pacjent może zadawać

21. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Wyjaśniać Tak..ale Many doctors don’t provide adequate information about cervical cancer and don’t emphasize the preventive characteristics of the test Wielu lekarzy nie zapewnia dostatecznych informacji na temat raka szyjki macicy i nie kładzie nacisku na prewencyjny charakter badania

22. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Źle Tak..ale Nie chcę dowiedzieć się, że mam HPV, mój parter będzie na mnie zły, będę mieć problemy

23. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Źle Tak..ale Wielu lekarzy na tym etapie unika wtrącania się, pozwalając na to, by pojawiały się błędne przekonania HPV w dużej mierze nie jest rozumiany lub jest błędnie odbierany, ponieważ wiąże się z seksem, jako głównym sposobem przekazywania tego wirusa

24. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Zamiast tego Tak..ale Wyjaśnić czym jest wirus; Poinformować, że zarażonych jest większość kobiet; Opowiedzieć, że przez wiele lat wirus nie wywołuje żadnych objawów; Powiadomić, że wiele kobiet zainfekowanych HPV nigdy nie zapada na nowotwór; Zapewnić materiały edukacyjne;

25. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Zmiana nawyków związanych ze zdrowiem „Nawyk to nawyk, nie pozwoli się wyrzucić przez okno żadnemu człowiekowi, raczej należy zachęcić go do wyprowadzenia się krok po kroku” Mark Twain

26. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Zmiana niekorzystnych nawyków związanych ze zdrowiem Podejście związane z postawą do zmiany w zachowaniach dotyczących zdrowia Odwołanie do wiedzy Odwołania do strachu

27. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Podejście związane z nastawieniem do zmiany w zachowaniach dotyczących zdrowia • Zapewnić ludziom odpowiednie informacje na temat konsekwencji związanych ze złymi nawykami dotyczącymi zdrowia • Może to zmotywować ludzi do zmienienia tych nawyków na zdrowsze • Kampanie dotyczące zmian nastawienia • • Wzbudzić chęć do zmian • • Wyłącznie pouczanie ludzi o tym, jak powinni postępować, nie odniesie sukcesu

28. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Odwołanie do wiedzy Komunikaty powinny jednoznacznie informować o wnioskach • Komunikaty chwalące zalety badań przesiewowych na raka szyjki macicy powinny zawierać jednoznaczną konkluzję dotyczącą tego, że należy zmienić swoje zachowanie tak, by włączyć do swojego życia badania przesiewowe Jednoznaczne komunikaty generują większe zmiany podejścia do tematu, ale jedynie do pewnego momentu • Bardzo jednoznaczne komunikaty są odrzucane W przypadku zachowań związanych z wykrywalnością chorób, takich jak badania przesiewowe na raka szyjki macicy, najbardziej efektywne będzie położenie nacisku na problemy jakie mogą wystąpić, jeśli nie będą one przeprowadzane • W przypadku zachowań promujących zdrowie, takich jak stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym, bardziej efektywne może być położenie nacisku na korzyści związane z takim stosowaniem

29. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Odwołanie do wiedzy W przypadku, kiedy odbiorcy są otwarci na zmianę nawyków zdrowotnych, komunikaty powinny wymieniać jedynie korzyści zachowań profilaktycznych • Jeśli odbiorcy nie są przychylnie nastawieni do komunikatu, powinien on omawiać tak pozytywne, jak i negatywne strony omawianej kwestii Na przykład: • Osoby gotowe przeprowadzić badanie przesiewowe na raka szyjki macicy powinny być poinformowane jedynie o korzyściach dla zdrowia związanych z tymi badaniami • Osoby jeszcze nie zdecydowane, by przeprowadzić badanie przesiewowe na raka szyjki macicy mogą być bardziej przekonane do niego przez komunikat naświetlający ryzyko związane z zaniechaniem takiego badania, jednocześnie wyrażający zrozumienie dla obawy przed nim lub chęci jego uniknięcia.

30. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Odwołanie do wiedzy Zapewnianie informacji nie gwarantuje to odpowiedniego odbioru informacji przez osoby zainteresowane Kiedy ludzie otrzymują negatywne informacje na temat ryzyka zagrażającego ich zdrowiu: • Bronią się przed takimi informacjami • Zamiast wprowadzić odpowiednie zmiany w zachowaniu związanym ze zdrowiem, mogą patrzeć na problem jako mniej poważny lub jako występujący częściej u innych z małym prawdopodobieństwem, że dotknie właśnie ich.

31. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Odwołania do strachu Założenia: Jeśli ludzie wystraszą się, że konkretny nawyk niszczy ich zdrowie, zmienią swoje zachowanie, by zredukować strach • Im bardziej dana osoba się boi, tym bardziej prawdopodobne staje się to, że zmieni ona swoje określone zachowania • Badania wykazały, że ta zależność nie zawsze się sprawdza Zmienić to, czy nie..?

32. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Odwołania do strachu • Sugestywne komunikaty wywołujące zbyt wielki strach mogą w rzeczywistości osłabić ewentualną zmianę zachowania związanego ze zdrowiem • • Sam strach: • • Może nie być wystarczający do tego, by zmienić zachowanie • • Może nie spowodować długotrwałych zmian zachowania związanego ze zdrowiem • Chyba, że strach zostanie połączony z: • • Zaleceniami dotyczącymi podjęcia działań • • Informacjami na temat skuteczności zachowań związanych ze zdrowiem

33. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Dlaczego ludzie zmieniają się? Zastanawianie się nad tym, jak zachęcić pacjentów do zmian, często zaczyna się od myślenia: dlaczego kobiety nie chcą brać udziału w badaniach profilaktycznych. O wiele bardziej wartościowym i użytecznym pytaniem jest: co sprawia, że kobiety chcą dbać o swoje zdrowie? Według Miller i Rollnic (2002) trzema składnikami motywacji są: • Chęć zmian • Wiedza jak coś zrobić • Gotowość do zmiany

34. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Chęć zmian: Znaczenie zmian Ludzie chcą zmieniać swoje zachowanie, gdy zachodzi duży rozdźwięk pomiędzy tym, co dzieje się w ich życiu w danej chwili i tym, co chcieliby by przyniosła im przyszłość. Po pierwsze, podobny rozdźwięk lekarz wykształcić powinien u swoich pacjentów.

35. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Wiedza jak coś zrobić: Wiara w możliwość wdrożenia zmian W tej części rozmowy lekarz powinien przedstawić rozwiązanie. Czasem kobiety chcą, lecz nie czują się kompetentne, by zadbać o swoje zdrowie.

36. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Gotowość: Kwestia priorytetów Nie chce zachorować na raka szyjki macicy, ale mam teraz mnóstwo innych ważnych spraw na głowie. Kobiety mogą mieć chęć i możliwość zadbania o swoje zdrowie, ale mogą nie być gotowe do działania.

37. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Wywiad Co pani wie na temat raka szyjki macicy? Coś słyszałam na ten temat... Lekarz powinien zacząć od zadania pytania otwartego

38. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Wywiad Czy zdaje sobie pani sprawę, że może pani zapobiec wystąpieniu tej choroby u siebie? Co powinnam zrobić?

39. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Wywiad Konieczne jest regularne przeprowadzanie wymazów z pochwy Wiem, ale będzie to dla mnie kłopotliwe Klient od razu wyraża ambiwalencję, która łatwo może być postrzegana jako postawa obronna

40. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Wywiad Dlaczego będzie to dla pani problematyczne? Będę się wstydziła W pełni rozumiem, że takie badanie nie jest przyjemne dla kobiety. Nie, nie jest Zamiast konfrontacji, lekarz wykorzystuje prostą refleksję Lekarz zakłada, że pacjent nadal jest niezdecydowany i wykorzystuje tę okazję, by wzmocnić motywację poprzez rozważenie przyszłości Nie wiem, mam nadzieję, że będę zdrowa Rozważenie i wzmocnienie istotnych wartości Jak pani myśli, co może stać się, jeśli nie weźmie pani udziału w badaniu uwzględniającym wymaz pochwy? Mam nadzieję, że tak właśnie będzie, ale myślę, że może pani zdobyć pewność dbając o swoje zdrowie, na przykład - przeprowadzając wymaz pochwy

41. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Wywiad Zamiast konfrontacji, lekarz wykorzystuje prostą refleksję L: Dlaczego będzie to dla pani problematyczne? P: Nie mam na to czasu. L: Zdaję sobie sprawę z tego, że wzięcie udziału w badaniach przesiewowych na raka szyjki macicy zajmie pani czas. P: Mam pracę, dzieci, naprawdę nie mam czasu L: Jeśli więc nie weźmie pani udziału w programie, zaoszczędzi pani czas P: Tak, oczywiście! L: A co w pani przekonaniu może stać się, jeśli w szyjce pani macicy występują atypowe zmiany? P: Mam nadzieję, że żadnych zmian nie ma. L: Mam nadzieję, że tak właśnie jest, jeśli jednak zmiany są obecne, ile czasu wtedy Pani zmarnuję na różnego rodzaju zabiegi medyczne? P: Ma pani rację. Leczenie potrwa znacznie dłużej, a później mogę nie mieć możliwość wrócić do pracy L: Jakie jeszcze problemy mogłaby pani wtedy mieć? P: Nie mam nikogo, kto mógłby zaopiekować się moim dzieckiem... L: Czy nie jest tak, że jedna godzina poświęcona na przeprowadzenie wymazu pochwy pozwoli pani zaoszczędzić wiele dni? P: Ma pani rację. Prosta afirmacja Lekarz zakłada, że pacjent nadal jest niezdecydowany i wykorzystuje tę okazję, by wzmocnić motywację poprzez rozważenie przyszłości Lekarz wykorzystuje refleksję i kontynuuje rozważanie przyszłych zdarzeń Prośba o rozwinięcie myśli Lekarz wykorzystuje pytanie zawierające sugestię

42. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Wywiad W jaki sposób wymaz pochwy może mi pomóc? Jeśli mam raka to już i tak jest za późno, nic tego już nie zmieni. To badanie może wykrywać atypowe zmiany w obrębie szyjki macicy, które mogą przekształcić się w nowotwór szyjki macicy. Jeśli zmiany takie zostaną wykryte we wczesnym stadium, istnieje możliwość zapobiegnięcia ich przemianie w raka szyjki macicy. Udzielanie informacji

43. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Zasady współpraca - unikanie nastawienia autorytatywnego, zamiast tego komunikowanie relacji zbliżonej do partnerstwa należy raczej zadawać pytania, a nie wygłaszać stwierdzenia Nie lekarz, a klient powinien przedstawić argumenty przemawiające za zmianą należy udzielić wsparcia zamiast przekonywać poznanie tematu zamiast przekonywania do niego

44. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Uczenie się faktów i przemyśliwanie odpowiedzi Należy pamiętać o barierach językowych i usiłować korzystać z usług tłumacza; Pracując z kobietami z marginalizowanych grup: Jeśli lekarz jest mężczyzną, powinien poinformować o możliwości przeprowadzenia badania przez kobietę. Może wyjaśnić na czym badanie wymazu z pochwy polega, czym jest rak szyjki macicy i jaką rolę odgrywa wirus HPV. Wyjaśniając HPV i jego związek z rakiem szyjki macicy należy być konkretnym i unikać oceniania. Należy powiedzieć o tym, jak powszechny jest HPV. Należy wyjaśnić, że niemal wszystkie kobiety zarażają się tym wirusem, ale jedynie niewielka ich część zapada na nowotwór. Należy mieć na uwadze przekonania poszczególnych kultur Należy pamiętać o wstydzie, strachu i zakłopotaniu;

45. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Psychologia zdrowia Kształtowanie nastawienia do zmian w zachowaniach prozdrowotnych powinno obejmować: • Czynniki edukacyjne • Czynniki motywacyjne Cel: • Postrzeganie podatności na zagrożenia dla zdrowia; • Przekonania dotyczące wagi nawyków związanych ze zdrowiem, mające wpływ na zrealizowanie się tego ryzyka; • Postrzeganie własnego wpływu bądź prowokowania zaistnienia tych zagrożeń.

46. Stopień, w jakim postulowany środek ochrony zdrowia jest efektywny, pożądany i łatwy do wprowadzenia Stopień, w jakim dana osoba wierzy, że może zareagować w sposób konieczny do zredukowania zagrożenia (poczucie własnej skuteczności) Stopień, w jakim dana osoba wierzy, że jest osobiście podatna na to zagrożenie Wielkość zagrożenia dla zdrowia Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Podsumowanie To, czy dana osoba praktykuje określone nawyki związane ze zdrowiem zależy od kilku przekonań i nastawień: Wszystkie fotografie użyte zgodnie z licencją FreeDigitalPhotos.net Ambro, Stewart Miles, Castillo Domonici, Andy Newson, photostock

47. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Doctor –Patient communication includes verbal and non-verbal processes. prawda Komunikacja lekarz-pacjent uwzględnia procesy werbalne i niewerbalne fałsz Many doctors don’t provide adequate information about cervical cancer and don’t emphasize the preventive characteristics of the test Wielu lekarzy nie zapewnia dostatecznych informacji na temat raka szyjki macicy i nie kładzie nacisku na prewencyjny charakter badania prawda fałsz Odniesienia: kliknąć w tym miejscu

48. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Bardzo dobrze KLIKNIJ TUTAJ

49. Relacje lekarz-pacjent W jaki sposób należy mówić? Nawyki dot. zdrowia Podsumowanie Wywiad Tak..ale Niewiele się nauczyłaś! KLIKNIJ TUTAJ

50. Odniesienia • Banks, SM., Salovey, P., Greener, S., Rothman, A.J., Moyer, A., Beauvais, J., i Spel, E. ( 1995). The effects of message framing on mammography utilization. Health Psychology, 14, 178-184. • Barry D. Weiss. Health literacy and patient safety: Help patients understand. Manual for clinicians. Druga edycja 2007 American Medical Association Foundation i Amerykańskie Towarzystwo Medyczne. • Becker, M.H. i Janz, N.K. (1987). On the effectiveness and utility of health hazard/health risk appraisal in clinical and nonclinical settings. Health Psychology 2007, 22, 537-551. • Carlson, N.R. (1998). Psychology of behavior. Boston: Allyn i Bacon. • Conner, M. i Norman, P. (1995). Predicting health behavior: Research and practice with social cognition models. Buckingham, Filadelfia: Open University Press. • Croyle , R.T., Sun, Y. C. i Louie, D. H. ( 1993). Psychological minimization of cholesterol test results: Moderators of appraisal in college students and community residents. Health Psychology, 12, 503-507. • Gerrard, M., Gibbons, F. X., Benthin, A. C. i Hessling, R. M. (1996). A longititudinal study of the reciprocal nature of risk behaviors and cognitions in adolescents: What you do shapes what you think, and vice versa. Health Psychology, 15, 344-345. • Kalichman, S. C. i Coley, B. (1996). Context framing to enhance HIV- antibody-testing messages targeted to African American women. Health Psychology, 14, 247-254. • Leventhal, H. (1970). Findings and theory in the study of fear communications. In L. Berkowitz (Ed.), Advances in experimental social psychology (Nr 5, str. 120-186). Nowy Jork: Academic Press. • Millar, M. G. i Millar, K. (1995). Negative affective consequences of thinking about disease detections behaviors. Health Psychology, 14, 141- 146. • Millar, M. G. i Millar, K. (1996). The effects of anxiety on response times to disease detection and health promotion behaviors. Journal of Behavioral Medicine, 19, 401- 414. • Miller, W.R., Rollnick, S. (2002). Motivational Interviewing. Preparing People for Change. Nowy Jork, Londyn: The Guilford Press. • Norman, P., Abraham, C. i Conner, M. (2000). Understanding and Changing Health Behavior: From Health Beliefs to Self-Regulation. Australia: Hardwood academic publishers. • Ogden, J. (2003). Health Psychology: A textbook (2. edycja). Buckingham: Open University Press. • Rothman, A.J. i Salovey, P. (1997). Shaping perceptions to motivate healthy behavior: The role of message framing. Psychological Bulletin, 121, 3-19 • Rutter, D. i Quine, L. (2002). Changing Health Behavior. Buckingham: Open University Press. • S.E. Taylor i Thompson, S.C. (1982). Stalking the elusive ‘vividness’ effect. Psychological Review, 89, 155-181. • Savard, M. Bridging the Communication Gap between Practitioners and their Patients. Role of HPV and Advances in Cervical Cancer Prevention in Monsonego J. (ED.) Emerging Issues on HPV Infections from Science to Practice,Basel: Karger Publications, 2006. • Self, C. A. i Rogers, R.W. (1990). Coping with threats to health: Effects of persuasive appeals on depressed, normal, and antisocial personalities. Journal of Behavioral Medicine, 13. 343-358. • Stroebe, W. i Stroebe, M., S. (1997). Social Psychology and Health. Wielka Brytania: St Edmundsbury Press. • Sturges, J. W. i Rogers, R.W. (1996). Preventive health psychology from a developmental perspective: An extension of protection motivation theory. Health Psychology, 15, 158-166. • Sutton, S. R. i Eiser, J. R. (1984). The effect of fear-arousing communications on cigarette smoking: An expectancy-value approach. Journal of Behavioral Medicine, 7, 13-34. • Weinstein, N.D. (1993). Testing four competing theories of health-protective behavior. Health Psychology, 12, 324-333.